Οι τοποθετήσεις των εισηγητών και αγορητών των κομμάτων επί του Σχεδίου Νόμου για Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας

Σε τρεις κοινές συνεδριάσεις των Επιτροπών Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής και Ερευνας θα συζητηθεί το Σχέδιο Νόμου  του υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων «Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας και άλλες διατάξεις»:

Την Τετάρτη 5/10/2016 στις 10:00΄ π.μ. θα πραγματοποιηθεί η συνεδρίαση της ακρόασης των φορέων. Την ίδια ημέρα στις 15:00΄ μ.μ. θα πραγματοποιηθεί η συζήτηση επί των άρθρων. Και τέλος, στις 11/10/16 στις 17:00΄ μ.μ. θα πραγματοποιηθεί η συνεδρίαση της β’ ανάγνωσης.  

 Οι φορείς που θα κληθούν  να διατυπώσουν τις  θέσεις τους είναι οι εξής: είναι η ΠΟΣΔΕΠ, η Σύνοδος των Προέδρων των Τ.Ε.Ι., η Σύνοδος των Πρυτάνεων Α.Ε.Ι., η Ομοσπονδία Συλλόγων Εκπαιδευτικού Προσωπικού Τ.Ε.Ι., οι Σύλλογοί Εργαζομένων Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας Μονίμων και Αορίστου Χρόνου, ο Σύλλογος Μεταπτυχιακών και Διδακτόρων του «Δημόκριτου», ο Σύλλογος Προέδρων Ερευνητικών Κέντρων, η Ένωση Ελλήνων Ερευνητών, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων Ερευνητικών Κέντρων Ιδρυμάτων (ΠΟΕΕΚ), η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Εργαζομένων σε Ερευνητικά Ιδρύματα Ιδιωτικού Δικαίου και ο Σύλλογος Ερευνητικού Προσωπικού της Ακαδημίας Αθηνών.

Οι τοποθετήσεις του Αναπληρωτή υπουργού Παιδείας Κ. Φωτάκη και των εισηγητών και αγορητών των κομμάτων, επί του Σχεδίου Νόμου,  στην σημερινή κοινή συνεδρίαση των δύο Επιτροπών , έχουν ως εξής:

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΦΩΤΑΚΗΣ (Αναπληρωτής Υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων): Κυρίες και κύριοι βουλευτές, σας ευχαριστώ για την παρουσία σας εδώ σήμερα και τη συζήτηση για το νομοσχέδιο, το οποίο βρίσκεται στον απόηχο της χθεσινής συζήτησης που έγινε για την παιδεία.

Το νομοσχέδιο αυτό αποτελεί την κορύφωση μιας σειράς νομοθετικών παρεμβάσεων που έχουμε αναλάβει σε συνδυασμό με χρηματοδοτικές παρεμβάσεις, πρωτοβουλίες που έχουν ως σκοπό τη στήριξη της έρευνας στη χώρα, τη στήριξη της έρευνας που γίνεται στα πανεπιστήμια, τα ερευνητικά κέντρα και τα ΤΕΙ.

Στην αιχμή αυτής της  στόχευσης βρίσκονται αναπόφευκτα  οι άνθρωποι. Το ανθρώπινο δυναμικό, το ερευνητικό  δυναμικό, το επιστημονικό δυναμικό της χώρας, το οποίο  πολλές φορές  έχουμε πει ότι έχει εξαιρετικές επιδόσεις.  Μπορώ να αναφερθώ λίγο χρειαστεί  στη συνέχεια  για τις πρόσφατες αξιολογήσεις που έγιναν  στα Πανεπιστήμια  της χώρας  από δύο οίκους αξιολόγησης  που παρουσίασαν μάλιστα αντιφατικά αποτελέσματα, αλλά  να μην αναφερθώ σ' αυτό αυτή τη στιγμή.

Θα ήθελα να πω ότι αυτό το ανθρώπινο δυναμικό είναι η πιο σημαντική παρακαταθήκη για την επόμενη μέρα. Η πιο σημαντική παρακαταθήκη για το ρόλο που περιμένουμε να παίξει η έρευνα και για τη διεύρυνση των πνευματικών οριζόντων της κοινωνίας, κάτι που χρειάζεται σήμερα ως ανάχωμα στις συνθήκες της κρίσης που βιώνει η χώρα, αλλά και ως μοχλός ανάπτυξης και προοπτικής για την επόμενη μέρα.

Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι και μιλάω για τους αριθμούς που σχετίζονται με τη μεγάλη έξοδο, τη φυγή νέων, ως επί το πλείστον, επιστημόνων στο εξωτερικό. Κατά το διάστημα 2010 - 2013 περισσότεροι από 135.000 νέοι επιστήμονες έφυγαν στο εξωτερικό και από αυτούς περισσότεροι από 70% είχαν είτε μεταπτυχιακούς τίτλους είτε διδακτορικό.

Κατά την πενταετία 2009 - 2014 ο αριθμός των ακαδημαϊκών και ερευνητών που έφυγαν στο εξωτερικό ξεπέρασε τις 20.000 και ήταν, σχεδόν, δεκαπλάσιος από αυτόν που έφευγε στο εξωτερικό τις προηγούμενες δεκαετίες.

Είναι ξεκάθαρα τα αποτελέσματα των ατελέσφορων στρατηγικών πολιτικών λιτότητας που εφαρμόστηκαν και η αιμορραγία αυτή συνεχίζεται.

Τα λέω όλα αυτά, γιατί ένας βασικός στόχος αυτού του νομοσχεδίου είναι - δεν είναι το μόνο - να συνεισφέρει ακριβώς στην αναχαίτιση αυτής της κατάστασης.

Πέρα, όμως, από την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης σήμερα, το νομοσχέδιο αυτό φιλοδοξεί να αποτελέσει τη βάση για μια μακρόπνοη θεσμική παρέμβαση, ούτως ώστε η έρευνα στη χώρα μας να λειτουργήσει κατά τα επόμενα χρόνια με τον τρόπο που της αξίζει, με τον τρόπο που αξίζει στους ανθρώπους που την υπηρετούν και να αποτελέσει μια οργανωμένη προσέγγιση στις προκλήσεις του μέλλοντος.

Ας δούμε τι γίνεται αυτή τη στιγμή: Το ισχυρό μας στοιχείο είναι, όπως είπαμε, οι άνθρωποι. Οι άνθρωποι που, όπως δεικνύουν μια σειρά δεδομένων που έχουμε αυτή τη στιγμή, παρά τις συνθήκες που επικρατούν, παρά την πίεση που υπάρχει, εξακολουθούν να διαπρέπουν.

Έχω αναφέρει και στο παρελθόν ότι μέσα στα 50 καλύτερα ερευνητικά κέντρα, όσον αφορά τις επιδόσεις τους στο πρόγραμμα έρευνας της Ε.Ε. «Ορίζοντας 2020», φιγουράρουν 5 ελληνικά ερευνητικά κέντρα. Η χώρα, όσον αφορά τις επιδόσεις στον «Ορίζοντα 2020», βρίσκεται στην 10η θέση μεταξύ χωρών όπως η Αυστρία, η Δανία, η Ολλανδία κι αυτό το λέω γιατί γίνεται σε συνθήκες μεγάλης κρίσης, σε συνθήκες λιτότητας.

Εάν πάμε στα πανεπιστήμια, θ’ αναφερθώ σ’ αυτό που είπα προηγουμένως, υπήρξαν δύο διαφορετικές αξιολογήσεις που εμφανίστηκαν αυτό το μήνα. Η πρώτη αξιολόγηση ήταν από έναν οίκο αξιολόγησης που λέγεται QS - οι οίκοι αξιολόγησης είναι εταιρείες αξιολόγησης – τα οποία είναι τα αρχικά του κατόχου της εταιρείας αυτής που κάποτε δούλευε στην άλλη εταιρεία, το «Times Higher Education», η οποία έδειξε μια καταβαράθρωση των ελληνικών πανεπιστημίων. Πρόσφατα, την περασμένη εβδομάδα, ανακοινώθηκαν τα στοιχεία από το «Times Higher Education», όπου εκεί φάνηκε ακριβώς το αντίστροφο φαινόμενο. Τα πανεπιστήμια ανήλθαν στην αξιολόγηση του «Times Higher Education» και, βέβαια, τα δημοσιεύματα, ανάλογα με τη γεύση του κάθε δημοσιογράφου, ήταν εντελώς αλλοπρόσαλλα γύρω από αυτά. Από τη μια μεριά η πλήρης καταστροφή, από την άλλη μεριά η αγαλλίαση.

Ας δούμε, λοιπόν, πού οφείλονται αυτές οι διαφοροποιήσεις. Όλοι αυτοί οι οίκοι αξιολογούν με βάση κριτήρια, το καθένα από τα οποία παίρνουν ένα στατιστικό βάρος.

Το στατιστικό βάρος που παίρνουν τα κριτήρια της QS, που έδειξε πτώση των ελληνικών πανεπιστημίων, είναι πολύ μεγάλο στην περίπτωση των αριθμών των φοιτητών ανά καθηγητή, των χρηματοδοτήσεων που αντιστοιχεί ανά καθηγητή - τέτοια τύπου στοιχεία- αυτά παίρνουν μεγάλο βάρος, σε αντίθεση με στοιχεία που έχουν να κάνουν με τις ερευνητικές επιδόσεις. Αυτό για ποιο λόγο;

Αυτό διότι η «πελατεία» της QS είναι συνήθως γονείς, φοιτητές που θέλουν να επιλέξουν κάποιο Πανεπιστήμιο για τα παιδιά τους και θέλουν να έχουν υπόψη τέτοια στοιχεία και βέβαια, αντίστοιχη είναι και η προσφορά του οίκου.

Αντίθετα, στην περίπτωση του Times Higher Education τα στοιχεία που αποτιμούν τις ερευνητικές επιδόσεις έχουν μεγάλο στατιστικό βάρος. Εκεί, για να σας δείξω να καταλάβετε τα ελληνικά πανεπιστήμια, αν υπήρχαν μονάχα τα στοιχεία της έρευνας που επιτελείται σε αυτά, αντί να είναι - απ' όσο θυμάμαι - το Πανεπιστήμιο της Κρήτης βρίσκεται μεταξύ των 300 – 350 πανεπιστημίων, αντί να  βρισκόταν σε αυτή τη θέση, θα βρισκόταν στη θέση 140.

Αντίστοιχα, συμβαίνει για όλα τα άλλα Πανεπιστήμια, δεν θυμάμαι αυτή τη στιγμή να σας πω στοιχεία.

Από την άλλη μεριά, αν ληφθούν υπ' όψιν άλλα κριτήρια που έχουν, όπως είναι τα ποιοτικά κριτήρια και στέλνουν σε πολλούς, ποια η είναι γνώμη σας, ποια είναι η φήμη των πέντε καλύτερων πανεπιστημίων στην Ευρώπη. Ο καθένας μπορεί να γράφει και εγώ λαμβάνω.

Με βάση, λοιπόν, αυτό το τοπίο εκείνο που μπορούμε να πούμε πέρα από κάθε αμφισβήτηση είναι, ότι η έρευνα στη χώρα μας και στα Ερευνητικά Κέντρα και στα Πανεπιστήμια και στα ΤΕΙ, όχι σε όλα τα ΤΕΙ, σε ορισμένα και όχι σε όλα τα πανεπιστήμια, αλλά στα πανεπιστήμια ως επί το πλείστον - υπάρχουν στοιχεία για αυτά και τα έχουμε - βρίσκεται σε ένα αρκετά υψηλό επίπεδο.  

Από την άλλη  μεριά υπάρχει μια μεγάλη συμπίεση. Συμπίεση που έχει να κάνει με τις οικονομικές συνθήκες που επικρατούν και όχι μόνο, διότι για εμάς το κύριο ζήτημα, που βρίσκεται πίσω από το θέμα της φυγής στο εξωτερικό, είναι ένα ζήτημα που έχει να κάνει - ασφαλώς  με την ανεργία  και την κατάσταση που επικρατεί - κατεξοχήν με αυτό που λέμε ποιότητα εργασιακών σχέσεων και στο μέτρο που πιέζεται, υποτιμάται η εργασία το ζήτημα αυτό, θα παίρνει ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις και η πρόκληση για εμάς είναι τι μπορούμε να κάνουμε μέσα σε αυτό το τοπίο. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε μέσα σε αυτό το τοπίο περιληπτικά είναι δύο πράγματα.

Το πρώτο είναι, να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας για νέους επιστήμονες, θέσεις εργασίας με αξιοπρεπείς εργασιακές συνθήκες. Αυτό, όμως, δεν φθάνει είναι αναγκαία, αλλά όχι ικανή στη συνθήκη. Οι θέσεις εργασίας πρέπει να συνδυαστούν με κάτι άλλο και αυτό είναι αυτά τα επιστημονικά ποιοτικά περιβαλλοντικά, που θα λειτουργούν ως πόλοι έλξης για νέους επιστήμονες. Τέτοια περιβάλλοντα, τα οποία θα εμπνέουν για να κάνουν τη δουλειά τους και αυτό είναι το κύριο μέλημα στους περισσότερους, αν μιλήσετε σήμερα νέους επιστήμονες θέλουν ένα χώρο δικό τους για να κάνουν τη δουλειά και έναν αξιοπρεπή μισθό.

Αυτά, λοιπόν, τα δύο στοιχεία προσπαθούμε να αναδείξουμε μέσα από μια σειρά ρυθμίσεων νομοθετικών και βέβαια, χρηματοδοτικών εργαλείων, όπως συνηθίζεται να λέγεται.
‘

Όσον αφορά τις νομοθετικές ρυθμίσεις, ο πρόσφατος νόμος για την έρευνα - που ψηφίστηκε και είσαστε όλοι ενήμεροι, θα ήθελα να σας δώσω ένα παράδειγμα μόνο, γιατί, δυστυχώς, δεν έχει γίνει ευρύτερα γνωστό - περιέχει μέσα μια διάταξη, η οποία όπου γνωστοποιείται γίνεται ασμένως αποδεκτή - μιλάω για τους νέους επιστήμονες- ποια είναι αυτή;

Είναι μια διάταξη που λέει το εξής: Ότι για άτομα τα οποία μεταδιδάκτορες, που βρίσκονταν εκτός του συστήματος, έξω από το καθηγητικό σύστημα ή το ερευνητικό και μιλάμε για τα άτομα που έχουν, ήδη, θέση στα πανεπιστήμια, έχουν τη δυνατότητα, εφόσον υποβάλουν μια ερευνητική πρόταση, η οποία κρίνεται θετικά, αυτά τα ίδια τα άτομα να είναι επιστημονικοί υπεύθυνοι για την υλοποίηση της πρότασης που έχουν υποβάλει.

Αυτό, μάλιστα, εξειδικεύεται παραπέρα στις προκηρύξεις που επίκεινται να γίνουν και αυτό θα είναι μία από τις πρώτες προκηρύξεις με την έννοια, ότι έχοντας αυτή τη δυνατότητα ένας νέος επιστήμονας, να μπορεί να φτιάξει τη δική του ερευνητική ομάδα, να κάνει τις δικές του επιλογές, να αναδειχθεί η δημιουργικότητα του μέσα από αυτή τη δημιουργική διαδικασία, ενώ, ταυτόχρονα, προσβλέποντας στην επαφή που θα έχει με καθηγητές ή με ερευνητές στα Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Κέντρα, πιστεύουμε ότι εκεί θα συμβεί μια μόχλευση και ένα μπόλιασμα με ένα νέο αίμα ολόκληρου του ακαδημαϊκού ερευνητικού οικοσυστήματος.

Αυτό, λοιπόν, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Ένα παράδειγμα, που πραγματικά είναι πολύ ελκυστικό, αυτό που λέγαμε το ελκυστικό περιβάλλον για κάποιον νέο επιστήμονα να μείνει εδώ να κάνει τη δουλειά του την ερευνητική. Αλλά, δεν φτάνει αυτό, γιατί τέτοια σχήματα μπορεί κανείς να σκεφτεί, αλλά όπως είπαμε οι πόροι και η  χρήση και η αξιοποίηση των πόρων είναι δύσκολη.

Οι δυνατότητες χρηματοδότησης, υπάρχουν σήμερα. Δυνατότητες χρηματοδότησης που υπάρχουν σήμερα για την έρευνα ξεκινάνε καταρχήν από τον τακτικό προϋπολογισμό, ο οποίες στις συνθήκες όπως είπαμε της λιτότητας είναι πολύ περιορισμένος. Άσχετα ότι αν παρόλα αυτά στο 2016 υπήρξε αύξηση των πόρων για την έρευνα κατά 32% μέσα στις συνθήκες λιτότητας. Ήταν μια συνειδητή επιλογή της κυβέρνησης αυτή. Αυτό δεν έχει ξαναγίνει.

Και αυτή η αύξηση δεν ήταν τυχαία, διότι κατά κύριο λόγο πήγε στην κάλυψη της μισθοδοσίας του τακτικού προσωπικού των ιδρυμάτων, κάτι που προέβλεπαν προηγούμενες νομοθεσίες ακόμα και ο ν.1514 και ν. 4310 και ο νόμος για την έρευνα ο πρόσφατος είχε τέτοιες προβλέψεις, αλλά εφόσον υπήρχαν πάντα προβλήματα λιτότητας ή λογιστικά πάντα έμπαινε σε μια δεύτερη προτεραιότητα. Δεν ήταν δηλαδή υποχρεωτικό να γίνει. Εδώ έγινε.

Ήταν μια συνειδητή επιλογή να υλοποιηθεί.

Τώρα, αυτό αμέσως δημιούργησε μια άλλη ατμόσφαιρα στα κέντρα. Διότι, καταρχήν, το τακτικό προσωπικό των κέντρων απηλλάγει από το άγχος του τι γίνεται αύριο. Και πόροι οι οποίοι ήταν για να διατεθούν ακριβώς για την κάλυψη της μισθοδοσίας που έρχεται πρώτο σε προτεραιότητα απελευθερώθηκαν και μπορούσαν να πάνε στη στήριξη του ερευνητικού έργου.Οπότε με τον τρόπο αυτό βλέπουμε ότι υπήρξε κάποια πρόοδος όσον αφορά τον τακτικό προϋπολογισμό, αλλά σίγουρα αυτό δεν είναι ικανοποιητικό πλήρως.

Υπήρξε και κάτι άλλο, το άνοιγμα θέσεων για το ν.1718, θέσεων ερευνητών στα ερευνητικά κέντρα, 100 θέσεις ερευνητών, και θέσεων καθηγητών στα πανεπιστήμια, 1000 θέσεις καθηγητών στα πανεπιστήμια. Που και αυτά δίνουν μια προοπτική, γιατί είναι πολύ βασικό το στοιχείο της ύπαρξης προοπτικής.

Άλλος τρόπος χρηματοδότησης είναι ένας από τον «Ορίζοντα», που είπαμε εκεί οι επιδόσεις των ελληνικών ομάδων είναι πολύ καλές αλλά το περιβάλλον αβέβαιο, εξαιτίας μεγάλη κινδύνου που υπάρχει.

Και ο τρίτος τρόπος χρηματοδότησης που υπάρχει μέχρι σήμερα είναι το ΕΣΠΑ. Το ΕΣΠΑ, όπου οι πόροι είναι πάρα πολύ υψηλοί, 1,2  δις για έρευνα και τεχνολογία συνολικά, αλλά εκεί υπάρχουν διάφορες αγκυλώσεις που έχουν να κάνουν με τους κανόνες του ΕΣΠΑ και την γραφειοκρατία που υπάρχει, ως επί το πλείστον εισαγόμενη, αλλά τους κανόνες που συνδέονται με τη στρατηγική της εξειδίκευσης, με τις περιφερειακές ποσοστώσεις και όλα αυτά.

Και βέβαια, με τις επιλογές.

Το ΕΣΠΑ δεν χρηματοδοτεί, επαναλαμβάνω, δεν χρηματοδοτεί, κοινωνικές, οικονομικές, ανθρωπιστικές επιστήμες. Το ΕΣΠΑ δεν χρηματοδοτεί αυτό που λέμε καθαρή έρευνα που προκύπτει από την επιστημονική περιέργεια.

Προγράμματα, όπως τα προγράμματα «Αριστεία» που χρηματοδοτούνται από το προηγούμενο ΕΣΠΑ πλέον δεν είναι επιλέξιμα, δεν υπάρχουν στο καινούργιο. Επομένως, και η δυνατότητα χάραξης μιας εθνικής στρατηγικής περιορίζεται.

Ποια είναι η δική μας απάντηση. Η δική μας απάντηση είναι ότι καταφέραμε σε πολύ δύσκολες συνθήκες, γιατί πρόκειται για άυλες αξίες, να κάνουμε μια συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για δανειοδότηση που μαζί με τους εθνικούς πόρους που είναι 60 εκατ., 180 εκατ. από την τράπεζα, ένα ποσό 240 εκατομμυρίων θα διατεθεί στα πανεπιστήμια, τα Τ.Ε.Ι. και τα ερευνητικά κέντρα κατά την επόμενη τριετία ξεκινώντας από τον Οκτώβριο του 2016.

Γιατί, θα ήθελα να τονίσω και το ξέχασα αυτό, στις συνθήκες κρίσης δεν έχουμε την πολυτέλεια του περίμενε. Δεν έχουμε την πολυτέλεια του να «ζυμώνουμε» για πολύ καιρό. Πρέπει τα μέτρα που λαμβάνουμε να είναι άμεσα, αποτελεσματικά θα έλεγα με όρους κατεπείγοντος.

Έγινε λοιπόν αυτή η δανειοδότηση με πολύ καλούς όρους, εξ όσων γνωρίζουμε, θα σας εξηγήσω αργότερα γι' αυτό και όσο μου επιτρέπεται να εξηγήσω, γιατί το Υπουργείο Οικονομικών έχει την πλήρη εικόνα, και όχι μόνο αυτό, διότι μαζί με αυτό το δάνειο το οποίο, όπως είπα, θα διατεθεί για έρευνα καθαρά και τίποτα άλλο, έγινε και κάτι άλλο. Η διαχείριση είπαμε του δανείου αυτού, των καταρχήν αυτών πόρων, γιατί μπορεί να υπάρξουν και άλλοι στο μέλλον με άλλα σχήματα είτε από την Τράπεζα Επενδύσεων είτε αλλιώς, ελπίσουμε από τον Ελληνικό Προϋπολογισμό, να έχουνε πάει καλύτερα τα πράγματα και το στοίχημα της ανάπτυξης να έχει επιτευχθεί.

Εκείνο λοιπόν το οποίο γίνεται και έρχομαι στην περίπτωση του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (Ελ.Ιδ.Ε.Κ), που θα είναι ο Οργανισμός ο οποίος θα διαχειρίζεται αυτούς τους πόρους, τα στοιχεία τα οποία έχει θέλουμε να βρίσκονται μακριά από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία, από την άποψη και επιστημονική κοινότητα θα διαμορφώνει προτεραιότητες, όσον αφορά τη διαχείριση των πόρων αυτών και τους μηχανισμούς. Εκεί τα Πανεπιστήμια και τα Ερευνητικά Κέντρα σε πρώτο λόγο και άλλοι φορείς οι οποίοι μπορεί να έχουν ένα ισχυρό ερευνητικό προφίλ, θα είναι οι ιδιοκτήτες αυτού του Ιδρύματος, θα επιλεγούν ένα Επιστημονικό Συμβούλιο και εκεί έχει πολύ μεγάλη σημασία να υπάρχει κύρος σε άτομα τα οποία επιλέγονται και το οποίο θα κάνει το αντίστοιχο σχεδιασμό και επιλογές.

Από την άλλη μεριά υπάρχει ο μηχανισμός της Γενικής Γραμματείας, ο οποίος θα εξακολουθήσει εννοείται να υπάρχει, γιατί έχουμε ακούσει διάφορα πράγματα περί κατάργησης, θα εξακολουθήσει να κάνει τα δύο βασικά πράγματα που κάνει, τη διαχείριση των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ και επίσης το σχεδιασμό της γενικής πολιτικής, των γενικών αρχών όσον αφορά την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη. Με άλλα λόγια η πολιτική που κάνουμε είναι μια πολιτική που βασίζεται στη στρατηγική δημιουργίας ευκαιριών. Λέμε στην ερευνητική κοινότητα, στην ακαδημαϊκή κοινότητα, αυτή η ίδια να πάρει τις τύχες της στα χέρια της.

Από τα κάτω να ξεκινήσει μια διεργασία και όχι από τα πάνω να επιβάλλεται από την εκάστοτε ηγεσία, σύμφωνα με τους μηχανισμούς που συνήθως υπάρχουν. Η πολιτική μας απόφαση είναι να αφήσουμε την κοινότητα η οποία πιστεύουμε πλέον πως έχει ωριμάσει, ουσιαστικά να αναδειχθεί η ίδια το δυναμικό της. Να αφήσουμε τα λουλούδια να ανθίσουν. Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας σε αυτή τη πρώτη παρουσίαση, πολλές λεπτομέρειες υπάρχουν, θα έχουμε την ευκαιρία να τις συζητήσουμε. Ευχαριστώ πολύ.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΑΒΡΟΓΛΟΥ (Εισηγητής του ΣΥ.ΡΙΖ.Α.): Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε, επειδή σήμερα συζητάμε επί της αρχής του νομοσχεδίου, θα είμαι υποχρεωτικά πιο γενικός και θα έχουμε την ευκαιρία στην κατ άρθρων συζήτηση να εντοπίσουμε ορισμένα σημεία από θεωρούμε ιδιαίτερα σημαντικά σε αυτό το νομοσχέδιο. Μιλάμε για την ίδρυση ενός νέου θεσμού που θα παίξει καθοριστικό ρόλο στο ερευνητικό και εκπαιδευτικό γίγνεσθαι του τόπου μας, άρα, μιλάμε για κάτι που θα έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις και άρα θα πρέπει να κατανοήσουμε αρκετά καλά το ρόλο που καλείται να παίξει και όπως επίσης και τη θέση του στο σύνολο των θεσμών όπου γίνεται η έρευνα και η εκπαίδευση.

Θέλω να κάνω μια παρένθεση και να συμπληρώσω αυτά που είπε πριν ο κ. Υπουργός, για τις λίστες με τις οποίες κατατάσσονται τα ελληνικά Πανεπιστήμια ή τα ερευνητικά ιδρύματα. Υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι μία από αυτές, όπου ο αποκλειστικός κριτής της ποιότητας των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, είναι αυτές οι λίστες. Αυτό είναι κάτι που θα μας οδηγήσει σε πολύ σοβαρά αδιέξοδα εάν το συνεχίσουμε, ακριβώς επειδή, όχι μόνο υπάρχουν σοβαρές κριτικές ως προς το πως συγκροτούνται αυτές οι λίστες - δηλαδή, τι σημαίνει το καλύτερο πανεπιστήμιο, τι σημαίνουν τα εκατό πρώτα καλύτερα πανεπιστήμια - αλλά κυρίως, επειδή αυτού του τύπου οι κατατάξεις, είναι κατατάξεις οι οποίες προσπαθούν ανεπιτυχώς, να μετατρέψουν την ποιότητα σε ποσότητα γιατί βασίζονται αποκλειστικά σε ποσοτοκοποιήσημους δείκτες.

Παρόλα αυτά, επειδή είναι ένα σημείο διαμάχης και στοιχείο αξιολόγησης διεθνώς, αυτά που είπε ο κ. Υπουργός έχουν τεράστια σημασία, γιατί ούτε τα ερευνητικά ιδρύματα, ούτε τα Πανεπιστήμιά μας είναι έξω ακόμα και από αυτές τις, προβληματικές κατά τα άλλα, κατατάξεις. Αυτό, όμως, που πρέπει να τονιστεί και είναι μια σημαντική διάσταση της κουβέντας που πρέπει να κάνουμε, είναι ότι οι όποιες επιτυχίες των ελληνικών ερευνητικών κέντρων και των Πανεπιστημίων, που οφείλονται στους ερευνητές και τους διδάσκοντες σε αυτούς τους θεσμούς με, πραγματικά, υπεράνθρωπες προσπάθειες που γίνονται, σιγά-σιγά έχουν επιφέρει μια πολύ σοβαρή κούραση. Το εκπαιδευτικό και εκπαιδευτικό μας δυναμικό είναι κουρασμένο, απογοητευμένο και εκεί πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας. Κουρασμένο από τη γραφειοκρατία, απογοητευμένο από την έλλειψη ευκαιριών κ.λπ..

Το λέω αυτό, για να τονίσω ότι οι μεγάλες επιτυχίες των Πανεπιστημίων και των ερευνητικών κέντρων γίνονται, ακριβώς, μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο. Με αυτή την έννοια, η συγκρότηση ενός νέου θεσμού, νομίζω ότι μας δίνει μία νέα ευκαιρία, μία νέα προοπτική, ώστε να ξαναδούμε τα θέματα έρευνας με πολύ συγκεκριμένες χρηματοδοτικές προτάσεις και διαδικασίες που είναι, πέραν πάσης αμφιβολίας, απολύτως ακαδημαϊκού χαρακτήρα.

Ο κ. Υπουργός μίλησε για το από πού παίρνουμε, σήμερα, τις χρηματοδοτήσεις. Δεν θα επαναλάβω αυτή την κατηγοριοποίηση, όμως, να προσθέσω σε αυτά που ανέφερε ο κ. Υπουργός ένα πράγμα που, συνήθως, δεν γίνεται κατανοητό στην κοινωνία. Υπάρχουν φορείς που καθορίζουν ερευνητικές κατευθύνσεις, υπάρχουν φορείς - πολλές φορές οι ίδιοι, αλλά όχι πάντοτε οι ίδιοι - που χρηματοδοτούν ορισμένες κατευθύνσεις ή αυτές που έχουν καθορίσει και υπάρχουν φορείς που διαχειρίζονται τις χρηματοδοτήσεις. Εδώ, λοιπόν, είναι ένα πολύ περίπλοκο πλέγμα θεσμών που αποφασίζουν κατευθύνσεις, άρα πολλές φορές και χρηματοδοτήσεις. Αλλά υπάρχουν και θεσμοί που χρηματοδοτούν έρευνες από τα κάτω, δηλαδή, από προτάσεις που τους γίνονται και βεβαίως, υπάρχει και ένα θέμα διαχείρισης.

Το σύνολο αυτών των θεσμών συναποφασίζει για την χάραξη μιας ερευνητικής πολιτικής. Σε μια ενωμένη Ευρώπη είναι πολύ δύσκολο να υπάρχει εθνική στρατηγική. Από την άλλη μεριά, αν δεν υπάρχει εθνική στρατηγική, είναι πάρα πολύ δύσκολο να εμπλακεί κανείς στην Ευρώπη.

Νομίζω ότι αυτό το έχει λύσει με τον καλύτερο τρόπο ο νόμος που είχε ψηφιστεί τον Μάιο, κυρίως με την δημιουργία του ΕΣΕΚ (Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Καινοτομίας). Αυτό το πράγμα πρέπει να το έχουμε σαν την κόκκινη γραμμή που θα καθορίζει στη σκέψη μας, δηλαδή εθνική πολιτική σε ευρωπαϊκό πλαίσιο, ευρωπαϊκή πολιτική σε εθνικό πλαίσιο.

Ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα και πραγματικά με χαρά βλέπουμε ότι είναι δομικό στοιχείο του προβληματισμού σε αυτό το νομοσχέδιο, είναι πως ελέγχεται η ποιότητα της έρευνας. Πάω σε ένα πιο σύνθετο πρόβλημα.

Κάποιος με μια πολύ καλή ιδέα αρχίζει να χρηματοδοτείται, όμως ποιος τελικά κρίνει εάν αυτό που έχει κάνει άξιζε τα λεφτά του. Να ξεκαθαρίσω από την αρχή ότι η ποιότητα δεν μπορεί να ελεγχθεί από κρατικούς, ακόμη, ακόμη και κοινωνικούς θεσμούς, δεν είναι μια γραφειοκρατική διαδικασία. Η ποιότητα της έρευνας αποτιμάται από την ίδια την επιστημονική κοινότητα, αποτιμάται από την ίδια την επιχειρηματική κοινότητα. Άρα, πρέπει να είμαστε σαφής ότι θα υπάρχει πολύ μεγάλη προσπάθεια, πολύ μεγάλη έμφαση στον να χρηματοδοτούνται οι καλύτερες προτάσεις. Το αποτέλεσμα των καλύτερων προτάσεων θα πρέπει να διαχυθεί στην επιστημονική κοινότητα, στην επιχειρηματική κοινότητα, ώστε αυτά τα πράγματα να μπορέσουν να πάνε ένα βήμα παραπάνω. Η αποτίμηση της ποιότητας, όπως καταλαβαίνετε, είναι ένα πρόβλημα που υπάρχει εδώ και δεκαετίες, δεν έχει επιλυθεί με έναν τυπικό τρόπο και πραγματικά η επιστημονική κοινότητα έχει τρόπους να μπορεί να αποτιμήσει αυτή την ποιότητα.

Λέχθηκε αλλά καλό είναι να το ξαναπούμε, η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που δεν έχει ένα αυτόνομο, ανεξάρτητο ίδρυμα που να χρηματοδοτεί με δικές του διαδικασίες και δικούς του προϋπολογισμούς την έρευνα. Αυτό το νομοσχέδιο έρχεται πραγματικά να καλύψει όχι μόνο αυτό το κενό, αλλά καλύπτοντας το κενό να πάει ένα βήμα πιο μπροστά το ερευνητικό γίγνεσθαι στον τόπο μας, μια που δεν είναι σε θέση οι υπάρχοντες θεσμοί να αντιμετωπίσουν αυτή την πρόκληση, όπως είχε γίνει στις αρχές της δεκαετίας του 80΄ με την ίδρυση των Ειδικών Λογαριασμών Έρευνας, όπου μπορούσαν να διαχειριστούν και επιπλέον χρήματα πέρα από την κρατική επιδότηση.

Θέλω να σταθώ λίγο παραπάνω σε ένα θέμα που έθιξε ο Υπουργός και που αποτελεί το νούμερο ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε σήμερα και ως προς την ερευνητική δραστηριότητα και ως προς την εκπαιδευτική δραστηριότητα στην Ελλάδα, στα πανεπιστήμια. Το θέμα αυτό έχει να κάνει με τους νέους επιστήμονες. Το να λέμε «τι κακό πράγμα είναι να φεύγουν οι νέοι επιστήμονες στο εξωτερικό» και να εντοπίσουμε το πρόβλημα, δεν το λύνει. Δεν υπάρχει μια λύση στο πρόβλημα, είναι ένα εξαιρετικά σύνθετο θέμα, το οποίο πρέπει να λυθεί με μια μακροπρόθεσμη πολιτική, όχι για να συγκρατήσουμε όλους τους νέους επιστήμονες εδώ. Σε μια ενωμένη Ευρώπη είναι υγιές να μπορούν να κυκλοφορούν οι επιστήμονες, αυτό που δεν είναι υγιές είναι να μην μπορούν οι δικοί μας άνθρωποι να έχουν καμιά προοπτική στο δικό μας τόπο ή όταν είναι στο εξωτερικό ενώ θα θέλανε να συμβάλουν στο εκπαιδευτικό και ερευνητικό γίγνεσθαι να μην μπορούν να το κάνουν.

Αυτό το πρόβλημα είναι ένα εξαιρετικά σύνθετο πρόβλημα και στην Ευρώπη σήμερα, διότι έχουν υπονομευθεί τόσο δραματικά οι εργασιακές σχέσεις στα ερευνητικά κέντρα και τα πανεπιστήμια, που έχουμε κόσμο, έχουμε επιστήμονες που είναι μεγαλύτεροι των 40 ετών και ακόμη είναι με ερευνητικά προγράμματα. Αυτό δεν έχουμε δει τις επιπτώσεις του και στην ερευνητική διαδικασία και στην εκπαιδευτική διαδικασία ακόμη σε όλη την Ευρώπη.

Θα το δούμε, όμως, όταν θα υπάρχει ένα πρόβλημα, όταν αυτοί οι άνθρωποι θα έχουν μεγάλες δυσκολίες να βρουν ολοένα και καινούργια ερευνητικά προγράμματα.

Σας υπενθυμίζω μια δραματική περίπτωση και όπως όλες οι δραματικές περιπτώσεις έχουν και ένα προσωπικό στοιχείο, βεβαίως, αλλά δείχνουν και την ένταση του προβλήματος, την αυτοκτονία ενός πολύ σοβαρού καθηγητή ερευνητή της ιατρικής, στην ιατρική σχολή του Imperial College - είναι μια σχετικά νέα σχολή που προστέθηκε στο Imperial College- πριν δύο χρόνια, όταν του είπε ο κοσμήτορας ότι αν δεν φέρει άλλες τόσες χιλιάδες λίρες ερευνητικών προγραμμάτων, θα πρέπει να απολυθεί και ήταν γύρω πενήντα χρόνια και είχε γράψει μια δραματική επιστολή την οποία άφησε πίσω. Επιμένω δεν είναι το χαρακτηριστικό, αλλά τέτοιου είδους γεγονότα μάς κάνουν να σκεφτόμαστε και λίγα χρόνια παραπάνω. Γι' αυτό, το ίδρυμα αυτό θα παίξει καθοριστικό ρόλο και στην αρχή της επίλυσης του προβλήματος των νέων επιστημόνων.

Να ξέρουμε, όμως, ότι το θέμα των νέων επιστημόνων, των νέων διδακτορούχων στην προκειμένη περίπτωση, των νέων ερευνητών, θα έλεγα και όχι απλά των πτυχιούχων που είναι μιας άλλης τάξης πρόβλημα, εμπλέκεται με δύο πράγματα. Εμπλέκεται με την ενίσχυση αυτού που λέμε -και το είπε και ο Πρωθυπουργός χθες και ο Υπουργός Παιδείας- του ενιαίου χώρου έρευνας και εκπαίδευσης, μιας, δηλαδή, συνέργειας των πανεπιστημίων, των ΤΕΙ και των ερευνητικών κέντρων και το δεύτερο - και το λέω με κάθε συναδελφικότητα, αλλά ταυτοχρόνως και με μια σαφήνεια- κατά πόσον οι υπάρχοντες, που έχουν μια μονιμότερη σχέση με τα ερευνητικά ιδρύματα, τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ, θα δείξουν μια ουσιαστική γενναιοδωρία να ανοίξουν αυτούς τους θεσμούς στους νέους ανθρώπους.

Σήμερα οι νέοι άνθρωποι είναι εκτός πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων, προφανώς λόγω των προβλημάτων χρηματοδότησης που έχουμε και ενισχύουμε με όλα αυτά που είπε και ο κ. Υπουργός - το είπε χθες και η κ. Αναγνωστοπούλου - αλλά πέρα από τα χρήματα πρέπει να υπάρχει κα μια νέα νοοτροπία και κυρίως μια νοοτροπία που πρέπει να υιοθετηθεί από όσους είναι ήδη μέσα σε αυτούς τους θεσμούς, να καλωσορίσουν επί της ουσίας τους νέους επιστήμονες.

ΜΑΡΙΑ ΑΝΤΩΝΙΟΥ (Εισηγήτρια της ΝΔ): Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, μετά από τυμπανοκρουσίες θα έλεγα που ακούμε ένα χρόνο τώρα, έρχεται σήμερα στη κοινή συνεδρίαση της Επιτροπής Μορφωτικών και Έρευνας και Τεχνολογίας το νομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας, που αφορά το Ελληνικό ίδρυμα Έρευνας και καινοτομίας εν συντομία Ελ. Ιδ. Ε.Κ.. Το οποίο θα θεσμοθετηθεί αφού ψηφιστεί στην Ολομέλεια της Βουλής, μετά από περίπου 20 ημέρες όπως προβλέπει ο Κανονισμός.

Κύριε Φωτάκη θα ήθελα να ενημερώσετε τον Πρωθυπουργό ότι αυτό το Ίδρυμα δεν έχει ακόμα θεσμοθετηθεί. Τον άκουσα και στην ΔΕΘ αλλά και χθες στην τοποθέτησή του ότι έχει θεσμοθετηθεί. Βάζετε τον Πρωθυπουργό να λέει ψέματά ή επειδή το έχει συνδυάσει ο λαός ότι Τσίπρας ίσων ψέμα, λέτε δε βαριέσαι ας πούμε ότι θεσμοθετήθηκε;

Αρχικά θα απαντήσω στο κομμάτι που λέτε ότι αυξήθηκε κατά 32% ο προϋπολογισμός στα Ελληνικά Κέντρα. Το είπατε και μόνο σας, γιατί στο 4310/2014 που είχαμε ψηφίσει είχαμε φροντίσει η μισθοδοσία στα Ερευνητικά Κέντρα πλέον είναι στον τακτικό προϋπολογισμό. Κάναμε κάτι παραπάνω θα ήθελα να μου απαντήσετε. Καταρχήν, διαβάζοντας την αιτιολογική έκθεση και τις διατάξεις του νομοσχεδίου, διαπιστώνει κανείς ότι υπάρχουν αναρίθμητες αναντιστοιχίες- Θα έχουμε την ευκαιρία επί των άρθρων- άλλα πράγματα στην αιτιολογική άλλα στις διατάξεις του νομοσχεδίου.

Ενάμιση χρόνο υποτίθεται ότι το προετοιμάζετε αυτό το νομοσχέδιο κύριε Υπουργέ, απορώ γιατί τελικά δεν καταφέρατε να το συντάξετε σωστά. Πάμε να δούμε τι αφορά αυτό το Ίδρυμα κύριοι συνάδελφοι. Σε μια πανηγυρική θα έλεγα εκδήλωση στις 15/7/2016 στο Εθνικό Ίδρυμα Έρευνών, υπεγράφη μεταξύ του ελληνικού δημοσίου όπως εκπροσωπήθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών και το Υπουργείο Παιδείας και την Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, μια δανειακή σύμβαση που προβλέπει την καταβολή 180.000.000 ευρώ που θα διατεθούν για την επόμενη τριετία για τις ανάγκες της έρευνας.

Λίγες ημέρες μετά στις 22/7/2016, ζήτησα με αίτηση κατάθεση εγγράφων από τα δύο Υπουργεία να καταθέσουν στη Βουλή των Ελλήνων τη σχετική σύμβαση, προκειμένου να διαπιστωθούν οι όροι, οι προϋποθέσεις, σύμφωνα με τους οποίους η ΕΤΕΠ θα καταβάλει στο ελληνικό δημόσιο το δάνειο των 180.000.000 ευρώ. Στις απαντήσεις που έλαβα-κατάθεση στα πρακτικά το σχετικό έγγραφο-από το Υπουργείο Οικονομικών υπέδειξε ως αρμόδιο το Υπουργείο Παιδείας. Το δε Υπουργείο Παιδείας, υπέδειξε το Υπουργείο Οικονομικών-κατάθεση του σχετικού εγγράφου στα πρακτικά-ενώ φυσικά και τα δύο απέφυγαν να γνωστοποιήσουν το περιεχόμενο της δανειακής σύμβασης.

Από τον Άννα στον Καϊάφα λοιπόν, και οι Έλληνες Βουλευτές να μη γνωρίζουν τι γίνεται με τη νέα αυτή δανειακή σύμβαση, το περιεχόμενο της οποίας κρατάτε επτασφράγιστο μυστικό. Έχω καταθέσει και μάλιστα από τις 19.9.2016 επίκαιρη ερώτηση προς τον αρμόδιο Υπουργό για θέματα Έρευνας και Καινοτομίας τον κύριο Φωτάκη, δυστυχώς δεν είχε εμφανιστεί και βρήκαμε σήμερα την ευκαιρία να θέσουμε εκ νέου το θέμα της δανειακής σύμβασης και να μας ενημερώσει τι είναι αυτό, τους όρους της συμβάσεως να μας τη φέρει. Γιατί δεν μπορούμε να συζητάμε για ένα νομοσχέδιο που θα διαχειριστεί αυτό το δάνειο, χωρίς να ξέρουμε για πόσο διάστημα, όλους τους όρους.

Άκουσα πριν να λέει ότι δεν πρέπει να δώσουμε τους οικονομικούς όρους. Για ποιο λόγο περιμένουμε να μας απαντήσει. Εδώ είναι η επίκαιρη για τα πρακτικά. Θεωρώ λοιπόν ότι η διαχείριση αυτού του δανείου κύριοι συνάδελφοι, είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο συστήνεται το παρόν νομοσχέδιο Ελ. Ιδ. Ε.Κ..

Κύριε Υπουργέ, μπορεί με την αίτηση κατάθεσης εγγράφων να «πέταξε το μπαλάκι» στο Υπουργείο Οικονομικών, μπορεί με την επίκαιρη ερώτηση να μην ήρθατε, αλλά σήμερα θα μας απαντήσετε. Πρώτα από όλα, μπορούμε να ξέρουμε ποιο είναι το επιτόκιο δανεισμού; Σπεύσατε κάποια στιγμή σε εφημερίδα να διαψεύσετε ένα ποσοστό 0,8% που αναγραφόταν ως πιθανό. Αυξήθηκε; Μειώθηκε; Θα μας πείτε πόσο είναι; Ποια είναι η περίοδος αποπληρωμής του δανείου; Ποιες υποχρεώσεις αναλαμβάνει το Ελληνικό Δημόσιο για την αποπληρωμή του; Σε πρόσφατη συνέντευξη μάς είπατε ότι δεν πρόκειται, βέβαια, για φιλανθρωπική δωρεά, αλλά για δάνειο με ευνοϊκούς όρους. Θα μας τους αποκαλύψετε; Δεν θα διαφωνήσουμε, κύριε Υπουργέ, με τη δανειοδότηση από την ΕΤΕ, αλλά δεν μπορείτε εσκεμμένα να κρύβετε τη σύμβαση από τους Έλληνες βουλευτές και το Ελληνικό Κοινοβούλιο.

Εδώ έρχεται και το δεύτερο σημαντικό ερώτημα. Ποια είναι η αλήθεια για την ανάγκη δημιουργίας του νέου φορέα; Διαβάζοντας τους σκοπούς του Ελ.Ιδ.Ε.Κ, διαπιστώνει κανείς ότι συμπίπτουν σε πολύ μεγάλο βαθμό με τους σκοπούς και τις αρμοδιότητες της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας. Μπορεί να ισχυρίζεστε ότι η λειτουργία του Ιδρύματος θα είναι συμπληρωματική με αυτή της Γ.Γ.Ε.Τ., αλλά, στην πραγματικότητα, εδώ προκαλείται σύγχυση αρμοδιοτήτων και, επιπλέον, κατακερματισμός. Θα δώσω μια πιθανή εξήγηση για ποιο λόγο δημιουργείται αυτό το Ίδρυμα. Είναι γιατί η Γ.Γ.Ε.Τ. είναι νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου και υπάγεται σε άλλες διατάξεις, που πιθανόν σας δυσκολεύουν στο πώς θα τη χρηματοδοτήσετε και πώς θα γίνει η μοιρασιά.

Λέτε, λοιπόν, στο νομοσχέδιο ότι η δημιουργία του Ιδρύματος γίνεται για τη χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων, τη χορήγηση υποτροφιών στο πλαίσιο της εθνικής στρατηγικής για την έρευνα και την καινοτομία. Αυτήν την εθνική στρατηγική την αποφασίσατε από μόνος σας; Διότι και στο άρθρο 43.ι΄ και στον ν.4386 και στο άρθρο 5 – όλοι οι συνάδελφοι μετείχαν στο προηγούμενο νομοσχέδιο και το ξέρουν – αναφέρεται ρητά ότι το τελικό σχέδιο της εθνικής στρατηγικής που θα εφαρμόσουμε ως χώρα, η οποία θα αναφέρεται για μια προγραμματική περίοδο 7 χρόνων περίπου, συντάσσεται από την Γ.Γ.Ε.Τ. και ψηφίζεται με νόμο από τη Βουλή των Ελλήνων. Ήρθε κάτι τέτοιο; Πέντε μήνες από τότε που ψηφίσαμε αυτό το άρθρο, κύριε Υπουργέ, δεν έχουμε ψηφίσει εθνική στρατηγική για την έρευνα και την καινοτομία, άρα δεν υπάρχει εθνική στρατηγική. Αφού δεν υπάρχει εθνική στρατηγική, πώς θα κάνετε χρηματοδότηση;

Κύριε Υπουργέ, ήδη με τρεις φορείς υλοποίησης, τη ΓΓΕΤ, την ΕΥΔΕ – ΕΤΑΚ, την ειδική υπηρεσία ΤΑΕ, είναι αλήθεια ότι δεν έχετε καταφέρει να απορροφήσετε ούτε ένα ευρώ από τα 1,2 δισ. της πέμπτης προγραμματικής περιόδου που αντιστοιχούν στην έρευνα και την καινοτομία και έρχεστε τώρα και δημιουργείτε και άλλον φορέα και πανηγυρίζετε. Είστε 20 μήνες υπουργός. Έχετε προκηρύξει μόλις δύο δράσεις συνολικού προϋπολογισμού 104 εκατομμυρίων ευρώ, χωρίς αξιολόγηση, χωρίς υπογραφή και χωρίς φυσικά να έχετε απορροφήσει ένα ευρώ, συν του ότι από το προηγούμενο Ε.Σ.Π.Α., κύριε Υπουργέ – σας έχω καταθέσει και ερώτηση και δεν έχω πάρει ακόμη απάντηση – στην απορρόφηση του Ε.Σ.Π.Α. 2007 - 2013, σύμφωνα με τα στοιχεία της Γ.Γ.Ε.Τ., το ποσοστό υλοποίησης ανέρχεται σε 62%, με κίνδυνο να μην ολοκληρωθεί η διαδικασία πιστοποίησης των δράσεων ως τις αρχές του 2017 και να πεταχτεί τμήμα των έργων. Έχουμε 1,2 δισ. ευρώ υπόλοιπο από το προηγούμενο Ε.Σ.Π.Α., δεν έχουν απορροφηθεί χρήματα και πανηγυρίζουμε με ένα καινούργιο δάνειο. Αυτή είναι η αλήθεια, κύριε Υπουργέ. Να και η ερώτηση που έχω καταθέσει για την προγραμματική περίοδο.
 
Επειδή, από ό,τι φαίνεται, είστε ανίκανοι, αγαπητοί συνάδελφοι της Κυβέρνησης, να απορροφήσετε κονδύλια που υπάρχουν από την πέμπτη προγραμματική περίοδο, συνάπτετε δάνειο και δημιουργείτε νέο φορέα για να το διαχειριστεί. Συγχαρητήρια.

Οι Έλληνες φορολογούμενοι, κύριε Υπουργέ, καλούνται να επιβαρυνθούν με τα έξοδα ίδρυσης και λειτουργίας ενός νέου ιδρύματος, νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου, τα οποία μάλιστα δεν προσδιορίζονται από την έκθεση του γενικού λογιστηρίου του κράτους, σύμφωνα με την οποία οι εν λόγω δαπάνες θα προσδιοριστούν όταν γίνει ο εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας του ιδρύματος, εξαρτώμενες από τα πραγματικά γεγονότα, αριθμό συνεδριάσεων μετακινήσεων κ.τ.λ..

Άρα, σήμερα ψηφίζουμε ένα ίδρυμα που δεν ξέρουμε πόσο θα κοστίσει; Αντ’ αυτού, η χρηματοδότηση του ιδρύματος, ως πρότασή μας, κύριε Υπουργέ, θα μπορούσε να στηριχθεί αποκλειστικά σε ιδιωτικά κεφάλαια μόνο σκοπό την ανάπτυξη της έρευνας και την πρακτική εφαρμογή της στην παραγωγή και στη βιομηχανία. Σε κάθε περίπτωση, αν σας ενδιέφερε η εξοικονόμηση δαπανών, θα μπορούσατε κάλλιστα να αναθέσετε τη διαχείριση των κονδυλίων του δανείου σε μια υπάρχουσα δομή ή να δημιουργήσετε μία νέα διεύθυνση στα πλαίσια της γενικής γραμματείας έρευνας και τεχνολογίας, η οποία αποδεδειγμένα, χρόνια τώρα, διαθέτει την τεχνογνωσία, την εμπειρία να διαχειριστεί συστήματα χρηματοδότησης με αξιοκρατία και διαφάνεια. Εκτός αν υπονοείτε, ότι δεν εμπιστεύεστε το υφιστάμενο κεντρικό σύστημα προκήρυξης και χρηματοδότησης και ως εκ τούτου, επιθυμείτε την αντικατάσταση της Γ.Γ.Ε.Τ. με το ίδρυμα, που θα ήταν άδικο και ανεδαφικό, καθώς δεν έχει καταγραφεί ούτε στην πολιτεία τέτοιου είδους αμφισβήτηση, όσον αφορά τις διαδικασίες διαφάνειας από την Γ.Γ.Ε.Τ..

Προφανώς, όμως, ο πραγματικός λόγος ίδρυσης, δημιουργίας του Ελ.Ιδ.Ε.Κ., δεν είναι η αμφισβήτηση της Γ.Γ.Ε.Τ., αλλά η εξυπηρέτηση για μια ακόμη φορά μικροπολιτικών σας σκοπιμοτήτων και εξηγώ γιατί. Δεν φαίνεται ότι πιστεύετε ιδιαίτερα στη διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια του ιδρύματος, όπως είπατε. Δεν εξηγείται διαφορετικά ότι σε σχέση με το σχέδιο νόμου που δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση για μόλις 12 μέρες - για να περάσει στα ψιλά - αφαιρέσατε από το άρθρο 1, την αντίστοιχη φράση, αλλά και από το άρθρο 11 την παράγραφο 1, που ανέφερε: «Τα μέλη του ιδρύματος κατά την άσκηση αρμοδιοτήτων τους, λειτουργούν με πλήρη αυτονομία και δεν αναζητούν ή δέχονται οδηγίες από την ελληνική Κυβέρνηση ή από άλλο κρατικό, εκπαιδευτικό ή ερευνητικό φορέα και δεν υπόκεινται σε κανενός είδους επιρροή. Οι αποφάσεις των οργάνων του Ιδρύματος δεν υπόκεινται σε έγκριση ούτε ελέγχονται με άλλο τρόπο από κυβερνητικούς ή άλλους κρατικούς φορείς». Αυτό υπήρχε στο σχέδιο της διαβούλευσης, στο σημερινό νομοσχέδιο δεν υπάρχει. Αφού, λοιπόν, κύριε Υπουργέ, θέλετε ένα Ελ.Ιδ.Ε.Κ. αυτόνομο και ανεξάρτητο, γιατί αφαιρέσατε το συγκεκριμένο άρθρο, για ποιο λόγο διαγράψατε όλα αυτά που σας ανέφερα; Η απάντηση είναι προφανής. Δεν επιθυμείτε ένα ανεξάρτητο φορέα. Δημιουργείτε ένα υπουργοκεντρικό ίδρυμα, πλήρως υπαγόμενο σε εσάς, για να μπορείτε να ελέγχετε και να μοιράζετε τη χρηματοδότηση σε ημετέρους. Αυτό το αποδεικνύει πλήθος διατάξεων. Θα έχουμε την ευκαιρία στη συζήτηση επί των άρθρων, να σας σημειώσω ποιες διατάξεις είναι αυτές για τις οποίες αναφέρομαι.

Το ίδρυμα εποπτεύεται από εσάς, αν και οι αρμοδιότητες είναι στον Υπουργό Παιδείας. Εδώ, πάλι το νομοσχέδιο αναφέρει τον Αναπληρωτή Υπουργό, πάλι λάθος και σ' αυτό. Άρα, λοιπόν, το ίδρυμα εποπτεύεται από εσάς, όπως λέει, αν και εκεί θα πρέπει να κάνετε διόρθωση το νομοσχέδιου, με δική σας απόφαση καθορίζεται ανά έτος η κατανομή των πόρων ανά κατηγορία δράσης και ανά επιστημονικό πεδίο, επιφυλάσσεται στο πρόσωπό σας, το δικαίωμα ένστασης κατά του ορισμού μέλους τόσο της γενικής συνέλευσης όσο και του επιστημονικού συμβουλίου, ενώ παράλληλα με δική σας απόφαση προσλαμβάνεται το αναγκαίο προσωπικό, συνάπτετε συμβάσεις και διενεργείτε όλες τις πράξεις διοίκησης του ιδρύματος ως την συγκρότηση των μελών. Μια που ισχυρίζεστε, ότι φιλοδοξία σας είναι το Ελ.Ιδ.Ε.Κ. να αποτελέσει μελλοντικά, κάτι αντίστοιχο σαν το N.S.F των ΗΠΑ και αντίστοιχα της Ευρώπης, πείτε μας στην νομοθεσία αυτών των ιδρυμάτων που αναφέρεστε, υπάρχουν αντίστοιχες υπερεξουσίες στον αρμόδιο Υπουργό;

Ακόμα ένα ζήτημα, στο οποίο θα ήθελα να αναφερθώ έχει να κάνει με την στελέχωση της γενικής συνέλευσης του ιδρύματος.

Διαπιστώνουμε ότι η Γενική Συνέλευση του Ιδρύματος θα αποτελείται από μέλη, που θα προέρχονται μόνο από πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα του άρθρου 13α του ν.4310/14. Άλλη μια διόρθωση που σας βάζω, όπως τροποποιήθηκε, με το άρθρο 12 του ν.4386.

Μένουν, λοιπόν, εκτός αντιπροσώπευσης στη Γενική Συνέλευση, τόσο οι τεχνολογικοί φορείς του ν.4310, που συμπεριλαμβάνονταν στο σχέδιο της δημόσιας διαβούλευσης, όσο και τα Τ.Ε.Ι..  Πού πήγαν αλήθεια, κύριε Υπουργέ, όλα αυτά που μας  είπατε και οι προεκλογικές σας δεσμεύσεις για τον ενιαίο χώρο έρευνας και την ενιαία ανώτατη εκπαίδευση; Σας υπενθυμίζω ότι τα Τ.Ε.Ι. είναι ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα του τεχνολογικού τομέα και δεν είναι δυνατόν να τα υποβαθμίζετε κατά τέτοιο τρόπο, εξάλλου, εξαιρώντας τα Τ.Ε.Ι. και τους τεχνολογικούς φορείς στερείτε ουσιαστικά τη διασύνδεση της ακαδημαϊκής έρευνας με την πρακτική εφαρμογή της στην παραγωγή και στη βιομηχανία, κάτι που θα μπορούσε να συντελέσει αποφασιστικά στην ανάπτυξη της χώρας.

Δεύτερο και πιο σημαντικό, αναφορικά με τη Γενική Συνέλευση, το ίδρυμα θα δικαιούται από τους εν δυνάμει δικαιούχους της χρηματοδότησης. Αυτός είναι ο ορισμός του «conflict of interest» ή αλλιώς σύγκρουση συμφερόντων.

Σε κανένα από τα μεγάλη ιδρύματα του εξωτερικού δεν υπάρχει ανάλογος μηχανισμός διοίκησης των ιδρυμάτων.

Κλείνοντας, διαπιστώνουμε ότι το μόνο που επιδιώκετε είναι η χρηματοδότηση, χωρίς στρατηγική, χρήματα, χωρίς καμία αναμονή της επιστροφής ανταποδοτικών - το είπε και ο συνάδελφος Εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ - για την έρευνα και τη χώρα.

Θα πρέπει να σας επισημάνω ότι πολλές φορές το επιχείρημα της υποχρηματοδότησης της έρευνας και ότι παραμένει χαμηλό στο 0,84%, εάν δεν συνδεθεί με πολύχρονες στρατηγικές, που συνδέονται με την ανάπτυξη δεν πρόκειται ποτέ να αυξηθεί ουσιαστικά, άλλωστε και η Ευρώπη την αύξηση των δεικτών αυτών την αντιμετωπίζει μόνο μέσω της αύξησης του ποσοστού της ιδιωτικής χρηματοδότησης, αναπτύσσοντας στρατηγικές με μια μικτή πολιτική αλληλοσυνδεμένων χρηματικών εργαλείων.

Είναι προφανές, αγαπητοί συνάδελφοι, ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ούτε θέλει, ούτε μπορεί και στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας και πλέον δεν σας σώζει ούτε ένα θαύμα, που όπως διαβεβαιώνει ο κ. Φίλης, δεν πιστεύετε ότι γίνεται.

ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΓΡΕΓΟΣ (Ειδικός Αγορητής του Λαϊκού Συνδέσμου Χρυσή Αυγή): Εκτιμώ ότι και ο κ. Υπουργός, αλλά και οι συναρμόδιοι Υπουργοί θα μας διαφωτίσουν καταλλήλως και στην Επιτροπή και στην Ολομέλεια όταν έρθει το νομοσχέδιο, γιατί είναι και θέμα αρμοδιότητας του Υπουργείου Οικονομικών.

Καταρχάς το ερευνητικό και επιστημονικό προσωπικό της πατρίδας μας είναι τρομερό αναβαθμισμένο, δυστυχώς, όμως, για λόγους που όλοι γνωρίζουμε, κυρίως οικονομικούς, αναγκάζεται να φύγει από τη χώρα και να στελεχώσει ξένα ερευνητικά κέντρα ακόμη και τη ΝΑSΑ. Αυτό θα το επιβεβαιώσουν για μια ακόμη φορά και οι φορείς που θα έρθουν και είναι οι πλέον αρμόδιοι να μας ενημερώσουν για το τι μπορεί να προσφέρει αυτό το νέο Ερευνητικό Κέντρο.

Ο κ. Υπουργός περιέγραψε μια ιδανική κατάσταση για την οποία έχουμε πάρα πολύ σοβαρές επιφυλάξεις και μίλησε μάλιστα και για ανάπτυξη, μια ανάπτυξη φυσικά που δεν μπορεί να έρθει με αυτές τις συνθήκες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό των Ελληνικών Πανεπιστημίων, όπως ανέφεραν και οι  προηγούμενοι, αρκεί να δει κανείς φωτογραφίες Ελληνικών Πανεπιστημίων στο διαδίκτυο και να τις συγκρίνει με τις φωτογραφίες ξένων Πανεπιστημίων για να καταλάβει για τι ακριβώς μιλάμε, τη στιγμή που εμείς ξεκινάμε να συζητάμε για ένα νομοσχέδιο που αφορά σε ένα καινούργιο Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας.

Το εισαγόμενο προς συζήτηση νομοσχέδιο αφορά τη θέσπιση και χρηματοδότηση του Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας,, δηλαδή ενός νέου οργανισμού με ασαφείς ή αλληλοκαλυπτόμενες αρμοδιότητες και απώτερο σκοπό την αποκατάσταση άλλης μιας στρατιάς ημετέρων.

Ουσιαστικά σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση το Ίδρυμα αποσκοπεί στη χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων και τη χορήγηση υποτροφιών στο πλαίσιο της εθνικής στρατηγικής για την έρευνα και την καινοτομία.

Αυτό αναφέρει η αιτιολογική έκθεση.

Η λειτουργία λέει του Ιδρύματος είναι συμπληρωματική με αυτή της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας, επομένως, καθίσταται προφανές ήδη από το προοίμιο ότι πρόκειται για ακόμη έναν κρατικό, κομματικό θα λέγαμε καλύτερα, οργανισμό στο πλαίσιο της γνωστής πολιτικής που ασκεί  αυτή η κυβέρνηση, όπως και οι προηγούμενες.

Για να μη θεωρηθεί ότι είμαστε κακοπροαίρετοι και ότι αυτά που προ είπαμε είναι προϊόντα κάποιας εικασίας, έρχεται να μας επιβεβαιώσει η ειδική έκθεση του άρθρου 75 στην παράγραφο 3 του Συντάγματος, σύμφωνα με την οποία στην παράγραφο 2 η δαπάνη για τη χρηματοδότηση του ιδρύματος είναι 240 εκατ. €, εκ των οποίων τα 180 εκατ. € προέρχονται από δάνειο από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ποσό που προστίθεται στο δημόσιο χρέος, όπως είπαμε και πριν, εν μέσω της χειρότερης οικονομικής κατάστασης η οποία μαστίζει τη χώρ

Εάν προσθέσουμε σε όλα αυτά και την διάρθρωση της Γενικής Συνέλευσης του Επιστημονικού Συμβουλίου, καθώς και το ρόλο που παίζει σε αυτή ο Υπουργός Παιδείας, τότε πείθεται ο καθένας για τις πραγματικές επιδιώξεις αυτής της κυβέρνησης και του συγκεκριμένου Υπουργού.

Όπως προκύπτει, ήδη, από το πρώτο άρθρο του νομοσχεδίου, το ίδρυμα θα ανήκει στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, ενώ θα λειτουργεί με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας. Αφενός, λοιπόν, θα υπάγεται διοικητικά απευθείας στον Υπουργό Παιδείας, ο οποίος, μάλιστα, όχι μόνο θα εποπτεύει, αλλά θα έχει και δικαίωμα ένστασης στις αποφάσεις των οργάνων του, αφετέρου θα έχει το δικαίωμα να διανέμει χρηματοδότηση, την οποία θα διαχειρίζεται με τρόπο αδιαφανή, τόσο ως προς τις επιδιώξεις όσο και ως προς το αποτέλεσμα.

Γιατί, τι νόημα έχει ακριβώς η δυνατότητα να γίνονται συνδικαιούχοι της χρηματοδότησης επιχειρήσεις και ερευνητικά ιδρύματα του ιδιωτικού τομέα και μάλιστα και από ξένες χώρες, όπως λέει το άρθρο 1 στην παράγραφο 2;

Τι στόχευση έχει η δυνατότητα χρηματοδότησης υποτροφιών φυσικών προσώπων ανεξαρτήτως ιθαγένειας και σύνδεσης με το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό ίδρυμα ή ερευνητικό κέντρο;

Αυτές οι φράσεις αποδεικνύουν δίχως άλλο, κατά την εκτίμησή μας, ότι αφήνετε επίτηδες μέσω των γενικών και αόριστων εντυπώσεων ένα ευρύ φάσμα για άσκηση μητροπολιτικής με κονδύλια που επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό σε πρόσωπα ή ιδρύματα της αρεσκείας σας και χωρίς καμία ουσιαστική δυνατότητα ελέγχου στη διαχείριση των ποσών αυτών.

Με άλλες λέξεις, συνεχίζετε και υπό αυτές τις δυσμενείς οικονομικές συνθήκες να χτίζετε το κομματικό σας κράτος στο πεδίο της έρευνας και της τεχνολογίας, όπως έχετε κάνει και στον υπόλοιπο δημόσιο τομέα, όποτε και όταν μπορείτε.

Δεν είναι τυχαίο, επίσης, ότι τους αξιολογητές για την αξιολόγηση των προτάσεων των υποψήφιων δικαιούχων για τη χρηματοδότηση τους ορίζει το Επιστημονικό Συμβούλιο, τα μέλη του οποίου ορίζει η Γενική Συνέλευση, φαίνεται ξεκάθαρα στο άρθρο 7 στην παράγραφο 10, το δε γενικό Συμβούλιο, που υποτίθεται ότι εγγυάται την ανεξαρτησία του ιδρύματος και την εκπλήρωση της αποστολής του, δέχεται ευθέως τις παρεμβάσεις του Υπουργού που υποβάλλονται.

Το κυρίαρχο όργανο του ιδρύματος, εκτός των υπολοίπων αρμοδιοτήτων, εγκρίνει συμπράξεις και συνεργασίες με άλλους φορείς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα της ημεδαπής και της αλλοδαπής που προτείνονται.

Αποτέλεσμα τα διορισμένα, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, μέλη της από την εκτελεστική εξουσία, να χρηματοδοτούν όποιες από τις συμπράξεις ή πρόσωπα, ακόμα και αλλοδαπούς, επιθυμούν.

Με το άλλοθι των κριτηρίων της ιδιωτικής οικονομίας και με το επίχρισμα της επιστημονικής αυθεντίας η κυβέρνηση επιχειρεί να χειραγωγήσει και το πεδίο της έρευνας και της τεχνολογίας και, μάλιστα, με τρόπο απολύτως άκομψο και περιττό, αφού η ίδια μπορεί να μεταφέρει κάποιες αρμοδιότητες ακόμη και όταν στερείται πόρων.

Επομένως, το εφεύρημα της ίδρυσης ενός ανεξάρτητου δήθεν οργανισμού, όπως το εν λόγω ίδρυμα, έχει μοναδικό ή αλλιώς κύριο σκοπό την αποκατάσταση στελεχών και ημετέρων του ευρύτερου δημόσιου τομέα που, μάλιστα, θα επιβαρύνουν απευθείας τον προϋπολογισμό, όπως φαίνεται στο άρθρο 10 παράγραφος 3. Διαφορετικά, ποιος ο λόγος κοινοποίησης των μελών του Επιστημονικού Συμβουλίου του ιδρύματος από τον Πρόεδρο στον Υπουργό, εφόσον πρόκειται για ανεξάρτητο φορέα;

Εξάλλου, το προσωπικό του ιδρύματος προσλαμβάνεται και απασχολείται είτε με συμβάσεις αορίστου χρόνου, είτε μίσθωσης έργου ή εργασίας ιδιωτικού δικαίου, είτε κατόπιν απόσπασης από άλλη υπηρεσία του δημοσίου ή άλλου νομικού προσώπου δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, με απόφαση του Υπουργού, ενώ ο χρόνος απόσπασης λογίζεται ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας και οι αποδοχές του επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό του ιδρύματος, όπως φαίνεται στο άρθρο 10 στην παράγραφο 3.

Είναι προφανές ότι, ακόμη και σήμερα, η πλέον αποτυχημένη κυβέρνηση των τελευταίων ετών χτίζει το κομματικό κράτος πάνω στα συντρίμμια της χώρας που η ίδια συνέβαλε με την παρουσία της στο να δημιουργηθούν.

Μαζί με τη μαζική αποδόμηση των αξιών, των παραδόσεων και των θεσμών της ελληνικής κοινωνίας, στην οποία πρωτοστατεί ο απαράδεκτος Υπουργός Παιδείας από συστάσεως ελληνικού κράτους, τώρα εγκαθιδρύει και την κομματική νομενκλατούρα που του έλειπε και τη χρηματοδοτεί με λεφτά από τον προϋπολογισμό, μέσω του τεχνάσματος του δανεισμού.

Η συναναστροφή του ΣΥΡΙΖΑ με διαβόητα στελέχη και πρώην Υπουργούς του ΠΑ.ΣΟ.Κ., που έχουν θητεύσει για χρόνια στη διαφθορά του δημόσιου χρήματος, έχει αποδώσει καρπούς, όπως φαίνεται. Η Κυβέρνηση μαθαίνοντας εύκολα και γρήγορα όλα τα τεχνάσματα εκείνων, που ο λαός έστειλε «στα αζήτητα της πολιτικής ζωής», αναδείχθηκε ο καλύτερος μαθητής, που μάλιστα -εν καιρώ κρίσης- ξεπέρασε ακόμα και το δάσκαλο.

Δεν τρέφουμε καμία απολύτως αυταπάτη για το εν λόγω νομοσχέδιο θα υπερψηφιστεί φυσικά από την κυβέρνηση και από τους χρήσιμος ευκαιριακούς συνοδοιπόρους της.

Δεν επιφυλασσόμαστε για τη συζήτηση της Ολομέλειας, γιατί δεν ελπίζουμε, ότι θα προστεθεί οποιοδήποτε χρήσιμο στις διατάξεις αυτές, δεδομένου, ότι και αυτή η Κυβέρνηση απορρίπτει οτιδήποτε εποικοδομητικό δεν προέρχεται από τους συνοδοιπόρους της.

Για το λόγο το καταψηφίζουμε το σύνολο των διατάξεων του νομοσχεδίου και θα τοποθετηθούμε και επί των άρθρων. Σας ευχαριστώ.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ (Ειδικός Αγορητής της Δημοκρατικής Συμπαράταξης ΠΑ.ΣΟ.Κ.-ΔΗΜ.ΑΡ.): Κύριε Πρόεδρε, κ. Υπουργέ, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, με το προς συζήτηση νομοσχέδιο αυτό δημιουργείται το ειδικό νομικό πρόσωπο με την επωνυμία Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας. Σκοπός του ιδρύματος είναι κατά κύριο λόγο, η χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων και η χορήγηση υποτροφιών.  Δικαιούχοι είναι τα ΑΕΙ, οι Δημόσιοι Ερευνητικοί και Τεχνολογικοί φορείς της χώρας και τα  ΤΕΙ. Το εν λόγω νομοσχέδιο  θα έλεγα, -μιας και το διαβάσαμε- αποτελείται από 15 άρθρα τα οποία ορίζουν συνοπτικά τα εξής:

Πρώτον, η ίδρυση και επωνυμία, έδρα, εποπτεία, νομική φύση του ιδρύματος . Δεύτερον,  προσδιορίζονται οι σκοποί υποστήριξης    της έρευνας μέσω της  χρηματοδότησης και ορίζονται δικαιούχοι και οι συνδικαιούχοι της χρηματοδότησης, δημόσιοι φορείς, πανεπιστήμια  ή όπως προβλέπονται με το άρθρο 13 του ν.4310/2014.

Άρθρο 3, ορίζονται οι πόροι και περιγράφεται ο τρόπος χρηματοδότησης δημόσιο, ευρωπαϊκός οργανισμός και εισφορές ιδιωτών.

Οριοθετείτε οικονομική διαχείριση του ιδρύματος και η σύνταξη Ετήσιας Έκθεσης Απολογισμού. Περιγράφεται η διαδικασία προκήρυξης, αξιολόγησης και χρηματοδότησης προτάσεων. Εξειδικεύεται -θα έλεγα εδώ- τα επιστημονικά πεδία στα οποία κατά κύριο λόγο θα δραστηριοποιείται το ίδρυμα και θα ορίζεται ο τρόπος κατάρτισης των προκηρύξεων.

Επίσης αναφέρονται τα όργανα του Ιδρύματος, προσδιορίζεται ο ρόλος της Γενικής Συνέλευσης και του Επιστημονικού Συμβουλίου. Καταγράφεται ο ρόλος του επιστημονικού συμβουλίου, τα προαπαιτούμενα για την επιλογή τους και τη διάρκεια θητείας των μελών.

Επίσης ορίζεται η θητεία του Διευθυντή του Ιδρύματος, ο τρόπος επιλογής και ορισμός των δύο Αναπληρωτών Διευθυντών, επίσης περιγράφονται οι δυνατότητες του ιδρύματος  για τη στελέχωση και το προσωπικό  με συμβάσεις Ιδιωτικού Δικαίου Ορισμένου Χρόνου, Συμβάσεις Έργου και Αποσπάσεις.

Επίσης, ρυθμίζονται θέματα εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας του ιδρύματος, καθώς και μεταβατικές διατάξεις ζητήματα πρώτης λειτουργίας του ιδρύματος.

Κύριε Υπουργέ, κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Ελπίζω το παρόν σχέδιο νόμου, να αποτελέσει ένα βασικό στοιχείο της συζήτησής μας και να μην ακυρωθεί, όπως έγινε και σε άλλες διαδικασίες με αιφνιδιαστικές τροπολογίες.

Αναρωτιέμαι, ωστόσο εδώ γιατί ενώ πριν από λίγο καιρό, (που είχαμε μακρά συζήτηση για το πρόσφατο νομοσχέδιο της Έρευνας) δεν τέθηκε και το θέμα σύστασης των εν λόγω Ιδρύματος. Αυτό  κ. Υπουργέ, δείχνει για μια ακόμη φορά το έλλειμμα ουσιαστικού πολιτικού σχεδιασμού για την παιδεία από πλευράς της Κυβέρνησης, καθώς και την προχειρότητα της ηγεσίας του Υπουργείου, ώστε να υπερβεί κομματικά σύνδρομα και να νομοθετήσει με όραμα και διαβούλευση.

Επίσης, ο περιβόητος διάλογος δεν είναι πλέον μόνο προσχηματικός, είναι, θα έλεγα και οχυρωματικός. Πίσω από αυτόν κρύβονται εμμονές και προαποφασισμένες παρεμβάσεις του Υπουργείου στην κατεύθυνση της υποβάθμισης της παρεχόμενης εκπαίδευσης σε όλα τα επίπεδα.

Τελικά, από αυτή την κυβέρνηση είχαμε ακούσει για το νομοσχέδιο «κουρελού», τώρα θα πρέπει να μιλάμε και για έναν διάλογο που ξέφτισε.

Παρά ταύτα, αγαπητοί συνάδελφοι, το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας ιδρύεται όχι με τη χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, αλλά με δανεισμό. 180 εκατομμύρια ευρώ από 15/7 του 2016, σύμβαση η οποία ουσιαστικά μέχρι σήμερα δεν την έχουμε δει. Δεν γνωρίζουμε, λοιπόν, το περιεχόμενο της και τους όρους της.

Εμείς, λέμε «ναι» στην αξιοποίηση των πόρων, αλλά με διαφάνεια, αξιοκρατία και έλεγχο. Διότι, με αυτή τη σύμβαση προστίθεται κύριε Υπουργέ επιβάρυνση του δημοσίου χρέους κατά 180 εκατομμύρια ευρώ συν τόκους που προφανώς θα προβλέπει η σύμβαση καθώς και επιβάρυνση του δημόσιου με 60 εκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με την έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους.

Ποιο είναι το επιτόκιο, δεν γνωρίζουμε. Ωστόσο, οι ευνοϊκοί όροι που αναφέρατε ούτε και αυτούς τους γνωρίζουμε. Συγκεκριμένα, αναφέρατε δαπάνη 60 εκατομμυρίων ευρώ κατ' εφαρμογήν της 15/7 του 2016 συναφθείσας δανειακής σύμβασης μεταξύ του ελληνικού δημοσίου και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.

Ταυτόχρονα, θα υπάρξει με την έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους ετήσια δαπάνη. Ετήσια δαπάνη, που θα αφορά την αντιμετώπιση των εξόδων της εν γένει λειτουργίας και την εκπλήρωση του σκοπού του ιδρύματος.

Την καταβολή και την αμοιβή των ορκωτών λογιστών για την ενεργεία ελέγχων της οικονομικής διαχείρισης του ιδρύματος, όπως αναφέρεται στο άρθρο 4 και στο άρθρο 5.

Για την αποζημίωση στα μέλη της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, όπως αναφέρεται στο άρθρο 5 και παράγραφος 6. Στα μέλη της Επιτροπής Ενστάσεων, όπως αυτό αναφέρεται στο άρθρο 5, παράγραφος 8 και στα μέλη της Συμβουλευτικής Επιτροπής, όπως αυτό αναφέρεται στο άρθρο 8, παράγραφος 12.

Επίσης, είναι χρήματα τα οποία αποσκοπούν για την αποζημίωση στο Πρόεδρό και τα μέλη της Γενικής Συνέλευσης, καθώς και τα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου για την συμμετοχή τους στις συνεδριάσεις του αντίστοιχου οργάνου, καθώς και για τις μετακινήσεις αυτών των μελών της Συμβουλευτικής Επιτροπής. Άρθρα που αναφέρονται είναι το 7, παράγραφος 12 και το 8, παράγραφος 13.

Επίσης, χρήματα που θα χρειαστούν για τις αποδοχές του διευθυντή και στους δύο αναπληρωτές διευθυντές άρθρο 9, παράγραφος 9.

Επίσης, για τις αποδοχές πάσης φύσεως αποζημιώσεων κάθε είδος σύμβασης σε απασχολούμενο προσωπικό συμπεριλαμβανομένο και το αποσπόμενο στο Ίδρυμα Προσωπικού με αντίστοιχη εξοικονόμηση του προϋπολογισμού του φορέα προέλευσης, άρθρο 10, παράγραφος 3 και 4.

Ουσιαστικά, οι ανωτέρω δαπάνες, κ. Υπουργέ, θα προσδιοριστούν από τον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας του ιδρύματος. Καθορισμός οργανωτικής δομής, αριθμού θέσεων προσωπικού και τα λοιπά και τις λοιπές βέβαια κανονιστικές πράξεις.

Η σύσταση νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου Ελληνικού Ιδρύματος Ερευνών και Καινοτομίας. Προβλέπεται, επίσης, στην από 15/7 του 2016 δανειακή σύμβαση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και της Ελλάδος, προκειμένου να διαχειριστεί πόρους ύψους 240 εκατομμυρίων ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων κατά το διάστημα 2016- 2018.

Κύριε Υπουργέ, εδώ θα ήθελα την προσοχή σας. Δεν αναφέρεται τίποτα μετά την τριετία. Τι γίνεται μετά την τριετία; Θα ήθελα την απάντησή σας. Πρόκειται ουσιαστικά για έναν ενδιάμεσο φορέα διαχείρισης κονδυλίων έρευνας.

Να τονίσω εδώ, ότι η χώρα έχει δεσμευτεί στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014- 2020 ότι οι διαδικασίες προκήρυξης, αξιολόγησης και παρακολούθησης των προγραμμάτων έρευνας θα είναι αρμοδιότητα της Γ.Γ.Ε.Τ.. Θα πρέπει να αφαιρεθούν από τις διαχειριστικές αρχές, λοιπόν, και την Γ.Γ.Ε.Τ.. και να μεταφερθούν σε τρεις φορείς μη εξαρτημένους φυσικά από την κυβέρνηση.

Η διαχείριση των ερευνητικών προγραμμάτων από ενδιάμεσους φορείς μετά την πλήρη αποδιοργάνωση της Γ.Γ.Ε.Τ.., είναι πλέον θα έλεγα και εδώ μια αναγκαιότητα.

Οι ενδιάμεσοι φορείς, ωστόσο, θα πρέπει από τον τρόπο συγκρότησής τους με τη συμμετοχή του δημοσίου και των επιχειρηματικών φορέων να διασφαλίζουν τη διαφάνεια και την αξιοκρατία.

Ήδη τέτοιοι φορείς κ. Υπουργέ υπάρχουν και  λειτουργούν πολύ ικανοποιητικά.  Η λύση του  Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας  και Καινοτομίας,  ως φορέας  διαχείρισης θα μπορούσε  να της συμβάλλει στην καταπολέμηση του κατακερματισμού  και της  αναποτελεσματικότητας. Στην έναρξη λοιπών  της ερευνητικής πολιτικής  και της  διαχείρισης των διαθεσίμων πόρων ,  μόνο όμως στο πλαίσιο μιας αναδιοργάνωσης, αναδιάρθρωσης και αναπροσαρμογής  των υπαρχόντων θεσμών που  έχουν αρμοδιότητα στην έρευνα και την καινοτομία, όπως η ΕΓΕΕΤ, ΕΣΕΚ, Περιφερειακά Συμβούλια Έρευνας κ.λπ.. Δυστυχώς στην περίπτωση του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας, με δεδομένες τις εξαιρετικές επιδόσεις της Κυβέρνησης  ΣΥ.ΡΙΖ.Α. ενισχύεται εδώ η αδιαφάνεια, η αναξιοκρατία και οι ρουσφετολογικές προσλήψεις.

Δεν μπορεί κύριε Υπουργέ, ο Υπουργός, να μοιράζει της υποτροφίες κατά το δοκούν, όταν αυτός εποπτεύει. Για αυτό πρέπει οι υποτροφίες να είναι πρόταση του Επιστημονικού Συμβουλίου, απαραίτητες όπως είπα και πριν οι ασφαλιστικές δικλίδες, διαφάνειας, ελέγχου και αξιοκρατίας. Για να μην υπάρξουν μορφώματα εξυπηρέτησης ημετέρων με τρόπο διαβλητό ως προς την επιλογή. Για όλα αυτά θα περιμένουμε αφενός τη Σύμβαση, αφετέρου θα ακούσουμε τους φορείς, θα καταθέσουμε συγκεκριμένες προτάσεις σε κάθε άρθρο και για όλους τους παραπάνω λόγους, επιφυλασσόμαστε επί της αρχής. Ευχαριστώ.

ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΑΣΣΟΣ (Ειδικός Αγορητής του Κ.Κ.Ε.): Ευχαριστώ κ. Πρόεδρε, χθες στη συζήτηση που έγινε για την Παιδεία, στήθηκε για άλλη μια φορά ένα αποπροσανατολιστικό δίπολο. Ο κ. Πρωθυπουργός το όρισε ότι ο ένας πόλος είναι ο δημόσιος χώρος και σε αυτόν ενέταξε βέβαια τη συγκυβέρνηση ΣΥ.ΡΙΖ.Α. - ΑΝ.ΕΛ. και ο άλλος πόλος είναι η αγορά, όπου ενέταξε τη Νέα Δημοκρατία και τα άλλα αστικά κόμματα. Βέβαια, το δίπολο αυτό υπάρχει, αλλά σε καμία περίπτωση η συγκυβέρνηση ΣΥ.ΡΙΖ.Α. - ΑΝ.ΕΛ. ανήκει σε αυτό που ο Πρωθυπουργός αποκάλεσε δημόσιο χώρο.

Ανήκει στην αγορά και μάλιστα μέχρι τα «μπούνια», δηλαδή, έχει πάρει από τα άλλα αστικά κόμματα, το ψωμί, το φαΐ τους και γι' αυτό περνάει μέτρα που οι άλλοι δεν μπόρεσαν να περάσουν. Μέτρα όσον αφορά μισθούς, συντάξεις και μέτρα βέβαια όσα αφορά τα ζητήματα Παιδείας και Έρευνας. Θα σταχυολογήσω μερικά στοιχεία που τεκμηριώνουν αυτό το οποίο λέω, τόσο ο κ. Τσίπρας, όσο ο κ. Μητσοτάκης, όσο και η κυρία Αναγνωστοπούλου και σήμερα ο κ. Φωτάκης, μίλησαν για ίσες ευκαιρίες, για ευκαιρίες. Δεν μίλησαν για δικαιώματα, γιατί τα δικαιώματα αφορούν όλους και είναι δεσμευτικά και πρώτα και πάνω απ' όλα, αφορούν το δικαίωμα στη δουλειά.

Επιπλέον, προϋποθέτουν ότι η Παιδεία και η Έρευνα είναι δημόσια αγαθά. Η κ. Αναγνωστοπούλου είπε σε μια αποστροφή του λόγου της ό,τι είναι η Παιδεία, αλλά και η Έρευνα αφού η Παιδεία και η Έρευνα είναι ένα ενιαίο πεδίο, είναι δημόσιο και δωρεάν αγαθό. Ήρθε μετά ο κ. Τσίπρας και είπε, όχι να μην είναι μόνο η αγορά αυτή που καθορίζει τις προτεραιότητες και μετά ο ίδιος ο κ. Τσίπρας το ολοκλήρωσε, λέγοντας ότι θα έχουμε επιχειρήσεις έρευνας και γνώσης που θα χρηματοδοτήσει το νεοϊδρυόμενο Ελ.Ιδ.Ε.Κ.. Και γιατί το κάνουν αυτό; Γιατί θέλουν να συνδεθεί και να ενσωματωθούν όσο πιο γρήγορα γίνεται οι όποιες νέες καινοτόμες ιδέες που υπάρχουν στον τομέα της έρευνας, να μπουν όσο πιο γρήγορα γίνεται στην παραγωγή, στην αγορά.

Θα πει κανείς, είσαστε αντίθετοι με το να μπαίνουν τα επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνολογίας στην παραγωγή; Βεβαίως, δεν είμαστε αντίθετοι. Αλλά ποια παραγωγή; Την παραγωγή που σαν μόνο στόχο της έχει το κέρδος ή την παραγωγή που έχει σαν στόχο την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών; Στην παραγωγή που έχει σαν στόχο της το κέρδος, βεβαίως, είμαστε αντίθετοι. Εμείς θέλουμε μια παραγωγή που να υπηρετεί τις ανάγκες της κοινωνίας και η Ν.Δ. στην απόγνωσή της, επειδή δεν μπορεί να σας κατηγορήσει για κάτι άλλο, σας κατηγορεί ότι, δήθεν, πάτε να εφαρμόσετε το σοβιετικό μοντέλο. Βέβαια, δεν στοχεύει εσάς, αλλά το Κ.Κ.Ε..

Καταρχήν, δεν θα ορίσετε εσείς την υπερασπιζόμαστε εμείς. Εμάς κατηγορείται, γιατί, πραγματικά, σας ενοχλεί αυτό το μοντέλο. Σε αυτό το μοντέλο, όπως είπε χθες ο Γενικός Γραμματέας του κόμματος μας, το 25% των επιστημόνων και το 20% των εφευρέσεων, δηλαδή, των παντεταρισμένων καινοτομιών, σε όλο τον κόσμο το 1987 ήταν στη Σοβιετική Ένωση. Ήταν, λοιπόν, ένα μοντέλο που παρήγαγε καινοτομία, όμως, όχι για να βάζουν στην τσέπη τους τα κέρδη. Δηλαδή, τον μόχθο των πολλών να τον ιδιοποιούνται λίγοι, αλλά να γυρίζει πίσω στην κοινωνία. Άρα, λοιπόν, μην κατηγορείται το ΣΥΡΙΖΑ, διότι δεν έχει καμία σχέση με το σοβιετικό μοντέλο.

Πως πάτε τώρα, όμως, να κάνετε και αυτή την καπιταλιστική ανάπτυξη; Με δανεικά. Τι σημαίνει δανεικά; Δανεικά σημαίνει, πρώτον, να επιστραφεί το κεφάλαιο, δεύτερον, να επιστραφεί ο τόκος και βέβαια, τρίτον και σημαντικότερο, ο έλεγχος των πεδίων έρευνας γιατί εκεί είναι η ουσία. Κάθε φορά να γίνεται εκείνη η έρευνα, η οποία συμφέρει ή εκτιμούν ότι συμφέρει οι επιχειρηματικοί όμιλοι. Αυτός, λοιπόν, είναι ο στόχος αυτού του νέου Ιδρύματος, να χρηματοδοτήσει την έρευνα με δανεικά και το κόστος, βεβαίως, το πληρώνει η κοινωνία. Θα προστεθεί ένα ακόμη βάρος στο χρέος. Ποιος θα έχει το όφελος; Όφελος θα έχουν οι επιχειρήσεις και οι επιχειρηματίες.

Ποιος παράγει τον πλούτο; Νομίζω ότι υπάρχει απάντηση και είναι οι εργαζόμενοι. Ποιος ιδιοποιείται τον πλούτο; Οι επιχειρηματίες. Αυτό το μοντέλο προωθείται και μάλιστα, η έρευνα χρησιμοποιείται ως επιταχυντής της κερδοφορίας του κεφαλαίου και όχι ως καταλύτης για την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών. Αυτό γίνεται με διάφορους τρόπους και ένας από αυτούς, είναι ο προαναφερθείς.

Το προσωπικό που θα δουλεύει εκεί θα είναι με σύμβαση μίσθωσης έργου ή εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου ή έμμισθης εντολής τριετούς διάρκειας με δυνατότητα ανανέωσης. Δηλαδή, ελαστικές σχέσεις εργασίας, μπλοκάκια κ.λπ., γιατί το κεφάλαιο, βέβαια, θέλει να κάνει την έρευνα που κρίνει ότι το ενδιαφέρει, αλλά με το μικρότερο δυνατό κόστος και με τέτοιες συνθήκες εργασίας. Είναι γνωστό σήμερα, ότι το βασικό κριτήριο για να ανεβεί κάποιος τις βαθμίδες της έρευνας είναι η προσέλκυση πόρων. Ο κ. Γαβρόγλου ήταν πολύ παραστατικός όταν αναφέρθηκε στην αυτοκτονία του καθηγητή στο Imperial. Αυτά είναι τα κριτήρια, τα οποία έχω βιώσει και ο ίδιος.

Δεν μπορεί, λοιπόν, σήμερα, με τέτοια πρόοδο στην επιστήμη και την τεχνολογία, όταν υπάρχουν οι δυνατότητες, όχι μόνο να καλυφθούν όλες οι σύγχρονες ανάγκες της κοινωνίας αλλά και εργαζόμενοι δουλεύουν πολύ λιγότερες ώρες και με καλύτερες συνθήκες εργασίας, να έχουμε φτάσει στο σημείο ένας εργαζόμενος, αντί να δουλεύει για 4 ώρες και να πληρώνεται για 8, δηλαδή, να μπορεί να καλύπτει με τον μισθό του όλες τις σύγχρονες ανάγκες του, να δουλεύει για 14 ώρες, να πληρώνεται για 4 και να μην μπορεί να καλύψει τις βασικές του ανάγκες.

Τι νόημα έχει να μιλάμε για την έρευνα και τεχνολογία, και την σύνδεσή της με την παραγωγή όταν έχουμε αυτές τις αντιθέσεις. Τεράστιες αντιθέσεις, 53 άνθρωποι στον κόσμο έχουν τόσο πλούτο όσο ο μισός πληθυσμός της γης.

Πώς μπορούμε να συζητάμε σήμερα για διάχυση της έρευνας και της τεχνολογίας στην κοινωνία; Ποια διάχυση; Αυτό το σύστημα έχει πλέον σαπίσει, έχει φάει τα ψωμιά του, δεν μπορεί να δώσει τίποτα άλλο στην κοινωνία. Είναι πραγματικά απορίας άξιο πώς κόμματα που λένε ότι είναι Αριστερά υιοθετούν αυτά τα μοντέλα. Προφανώς, αυτή είναι η επιλογή τους. Δεν μπορεί να εξηγηθεί αλλιώς. Δεν μπορεί να έχουν την αυταπάτη ότι μπορεί με τέτοιες διαδικασίες πραγματικά η έρευνα και η τεχνολογία να λειτουργήσει σε όφελος της κοινωνίας. Εάν δεχθούμε ότι έχουν τέτοιες αυταπάτες τότε πραγματικά νομίζω ότι είναι συνειδητή επιλογή, δεν μπορεί να είναι διαφορετικά. Το λέει καθαρά εδώ πέρα, αυτό το ίδρυμα λειτουργεί σύμφωνα με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας. Οι κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας έχουν ένα πράγμα ως στόχο, το κέρδος, δεν έχουν τίποτα άλλο.

Τι εξασφαλίζει αυτό το δάνειο; Εξασφαλίζει ότι θα διοχετευτεί σε ερευνητικά έργα στην κατεύθυνση και στον τρόπο που έλκει την ευρω-ενωσιακή πολιτική, αυτό θα γίνει. Δεν δίνει ο άλλος τα ωραία του λεφτά για να κάνεις εσύ έρευνα. Μπορεί να υπάρξει Εθνική Στρατηγική Έρευνας σε συνθήκες καπιταλισμού; Προφανώς όχι. Την στρατηγική έρευνας την χαράσσουν οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι και την χαράσσουν με μόνο κριτήριο το κέρδος, δεν έχουν άλλο κριτήριο και μάλιστα στα πεδία εκείνα που θα τους δώσουν τέτοιο κέρδος. Άρα, για ποια εθνική στρατηγική στην έρευνα μπορούμε να συζητάμε. Αυτό θα γινόταν σε μια άλλη κοινωνία, όπου οι εργαζόμενοι θα είχαν την εξουσία, θα είχαν τα μέσα παραγωγής και πραγματικά θα είχαμε σχεδιασμένη οικονομία. Τότε, η παραγωγή, η έρευνα και η καινοτομία θα ήταν προς όφελος της κοινωνίας και όχι των ιδιωτικών ομίλων. Είναι φανερές οι συνέπειες της πολιτικής εμπορευματοποίησης στην έρευνα και των φορέων της. Έχουμε επανειλημμένα αναδείξει τις συνέπειες και στην τελευταία συζήτηση που έγινε για την έρευνα, φυσικά είναι ζητήματα που δεν τα έχουμε αναδείξει μόνο εμείς, αλλά και οι εργαζόμενοι με τις κινητοποιήσεις τους. Επομένως, δεν μπορούμε να στηρίξουμε ένα τέτοιο νομοσχέδιο, ένα νομοσχέδιο που δεν κάνει τίποτα άλλο παρά να βάζει ακόμα πιο βαθιά την έρευνα, στην κατεύθυνση της εξυπηρέτησης των συμφερόντων του μεγάλου κεφαλαίου. Γι' αυτό το λόγο θα καταψηφίσουμε επί της αρχής το νομοσχέδιο αυτό. Ευχαριστώ.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΑΥΡΩΤΑΣ (Ειδικός Αγορητής του «Ποταμιού»): Ευχαριστώ, κ. Πρόεδρε. Θα ξεκινήσω και εγώ με κάποια από αυτά που ακούστηκαν χθες στη συζήτηση για την Παιδεία και σε αυτά που ανέφερε προηγουμένως ο κ. Φωτάκης, ο Αναπληρωτής Υπουργός Παιδείας, για τις κατατάξεις των πανεπιστημίων, λέγοντας ότι έχουν και διαφορετικά κριτήρια αυτές οι κατατάξεις, η QS δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην εκπαιδευτική διαδικασία, η κατάταξη των Times δίνει περισσότερη έμφαση στην έρευνα. Η άποψή μου για τα ελληνικά πανεπιστήμια είναι ότι ούτε θα πρέπει να πανηγυρίζουν, αλλά ούτε και θα πρέπει να τα βάφουν μαύρα. Είναι σε μια κατάσταση, η οποία απεικονίζει την εικόνα αυτή και εάν θέλουμε να δούμε τους δείκτες και τα κριτήρια σε αυτές τις κατατάξεις, θα δούμε ότι εκεί που υστερούν περισσότερο τα ελληνικά πανεπιστήμια είναι στους δείκτες εξωστρέφειας και στους δείκτες διασύνδεσης με την παραγωγή.

Εκεί πέρα, δηλαδή, δείκτες οι οποίοι μετράνε σε αυτές τις κατατάξεις, υπάρχει δουλειά που μπορεί να γίνει στα ελληνικά πανεπιστήμια, να βελτιώσουμε τη θέση, γιατί όσο και αν αμφισβητούνται αυτές οι καταστάσεις, σε ένα παγκοσμιοποιημένο εκπαιδευτικό περιβάλλον πρέπει να τις παίρνουμε υπόψη μας ή τουλάχιστον δεν μπορούμε να τις αγνοούμε.

Επίσης, ακούστηκε πάλι από τον κ. Φωτάκη ότι -και το έχουμε πει σε όλους τους τόνους- το Ελ.Ιδ.Ε.Κ., το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας θα είναι ένα όχημα ανάσχεσης του “brain drain”, δηλαδή, της «διαρροής εγκεφάλων» στο εξωτερικό και κυρίως, ας το πούμε εγκεφάλων υψηλής προστιθέμενης αξίας με την έννοια ότι είναι επιστήμονες, ως επί το πλείστον. Θα ήθελα να σημειώσω σε αυτό το σημείο ότι γενικά μια από τις βασικές αιτίες του “brain drain” δεν είναι τόσο το οικονομικό θέμα. Υπάρχει και ένα άλλο θέμα που το αναφέρουν όλοι στις συνεντεύξεις ή στις έρευνες που γίνονται ότι υπάρχει ένα θέμα αξιοκρατίας στη χώρα μας. Είμαστε μια χώρα με πολλές πιασμένες καρέκλες, με αποτέλεσμα οι νέοι επιστήμονες να μη βρίσκουν εύκολα διεξόδους στο υπάρχον σύστημα και επιτρέψτε μου να πω ότι σε αυτό δεν συμβάλει και η σημερινή κυβέρνηση με κάποιες κοινοβουλευτικές διαδικασίες που ακολουθεί, που λάθρα προσπαθεί να περάσει κάποιες διατάξεις για προσωποπαγείς θέσεις, οι οποίες, κατά τη γνώμη μου, κλείνουν ακόμη περισσότερο το σύστημα. Θα πρέπει όλα αυτά να γίνονται με ανοικτές διαδικασίες, με ανοικτές προκηρύξεις, ανοικτές προσκλήσεις και αυτό θα πρέπει να γίνεται και με μια ανοικτή και διαφανή κοινοβουλευτική διαδικασία και όχι με νομοτεχνικές βελτιώσεις πάνω σε τροπολογίες σε άσχετα νομοσχέδια ή με φωτογραφικές διατάξεις.

Κλείνω αυτή τη σύντομη παρένθεση και να πάω λίγο στο συγκεκριμένο θέμα που έχει να κάνει με το Ελ.Ιδ.Ε.Κ., το Ελληνικό Ίδρυμα έρευνας και καινοτομίας. Θεωρώ και δεν ξέρω αν είναι έτσι, αλλά η δική μου άποψη είναι ότι πρόκειται ουσιαστικά για μια δομή, η οποία δημιουργείται προκειμένου να βρεθούν χρήματα για την έρευνα, καθότι είμαστε μια χώρα που δεν έχουμε και τόσο μεγάλη άνεση πόρων. Αυτά τα χρήματα βρίσκονται μέσω ενός δανείου από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Φαντάζομαι ότι θα πρέπει να ήταν και μια προσωπική υπόθεση του κ. Φωτάκη στο να καταφέρει να συνάψει αυτή τη σύμβαση το Ελληνικό Κράτος και προκειμένου να γίνει αυτό, επειδή η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ίσως δεν είχε πολλή εμπιστοσύνη στις κρατικές δομές, θέλησε να δημιουργήσει μια πιο ανεξάρτητη δομή, η οποία ήταν το Ελ.Ιδ.Ε.Κ. και η οποία θα λειτουργήσει παράλληλα με τις υπάρχουσες δομές που έχουμε για την έρευνα και εδώ υπάρχουν κάποια ερωτηματικά. Δηλαδή, πάμε με βάση την ανάγκη που υπάρχει να φτιάξουμε κάτι που σε άλλες χώρες ή σε άλλες δομές υπήρχε, όπως το NSF στην Αμερική ή το ERC στην Ε.Ε., δομές, οι οποίες είναι ανεξάρτητες από το κράτος και έχουν σαν στόχο να προωθήσουν την ερευνητική δραστηριότητα.

Όμως, εγείρονται κάποια ερωτηματικά, όπως για παράδειγμα, ποιος θα είναι από εδώ και πέρα ο ρόλος της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας, της ΓΓΕΤ. Είπατε κάποια πράγματα ότι είναι δύο διακριτοί ρόλοι, αλλά βλέπουμε κάποιες επικαλύψεις και το ζήτημα είναι αυτοί οι δύο φορείς να λειτουργούν συμπληρωματικά και όχι ανταγωνιστικά και ίσως το Ελ.Ιδ.Ε.Κ. είναι μια αφορμή για βελτίωση ή απλούστευση κάποιων διαδικασιών στην ΓΓΕΤ, για παράδειγμα, περισσότεροι βαθμοί ελευθερίας έναντι του δημόσιου λογιστικού, που θα έδιναν και μεγαλύτερη άνεση και στην υπάρχουσα δομή της ΓΓΕΤ. Επίσης, αν το Ελ.Ιδ.Ε.Κ. ουσιαστικά στελεχωθεί με αποσπάσεις από υπάρχοντες φορείς, μήπως θα πρέπει να δούμε αν θα υπάρξει αποψίλωση στις δομές αυτές από τις οποίες θα φύγουν οι αποσπασμένοι, όπως αναφέρεται στο άρθρο 10. Οπότε, δηλαδή, πρέπει να ξεχωρίσουμε να δούμε μήπως το Ελ.Ιδ.Ε.Κ. είναι ένα όχημα μετάβασης από την ΓΓΕΤ σε κάποια άλλη δομή. Είναι ένα ερώτημα αυτό.

Αναφέρεται στο άρθρο 5.3 κάτι το οποίο είναι ενδεικτικό ίσως για τη φιλοσοφία του Ελ.Ιδ.Ε.Κ., ότι τα διάφορα ερευνητικά projects, τα οποία θα υπάρχουν, θα έχουν μέγιστο χρόνο ολοκλήρωσης τα τρία χρόνια, θα είναι, δηλαδή, τριετή στο μάξιμουμ.

Η γνώμη μας στο ΠΟΤΑΜΙ είναι ότι με αυτόν τον περιορισμό ουσιαστικά, αποκλείονται πιο μακροπρόθεσμα ερευνητικά και επιστημονικά projects και δεν ξέρουμε ποια είναι η σκοπιμότητα του να μπει αυτό το άνω όριο στην τριετία. Βλέπω ότι ίσως είναι και θέμα στρατηγικής ή προτεραιότητας γιατί η μέχρι σήμερα εμπειρία τόσο από τις υπηρεσίες όσο και από το Υπουργείο είναι ότι τα χρήματα που υπάρχουν, η πρακτική είναι να μοιράζονται σε πολλά μικρά ποσά δηλαδή, να είναι κατακερματισμένα ας το πούμε κάπως, ώστε να χρηματοδοτούνται όσο το δυνατόν περισσότεροί και να είναι όλοι λίγο πολύ ευχαριστημένοι. Υπάρχει δηλαδή μια πολυδιάσπαση των ερευνητικών κονδυλίων, ως επί των πλείστων σε νέους ερευνητές όπως είπαμε για την ανάθεση του brain drain. Όταν όμως βάζουμε έναν τριετή ορίζοντα σαν μέγιστο, αυτό δεν μπορεί να γίνει όχημα για την χρηματοδότηση δομών εντατικής και στοχευμένης έρευνας, συγκέντρωσης, διατήρησης, οργάνωσης και αναπαραγωγής πληροφορίας και ερευνητικών γραμμών παραγωγής δηλαδή, να δημιουργηθούνε κάποια οικοσυστήματα που θα έχουν μεγαλύτερο χρόνο ζωής.

Ένα άλλο σημείο που μου έκανε εντύπωση, είναι ότι ο Υπουργός θα έχει δικαίωμα ένστασης σε επιλογές των πανεπιστημίων και των ερευνητικών κέντρων για τα μέλη της γενικής συνέλευσης και αυτό θα θέλαμε κάπως να εξηγηθεί και μήπως, θα έπρεπε να δίνεται ας το πούμε αυτή η δυνατότητα στον Υπουργό αλλά με αυξημένη πλειοψηφία από τη γενική συνέλευση; Δηλαδή, να χρειάζεται μια πλειοψηφία 2/3 προκειμένου να απορριφθεί κάποιος επειδή έχει ένσταση ο Υπουργός;

Σε ότι έχει να κάνει με τη γενική συνέλευση του Ελ. Ιδ. Ε.Κ. που ουσιαστικά αποτελείται από εκπροσώπους από πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, συγκεκριμένα, στο άρθρο 7 που αναφέρεται το άρθρο 13α του 4310/2014 όπως ουσιαστικά τροποποιήθηκε με τον πρόσφατο νόμο που ψηφίσαμε για τις ρυθμίσεις στην έρευνα. Σε αυτό το συγκεκριμένο χωρίο υπάρχουν τα 10 ερευνητικά κέντρα, και τα κέντρα της Ακαδημίας Αθηνών. Αυτά είναι πόσα ακριβώς, είναι και τα 14 τα οποία υπάρχουν στην Ακαδημία Αθηνών; Δηλαδή εκεί ίσως πρέπει να υπάρξει λίγο μεγαλύτερος καθορισμός του ποια ακριβώς ερευνητικά κέντρα, θα συμμετέχουν στη γενική συνέλευση του Ελ. Ιδ. Ε.Κ..

Θα πρέπει να παρατηρήσω ότι, έχει γίνει πολύ καλή δουλειά στο σχεδιασμό της δομής δηλαδή, σε ότι έχει να κάνει με τις κυλιόμενες θητείες στο 9μελές επιστημονικό συμβούλιο ώστε να υπάρχει αυτή η συνέχεια, η οποία λείπει γενικά από δημόσια διοίκηση. Δηλαδή τα 3 μέλη να είναι για μια 4ετία, 3 για μια τριετία, 3 για διετία και να εναλλάσσονται έχοντας πάντα τους παλαιότερους μέσα, ώστε να υπάρχει η μεταφορά της εμπειρίας και της τεχνογνωσίας. Αυτό είναι ένα από τα καλά σημάδια του νομοσχεδίου.

Ένα άλλο σημείο που χρειάζεται αποσαφήνιση, είναι ποια θα είναι αλληλεπίδραση και η συνεργασία μεταξύ του Ελ. Ιδ. Ε.Κ. και ΕΣΕΚ. Λέμε κάποια πράγματα ότι 3 μέλη της συμβουλευτικής επιτροπής θα είναι από το ΕΣΕΚ, αλλά μήπως θα πρέπει να υπάρχει μια μεγαλύτερη αλληλεπίδραση μεταξύ των δύο φορέων κυρίως σε ότι έχει να κάνει και με την ΕΣΕΤΑΚ δηλαδή, με το εθνικό σχέδιο το οποίο υποτίθεται ότι θα πρέπει κάποια στιγμή να περάσει και από τη Βουλή να το δούμε, και να περιγραφούνε λίγο καλύτερα οι σχέσεις που θα έχει το Ελ. Ιδ. Ε.Κ. με τις δομές που ψηφίσαμε πριν από μερικούς μήνες δηλαδή, με το ΕΣΕΚ και με την κατάστρωση του ΕΣΕΤΑΚ.  

Σε σχέση με τις διαδικασίες στελέχωσης, το ότι θα υπάρξουν ανοιχτές προσκλήσεις είναι πολύ θετικό. Το ίδιο φαντάζομαι θα πρέπει να γίνει και για το προσωπικό, ακόμη και για τις αποσπάσεις, δηλαδή να μην υπάρχουν ανοικτές προσκλήσεις στους διάφορους φορείς του Δημοσίου για αποσπάσεις προς το Ελ.Ιδ.Ε.Κ., για να μην έχουμε φαινόμενα που έχουμε παρατηρήσει γενικά σε φορείς του Υπουργείου Παιδείας. Πρόσφατα κάναμε κάποιες ερωτήσεις για το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, όπου υπάρχει μια κατάχρηση των απευθείας αναθέσεων.

Βεβαίως, είναι πολύ χρήσιμο το γεγονός ότι έχουμε τις συμβάσεις στα χέρια μας, έστω και αυτήν τη στιγμή. Από κάποια πράγματα που είδα, καταλαβαίνω ότι οι οικονομικοί πόροι δεν μπορούν να υπάρξουν μέσα, με την έννοια ότι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, όπως μας εξήγησε στις 15 Ιουλίου, επειδή συνεργάζεται και με άλλες χώρες και κάθε χώρα την κοιτάζει ξεχωριστά, δεν μπορεί να ξέρει η μία χώρα τι συμφωνία κάνει με την άλλη, αλλά είναι πολύ διαφωτιστικό το γεγονός ότι υπάρχουν, εκτός από τα οικονομικά και άλλοι δείκτες, όπως οι εκροές, τις οποίες είναι και πολύ χρήσιμο να τις μελετήσουμε. Δεν έχω προλάβει να το δω. Στη συζήτηση κατά άρθρο θα μπορέσουμε θα τα δούμε αυτά όλα.

Μια απορία μου, επίσης, είναι στην έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, αφού πρόκειται για δάνειο, γιατί δεν αναφέρονται στις οικονομικές επιπτώσεις οι τόκοι του δανείου, οι οποίοι θα αποτελέσουν και κόστος, ουσιαστικά, για το Κράτος; Στην έκθεση Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, κατά τη δική μου άποψη, θα έπρεπε να αναφέρονται.

Γενικά, βλέπουμε μια δομή η οποία παρουσιάζεται ότι προσπαθεί να πατήσει στα χνάρια και άλλων καθιερωμένων ερευνητικών φορέων παγκοσμίως, δηλαδή έχει μια ανεξαρτησία και θέλουμε να πιστεύουμε ότι θα έχει αυτήν την ανεξαρτησία και δεν θέλουμε αυτή η δομή, ουσιαστικά, να αποτελέσει ένα «πυροτέχνημα» που μετά από 3 χρόνια θα σβήσει, όταν θα έχουν λίγο-πολύ τελειώσει και τα λεφτά του δανείου. Θέλουμε να έχει την αρχική σφραγίδα του Αναπληρωτή Υπουργού, αλλά να μην εξαρτάται, για παράδειγμα, από το αν καταργηθεί αυτή η θέση του Αναπληρωτή Υπουργού αρμόδιου για την έρευνα και την καινοτομία και ατονήσει και η συγκεκριμένη δομή.

Δηλαδή, βλέπουμε κάποιες καλές προθέσεις ως προς την εφαρμογή.

Σε σχέση με τις νομοθετικές πρακτικές της Κυβέρνησης, επειδή έχουμε «καεί στο χυλό θα φυσήξουμε και το γιαούρτι» στη συγκεκριμένη περίπτωση, δηλαδή θα τηρήσουμε τις επιφυλάξεις μας για να δούμε πώς θα φτάσει και το νομοσχέδιο στην Ολομέλεια, δηλαδή αν θα υπάρξουν διαφόρων ειδών παρεμβάσεις, τροπολογίες και νομοθετικές βελτιώσεις, οπότε και εκεί θα έχουμε την οριστική μας άποψη. Ευχαριστώ πολύ.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΖΟΥΡΑΡΙΣ (Ειδικός Αγορητής των Ανεξάρτητων Ελλήνων): Είναι ευτύχημα, επιτέλους, που για πρώτη φορά στην Ελλάδα έχουμε τον ενιαίο αυτό οργανισμό, αυτό το εθνικό κέντρο. Για όλους εμάς που ταλαιπωρηθήκαμε χρόνια με την έρευνα, ξέρουμε τι σημασία έχει να μειωθεί ή να αμβλυνθεί η πολυδιάσπαση και ο πολυκερματισμός αυτός σε πολλά κέντρα. Εξ ου και θέλω να πω στην Εισηγήτρια της Αξιωματικής Αντιπολιτεύσεως ότι η ύπαρξη δομών οι οποίες δεν έχουν αποκλειστικό χαρακτήρα την εποπτεία ή τον έλεγχο ή τη συνεργασία με την έρευνα, απεδείχθη παγκοσμίως ότι είναι παράγοντας ασυναρτησίας και διασπαθίσεως του χρήματος.

Δεύτερον, θα πάρω την εύστοχη λέξη του Κώστα Γαβρόγλου, ότι εμείς οι ερευνητές στην Ελλάδα είμαστε κουρασμένοι. Έχει μεγάλη σημασία το «κουρασμένοι», γιατί είμαστε κουρασμένοι από την ασυναρτησία, από την ανασφάλεια, από την κομματική εξάρτηση και από την επαγγελματική αβεβαιότητα. Αυτό το σχέδιο νόμου, επιτέλους, έρχεται να ελαχιστοποιήσει και να σμικρύνει, αν όχι να καταργήσει, την αβεβαιότητα που μας χαρακτηρίζει στην επαγγελματική μας προοπτική.

Τρίτον, θα έλεγα στον καλό μου συνάδελφο και Εισηγητή του Κ.Κ.Ε., ότι θυμάμαι ότι ο Μαρξ έγραφε πύρινα άρθρα στους Times της Νέας Υόρκης, τότε από την Ευρώπη, για να αποδεσμευθεί ο προστατευτισμός για τα σιτηρά στην Αγγλία, την αυτοκρατορία και τις κλειστές αγορές, ώστε να διευρυνθεί ουσιαστικά η διαλεκτική ένταση μέσα στην Ευρώπη με τη γενίκευση. Είναι ολοφάνερο ότι με έναν παράδοξο τρόπο, αλλά πάρα πολύ διαλεκτικό, ο Μαρξ ήταν υπέρ της τότε καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης, ενόψει βέβαια της προοπτικής να ενταθεί, ενδεχομένως και η πάλη των τάξεων και φυσικά η απελευθέρωση.

Δεύτερον, έχουμε και ένα παράδειγμα, το εξής. Ξέρουμε από τον αυτοκράτορα Βεσπασιανό, ότι το χρήμα δεν έχει οσμήν, ακόμη και από τις «χέστρες» δηλαδή, αν υπάρχει μια δυνατότητα εκμεταλλεύσεως – όπως το έκανε και η αυτοκρατορία της Ρώμης ώστε να έχουν λεφτά για να διευκολύνουν ίσως την αποχέτευση – είναι καλό.

Είναι δυστυχώς, οι περιπέτειες της διαλεκτικής. Θα έλεγα το εξής, βεβαίως, αν δεν έχουμε τις συνθήκες αυτές, για τις οποίες συμφωνώ απολύτως, φυσικά ως διαπιστώσεις ,ότι θα υπάρχει η δυνατότητα παρεμβατισμού του κεφαλαίου, ακόμη και στο ανώδυνο αυτό χρηματοδοτικό πλαίσιο, ακόμη και με την πίεση που  αισθανόμαστε εμείς ως ερευνητές στο να κάνουμε κάτι, όπως θα έλεγε και η αξιωματική αντιπολίτευση για την οποία τα πάντα είναι χρήμα, δηλαδή τι χρήμα θα φέρεις και λέω προς την εισηγήτρια της αξιωματικής αντιπολίτευσης το εξής. Πριν από πενήντα χρόνια με το CNRS στη Γαλλία έγινε μια τέτοια προσπάθεια καπιταλιστικής ολοκληρώσεως. Στο σύνολο αντέστη η γαλλική κοινωνία, λόγω επαναστατικής παραδόσεως και έχουμε αυτό το μεσοβέζικο. Είχαν έρθει  οι εκπρόσωποι της École de Chartres, των χαρτών και των παλαιογραφικών και είπαν το εξής. Με όλη την καλή διάθεση που βρήκαμε, η δυνατότητα να αντιστοιχίσουμε την έρευνά μας για τα ιερογλυφικά – γιατί η Γαλλία είχε πάντοτε τότε ή τουλάχιστον είχε μια καταπληκτική σχέση με την έρευνα στους χάρτες, αυτό που λέει, χάρτες, μικρογραφίες κ.λπ. - η αντιστοίχιση στην αγορά για να σας φέρουμε χρήματα, εάν δεν παίρνουμε από τον κρατικό προϋπολογισμό και επομένως, δεν μπορούν να αποδοθούν στην αγορά, είναι να κάνουμε χαρτιά περιτυλίγματος, το οποίο είναι και πολύ ωραίο βέβαια και εν τινί μέτρο μπορεί να γίνει.

Συμπέρασμα, δεν είναι όλα για όλα και για όλους. Για την έρευνα, θα πρέπει να υπάρχει μεγαλύτερη προσοχή όταν μιλούμε, τι σημαίνει αντιστοίχιση με το χρήμα. Πατάω ένα κουμπί και βγαίνει μια χοντρή. Δεν γίνονται αυτά στην έρευνα, η έρευνα έχει ένα ποσοστό 150% αοριστίας και αποτυχίας, ναι ή ου; Εγώ θα ήθελα περισσότερα λεφτά για τα δικά μου, γιατί είμαστε πολύ φθηνοί, εμείς των κοινωνικών επιστημών. Θυμάμαι, ένα τρίτο καυγά τα εσωτερικά μας, στη Γαλλία πάλι με το CNRS γιατί ζητούσαμε και εμείς ένα συντελεστή περίπου ίδιο με τις βαριές τις δικές σας τις δραστηριότητες, δηλαδή θυμάμαι τότε ήταν 3,2 και ζητούσαμε εμείς 2,8. Σηκώθηκα και εγώ και μερικοί ακόμη και γίναμε πολλοί οι κακοί με τους συναδέλφους μας των κοινωνικών επιστημών και λέω, μα ρε παιδιά – τότε δεν είχαμε κομπιούτερ, είχαμε μόνο τα μικροφίλμ – τι θέλουμε εμείς για να παραγάγουμε; Τι θέλουμε εμείς για να ψάξουμε; Θέλουμε λίγο χαρτί, μολύβι, κανένα πίνακα, τα βιβλία που τα έχουμε και τα μικροφίλμ. Ε, πόσο κάνει αυτό; Δεν μπορούμε να αφαιρέσουμε από την αεροναυτική, από τη φυσική και από τη βιολογία λεφτά και να ζητούμε τον ίδιο συντελεστή εμείς στην έρευνα.

Επομένως, υπάρχει τέτοια πολυτυπία και νομίζω, πολύ καλά το σχέδιο νόμου αυτό, την έχει πλήρως συνειδητοποιήσει αυτή την πολυτυπία και την έχει ενσωματώσει.

Η μόνη παρατήρηση που θα κάνω και που το συζήτησα με το σύμβουλό σας, είναι ότι στο άρθρο 8, παρ. 4, αυτό που λέτε για τη διάρκεια της θητείας των μελών του επιστημονικού συμβουλίου είναι 4ετης, αλλά μετά η σύνθεση ανανεώνεται και η πρώτη συγκρότηση είναι σε τρία από τα μέλη για πλήρη θητεία, τα άλλα για 3ετη. Θυμάμαι από εμπειρία μου ότι ακόμα και εγώ που ήμουν και εργάστηκα με το πανεπιστήμιο στο Παρίσι στη τότε γαλλική επιχείρηση ηλεκτρισμού «Gaz De France», η προοπτική ανασφάλειας δημιουργούσε σύγκρουση. Για παράδειγμα όταν κάποιον τον έχετε ορίσει και ξαφνικά δια της κληρώσεως θα γίνονται αυτά, δηλαδή εσύ θα μείνεις δύο χρόνια, ο άλλος τέσσερα και ό άλλος τρία καθώς και σε ό,τι αφορά τα οικογενειακά προβλήματα τον φέρνεται από την άκρη του κόσμου και έχει προγραμματίσει ενδεχομένως ότι τα δύο χρόνια δεν είναι αρκετά, αλλά για τα τέσσερα είναι αρκετά, τότε μήπως θα πρέπει να το ξαναδείτε; Μίλησα με το σύμβουλό σας και είπαμε ότι μια από τις εκδοχές είναι ότι ένα χρόνο πριν από τη λήξη της θητείας, υπό τον όρο ότι θα είναι σταθερή η θητεία των επιστημονικών μελών, να κάνετε εσείς το διαγωνισμό, ώστε ο εκλεγής να ξέρει ένα χρόνο πριν και με μια τρίμηνη παραμονή εδώ, από την έναρξη της δικής του θητείας να ενημερώνετε από τους αναχωρούντες. Ενδεχομένως, θα αρθεί  σε μεγάλο ποσοστό η ανασφάλεια που χαρακτηρίζει εμάς με αυτό το χαρακτηριστικό της κληρώσεως.

Το τρίτο θέμα, κύριε Φωτάκη αυτά που λέγατε είναι πολύ σωστά, αλλά αυτές είναι αφέλειες σε ό,τι αφορά τις κατατάξεις. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι όταν βγήκε η πρώτη εκτίμηση του Πανεπιστημίου της Σανγκάης, όπου αυτοί πήραν τα αγγλοσαξονικά κριτήρια, και ξαφνικά τα γαλλικά πανεπιστήμια έπεσαν πάρα μα πάρα πολύ χαμηλά. Γιατί; Γιατί η Γαλλία έχει το Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας CNRS. Κανένα Νόμπελ η Γαλλία δε ειρήσθω εν παρόδω σε σχέση με την αναλογία του πληθυσμού της και των Γάλλων πολιτών, καθώς και σε σχέση με τις ΗΠΑ όπου εργάζονται ερευνητές που δεν είναι υπήκοοι. Βέβαια δεν συμπεριλαμβάνονται ενώ συμπεριλαμβάνονται στην εκτίμηση των βραβείων Νόμπελ ενώ δεν είναι πολίτες. Η Γαλλία έχει μεγαλύτερο αριθμό κατά αναλογία του πληθυσμού σε Νόμπελ πλην όμως όλοι αυτοί είναι στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας CNRS. Ελάχιστοι ήταν αυτοί που είναι στα πανεπιστήμια, συνήθως όπως ήμασταν εμείς με σύβαση. Να σας υπενθυμίσω τα δικά μας. Επειδή ήταν όλοι κομμουνιστές, ο μέγας Σβορώνος, η Ελένη Μπιμπίκου, ο Πουλαντζάς, ο Βεργόπουλος καθώς ο Σβορώνος μάλιστα υπήρξε και Ταγματάρχης του ΕΛΑΣ λόγω ηλικίας, όταν πήγαμε ξανά πρόσφυγες στη Γαλλία το Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας CNRS – επειδή ήταν καλύτερος ο συσχετισμός ο πολιτικός – μπήκαν όλοι αυτοί στο CNRS και δεν ήταν στα πανεπιστήμια, επειδή λόγω συσχετισμού δεν τους έπαιρναν. Μετέπειτα πήραν μερικούς από εμάς ως πολιτικούς πρόσφυγες. Επομένως, το Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας CNRS δεν παρίστατο στα πλαίσιο της αναλογίας διδασκόντων και βραβείων Νόμπελ Scietesion Index. Εγώ όταν αποφάσισα για παράδειγμα πριν από 35 χρόνια να γράφω μόνο στα ελληνικά και όχι στα γαλλικά ήξερα ότι θα εξαφανιστώ από το Scietesion Index, διότι έγραφα πια σε μια υπέροχη, νεκρή γλώσσα που είναι τα σημερινά ελληνικά. Επομένως έτσι είναι.
Πριν από 20 χρόνια - το αναφέρω και για την φίλη μου την Εισηγήτρια - ο αγαπημένος μου, ο τελευταίος γιος του Τζιτζικώστα, ο οποίος σπούδασε στο Georgetown University, που βγαίνει όλη η αριστοκρατία της πολιτικής ηγεσίας των ΗΠΑ και της ανώτατης διοικήσεως, διότι ακριβώς εκεί σπουδάζουν πολιτικές επιστήμες και βγάζουν τα μεγάλα στελέχη του πολιτικού συστήματος.  

Μου τηλεφωνεί ο μικρός –ήμουν τότε στην Κρήτη- και μου λέει, Κώστα, δάσκαλε, μου έδωσαν Θουκυδίδη -από την Ουάσιγκτον ο μικρός. Του λέω, εντάξει. Είδα τις ερωτήσεις και τον ρώτησα, τι λένε μεταξύ τους, τι του ζητάνε για paper. Μου λέει, αυτά και του έλεγα εγώ. Στοίχισε βέβαια λίγο ακριβά η επικοινωνία Ηρακλείου Κρήτης και Georgetown University. Τα λέγαμε λοιπόν. Τι συνέβαινε όμως; Ο συνάδελφος ο Αμερικάνος στο Georgetown University - οι κατατάξεις, δεν τον αδικώ τον άνθρωπο- αλλά εν πάση περιπτώσει δεν είχε καταλάβει περίπου τίποτα από Θουκυδίδη.  Εδίδασκε Θουκυδίδη, όμως, στο Georgetown University.

Επομένως, ειδικά στα δικά μας, αυτό το «μπουρδιστάν» που λέγεται αξιολόγηση κ.λπ. θέλει να το πιάνει κανείς με τα «τσιγγέλια». Είπαμε εγώ εξαφανίστηκα από το citation index, διότι γράφω εδώ και 30 χρόνια σε μια νεκρή γλώσσα της Ψωροκώσταινας και αρνήθηκα να συνεχίσω να γράφω γαλλικά κ.λπ..

Συμπέρασμα: Συγχαρητήρια σε σας για την πρόταση αυτή. Να λάβετε υπόψη σας και τις παρατηρήσεις του κ. Μαυρωτά και ίσως αυτή τη δική μου.

Δεν ξέρω κ. Πρόεδρε, εάν επιτρέπει ο Κανονισμός, θα ήθελα να δώσω τον λοιπό χρόνο μου στην Εισηγήτρια της Αξιωματικής Αντιπολιτεύσεως, αν το επιτρέπει, μήπως παρέμβει και απαντήσει στον κ. Υπουργό. Αν το επιτρέπει ο

Κανονισμός, ευχαρίστως τον παραχωρώ, εγώ τελείωσα.

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΜΕΓΑΛΟΜΥΣΤΑΚΑΣ (Ειδικός Αγορητής της Ένωσης Κεντρώων): Κύριε Πρόεδρε, κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θα χρησιμοποιήσω πολύ λίγο από το χρόνο. Δεν θέλω να κουράσω, ούτε να επαναλάβω αυτά που ακούστηκαν ήδη στην αίθουσα, καθώς θα οδηγηθούμε σε έναν άγονο και ανούσιο διάλογο, όπως έγινε και χθες δυστυχώς στη συζήτηση για την παιδεία.

Ζούμε σε ένα περιβάλλον όπου νέες ιδέες, νέες γνώσεις, νέες τεχνολογίες, συνεχείς ανακαλύψεις μας κατακλύζουν και εμείς είμαστε αναγκασμένοι, για τη βελτίωση της ζωής μας, να ανταποκριθούμε σ' αυτές. Αυτό θα γίνει μόνο μέσα από την περαιτέρω ανάπτυξη της έρευνας και η έρευνα θα φέρει και καινοτομίες.

Έχουν μιλήσει όλοι σε αυτή την αίθουσα, καθώς και στις Επιτροπές που ήταν αρμόδιες, για το πόσο μεγάλο όφελος θα έχουμε εάν αναπτύξουμε την έρευνα, ειδικότερα τώρα σε ένα περιβάλλον, όπως ανέφερε και ο κ. Υπουργός, όπου τόσοι νέοι έχουν φύγει από τη χώρα. Συγκεκριμένα έχει δεκαπλασιαστεί, όπως είπε, το ποσοστό φυγής των ακαδημαϊκών και των ερευνητών. Επομένως, εμείς πρέπει κάτι να κάνουμε, τουλάχιστον για να κρατήσουμε τους ερευνητές που υπάρχουν τώρα και μακάρι να προσελκύσουμε και αυτούς που έχουν φύγει. Γιατί, όπως ανέφερα και χθες, κάποια στιγμή το απόθεμα σε μυαλά θα μας τελειώσει δυστυχώς. Αυτό δείχνει η παρούσα κατάσταση.

Επομένως, εμείς δεν μπορούμε να είμαστε αρνητικοί απέναντι στο παρόν σχέδιο νόμου. Παρακολουθώντας ιδιαίτερα στις Επιτροπές τους εκπροσώπους των ερευνητικών κέντρων και άλλους φορείς της έρευνας, που μας μίλησαν για το έργο τους, το οποίο στηρίζεται κυρίως σε χρηματοδοτήσεις από ενισχύσεις ευρωπαϊκές και λιγότερο κρατικές ενισχύσεις. Μας ανέδειξαν και τα προβλήματά τους, που τα κυριότερα είναι η έλλειψη τακτικού προσωπικού και  το ήδη υπάρχον προσωπικό, όπως ανέφεραν, είναι αρκετά γερασμένο και χρειάζεται ανανέωση. Μας είπαν ότι το μεγάλο πρόβλημα είναι η έλλειψη κρατικών κονδυλίων, οι ελλιπείς εγκαταστάσεις, ο απαρχαιωμένος εξοπλισμός και όπως σε όλους τους τομείς στην Ελλάδα το μόνιμο πρόβλημα και εδώ είναι η γραφειοκρατία, που καθυστερεί ανεπανόρθωτα πολλές φορές πρότζεκτ και έργα που πρέπει να γίνουν.

Επομένως, μας φέρνετε το σχέδιο νόμου και λέτε ότι τα περισσότερα απ' αυτά τα προβλήματα θα λυθούν με την ίδρυση αυτού του ιδρύματος κι εμείς θα είμαστε ανοιχτοί ν’ ακούσουμε το πώς ακριβώς θα γίνει, καθώς βλέπουμε κάποια κενά μέσα στο σχέδιο νόμου και κάποιες αναντιστοιχίες με την αιτιολογική έκθεση και τα άρθρα. Θ’ αναφέρω ενδεικτικά κάποιες απ' αυτές χωρίς να επεκταθώ, καθώς θα έχουμε και την κατ' άρθρο συζήτηση και δε θέλω να κουράσω και να επαναλαμβανόμαι, όπως είπα και πριν.

Μια σημαντική παρατήρηση που έχω να κάνω είναι στο πρώτο άρθρο, για την έδρα του ιδρύματος, που δεν άκουσα κάποιον άλλον να το αναφέρει. Εχθές ο κ. Σαντορινιός ανέφερε στην εισήγησή του ότι πρέπει να έχουμε περιφερειακή ανάπτυξη της έρευνας και είδαμε ότι το ΙΤΕ, το πιο ανεπτυγμένο ερευνητικό ίδρυμα δεν έχει έδρα την Αθήνα, αλλά είναι στην Περιφέρεια. Μήπως πρέπει κάποια στιγμή να ενισχύσουμε αυτή την κακόμοιρη την Περιφέρεια; Ας το λάβουμε υπόψη, δεν ξέρω εάν αυτό μπορεί να αλλάξει τώρα, αλλά είναι πολύ σημαντικό να συμβεί. Είδαμε πραγματικά ότι, υπάρχει στη χώρα μας το παράδειγμα, το ΙΤΕ, που είναι πρώτο αυτή τη στιγμή στην έρευνα σύμφωνα με όλες τις αξιολογήσεις, δεν έχει έδρα την Αθήνα.

Κάτι άλλο που μας ενοχλεί είναι ότι κυβερνητικές παρεμβάσεις με Υπουργικές Αποφάσεις είναι διακριτές σχεδόν σε όλο το σχέδιο νόμου. Θα έπρεπε να υπήρχε καλύτερος σχεδιασμός, μεγαλύτερη σαφήνεια και μεγαλύτερη εξουσιοδότηση στα άλλα όργανα του ιδρύματος, χωρίς να χρειάζεται να επεμβαίνει τόσες φορές ο Υπουργός με τις αποφάσεις του, καθώς από την αρχή μέχρι το τέλος βλέπουμε ότι αυτό συμβαίνει. Θα σας πω και συγκεκριμένα πού γίνεται στην κατ' άρθρο συζήτηση.

Μια άλλη ένστασή μας ή σημείωση κι ένα ερώτημα που μας γεννήθηκε είναι το πώς θα στελεχωθεί αυτό το ίδρυμα, καθώς εμείς πιστεύουμε ότι το προσωπικό το οποίο γνωρίζει και μπορεί να ανταποκριθεί στις καινούργιες θέσεις είναι το προσωπικό της Γενικής Γραμματείας έρευνας και Τεχνολογίας. Μήπως θα έπρεπε να υπάρχει μια συγχώνευση ή κατάργηση για να μπορεί να υπάρχει ένας φορέας που, συγκεντρωτικά, θα ελέγχει την κατάσταση καλύτερα; Η παρούσα ισχύουσα κατάσταση στη χώρα μας, επιβάλλει να είμαστε 1οι  σε απορροφισημότητα προγραμμάτων - μας είπατε ότι είμαστε 10οι στο «Ορίζοντας 2020». Πρέπει να διεκδικήσουμε και να προσπαθήσουμε να είμαστε πρώτοι σ' αυτό, καθώς κρατικές ενισχύσεις δεν υπάρχουν, το είπατε κι εσείς, το είπαμε όλοι, το γνωρίζουν όλοι, αλλά είναι αναγκαίο να υπάρχει ενίσχυση της έρευνας. Επομένως, θα θέλαμε να το δουλέψουμε ακόμη περισσότερο και να υπάρχει μια καλύτερη ενημέρωση από μέρους σας για το πως θα δράσει η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας και πώς ακριβώς θα δράσει και το νέο ίδρυμα.

Επίσης, κάτι που μας ενοχλεί είναι ότι και ο εσωτερικός Κανονισμός καθορίζεται από τον Υπουργό. Θα έπρεπε να υπάρχει κι εδώ μια ευρύτερη συνεργασία για το πώς θα λειτουργεί τελικά το ίδρυμα και μέσα σε ποια πλαίσια θα κινείται.

Κάτι άλλο που θα έπρεπε να λυθεί είναι ότι δε μας αναφέρετε ποιος είναι ο σχεδιασμός και πώς θα χρηματοδοτείται το ίδρυμα μετά τα τρία έτη. Πολύ καλά, δεν θεωρώ ότι τα χρήματα είναι υπερβολικά για να δοθούν στην έρευνα κι εάν χρησιμοποιηθούν σωστά και δεν γίνει κατασπατάληση ή δεν χρησιμοποιηθούν για να ενισχύσουμε την κομματική μας ισχύ, τότε εύστοχα κατανέμονται στην έρευνα, αλλά δεν είμαστε σίγουροι γι' αυτό και το κακό είναι ότι δεν βλέπουμε να υπάρχει σχεδιασμός για μετά. Ίσως τον έχετε και δεν μας τον έχετε δώσει, όπως έγινε και με τη σύμβαση που, καλό θα ήταν εφ' όσον την είχατε πριν λίγες μέρες, να μας τη δώσετε. Οι περισσότεροι εδώ είμαστε γνώστες της αγγλικής, ωστόσο είναι ένα αυστηρά τεχνοκρατικό κείμενο αυτό που μας δώσατε και θα πρέπει να το δει και κάποιος ειδικός. Οι περισσότεροι που βρίσκονται σ' αυτή την αίθουσα είναι είτε ακαδημαϊκοί, είτε παιδαγωγοί, γιατί αυτός είναι ο χαρακτήρας της Επιτροπής. Επομένως, δεν είμαστε όλοι άψογοι γνώστες των οικονομικών θεμάτων.

Το άλλο θέμα, που θέλω να θίξω και να συγχαρώ για αυτό είναι, ότι ενισχύετε σημαντικά τις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες. Όπως είπατε κι εσείς με το νέο ΕΣΠΑ αυτές δεν χρηματοδοτούντοσαν, επομένως, είναι πολύ χρήσιμο αυτό. Επιτέλους, πρέπει να καταλάβουμε ότι η τηλεϊατρική  δεν είναι η μόνη καινοτομία στη χώρα, ανάλογη καινοτομία είναι και το να βρούμε  νέο τρόπο διδασκαλίας, να δούμε πως  συμπεριφέρονται τα παιδιά σε νέες μεθόδους, πως συμπεριφέρονται οι φοιτητές σε νέες μεθόδους, πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τους γονείς να ανταπεξέλθουν στις τωρινές και στις συνθήκες, που υπάρχουν στην Ελλάδα από την στιγμή. Δεν μπορούμε παρά να είμαστε σύμφωνοι με αυτό.

Επίσης θα ήθελα να θίξω, ότι θα θέλαμε να υπάρχει μεγαλύτερη διαφάνεια στον τρόπο που δίνονται τα χρήματα, στο πως επιλέγονται οι Ερευνητές οι οποίοι θα επιδοτηθούν, στο ποιες  θα είναι οι δεσμεύσεις του Ιδρύματος και  πιστεύουμε πως αν όλα  αυτά -που προανέφερα- εξασφαλιστούν και λυθούν κάποια από τα προβλήματα που ανέφεραν και οι συνομιλητές μου τότε αυτό -το μοντέλο- αυτό το Ίδρυμα, θα έχει θετικές επιπτώσεις στη χώρα και γενικά στην επιστήμη που προσπαθούμε να προάγουμε καθώς και στην πραγματική οικονομία. Διάβασε μια συνέντευξη σας, που αναφέρετε, ότι 4000 νέες θέσεις εργασίας για επιστήμονες θα ληφθούν, δεν  μπορούμε να είμαστε αντίθετοι σε αυτό.

Ωστόσο αν αυτές εκμεταλλευτούμε και πραγματικά έλθουν καινοτομίες μέσα από την έρευνα, τότε αυτές οι νέες θέσεις εργασίας, που θα δημιουργηθούν θα είναι μη υπολογίσιμες για εμάς, γιατί δεν ξέρεις ποτέ, πως έρχεται η κατάσταση. Επομένως, πιστεύουμε, ότι αυτό το μοντέλο αν θέλουμε, να λειτουργεί σωστά, θα λειτουργήσει ,όπως συμβαίνει και σε πολλές άλλες χώρες του κόσμου. Ωστόσο αυτό που ανέφερε ο κ. Μαυρωτάς ότι: δυστυχώς, «καήκαμε και από το γιαούρτι», θα μας αναγκάσει, να είμαστε επιφυλακτικοί προς το παρόν. Θα δούμε τις περαιτέρω Επιτροπές και στην Ολομέλεια τι θα ψηφίσουμε. Ευχαριστώ πολύ.