Πρόγραμμα ΕRASMUS +ΚΑ1/Εκπαιδευτικό πρόγραμμα στη Φινλανδία

Απουσιάζει η απομνημόνευση. Δημιουργούν project, μπαίνουν ελεύθερα σε ιστοσελίδες με την καθοδήγηση του καθηγητή. Τα κινητά τηλέφωνα δεν απαγορεύονται και κάποιες φορές αξιοποιούνται στη διδασκαλία.

26/06/2016

Άκουσε το άρθρο

Παπαλεξοπούλου Αικατερίνη ΠΕΟ2
Χυτήρη Έλενα Φοίβη ΠΕΟ7
Γυμνάσιο Αγίου Βασιλείου, Πάτρα

Μία ομάδα τριών εκπαιδευτικών από το Γυμνάσιο Αγίου Βασιλείου Πατρών παρακολουθήσαμε επταήμερο σεμινάριο στο Ελσίνκι της Φινλανδίας, 17-23 Απριλίου 2016, στα πλαίσια του Προγράμματος ERASMUS+ KA1 με τίτλο «Εφαρμογή εναλλακτικών μεθόδων στη διδασκαλία των γλωσσικών μαθημάτων μέσα από την ευρωπαϊκή εμπειρία», το οποίο υλοποιεί το σχολείο μας κατά τη διετία 2015-2017. Στο συγκεκριμένο σεμινάριο συμμετείχαν 97 συνάδελφοι από 14 Ευρωπαϊκές χώρες και το θέμα του αφορούσε την ενημέρωση σχετικά με το φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα.

Το σεμινάριο περιελάμβανε επίσκεψη σε 3 σχολεία εντός και εκτός της πρωτεύουσας Ελσίνκι, όπου είχαμε τη δυνατότητα να κάνουμε job shadowing σε σχολεία αντίστοιχης βαθμίδας με του κάθε συμμετέχοντα. Τα σχολεία είχαν ετοιμάσει για μας ένα μίνι σεμινάριο, όπου μας παρουσίασαν πτυχές του φινλανδικού εκπαιδευτικού συστήματος, για το οποίο  ενημερωθήκαμε αρχικά σε διάλεξη που παρακολουθήσαμε στο Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι από δύο καθηγητές του Πανεπιστημίου.

Παρακολουθήσαμε στα σχολεία διδασκαλία διαφορετικών μαθημάτων, συζητήσαμε με καθηγητές και μαθητές, μας κατατόπισαν για τον τρόπο λειτουργίας του σχολείου, τις προτεραιότητες, τους μελλοντικούς στόχους τους, τις καινοτόμες μεθόδους διδασκαλίας που εφαρμόζουν. Απάντησαν σε προβληματισμούς και απορίες μας.

Το σεμινάριο περιελάμβανε επίσης ξενάγηση σε μέρη ιστορικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος, βοηθώντας μας έτσι να σχηματίσουμε εικόνα για το ιστορικό παρελθόν της χώρας αυτής και να γνωρίσουμε την κουλτούρα και τη νοοτροπία των ανθρώπων, που αποτυπώνονται στην εκπαιδευτική πραγματικότητα και γενικότερα στην στάση ζωής του λαού αυτού σήμερα.

Είχαμε τη δυνατότητα να γνωρίσουμε συναδέλφους διαφόρων βαθμίδων και ειδικοτήτων από διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες. Συνεργαστήκαμε, ανταλλάξαμε απόψεις, κάναμε νέες φιλίες, ανοίξαμε ένα παράθυρο για μελλοντική συνεργασία μαζί τους στα πλαίσια προγραμμάτων e-twinning και Erasmus+KA2.

Το εφταήμερο αυτό σεμινάριο μας τροφοδότησε με γνώσεις και  εμπειρίες πολύτιμες, που λειτουργούν για εμάς ως έναυσμα και κινητήρια δύναμη για ανανέωση της διδασκαλίας μας σε ατομικό επίπεδο. Ταυτόχρονα νιώθουμε περισσότερο έτοιμοι να υιοθετήσουμε νέες πρακτικές και μεθόδους που μας προτείνει το δικό μας εκπαιδευτικό σύστημα και των οποίων η εφαρμογή προϋποθέτει θετικό κλίμα και γόνιμο έδαφος από την πλευρά των εκπαιδευτικών του σχολείου.

Επιστρέφοντας φέραμε μαζί μας γνώσεις και εμπειρίες που χρησιμοποιήσαμε ως εκπαιδευτικό υλικό με στόχο την ενίσχυση της Ευρωπαϊκής ταυτότητας των μαθητών μας και του αισθήματος ότι αποτελούν μέλη μιας Ευρωπαϊκής κοινότητας, κάτι που έχουν ιδιαίτερα ανάγκη σε μια εποχή που υποφώσκουν η ξενοφοβία και οι εθνικιστικές ιδεολογίες, σε μια κοινωνία που βιώνει την οικονομική και τη συνακόλουθη κοινωνική κρίση.

Αυτό που αναμφίβολα αποτελεί επίσης κέρδος από τη συμμετοχή μας σε ένα τέτοιο Ευρωπαϊκό πρόγραμμα ατομικής κινητικότητας Erasmus+KA1 είναι η διεύρυνση των προσωπικών μας οριζόντων ως ατόμων και εκπαιδευτικών και η προσωπική μας απενοχοποίηση σε σχέση με προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στην παρούσα εκπαιδευτική πραγματικότητα. Συνειδητοποιήσαμε ότι αντίστοιχα προβλήματα, αν και σε μικρότερο βαθμό, αντιμετωπίζουν και συνάδελφοι σε άλλες χώρες. Πάψαμε να τα αποδίδουμε αποκλειστικά σε προσωπική αδυναμία και ατομική ευθύνη, καθώς για παράδειγμα σχετίζονται με απουσία υποδομής και υποστήριξης από το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας. Νιώθουμε επίσης περισσότερο ενημερωμένοι για διάφορα εκπαιδευτικά θέματα και λιγότερο ευάλωτοι στην παραπληροφόρηση και την υποπληροφόρηση που υφιστάμεθα κατά καιρούς. Η συζήτηση με συναδέλφους ανέδειξε διαφορετικές διαστάσεις των εκπαιδευτικών ζητημάτων που μας απασχολούν.

Μπορεί ίσως, παρά τις δεδομένες προσπάθειες και προθέσεις μας, να μην επιτύχουμε, στο βαθμό που επιθυμούμε, την πραγματοποίηση όλων των στόχων που ως σχολείο θέσαμε, στα πλαίσια αυτού του Ευρωπαϊκού προγράμματος. Ένα όμως είναι βέβαιο. Τέτοιου είδους προγράμματα και δράσεις λειτουργούν καταλυτικά, μας βγάζουν από την αδράνεια και τη μοιρολατρική αντιμετώπιση των πραγμάτων, από την παθητική αποδοχή μιας κατάστασης που μπορεί να νιώθουμε ότι μας ξεπερνά.

Το σχολείο μας θα συνεχίσει την προσπάθεια για εκσυγχρονισμό και τροφοδότηση των εκπαιδευτικών αλλά και των μαθητών μας με εμπειρίες, γνώσεις και ερεθίσματα, μέσω υλοποίησης Ευρωπαϊκών προγραμμάτων, μια προσπάθεια που ξεκίνησε εδώ και τέσσερα έτη. Η κάθε εμπειρία αποτελεί για εμάς πολύτιμη γνώση για μια επόμενη κάθε φορά προσπάθεια.

ΤΟ ΦΙΝΛΑΝΔΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Μεγάλη έμφαση δίνεται στην ατομική υποστήριξη και ενίσχυση του μαθητή (individual support). H υποστήριξη παρέχεται αρχικά μέσα στην τάξη ή ακόμα και σε μικρές part time ομάδες μαθητών εκτός τάξης. Αν αυτό δεν είναι αρκετό, εντάσσεται ο μαθητής σε special class. Δίνεται μεγάλη σημασία στην πρώιμη παρέμβαση πριν ακόμα γίνουν ορατά τα προβλήματα των μαθητών, και οι εκπαιδευτικοί συνεργάζονται και μεταξύ τους αλλά και με ειδικούς (π.χ. τον ψυχολόγο και τον κοινωνικό λειτουργό του σχολείου).

Οι εκπαιδευτικοί διαθέτουν υψηλό επίπεδο μόρφωσης (κάτοχοι master υποχρεωτικά) και το επάγγελμα του εκπαιδευτικού χαίρει εκτιμήσεως και αμείβεται ικανοποιητικά. Οι ώρες διδασκαλίας ποικίλλουν κατά ειδικότητα, και είναι δυνατόν να εργαστεί ένας εκπαιδευτικός υπερωριακά με πολύ καλή αμοιβή. Εκτός από τη διδασκαλία είναι επιφορτισμένοι και με άλλα καθήκοντα στο σχολείο, όπου συνήθως παραμένουν και μετά την αποχώρηση των μαθητών με δική τους επιλογή για να εργαστούν. Συνεργάζονται μεταξύ τους οι διδάσκοντες το ίδιο μάθημα και επιλέγουν ένα βιβλίο το οποίο παραγγέλλει το σχολείο για τους μαθητές και τους το διανέμει δωρεάν. Το ίδιο βιβλίο επιστρέφεται και επαναχρησιμοποιείται έως 3 φορές. Συνεργάζονται επίσης στη διαμόρφωση του αναλυτικού προγράμματος σπουδών του σχολείου. Το γενικό πλαίσιο αυτού καθορίζεται από το υπουργείο, το οποίο θέτει τους στόχους, η υλοποίηση των οποίων όμως και ο τρόπος που θα επιτευχθεί αυτή εξαρτάται από το σχολείο. Εδώ και δεκαετίες έχουν καταργηθεί οι «επιθεωρητές» (inspectors) στο φινλανδικό σχολείο, ούτε υπάρχει επισήμως κατηγοριοποίηση των σχολείων με βάση αξιολόγησή τους, όπως ίσως συμβαίνει σε άλλα εκπαιδευτικά συστήματα. Γενικά, καθηγητές και μαθητές φαίνεται να  εργάζονται μέσα σε ένα κλίμα ελευθερίας και εμπιστοσύνης, όπως οι ίδιοι μας ομολόγησαν.

Το σχολείο παρέχει δωρεάν γεύμα στους μαθητές όλων των βαθμίδων μέχρι και το upper secondary school. Κάποια σχολεία έχουν τάξεις που εστιάζουν στον αθλητισμό, τα μαθηματικά ή τις τέχνες-μουσική. Τα περισσότερα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο συνήθως χωρίς τη συνοδεία γονιού, με τα πόδια, το ποδήλατο, τα δημόσια μέσα μεταφοράς ή το σχολικό λεωφορείο. Οι μαθητές μετανάστες για ένα έτος παρακολουθούν μαθήματα σε ειδική τάξη του σχολείου, που τους προετοιμάζει για την ενσωμάτωσή τους τη δεύτερη χρονιά στην γενική τάξη, όπου στο εξής, αν παραστεί ανάγκη, θα λάβουν extra support.

Όλα τα μαθήματα διδάσκονται με χρήση υπολογιστών, διαδραστικών πινάκων κ.τ.λ. Οι μαθητές είναι ενεργοί και σχεδόν απουσιάζει η απομνημόνευση. Κυρίως δημιουργούν project, μπαίνουν ελεύθερα σε ιστοσελίδες με την καθοδήγηση του καθηγητή. Τα κινητά τηλέφωνα δεν απαγορεύονται στο σχολείο και κάποιες φορές αξιοποιούνται στη διδασκαλία.

Όσον αφορά τους απείθαρχους μαθητές, απουσιάζουν οι πολύ αυστηρές ποινές. Ο πιο συνηθισμένος τρόπος να αντιμετωπιστεί η απείθαρχη συμπεριφορά ενός μαθητή είναι η συζήτηση. Ωστόσο υπάρχει και η detention, που σημαίνει ότι ο μαθητής υποχρεούται να παραμείνει στο σχολείο σε μια συγκεκριμένη τάξη υπό την επίβλεψη καθηγητή για μία έως δύο ώρες μετά την αποχώρηση των άλλων μαθητών και έχοντας ενημερώσει το γονιό του.

Υπάρχει ένα σύστημα ενημέρωσης του σχολείου για τον κάθε μαθητή ξεχωριστά (Wilma). Οι καθηγητές φροντίζουν να το τροφοδοτούν καθημερινά με πληροφορίες που αφορούν τόσο την επίδοση όσο και τη συμπεριφορά του μαθητή και σε αυτό έχουν πρόσβαση από το σπίτι οι γονείς. Η συνολική εικόνα του κάθε μαθητή λαμβάνεται υπόψη για το τελικό report του μαθητή.

Οι πρώτες τελικές εξετάσεις (Μatriculation examination) δίνονται τελειώνοντας το upper secondary school και παίζουν ένα ρόλο για την είσοδο του μαθητή στο πανεπιστήμιο, μαζί με συνέντευξη και εξετάσεις που ορίζει το συγκεκριμένο τμήμα του πανεπιστημίου στο οποίο κάνει αίτηση ο υποψήφιος φοιτητής. Μόνο στην ιατρική και στη νομική οι εξετάσεις είναι εθνικές. Για τις εξετάσεις αυτές ορίζει το πανεπιστήμιο την ύλη και ο μαθητής προετοιμάζεται μόνος ή σε ιδιωτικές εταιρείες ή σε student unions. Ο υποψήφιος που δε γίνεται δεκτός στο πανεπιστήμιο μπορεί είτε να ξαναδοκιμάσει είτε να ξεκινήσει σπουδές στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο και συγκεντρώνοντας credits να διεκδικήσει και πάλι μια θέση στο πανεπιστήμιο.  

Το 90% των σχολείων εφαρμόζει ένα εθνικό πρόγραμμα (KiVa) που διαμορφώθηκε από το πανεπιστήμιο TURKU για την αντιμετώπιση της σχολικής βίας. Σε κάθε σχολείο υπάρχει μια τριμελής ομάδα (εκπαιδευτικοί σε συνεργασία με το διευθυντή και ειδικούς, π.χ. τον ψυχολόγο του σχολείου και τον κοινωνικό λειτουργό). Η ομάδα αυτή εκπαιδεύεται στο πανεπιστήμιο Turku, διαθέτει ειδική εκπαίδευση πάνω στην εφαρμογή αυτού του προγράμματος και τα μέλη της λειτουργούν στο σχολείο ως πολλαπλασιαστές. Τα παιδιά παίρνουν ένα βιβλίο με υλικό σχετικό με τη σχολική βία, και υλοποιούνται δράσεις στα πλαίσια ειδικού μαθήματος για να εκπαιδευτούν τα παιδιά με βιωματικό τρόπο ώστε να σέβονται το συμμαθητή τους καθώς και να χειρίζονται σωστά καταστάσεις bullying.

Η αίθουσα οικιακής οικονομίας

Η βιβλιοθήκη


Η τραπεζαρία

Το αμφιθέατρο

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ANTIBULLYING  KiVa ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ

1.    Δημιουργία του προγράμματος

Το πρόγραμμα δημιουργήθηκε στο Πανεπιστήμιο Turku της Φινλανδίας από ερευνητές που ασχολήθηκαν επί δεκαετίες με το φαινόμενο του bullying στα σχολεία. Το πρόγραμμα στηρίζεται σε ερευνητικά δεδομένα και εφαρμόστηκε για πρώτη φορά τη σχολική χρονιά 2009-2010. Το Υπουργείο Παιδείας της Φινλανδίας προσέφερε την οικονομική στήριξη για τη δημιουργία του προγράμματος και για την κατάρτιση των σχολείων τα δύο πρώτα χρόνια.  Σήμερα εφαρμόζεται σε 90% των σχολείων της Φινλανδίας καθώς και σε περιοχές άλλων χωρών όπως το Βέλγιο, η Ουγγαρία, η Ν. Ζηλανδία, η Αγγλία, η Ιταλία, η Ισπανία, η Ολλανδία, η Ουαλία και η Εσθονία.  Όπου έχει εφαρμοστεί έχει παρατηρηθεί μείωση των περιπτώσεων bullying.

2.    Η θεωρία πίσω από το πρόγραμμα

Οι δημιουργοί  του προγράμματος χρησιμοποίησαν την κοινωνικο-γνωστική θεωρία ως το πλαίσιο κατανόησης της κοινωνικής συμπεριφοράς. Στηρίχτηκαν σε έρευνες που έδειξαν ότι το bullying προέρχεται από την επιζήτηση αναγνώρισης μέσα στην ομάδα συνομηλίκων και ότι η συντήρηση του bullying εξαρτάται από τη συμπεριφορά της ομάδας. Το πρόγραμμα προβλέπει ότι αλλαγές στην ομαδική συμπεριφορά θα μειώσουν το bullying περιορίζοντας το όφελος του θύτη από το bullying.

3.    Στόχος του προγράμματος

Το πρόγραμμα αποσκοπεί στην πρόληψη, αντιμετώπιση και παρακολούθηση του φαινομένου στο σχολείο. Η εφαρμογή του δεν περιορίζεται σε συγκεκριμένα χρονικά πλαίσια μιας και ο απώτερος στόχος είναι να ενταχθεί συστηματικά στο πρόγραμμα του σχολείου.

Οι βασικοί στόχοι του προγράμματος είναι οι εξής:

•    H ενημέρωση για το ρόλο που παίζει η ομάδα στο bullying

•    Η αύξηση της ενσυναίσθησης για το θύμα

•    Η προώθηση στρατηγικών που θα βοηθήσουν το θύμα και θα ενισχύσουν τα παιδιά να χρησιμοποιήσουν αυτές τις στρατηγικές

•    Η βελτίωση της ικανότητας των θυμάτων να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο

4.    Δομή του προγράμματος

Το πρόγραμμα απευθύνεται σε παιδιά δημοτικού και γυμνασίου. Για το δημοτικό υπάρχουν δύο ενότητες, μία για παιδιά 6-9 ετών και μία για παιδιά 10-12 ετών. Οι ενότητες του δημοτικού έχουν μεταφραστεί και σε άλλες γλώσσες ενώ του γυμνασίου υπάρχουν μόνο στα φινλανδικά.

Το πρόγραμμα έχει δύο σκέλη. Το πρώτο σκέλος (universal actions) αναφέρεται στην πρόληψη και απευθύνεται σε όλα τα παιδιά. Στηρίζεται σε ένα συγκεκριμένο υλικό με έτοιμες θεματικές ενότητες και μαθήματα.  Υπάρχουν 10 δίωρα μαθήματα που αποσκοπούν στην ενδυνάμωση των συναισθηματικών σχέσεων. Τα μαθήματα περιλαμβάνουν σύντομα φιλμ, συζητήσεις, ομαδική εργασία και  ασκήσεις βιωματικού χαρακτήρα.  Κάθε μάθημα εστιάζεται σε ένα κεντρικό θέμα και συνοδεύεται από έναν κανόνα. Μετά το μάθημα η τάξη αποδέχεται τον κανόνα σαν δεσμευτικό για την τάξη. Στο τέλος του χρόνου συλλέγονται οι κανόνες σε ένα συμβόλαιο και όλοι οι μαθητές το υπογράφουν.  Μετά το 4ο μάθημα τα παιδιά μπορούν να παίξουν και παιχνίδια στον υπολογιστή τα οποία αναφέρονται στα θέματα του μαθήματος  και στα οποία μπορούν να έχουν πρόσβαση και  από το σπίτι τους.

Το δεύτερο σκέλος (indicated actions) αναφέρεται στην αντιμετώπιση περιπτώσεων bullying και αποσκοπεί να δώσει τέλος στο φαινόμενο χρησιμοποιώντας ομαδικές συζητήσεις με την ομάδα του σχολείου (εκπαιδευτικοί και μαθητές), το θύμα, τον/τους  θύτη/θύτες και τους συμμαθητές που έδειξαν παθητική στάση.

Το πρόγραμμα διαθέτει υλικό και οδηγό για δασκάλους, υλικό για μαθητές και γονείς, βίντεο και παιχνίδια στον υπολογιστή.

5.    Εφαρμογή του προγράμματος

Η επιτυχία του προγράμματος οφείλεται στη συστηματικότητα, την οργάνωση και το δεσμευτικό του χαρακτήρα για όλη τη σχολική κοινότητα. Το πρόγραμμα το διαχειρίζονται ο διευθυντής και 3-4 εκπαιδευτικοί.  Όμως όλος ο σύλλογος επιμορφώνεται και συμμετέχει στη διαχείριση των περιστατικών. Στο τέλος της σχολικής χρονιάς ο διευθυντής συντάσσει μία έκθεση και αξιολογεί την πρόοδο του σχολείου. Τα σχολεία στα οποία υπάρχει μεγάλη μείωση των περιστατικών αναρτώνται την ιστοσελίδα του προγράμματος.

Κατά τη διάρκεια του διαλείμματος τα παιδιά που ανήκουν στην ομάδα antibullying φοράνε χαρακτηριστικά γιλέκα για να είναι πιο διακριτά και να θυμίζουν ότι το σχολείο παίρνει το bullying στα σοβαρά. Στους τοίχους υπάρχουν συνθήματα antibullying. Τόσο στους συμμετέχοντες εκπαιδευτικούς όσο και στους γονείς γίνεται μία παρουσίαση  powerpoint πάνω στο πρόγραμμα στην αρχή της χρονιάς.

Oι 3-4 συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί συναντώνται με τον υπεύθυνο της τάξης για να συζητήσουν την κάθε περίπτωση bullying. Μεμονωμένα ή ανά δύο οργανώνουν συνεδρίες με το θύμα και το θύτη χρησιμοποιώντας το υλικό και την προσέγγιση που προτείνεται στον οδηγό του προγράμματος.

6.    Το κόστος του προγράμματος

Για να συμμετάσχει κάποιος στο πρόγραμμα πρέπει πρώτα να πάρει την πιστοποίηση από το πανεπιστήμιο Turku. Η εκπαίδευση κοστίζει 4,500 Ευρώ για μία εβδομάδα (5 μέρες). Το υλικό κοστίζει 12,500 Ευρώ σε περίπτωση που πρέπει να μεταφραστεί και να εκτυπωθεί σε άλλη γλώσσα. Σε αυτήν την περίπτωση η διαδικασία πιστοποίησης πρέπει να αρχίσει 2 χρόνια πριν την έναρξη του προγράμματος. Η συμμετοχή κάθε μαθητή είναι 3 Ευρώ ετησίως. 

Για να συμμετάσχει ένα σχολείο στο πρόγραμμα πρέπει πρώτα να υπάρξει ένας εταίρος όπως μία ΜΚΟ, μία σχολική διεύθυνση, δημόσιες ή ιδιωτικές εταιρείες κατάρτισης που θα αναλάβουν τα έξοδα και την ευθύνη εφαρμογής και υποστήριξης του προγράμματος.

Στην Ελλάδα την πιστοποίηση του προγράμματος έχει η Σχολική Σύμβουλος Α/θμιας Εκπ/σης, 4η Περιφέρεια Χανίων, Μαργαρίτα  Γερούκη .

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ:

ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ

Συκοφαντικά και υβριστικά σχόλια δεν δημοσιεύονται και διαγράφονται. Επίσης δεν επιτρέπεται στα σχόλια να αναγράφονται links τα οποία διαγράφονται. Το esos δεν φέρει ευθύνη για τα επώνυμα ή ανώνυμα σχόλια που φιλοξενεί. Σε περίπτωση που θεωρείτε πως θίγεστε από κάποιο εξ αυτών, επικοινωνήστε μέσω της φόρμας επικοινωνίας έτσι ώστε να αφαιρεθεί.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ