Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου για την παιδεία, Καθηγητής Αντώνης Λιάκος, ανοίγει τα “χαρτά” του στο esos σε μια “μίνι” συνέντευξη, αλλά με ενδιαφέρουσες απαντήσεις.
Μιλάει για τις Πανελλαδικές, το Νέο Λύκειο, το Δημοτικό, τις μαθητικές παρελάσεις, την αξιολόγηση των εκπαιευτικών, τις αμοιβές και τα δίδακτρα στα Μεταπτυχιακά, τις επικείμενες συγχωνεύσεις ΑΕΙ, το ρόλο των Φροντιστηρίων, τις Ξένες Γλώσσες και την πιστοποήση Γλωσσομάθειας, το θεσμό των Σχολικών Συμβούλων, τοπολλαπλό βιβλίο στα σχολεία και τα συμφέροντα.
ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Ξεσπά για τον τρόπο εισαγωγής στα ΑΕΙ…
esos-ΕΡΩΤΗΣΗ: Έχετε θέσει το ζήτημα της εισαγωγής στα ΑΕΙ: Πώς θα αλλάξετε τη νοοτροπία των γονιών να θέλουν τα παιδιά τους να σπουδάσουν σε Πανεπιστήμια ακόμη και αν έχουν βαθμολογία κάτω από τη βάση;
ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΑΚΟΣ( Πρόεδρος Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου για την παιδεία): Έχω πει πολλές φορές πως οι εξετάσεις εισαγωγής στα ΑΕΙ είναι μια καταστροφική διαδικασία για την εκπαίδευση. Ακυρώνεται το Λύκειο και η εξεταστική υστερία κατεβαίνει ακόμη και στο δημοτικό, επιβαρύνοντας δυσανάλογα και αναίτια τα παιδιά. Τα σχολεία σταματούν αρχές Μαΐου, χάνοντας δυο μήνες λειτουργίας. Η ίδια η διαδικασία της γνώσης αφυδατώνεται με αποτέλεσμα κακούς φοιτητές. Αλλά δημιουργείται και πλασματική εικόνα στα πανεπιστήμια. Πολύ μεγάλο ποσοστό δεν σπουδάζει αυτό που θέλει να σπουδάσει, εμποδίζοντας να σπουδάσουν αυτοί που επιθυμούν το αντικείμενο. Αυτά δεν είναι καινούργια, τα έχουν πεί όλοι οι προηγούμενοι Διάλογοι. Γιατί απέτυχαν; Διότι επεδίωκαν μία και μοναδική λύση: τις εξετάσεις πάνω στην ύλη που έχουν διδαχτεί οι υποψήφιοι. Στη θέση της ίδιας λύσης για όλους, χρειάζεται διαφοροποίηση. Διαφοροποίηση κατά σχολές, διαφοροποίηση κατά τις κλίσεις των παιδιών. Δεν μπορείτε να μετράτε διαφορετικές δεξιότητες και διαφορετικά είδη ευφυΐας με μια ενιαία κλίμακα από 1-20! Γιατί το παιδί της δασοπονίας ή της ιχθυοκαλλιέργειας θα πρέπει να είναι καλός στην έκθεση ή τα μαθηματικά; Μπορεί να είναι κάτω του 10 αλλά οι επιδεξιότητες στην κατασκευαστική αντίληψη και πράξη να είναι του 20. Πώς μετράς την αποκλίνουσα ευφυία; Δεν είμαστε πια στην εποχή του φορντισμού, όπου η εκπαίδευση-εργοστάσιο έβγαζε πανομοιότυπα ανθρωπάκια. Η εποχή μας χρειάζεται τη διαφοροποίηση. Εξάλλου, εξαιτίας των εξετάσεων έχει παραμορφωθεί εντελώς το τοπίο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Υπάρχουν τμήματα όπου σπουδάζουν όσοι δεν ενδιαφέρονται γι αυτά, και δεν σπουδάζουν όσοι ενδιαφέρονται. Και τι μπορεί να είναι η ύλη των εξετάσεων; Άλλο μεγάλο ζήτημα αυτό. Κοιτάξτε, το ζήτημα των εξετάσεων δεν απασχολεί μόνο την Ελλάδα. Αυτή τη στιγμή στην Αμερική γίνεται μια τεράστια κριτική στον τρόπο εισαγωγής στα πανεπιστήμια. Καταγγέλλεται σαν άδικος, κοινωνικά ανάλγητος, που δίνει λάθος μηνύματα στην κοινωνία, καταστροφικός, που αδιαφορεί για εκείνα τα χαρακτηριστικά που αντίθετα θα έπρεπε να επιβραβεύει. «Ας αντιστρέψουμε το κύμα» είναι το σύνθημα των αμερικάνων εκπαιδευτικών (Turning the Tide:
http://mcc.gse.harvard.edu/collegeadmissions) Γιατί όχι εδώ μια γενικευμένη συζήτηση πάνω στα ζητήματα αυτά που δεν είναι τεχνικά της εκπαίδευσης γιατί οι εξετάσεις αποτελούν την τελετουργία της ενηλικίωσης στις κοινωνίες μας. Έως πότε θα είναι τόσο στενοί οι ορίζοντές μας;
Η πορεία του Εθνικού Διαλόγου…
esos-ΕΡΩΤΗΣΗ: κε πρόεδρε σε ποιο στάδιο βρίσκεται ο Εθνικός Διάλογος για την παιδεία. Βρίσκεστε εντός του χρονοδιαγράμματος. Ποιες είναι από δω και πέρα η πρωτοβουλίες σας.
ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΑΚΟΣ( Πρόεδρος Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου για την παιδεία): O Διάλογος είναι ένα εγχείρημα εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Αντί η κυβέρνηση να κατεβεί λ.χ. με το πρόγραμμα του Σύριζα, ανέθεσε σε μια πολυπληθή επιτροπή από ειδικούς να ανοίξουν ένα διάλογο με την κοινωνία και να της προτείνουν μεταρρυθμίσεις που και στην κοινωνία έχουν ωριμάσει, αλλά και βρίσκονται σήμερα στην αιχμή της σύγχρονης παιδαγωγικής. Αυτή είναι και η πρωτοτυπία αυτού του Διαλόγου σε σχέση με προηγούμενους. Επομένως έχει δύο άξονες που αναπτύσσονται σε δύο φάσεις. Ο πρώτος άξονας είναι η λειτουργία της Επιτροπής Διαλόγου, των υποεπιτροπών και των ομάδων εργασίας. Εδώ γίνεται η συστηματική δουλειά. Σύντομα λ.χ. θα έχουμε τους στόχους του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Ποτέ έως τώρα δεν τους είχαμε. Εκεί θα δούμε πού τείνει το εκπαιδευτικό μας σύστημα σε κάθε βαθμίδα. Με βάση τους στόχους αυτούς θα κρίνουμε τις εξετάσεις, αλλά και όλους τους συντελεστές της εκπαίδευσης. Ο δεύτερος άξονας είναι η συζήτηση με την κοινωνία και τις εκπαιδευτικές κοινότητες. Η συζήτηση δεν γίνεται μόνο στα αμφιθέατρα. Γίνεται διαδικτυακά με πολύ πιο μεγάλο ακροατήριο. Έως τώρα έχουν υποβληθεί πάνω από 80 συγκροτημένες προτάσεις στον διαδικτυακό κόμβο του Διαλόγου, και με δική τους πρωτοβουλία μέσα ηλεκτρονικής ή έντυπης ενημέρωσης οργανώνουν ήδη φόρουμ, τα οποία αποδελτιώνουμε. Η πρώτη φάση λοιπόν είναι αυτή της προετοιμασίας των θέσεων. Ήδη οι επιτροπές και οι ομάδες εργασίας ανταλλάσσουν και διασταυρώνουν κείμενα μεταξύ τους ώστε να συντονίζονται. Η δεύτερη φάση αφορά την προβολή θέσεων και την πρόσκληση για συζήτηση πάνω στις θέσεις αυτές. Πρέπει να πείσουμε για να υιοθετηθούν.
Συμμετοχή μαθητών και φοιτητών στον Εθνικό Διάλογο…
esos-ΕΡΩΤΗΣΗ:Στον Εθνικό Διάλογο δεν είδαμε μέχρι σήμερα να παίρνουν μέρος με κάποιο τρόπο μαθητές , φοιτητές και γονείς, ενώ αντιθέτως συμμετέχουν όλοι εκπαιδευτικοί συνδικαλιστικοί φορείς. Υπάρχουν τέτοιες πρωτοβουλίες στα στις σκέψεις σας;
ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΑΚΟΣ( Πρόεδρος Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου για την παιδεία): Πώς δεν υπάρχουν; Λ.χ. οι προτάσεις της ομάδας REN, τα μέλη της οποίας στοχοποιήθηκαν και εκφοβίστηκαν τι ήταν; Εικοσάχρονα παιδιά που πρότειναν αλλαγές με βάση την εμπειρία τους. Θέλουμε όλοι να ακουστούν και οι οργανωμένοι φορείς και ο κάθε πολίτης. Χωρίς ιεραρχίες ή προτεραιότητες. Όποιος έχει κάτι να πει που νομίζει ότι είναι αξιόλογο να το ανεβάσει στον ηλεκτρονικό διάλογο και να αρθρογραφήσει.
Οι 12 υποεπιτροπές…
esos-ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποια διαδικασία ακολουθούν στο διάλογο οι 12 υποεπιτροπές, οι οποίες απ ότι παίζουν δραστικό ρόλο στη σύνταξη των προτάσεων. Ποια κείμενα θα δούμε πρώτα να “οδεύουν” προς την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας.
ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΑΚΟΣ( Πρόεδρος Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου για την παιδεία): Όπως και στους προηγούμενους Διαλόγους, όχι μόνο οι αποφάσεις, αλλά και οι απόψεις που διατυπώνονται για να φτάσουμε στις αποφάσεις πρέπει να δημοσιεύονται. Ανεξαρτήτως του αποτελέσματος, ποια θα υιοθετηθεί, ποια όχι, ποιος συνδυασμός θα υπάρξει, είναι ένας πλούτος ιδεών και το κοινό εκπαιδεύεται στην πολυπλοκότητα των προβλημάτων και στις διαφορετικές προοπτικές που τα προσεγγίζουμε. Διευρύνουν τον ορίζοντα των προσδοκιών και ταυτόχρονα δείχνουν ότι για το ίδιο ζήτημα μπορούν να υπάρχουν περισσότερες λύσεις και προοπτικές. Δυστυχώς το εκπαιδευτικό μας σύστημα , αλλά και τα ΜΜΕ, καλλιεργούν μια μονολιθική σκέψη, χωρίς αποχρώσεις και δυνατότητες συνδυασμών, έτσι κάθε τι που προκύπτει στο διάλογο παρουσιάζεται ως «σοκ», «βόμβα», «εκτός γραμμής». «Ο διάλογος τέλειωσε», έγραφε η Εφημερίδα των Συντακτών εχτές, δημοσιεύοντας τις αφετηριακές θέσεις, αυτές που τέθηκαν για να αρχίσει ο διάλογος. Τί να πεις; Συνέπειες μιας εκπαίδευσης που καλλιεργεί τον δογματισμό.
Αντιδράσεις τον δίνουν κάποιες μπαγιάτικες αριστερές ομάδες…
esos-ΕΡΩΤΗΣΗ: Είδαμε τελευταία αντιδράσεις , στους τόπους όπου προγραμματίσατε δημόσιο διάλογο. Πιστεύεται ότι είναι αυθόρμητες αντιδράσεις ή υποκινούμενες από συγκεκριμένα πολιτικά “στρατόπεδα”;
ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΑΚΟΣ( Πρόεδρος Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου για την παιδεία): Καταλαβαίνω ότι ο κόσμος δυσπιστεί γιατί έχει υποστεί περικοπές και εξευτελισμούς από όσους τον ενοχοποίησαν για την κρίση. 35% οι περικοπές στα σχολεία. Σ’ αυτή την ατμόσφαιρα εύκολα καλλιεργείται η καχυποψία. Από την άλλη μεριά, και η σκέψη στα εκπαιδευτικά ζητήματα είτε έμεινε καθηλωμένη σε προπολεμικές απόψεις, είτε εναγκαλίστηκε τεχνοκρατικές λύσεις που κυκλοφορούν από μεσαίους ευρωγραφειοκράτες χωρίς μορφωτικό έρμα. Δυστυχώς τον τόνο στις αντιδράσεις τον δίνουν κάποιες μπαγιάτικες αριστερές ομάδες, αλλά το πρόβλημα δεν είναι αυτοί. Είναι οι σαστισμένοι που δεν μπορούν να αποφασίσουν με ποιους είναι. Το μυαλό λέει με το διάλογο, η συνήθεια με αυτούς που διαμαρτύρονται απ’έξω.
Τα συμφέροντα…
esos-ΕΡΩΤΗΣΗ: Υπάρχουν πολιτικοί ή κοινωνικοί χώροι που δεν επιθυμούν να ολοκληρωθεί ο Εθνικός Διάλογος; Σας έχει περάσει από το μυαλό σας ότι μπορεί να θίγετε συμφέροντα από τις τοποθετήσεις που έχετε κάνει για την παιδεία και φυσικά με αυτές έχετε δώσει το “στίγμα” τι μας περιμένει; Για παράδειγμα ελεύθερη είσοδο αποφοίτων Λυκείου σε τμήματα μη περιζήτητα.
ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΑΚΟΣ( Πρόεδρος Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου για την παιδεία): Βεβαίως τα ζητήματα της εκπαίδευσης είναι και σκληρά ζητήματα συμφερόντων, μικρών, μεγάλων και πολύ μεγάλων. Δείτε την υπόθεση των συγγραμμάτων. Το 2014-2015, μοιράστηκαν, πάνω 2.120.000 τόμοι σε 230.000 φοιτητές με ετήσιο κόστος που ανέρχεται σε, περίπου, πενήντα τέσσερα (54) εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή στο 84% των συνολικών δαπανών για την απόκτηση επιστημονικού υλικού από τα ΑΕΙ. Δεν είναι εξωφρενικό; Δεν υπάρχουν συμφέροντα εδώ; Ο ξαφνικός πολλαπλασιασμός των μεταπτυχιακών δεν σχετίζεται με τις έξτρα αμοιβές καθηγητών; Όταν θα κυκλοφορήσει η αντίστοιχη μελέτη θα μείνετε έκπληκτοι. Η αποδιοργάνωση της δημόσιας εκπαίδευσης θα φέρει στο προσκήνιο τους κερδοσκόπους της εκπαίδευσης. Το σύστημα δεν μπορεί να κρατηθεί ως έχει. Η θα μεταρρυθμιστεί ριζικά, ή θα αποδιοργανωθεί.
….“τι ήθελα κι έμπλεκα;”…
esos-ΕΡΩΤΗΣΗ: Δεχθήκατε προσωπική σκληρή κριτική για τις απόψεις σας , με το άκουσμα και μόνο ότι ήσασταν ο προτεινόμενος από τον υπουργό Παιδείας ως πρόεδρος της Επιτροπής Διαλόγου. Ψιθυρίσατε ποτέ από μέσα σας “τι ήθελα κι έμπλεκα;”.
ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΑΚΟΣ( Πρόεδρος Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου για την παιδεία): Να σας πώ, οι επιθέσεις δεν με αγγίζουν. Για έναν άνθρωπο με τη δική που πορεία, αποτελούν υλικό για σκέψη και προκλήσεις για ακόμη μεγαλύτερη αποφασιστικότητα. Προσπαθώ πάντα να βλέπω αυτή την τωρινή μου εμπειρία και με τη ματιά του ιστορικού. Αυτό έχει και πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Πλεονεκτήματα γιατί βλέπεις τις εποχές να αλλάζουν και επομένως το μέγεθος των ζητημάτων που πρέπει να αλλάξουν. Μειονεκτήματα γιατί οι ιστορικοί δεν είναι αισιόδοξοι. Αντιλαμβάνονται τα όρια του βολονταρισμού στο χρόνο. Όσο για τα ψέματα και διαστρεβλώσεις που λέγονται (τάχα αποκάλεσα τους μακεδονομάχους τζιχαντιστές, ή υποστήριξα την ιδιωτικοποίηση των πανεπιστημίων), τα κείμενα μου ευτυχώς είναι σε δημόσια θέα. Είναι γεγονός ότι μερικές φορές, όταν τα πράγματα δεν προχωράνε, όταν αντιλαμβάνομαι διπλές συμπεριφορές, όταν καταλαβαίνεις την ανεπάρκεια του κρατικού μηχανισμού, σκέπτομαι μήπως θα ήταν καλύτερο να τελειώσω το βιβλίο μου, την ιστορία της Ελλάδας στον 20ο αιώνα, που θα έφτανε ως την κρίση του 2010 και την οποία θα παρέδιδα τον Φεβρουάριο στο Edinburg University Press. Προς το παρόν τις ιστορικές μου δουλειές τις έβαλα στο ψυγείο. Ελπίζω να τελειώσουμε, έως το καλοκαίρι, και προπαντός να καταφέρουμε κάτι, ώστε να ξαναγυρίσω στις μελέτες και στην ησυχία μου.
Αμοιβές και δίδακτρα στα Μεταπτυχιακά
esos-ΕΡΩΤΗΣΗ:Μεταπτυχιακά: Ναι στις αμοιβές των καθηγητών ή όχι; Δίδακτρα στα Μεταπτυχιακά: Να καταργηθούν ή να μειωθούν;
ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΑΚΟΣ( Πρόεδρος Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου για την παιδεία): Πριν σας πώ, να τα αποτιμήσουμε τα μεταπτυχιακά, να δούμε τι είναι το καθένα και αν έχει λόγο ύπαρξης. Υπάρχουν πολλά καλά μεταπτυχιακά, που γίνονται με μεγάλη σοβαρότητα και υπευθυνότητα και άλλα που παραπέμπουν στη νοοτροπία που περιγράφει στο γνωστό φιλμ του Νικου Περάκη Αρπα-Κόλλα. Η πολιτεία πρέπει να ενισχύσει και να επιβραβεύσει τα πρώτα, να μην χαριστεί επ’ουδενί στα δεύτερα.
Συγχωνεύσεις Πανεπιστημίων και ΤΕΙ…
esos-ΕΡΩΤΗΣΗ:Θεωρείται ότι είναι πολλά τα 37 ΑΕΙ που λειτουργούν στην Ελλάδα; Να υπάρξουν συγχωνεύσεις Ιδρυμάτων;
ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΑΚΟΣ( Πρόεδρος Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου για την παιδεία): Πρέπει να αναμορφωθεί ο χάρτης της εκπαίδευσης. Να δημιουργηθεί ενιαίος χώρος έρευνας εκπαίδευσης, να διασυνδεθούν οι πόλοι της εκπαίδευσης, αλλά προπαντός να μην χαθεί η βιοποικιλότητά της. Οι συγχωνεύσεις ιδρυμάτων μπορούν να δημιουργήσουν ισχυρούς πανεπιστημιακούς πόλους κατά περιοχές. Προσωπικά μιλώντας, θεωρώ υπερβολικά μεγάλο τον αριθμό των 37 τριτοβάθμιων ιδρυμάτων. Δεν υποτιμώ βέβαια τις δυσκολίες και το κόστος γιατί υπάρχουν κτήρια εξοπλισμοί κλπ. Επίσης η αναμόρφωση του χάρτη της εκπαίδευσης θα έχει τοπικό πολιτικό κόστος. Αλλά αυτή η κυβέρνηση θα κερδίζει εμπιστοσύνη αν δείχνει ότι είναι διατεθειμένη να αναμορφώσει τη χώρα συνολικά, και όχι να υποκύπτει στις διακομματικές τοπικές πιέσεις.
Ο ρόλος των Φροντιστηρίων…
esos-ΕΡΩΤΗΣΗ: Φροντιστήρια: Πιστεύεται ότι είναι παραπαιδεία όπως είπε την περασμένη εβδομάδα Βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλή, ή ότι σήμερα παίζουν σημαντικό ρόλο στη μάθηση των μαθητών παράλληλα με το Λύκειο;
ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΑΚΟΣ( Πρόεδρος Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου για την παιδεία): Εξαρτάται από το ερώτημα τι είδους πολίτες θέλουμε στο μέλλον, τι θελουμε να ξέρουν και να μπορούν να κάνουν αυτοί οι πολίτες, τι είδους κοινωνικές αρετές θέλουμε να καλλιεργήσουμε. Θα επιχειρήσουμε να δώσουμε απάντηση με το «Εθνικό πλαίσιο προσόντων» αλλά και με την αναμόρφωση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Τα φροντιστήρια ασφαλώς εξυπηρετούν ανάγκες. Πάντοτε θα υπάρχουν αυτές οι ανάγκες. Αλλά το ζήτημα είναι να μην επισκιάζουν αυτές οι ανάγκες το σύνολο της εκπαίδευσης, όπως γίνεται τώρα.
Το Νέο Λύκειο…
esos-ΕΡΩΤΗΣΗ:Πως οραματίζεστε το Νέο Λύκειο; Εάν σας παρέχονταν η θεσμική ιδιότητα τι αλλαγές θα κάνατε αύριο στο Δημοτικό;
ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΑΚΟΣ( Πρόεδρος Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου για την παιδεία): Την εγκύκλια εκπαίδευση τη σκέπτομαι να παρέχεται σε σχολεία που έχουν το καθένα την δική του ξεχωριστή οντότητα, προσωπικότητα, παραδόσεις, με δασκάλους και καθηγητές απελευθερωμένους από το ζυγό του αναλυτικού προγράμματος και το φόβο της προϊστάμενης γραφειοκρατίας, που σχεδιάζουν τα μαθήματά τους από κοινού σαν σχολείο, που συγκροτούν κοινότητα, που αμιλλώνται σε δημιουργικότητα, πρωτοτυπία, που τραβάνε το ενδιαφέρον των παιδιών, που τα βάζουν στο παιχνίδι της εκπαίδευσης. Σχολεία που είναι όχι κρατικά εμφυτεύματα στις κοινωνίες αλλά κόμβοι του τοπικού κοινωνικού και πολιτισμικού δικτύου. Το χειρότερο που μπορεί να συμβεί σε μια κοινωνία είναι , από τις αλλεπάλληλες απογοητεύσεις, να πάψει να ονειρεύεται και να δοκιμάζει καινούργια πράγματα. Αλλά αν έχουμε φτάσει στο ναδίρ, τότε γιατί να μη δούμε, να μην δοκιμάσουμε άλλα πράγματα;
Ξένες Γλώσσες και Πιστοποίηση Γλωσσομάθειας…
esos-ΕΡΩΤΗΣΗ:Ξένες Γλώσσες: Είναι γνωστό ότι τα παιδιά μαθαίνουν τη ξένη γλώσσα στα Φροντιστήρια και δίνουν εξετάσεις σε ιδιωτικούς φορείς. Υπάρχουν συζητήσεις στην Επιτροπή σας για τα ζητήματα αυτά;
ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΑΚΟΣ( Πρόεδρος Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου για την παιδεία): Ναι και πολύ σοβαρή μάλιστα από ειδικούς. Τα παιδιά πρέπει να μαθαίνουν καλά τη γλώσσα μέσα στο σχολείο, και να πιστοποιείται αξιόπιστα εντός του εκπαιδευτικού μας συστήματος; Όπως γίνεται στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες . Θα δείτε τις προτάσεις.
Αξιολόγηση εκπαιδευτικών…
esos-ΕΡΩΤΗΣΗ: Πως θα βλέπατε την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών;
ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΑΚΟΣ( Πρόεδρος Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου για την παιδεία): Μια από τις επιτροπές μας μελετά το ζήτημα της αρχικής εκπαίδευσης και της συνεχούς επανεκπαίδευσης των εκπαιδευτικών. Η αξιολόγηση δεν μπορεί να ιδωθεί παρά μέσα από την καθιέρωση στόχων του εκπαιδευτικού συστήματος και κατάλληλων προγραμμάτων για να φτάσουμε στους στόχους αυτούς. Δεν μπορεί να είναι η καρικατούρα που παρουσιάστηκε ως αξιολόγηση με υστερικό τρόπο. Αλήθεια τι αξιολογούμε; Την ομαδικότητα και τη συνεργασία, την αλληλεγγύη και την ευπροσηγορία, ή χαρτιά και ψευτο-μεταπτυχιακά; Επειδή έχω καθοδηγήσει δεκάδες διδακτορικές διατριβές, έχω διαπιστώσει ότι ένας καλός ερευνητής δεν είναι αναγκαστικά και καλός δάσκαλος. Η αξιολόγηση κόντεψε να τινάξει το σχολείο στον αέρα και να θρονιάσει την καχυποψία και την περιφρόνηση ανάμεσα στους γονείς και τους δασκάλους. Ο διάλογος θέλει να δημιουργήσει εμπιστοσύνη. Χωρίς εμπιστοσύνη εκπαίδευση δεν γίνεται. Πρέπει να δώσουμε αυτοπεποίθηση στους δασκάλους και τους καθηγητές, να τους βοηθήσουμε να βρουν το πνεύμα δημιουργικότητας, να τους απελευθερώσουμε από το φόβο την ευθυνοφοβία και την τυπολατρία. Όχι αξιολόγηση με τιμωρητικό χαρακτήρα και με σύστημα ποινών. Σχολεία φτιάχνουμε όχι φυλακές.
Ο θεσμός του Σχολικού Συμβούλου…
esos-ΕΡΩΤΗΣΗ:Σχολικοί Σύμβουλοι; Ποια είναι η γνώμη σας για το θεσμό όπως λειτουργεί σήμερα. Προσφέρει στα σχολεία;
ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΑΚΟΣ( Πρόεδρος Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου για την παιδεία): Να δούμε. Το ζήτημα είναι το αναλυτικό πρόγραμμα. Θα υπάρχει ένα αναλυτικό πρόγραμμα και οι δάσκαλοι θα προσπαθούν να το εφαρμόσουν και οι σύμβουλοι θα ελέγχουν την εφαρμογή, ή θα απελευθερώσουμε το σχολείο από το αναλυτικό πρόγραμμα και θα δώσουμε την δυνατότητα στους εκπαιδευτικούς να το σχεδιάζουν, να το συζητούν μεταξύ τους, να το προγραμματίζουν; Αυτά είναι στο τραπέζι των συζητήσεων τώρα. Η διακυβέρνηση της εκπαίδευσης είναι ένα πολύ σπουδαίο ζήτημα.
Το γκρέμισμα των εκπαιδευτικών συστημάτων…
esos-ΕΡΩΤΗΣΗ:Σκεφτήκατε ότι αυτό που τώρα εσείς κτίζετε ίσως μετά από ένα δύο ή τέσσερα χρόνια μια άλλη κυβέρνηση θα σας το γκρεμίσει; Πιστεύεται ότι έχετε πετύχει σε κάποιο βαθμό τη συναίνεση των άλλων κομμάτων;
ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΑΚΟΣ( Πρόεδρος Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου για την παιδεία): Το πρόβλημα δεν είναι η συναίνεση των κομμάτων, αλλά της κοινωνίας. Αν περάσουν μερικές βασικές ιδέες σε μια κοινωνία, τα κόμματα κουτσά-στραβά θα προσαρμοστούν. Προφανώς έργο δεν μπορεί να γίνει μόνο στο διάστημα μιας διακυβέρνησης, επομένως και άλλοι πρέπει να μοιραστούν τους στόχους της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Εγγυητής είναι η κοινωνία πάντως, στον όποιο βαθμό, όχι τα κόμματα.
Μαθητικές παρελάσεις…
esos-ΕΡΩΤΗΣΗ: Ναι ή όχι στις μαθητικές παρελάσεις;
ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΑΚΟΣ( Πρόεδρος Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου για την παιδεία): Το ζήτημα είναι να καταλαβαίνουν τα παιδιά την αμφισημία των εθνικών γιορτών. Ότι αφενός αναφέρονται σε ένα γεγονός το οποίο ως ιστορικό γεγονός δεν πρέπει να το βλέπουν ως ταμπού, αλλά ως ιστορική γνώση, όπου το ζήτημα είναι να γνωρίζουμε να θέτουμε ερωτήματα, και να τα τοποθετούμε στα συμφραζόμενα της εποχής που συνέβησαν. Αφετέρου να μάθουμε να βλέπουμε την ίδια την επέτειο, την εθνική γιορτή ως ένα γεγονός με τη δική του ιστορική πορεία. Να μάθουμε δηλαδή να ξεχωρίζουμε την ιστορία ως έρευνα για τη γνώση του παρελθόντος, από τη δημόσια ιστορία η οποία αρθρώνεται γύρω από επετείους, τα μνημεία και τους δημόσιους λόγους. Πώς αλλάζει το νόημα των επετείων ακολουθώντας τις αντιλήψεις και τις ανάγκες που έχει κάθε εποχή, πώς ανασημασιοδοτούνται από το εκαστοτε παρόν. Αυτό είναι έργο ιστορικής παιδείας, δηλ. να ξεχωρίζουμε την έννοια παρελθόν από την έννοια ιστορία, να αποδεχόμαστε ότι υπάρχουν πολλές ιστορικές οπτικές. Το πνεύμα που διαπνέει την εκπαίδευσή μας είναι ο δογματισμός, όχι η αμφιβολία, το φιλέρευνο πνεύμα, ο χειρισμός της αμφισημίας. Αν τα κατορθώσουμε αυτά, τότε τα άλλα θα έρθουν από μόνα τους και χωρίς μεγάλες συγκρούσεις.
Πολλαπλό βιβλίο στα σχολεία….
esos-ΕΡΩΤΗΣΗ:Σχολικά Βιβλία: Διδασκαλία από ένα βιβλίο σε κάθε μάθημα ή από περισσότερα όπως γίνεται στην Ευρώπη;
ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΑΚΟΣ( Πρόεδρος Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου για την παιδεία): Κι εδώ η σχέση ανάμεσα στο μάθημα και στο βιβλίο έχει αλλάξει. Όχι ένα και μοναδικό βιβλίο, αλλά συνδυασμός έντυπου και ψηφιακού υλικού, ο μαθητής κατά κάποιο τρόπο να μάθει όχι να αποστηθίζει αλλά να συνθέτει το μάθημά του. Αυτό σημαίνει μαθαίνω όχι παθητικά, αλλά μαθαίνω να οργανώνω τη μάθησή μου όπως ένα έργο που έχω να φέρω εις πέρας. Να του δώσουμε επομένως τα εργαλεία και τον τρόπο να το κάνει.
"Αλήθεια τι αξιολογούμε; Την ομαδικότητα και τη συνεργασία, την αλληλεγγύη και την ευπροσηγορία, ή χαρτιά και ψευτο-μεταπτυχιακά; Επειδή έχω καθοδηγήσει δεκάδες διδακτορικές διατριβές, έχω διαπιστώσει ότι ένας καλός ερευνητής δεν είναι αναγκαστικά και καλός δάσκαλος".
Προβληματισμός 1ος
Πώς γίνεται σε κάθε σοβαρή συζήτηση για την εκπαίδευση να δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα και να τονίζεται η αναγκαιότητα της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών και παράλληλα στον Εθνικό Διάλογο για την Παιδεία να υποβαθμίζονται οι μεταπτυχιακές σπουδές;
Προβληματισμός 2ος
Είναι γνωστός στους ιθύνοντες χάραξης της εκπαιδευτικής πολιτικής ο ρόλος του εκπαιδευτικού" ως στοχαζόμενου επαγγελματία" και " ερευνητή", τον οποίο οφείλουν οι μεταπτυχιακές σπουδές - εννοείται οι σχετικές μεταπτυχιακές σπουδές με την εκπαίδευση και όχι με τη μελισσοκομία -και οι διδάσκοντες στα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών να ενισχύσουν;
Προβληματισμός 3ος
Αν δεχτούμε " ότι ένας καλός ερευνητής δεν είναι αναγκαστικά και καλός δάσκαλος", αυτό σημαίνει ότι πρέπει να δεχτούμε ότι ένας καλός δάσκαλος είναι αναγκαστικά ένας μη καταρτισμένος δάσκαλος ή ένας με πολλά έτη υπηρεσίας δάσκαλος;
Για τη σχέση μεταξύ θεωρίας και πράξης θα συζητάμε τώρα;;; Αυτό λύθηκε εδώ και αρκετές δεκαετίες!!!
Υποσημείωση: Τι θεωρεί η κυβέρνηση ως "καλό διευθυντή σχολείου" αποτυπώθηκε στο νομοθετικό κείμενο που αφορούσε τις εκλογές ... συγγνώμη, τις επιλογές στελεχών της εκπαίδευσης. Στο ίδιο σκεπτικό θα κινηθεί για να οριοθετήσει και τον "ΚΑΛΟ ΔΑΣΚΑΛΟ";
Προβληματισμός 4ος
"Αλήθεια τι αξιολογούμε; Την ομαδικότητα και τη συνεργασία, την αλληλεγγύη και την ευπροσηγορία, ή χαρτιά και ψευτο-μεταπτυχιακά;"
Δηλαδή: ομαδικότητα, συνεργασία, αλληλεγγύη vs χαρτιά, ψευτο-μεταπτυχιακά;
Αυτό να το εκλάβουμε και ως εκτίμηση στα Πανεπιστήμια και στους Πανεπιστημιακούς που εκδίδουν και υπογράφουν αυτά τα "χαρτιά", αντίστοιχα;