Για τις ανάγκες υπολογισμού των οφειλόμενων ποσών , από ελεύθερο επάγγελμα, των καθηγητών των Πανεπιστημίων και ΤΕΙ προς τους ΕΛΚΕ, παρέχεται η δυνατότητα άρσης του φορολογικού απορρήτου.
Αυτό κάνει γνωστό το υπουργείο Παιδείας με έγγραφο προς τα ΑΕΙ, το οποίο, κατ αποκλειστικότητα παρουσιάζει το esos και προτρέπει τις διοικήσεις για τον προσδιορισμό των οφειλών του κάθε καθηγητή οι ΕΛΚΕ να απευθύνονται στην αρμόδια Δ.Ο.Υ., η οποία υποχρεούται να παρέχει κάθε αναγκαίο στοιχείο σχετικό με το ύψος των εισοδημάτων των υπόχρεων από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας κατά τα κρίσιμα έτη.
Το υπουργείο Παιδείας σημειώνει πως κατά παρέκκλιση από κάθε άλλη διάταξη οι οφειλές παραγράφονται με την πάροδο εικοσαετίας από το τέλος του οικονομικού έτους εντός του οποίου βεβαιώθηκαν ως έσοδα του οικείου ΕΛΚΕ, ενώ μπορούν να εισπράττονται και να διεκδικούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του ΚΕΔΕ.
Το υπουργείο Παιδείας επιχειρώντας να ερμηνεύσει τη νέα διάταξη για το επίμαχο ζήτημα όπως ισχύει μετά τις τροποποιήσεις με τους νόμους 4386/2016 και 4415/2016 , αποσαφηνίζει για πρώτη φορά το νομικό πλαίσιο και η ευθύνη των διοικήσεων των ΕΛΚΕ, σημειώνοντας, μεταξύ άλλων τα εξής::
ΠΑΡΑΚΡΑΤΗΣΗ ΤΟΥ 7%: Ο νόμος προβλέπει ότι οι καθηγητές και υπηρετούντες λέκτορες πλήρους απασχόλησης υποχρεούνται να αποδίδουν στον Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Έρευνας του Α.Ε.Ι., όπου υπηρετούν, ποσοστό που σήμερα ανέρχεται σε επτά τοις εκατό (7%) επί του ακαθάριστου εισοδήματος που υπάγεται στην περίπτωση θ ́ της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου. Μολονότι η περ. θ’ τροποποιήθηκε και πλέον γίνεται λόγος στο νόμο αντί για ελεύθερο επάγγελμα για επιχειρηματική δραστηριότητα, η εν λόγω τροποποίηση είναι απλώς και μόνο ορολογική, η δε υποχρέωση παραμένει σε ισχύ και αναλλοίωτη. Η παράλειψη εκπλήρωσης της ανωτέρω υποχρέωσης συνιστά, πλέον, και πειθαρχικό παράπτωμα σύμφωνα με την περίπτωση στ ́ της παρ. 1 του άρθρου 23 του π.δ. 160/2008 (Α ́ 220).
ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ: Το νομικό πλαίσιο είσπραξης του ως άνω ποσοστού περιγράφεται γενικά στον νόμο και χορηγείται εξουσιοδότηση στους Υπουργούς Οικονομικών και Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων να ρυθμίσουν ειδικότερα ζητήματα σχετικά με τη διαδικασία είσπραξης ή συμψηφισμού του ποσού που περιέρχεται στον Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Έρευνας. Με την ίδια εξουσιοδότηση επιτρέπεται οι ως άνω Υπουργοί να ρυθμίσουν τον τρόπο και το είδος ρύθμισης της οφειλής, τον αριθμό και το είδος των ρυθμιζόμενων δόσεων, τη διαδικασία είσπραξης παλαιότερων οφειλών, καθώς και κάθε άλλο τεχνικό ή λεπτομερειακό ζήτημα.
ΤΡΟΠΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ: Στη συνέχεια προσδιορίζεται ο τρόπος διαμόρφωσης και προσδιορισμού του ύψους των οφειλών για κάθε έτος. Τα ποσά που οφείλονται πρέπει να υπολογιστούν σύμφωνα με τους νόμους που διαδοχικά ίσχυσαν, ήτοι σύμφωνα με τα άρθρα 15 παρ. 1 εδάφιο α ́ του ν. 2817/2000, 59 περίπτωση στ ́ του ν. 4009/2011, 18 του ν. 4283/2014, 24 του ν. 4386/2016.
ΟΙ ΠΛΗΡΟΥΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ: Σημαντική είναι η διευκρίνιση του νομοθέτη ότι οι καθηγητές και οι υπηρετούντες λέκτορες πλήρους απασχόλησης που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα οφείλουν το συγκεκριμένο ποσοστό, ανεξαρτήτως αν ασκούν ελεύθερο επάγγελμα ή ήδη επιχειρηματική δραστηριότητα ατομικώς ή μέσω εταιρείας.
ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ Η ΕΚΔΟΣΗ ΠΡΑΞΕΩΝ: Καθίσταται σαφές ότι η έκδοση των σχετικών πράξεων για τα προηγούμενα έτη αποτελεί υποχρέωση των υφιστάμενων κατά τη δημοσίευση της κοινής υπουργικής απόφασης διοικήσεων των ΕΛΚΕ. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να γίνει επίκληση από τις υφιστάμενες κατά τη δημοσίευση της κοινής υπουργικής απόφασης διοικήσεις ΕΛΚΕ τυχόν ευθύνης προηγούμενων διοικήσεων για μη είσπραξη των σχετικών οφειλών, διότι κάτι τέτοιο προδήλως θα αντέβαινε και στο άρθρο 7 του Συντάγματος.
ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΜΗ ΕΚΔΟΣΗΣ ΠΡΑΞΗΣ: Σε περίπτωση μη έκδοσης των πράξεων αυτών μέχρι τη λήξη της θητείας τους οι υφιστάμενες κατά τη δημοσίευση της κοινής υπουργικής απόφασης διοικήσεις των ΕΛΚΕ φέρουν κάθε είδους ευθύνη σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, διότι παραλείπουν υποχρέωση που ανάγεται στο διάστημα της θητείας τους. Τούτο βέβαια ουδόλως σημαίνει ότι θα απαλλάσσονται οι επόμενες διοικήσεις των ΕΛΚΕ. Μετά τη δημοσίευση της κοινής υπουργικής απόφασης αποτελεί ευθύνη της εκάστοτε διοίκησης των ΕΛΚΕ να προβαίνει στην έκδοση πράξεων για όλες τις εκκρεμείς οφειλές των προηγούμενων ετών καθώς και για τις οφειλές του τρέχοντος έτους εφόσον έχουν γεννηθεί και μπορούν να προσδιοριστούν βάσει των οριζομένων στην κοινή υπουργική απόφαση.
Η ΠΡΟΘΕΣΜΙΑ ΕΞΙ ΜΗΝΩΝ: Σύμφωνα με τη νέα διάταξη σε περίπτωση κατά την οποία έχουν ζητηθεί στοιχεία από την αρμόδια Δ.Ο.Υ. η προθεσμία των έξι μηνών για την έκδοση της σχετικής πράξης βεβαίωσης της οφειλής αρχίζει από την περιέλευση των ζητηθέντων στοιχείων από τη Δ.Ο.Υ. στον οικείο Ε.Λ.Κ.Ε.. Η ρύθμιση αυτή έχει σκοπό να εξαρτήσει τη γέννηση ευθύνης από την υπέρβαση της αντικειμενικής δυσκολίας συλλογής των αναγκαίων οικονομικών στοιχείων του υπόχρεου.
ΠΕΡΑΙΩΣΗ: Με τα τελευταία εδάφια ορίζεται ότι οι οφειλές Καθηγητών και υπηρετούντων Λεκτόρων μελών εταιρειών, οι οποίες δημιουργήθηκαν μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος νόμου δυνάμει των ως άνω διατάξεων, υπόκεινται σε περαίωση. Δικαιολογητικός λόγος θέσπισης της εν λόγω διάταξης είναι η διασκέδαση της δημιουργηθείσας αμφιβολίας σχετικά με την υποχρέωση των καθηγητών για απόδοση του συγκεκριμένου ποσοστού στην περίπτωση που ήταν μέλη σε εταιρείες.
Με τη διαδικασία της περαίωσης επιδιώκεται καταρχήν η άμεση είσπραξη των οφειλών των πανεπιστημιακών αυτής της κατηγορίας, οι οποίοι χωρίς ρητή νομοθετική πρόβλεψη πρακτικώς εξαιρέθηκαν από την εν λόγω υποχρέωση. Τέτοια εξαίρεση δεν συνάγεται ούτε από τη νομοθεσία ούτε από τις συνταγματικές διατάξεις αλλά ούτε και από τη νομολογία, σύμφωνα με την οποία η εν λόγω απόδοση στον ΕΛΚΕ έχει ανταποδοτικό χαρακτήρα (ΣτΕ 3299/2014, σκ. 11, 12).
Τέλος, προβλέπεται ότι η περαίωση πραγματοποιείται εφόσον υποβληθεί αίτηση περαίωσης στον οικείο ΕΛΚΕ εντός έξι (6) μηνών από τη βεβαίωση των σχετικών οφειλών. Το ποσό που πρέπει να καταβληθεί για τη συντέλεση της περαίωσης ανέρχεται στο 20% της συνολικής οφειλής που βεβαιώνεται επί του καθαρού εισοδήματος.
Η επικείμενη κοινή υπουργική απόφαση
Η σχετική κοινή υπουργική απόφαση, η οποία έχει τύχει αρχικής επεξεργασίας από το υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, βρίσκεται σε τελικό στάδιο επεξεργασίας από το υπουργείο Οικονομικών.
Αμέσως μετά τη δημοσίευση της σχετικής υπουργικής απόφασης και εντός του επόμενου εξαμήνου οι ΕΛΚΕ θα πρέπει να προβούν στην αντιμετώπιση όλων των εκκρεμών οφειλών που έχουν δημιουργηθεί μέχρι σήμερα προβαίνοντας στην έκδοση των αντίστοιχων πράξεων βεβαίωσης.
Η διάταξη του ν. 4415/2016 για τη διαδικασία και την ευθύνη είσπραξης των οφειλών
«3. ... Οι καθηγητές και υπηρετούντες λέκτορες πλήρους απασχόλησης υποχρεούνται να αποδίδουν στον Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Έρευνας του Α.Ε.Ι., όπου υπηρετούν, ποσοστό επτά τοις εκατό (7%) επί του ακαθάριστου εισοδήματος που υπάγεται στην περίπτωση θ ́ της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου. Το ανωτέρω αποδιδόμενο ποσό αποτελεί πόρο του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας. Η παράλειψη εκπλήρωσης της ανωτέρω υποχρέωσης συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα σύμφωνα με την περίπτωση στ ́ της παρ. 1 του άρθρου 23 του π.δ. 160/2008 (Α ́ 220).
Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων καθορίζεται η διαδικασία είσπραξης ή συμψηφισμού του ποσού που περιέρχεται στον Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Έρευνας, ο τρόπος και το είδος ρύθμισης της οφειλής, ο αριθμός και το είδος των ρυθμιζόμενων δόσεων, η διαδικασία είσπραξης παλαιότερων οφειλών, καθώς και κάθε άλλο τεχνικό ή λεπτομερειακό ζήτημα. Με όμοια απόφαση είναι δυνατό να τροποποιείται το ποσοστό επί των αμοιβών των περιπτώσεων α ́, γ ́ και θ ́ που συνιστά πόρο του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας.
Τα ποσά που οφείλουν, σύμφωνα με τα άρθρα 15 παρ. 1 εδάφιο α ́ του ν. 2817/2000, 59 περίπτωση στ ́ του ν. 4009/2011, 18 του ν. 4283/2014, 24 του ν. 4386/2016, οι καθηγητές και οι υπηρετούντες λέκτορες πλήρους απασχόλησης που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, είτε ατομικώς είτε μέσω εταιρείας, παραγράφονται, κατά παρέκκλιση από κάθε άλλη διάταξη, με την πάροδο εικοσαετίας από το τέλος του οικονομικού έτους εντός του οποίου βεβαιώθηκε ως έσοδο του οικείου ΕΛΚΕ, ενώ εισπράττονται και διεκδικούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του ΚΕΔΕ. Για τον προσδιορισμό του οφειλόμενου ως άνω ποσού οι ΕΛΚΕ μπορούν να απευθύνονται στην αρμόδια Δ.Ο.Υ., η οποία υποχρεούται να παρέχει κάθε αναγκαίο στοιχείο σχετικό με το ύψος των εισοδημάτων των υπόχρεων από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας κατά τα κρίσιμα έτη. Οι Διοικήσεις των ΕΛΚΕ των Α.Ε.Ι. οφείλουν να προβούν στην έκδοση και κοινοποίηση πράξεων επιβολής των οφειλόμενων κρατήσεων σε βάρος των υπόχρεων για το τρέχον και τα παρελθόντα οικονομικά έτη, εντός προθεσμίας έξι (6) μηνών από τη δημοσίευση της κοινής υπουργικής απόφασης της παρούσας παραγράφου, διαφορετικά υπέχουν ευθύνη σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις για το χρονικό διάστημα που αφορά τη θητεία τους. Σε περίπτωση κατά την οποία έχουν ζητηθεί στοιχεία από την αρμόδια Δ.Ο.Υ. η προθεσμία αρχίζει από την περιέλευση των στοιχείων στους Ε.Λ.Κ.Ε.. Οι οφειλές Καθηγητών και υπηρετούντων Λεκτόρων μελών εταιρειών, οι οποίες δημιουργήθηκαν μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος νόμου δυνάμει των ως άνω διατάξεων, υπόκεινται σε περαίωση. Η περαίωση πραγματοποιείται εφόσον υποβληθεί αίτηση περαίωσης στον οικείο ΕΛΚΕ εντός έξι (6) μηνών από τη βεβαίωση των σχετικών οφειλών. Το ποσό που πρέπει να καταβληθεί για τη συντέλεση της περαίωσης ανέρχεται στο 20% της συνολικής οφειλής που βεβαιώνεται επί του καθαρού εισοδήματος».
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1.Οταν ψηφίσθηκε ο νόμος 2530/1997 υπήρχε σαφής αναφορά στην ορισμένου και περιορισμένου χρόνου εφαρμογή του μέτρου μεχρις ότου υλοποιηθεί η υποχρέωση της Πολιτείας για την δημιουργία της υποδομής για την ενδοπανεπιστημιακή άσκηση ελευθέρου επαγγέλματος.Υπήρξε επίσης σαφής αναφορά απο τον τότε Υπουργό για την ανάγκη άσκησης ελευθέρου επαγγέλματος των Καθηγητών και για λογους ανάπτυξης και διατήρησης δεξιότητας των χειρών στην εφαρμογή περίπλοκων τεχνικών.Υπήρξε ιδιαίτερη αναφορά στην ανάγκη του χειρουργού ιατρού στην πρακτική εφαρμογή διδασκόμενων τεχνικών.
2.Έκτοτε με ευθύνη της Πολιτείας,δεν υλοποιήθηκε η δέσμευση για την ενδοπανεπιστημιακή άσκηση.Επίσης οι συνεχείς διαδοχικές αναβολές που ζητούσε το Υπουργείο Παιδείας συνετέλεσε στην καθυστέρηση της εκδίκασης της προσφυγής στο ΣτΕ επί 11 χρόνια .
3.Είναι απολύτως απαράδεκτο να διεκδικείται απο το Κράτος (ΕΛΚΕ) ποσοστό απο εισόδημα ελευθέρου επαγγέλματος που ασκείται νόμιμα απο Καθηγητές ΑΕΙ σε ιδιωτικό χώρο,με ιδιωτικό εξοπλισμό,πέραν του ακαδημαικού ωραρίου και χωρίς ο ΕΛΚΕ να μην συμμετέχει καθ' οιονδήποτε τρόπο στα λειτουργικά έξοδα.Σημειωτέον οτι τα έσοδα απο το ελεύθερο επάγγελμα προστίθενται στον μισθό που συνεπάγεται την φορολόγηση του συνολικού ποσού με αυξημένο συντελεστή απο το 1ο ευρώ.
Θα ήταν πιο λογικό να ρυθμισθεί μια μείωση του μισθού εφόσον υπάρχει άσκηση ελευθέρου επαγγέλματος ιδιωτικά εφόσον δεν ασκείται σε χώρο Πανεπιστημιακό με υλικά,εξοπλισμό και διοικητική υποστήριξη του Πανεπιστημίου.Σε καθε δε τέτοια περίπτωση ενδοπανεπιστημιακής άσκησης,το Πανεπιστήμιο θα παρακρατεί ενα μεγάλο ποσοστό που θα καλύπτει τα 'εξοδα του και θα προκύπτει και κέρδος και το υπόλοιπο θα αποδιδεται στο μέλος ΔΕΠ οπως συμβαίνει σε ολα τα Πανεπιστήμια του κόσμου αλλά και στα Νοσοκομεία στην Ελλάδα.
4.Στον τελευταίο νόμο 4415,ρυθμίζεται να ισχύσει ο νόμος και για εταιρείες η μέλη εταιρειών ορίζοντας ταυτόχρονα για τα μέλη ΔΕΠ που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία περαίωση της οφειλής παρελθόντων ετών με την καταβολή ποσοστού 20% των οφειλομένων.Για λογους ισονομίας και ισότητας,αλλά και για λόγους ευθύνης της Πολιτείας οσον αφορά την αθέτηση των υποσχέσεων της,την επέκταση της περαίωσης και στα φυσικά πρόσωπα .Πρέπει δε να ληφθεί υπόψη και οι μειωμένες οικονομικές δυνατότητες των φυσικών προσώπων σε σχέση με τις εταιρείες,οι οποίες εχουν και αλλη φορολογική μεταχείρηση.Προκύπτει λοιπόν η ανάγκη ρύθμισης της οφειλής σε δόσεις που ειναι διαχειρίσιμες μέσα στην οικονομική κατάσταση που επικρατεί σήμερα και που οπως αναφερθηκε στην Βουλή κατά την ψήφιση του νόμου 4415 απο την Υφυπουργό κα Αναγνωστοπούλου " Κι εγώ δεν θέλω ,ο οποιοσδήποτε άνθρωπος δεν εχει να πληρώσει ,να βρεθεί να πληρώνει ενα εκατομμύριο".
Βέβαια το ενα εκατομμύριο μπορεί να αφορά εταιρείες,στα φυσικά πρόσωπα το ποσό που προκύπτει ειναι πολύ μικρότερο αλλά με την ιδια αδυναμία καταβολής.