Λειτουργία Αυτοδύναμου Τμήματος Φυσικοθεραπείας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής

Γεώργιος Παπαθανασίου, Καθηγητής
Αναπληρωτής Πρόεδρος Τμήματος Φυσικοθεραπείας, ΤΕΙ Αθήνας Διευθυντής Α ́ Τομέα «Μυοσκελετικό και Κυκλοφορικό Σύστημα»
Πρόεδρος Τμήματος Φυσικοθεραπείας του ΤΕΙ Αθήνας περιόδου 2012-2016

Πρόσφατα, στις 9 Μαΐου 2017, ο Πρωθυπουργός της Χώρας, παρουσία του Υπουργού Παιδείας, προχώρησε σε μία εμβληματική εξαγγελία, την ίδρυση του «Πανεπιστήμιου Δυτικής Αττικής» ως μετεξέλιξη των ΤΕΙ Αθήνας και ΑΕΙ Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα.

Η ένταξη του Τμήματος Φυσικοθεραπείας, ως αυτοδύναμο Τμήμα και με τον ομώνυμο τίτλο, στο υπό ίδρυση Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής είναι επιβεβλημένη, θα αναδείξει τη φυσιογνωμία του νέου Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος και θα το καταξιώσει, από την αρχή, στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής αλλά και όλης της χώρας.

Δυστυχώς, σε σειρά πρόσφατων, σχετικών με το θέμα, ρεπορτάζ της εφημερίδας «ΒΗΜΑ», δημοσιεύονται «έγκυρα σχέδια», τα οποία όμως δεν αναφέρονται σε επίσημα έγγραφα, ούτε παραθέτουν σχετικές αποφάσεις του Υπουργείου Παιδείας ή του ΤΕΙ Αθήνας. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα αυτά, το Τμήμα Φυσικοθεραπείας είτε συγχωνεύεται με το Τμήμα Εργοθεραπείας υπό τον τίτλο ενός νέου Τμήματος «Επιστημών Θεραπευτικής και Αποκατάστασης» (!) (ΒΗΜΑ, 30-7-2017), ή εξαφανίζεται και δεν υφίσταται ούτε ως αυτοτελής κατεύθυνση στο νέο αναφερόμενο Τμήμα (ΒΗΜΑ, 26-8-2017, http://www.tovima.gr/society/article/?aid=897143). Η ενδεχόμενη αλλά απευκταία υιοθέτηση από το ΤΕΙ Αθήνας ή το Υπουργείο Παιδείας των σεναρίων που περιγράφονται στα ανωτέρω δημοσιεύματα, και ιδιαίτερα η καινοφανής και παγκόσμιας πρωτοτυπίας ονοματολογία «Επιστήμη Θεραπευτικής Αποκατάστασης», θα δρομολογήσει άγνωστες και επικίνδυνες εξελίξεις για την επιστήμη της Φυσικοθεραπείας, το κλινικό επάγγελμα των 7500 αποφοίτων ενεργών Φυσικοθεραπευτών και τη δημόσια υγεία. Για το λόγο αυτό, θεωρείται επιβεβλημένη η ενδελεχής ενημέρωση τόσο της Πολιτείας, του Υπουργείου Παιδείας, της ακαδημαϊκής κοινότητας, όσο και του ευρύτερου κοινού που δικαιούται να απολαμβάνει υψηλής ποιότητας υπηρεσίες Φυσικοθεραπείας.

Α. ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ – ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

• Το γνωστικό αντικείμενο που θεραπεύει το Τμήμα Φυσικοθεραπείας δεν αφορά μόνο στην αποκατάσταση αλλά συνολικά στην Αξιολόγηση, Πρόληψη και Αποκατάσταση παθολογικών καταστάσεων, δυσλειτουργιών και κακώσεων, συγγενών και επίκτητων, οι οποίες προκαλούν διαταραχές στο ερειστικό, μυϊκό,νευρικό, αναπνευστικό και καρδιαγγειακό σύστημα. Βασικός στόχος του Τμήματος Φυσικοθεραπείας είναι η κατάρτιση Επιστημόνων και Στελεχών Υγείας, ικανών να εφαρμόσουν τις συγκεκριμένες επιστημονικές κατευθύνσεις του προγράμματος σπουδών στο χώρο της Δημόσιας Υγείας. Για το σκοπό αυτό, ανάμεσα σε άλλα, δίνεται έμφαση στη συνεργασία με εκπαιδευτικά και νοσοκομειακά ιδρύματα στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό, για την ανταλλαγή πληροφοριών και γνώσεων, μέσω της διεξαγωγής κοινών εκπαιδευτικών και ερευνητικών προγραμμάτων.
• Το Τμήμα Φυσικοθεραπείας του ΤΕΙ-Α έχει επικαιροποιημένο Πρόγραμμα Σπουδών, με πλήρως αναμορφωμένη την περιγραφή και το περιεχόμενο του, το οποίο διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά ενός γνωστικού αντικειμένου του Πανεπιστημιακού Τομέα της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Το Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος Φυσικοθεραπείας, διεθνοποιημένο και στην Αγγλική γλώσσα, διασφαλίζει τη σε βάθος θεωρητική γνώση και τη σημαντική σε ποιότητα και χρόνο εργαστηριακή, κλινική και πρακτική εκπαίδευση. Οι σπουδές στο Τμήμα Φυσικοθεραπείας καλύπτουν τις προδιαγραφές και έχουν αναγνωριστεί από την Παγκόσμια Συνομοσπονδία Φυσικοθεραπείας (World Confederation for Physical Therapy, WCPT) και την Ευρωπαϊκή Περιφέρεια της WCPT (http://www.wcpt.org/what-is). Η WCPT δημιουργήθηκε το 1951, εκπροσωπεί 113 Εθνικούς Συλλόγους Φυσικοθεραπευτών, έχει γνωμοδοτικό ρόλο στα Ηνωμένα Έθνη και επίσημη σχέση με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO).
• Βασικός σκοπός του προγράμματος σπουδών είναι η παροχή υψηλού επιπέδου θεωρητικής, εργαστηριακής, κλινικής και πρακτικής εκπαίδευσης στους αποφοίτους του για την ανάπτυξη της κριτικής τους σκέψης, ώστε να έχουν τη δυνατότητα της τεκμηριωμένης επιλογής και σωστής εφαρμογής των ενδεικνυόμενων επιστημονικών μεθόδων, τεχνικών και μέσων για την πρόληψη, αξιολόγηση, εφαρμογή του θεραπευτικού σχεδίου και αποκατάσταση των προαναφερθέντων παθολογικών καταστάσεων, δυσλειτουργιών και τραυματικών βλαβών (evidence based physiotherapy).
• Για πολλά και συνεχή έτη, το Τμήμα Φυσικοθεραπείας του ΤΕΙ Αθήνας είναι το πιο υψηλόβαθμο Τμήμα των ΤΕΙ της χώρας, περιζήτητο στις προτιμήσεις των υποψηφίων φοιτητών της Τριτοβάθμιας Ανώτατης Εκπαίδευσης. Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι η βάση εισαγωγής στο Τμήμα Φυσικοθεραπείας του ΤΕΙ-Α για το ακαδημαϊκό έτος 2016-2017 ήταν 17.425 μόρια, με τον 1ο εισαχθέντα να επιτυγχάνει 18530 μόρια και με περισσότερους από 20 επιτυχόντες να επιτυγχάνουν βαθμολογία άνω των 18000 μορίων! Τα αποτελέσματα αυτά επιβεβαιώθηκαν θεαματικά και κατά τις φετινές Πανελλαδικές Εξετάσεις για το ακαδημαϊκό έτος 2017-2018, σύμφωνα με τα οποία ο 1ος εισαχθείς επέτυχε 18510  μόρια και η βάση εισαγωγής ήταν 17.236 μόρια. Με βάση πρόσφατη σχετική μελέτη με θέμα «Στατιστικά Στοιχεία Πανελλαδικών Εξετάσεων 2016 για το ΤΕΙ Αθήνας» (Παπαγεωργίου Έφη, 2017), «το Τμήμα Φυσικοθεραπείας είναι το καλύτερο Τμήμα της ΣΕΥΠ και ολόκληρου του ΤΕΙ Αθήνας, με τις υψηλότερες επιδόσεις τόσο για τον πρώτο όσο και για τον τελευταίο υποψήφιο». Επίσης, ιδιαίτερα μεγάλο είναι το ενδιαφέρον αποφοίτων Πανεπιστημιακών Τμημάτων (Αρχιτεκτονικής, Γεωπονικής, Νομικής, κλπ) που συμμετέχουν σε κατατακτήριες εξετάσεις για την εισαγωγή τους στο Τμήμα Φυσικοθεραπείας.

Β. Η ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στο Ηνωμένο Βασίλειο, στις Η.Π.Α., στον Καναδά και στην Αυστραλία τα Τμήματα Φυσικοθεραπείας είναι αυτοδύναμα, ενταγμένα στην Ανώτατη Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση, με διακριτό τίτλο Physiotherapy ή Physical Therapy Department και με δυνατότητα μεταπτυχιακών, διδακτορικών και μεταδιδακτορικών σπουδών. Θα πρέπει να υπογραμμισθεί ότι, την τελευταία δεκαετία, ιδρύθηκαν στην Κύπρο αυτοδύναμα Τμήματα Φυσικοθεραπείας με τον ομώνυμο τίτλο και με δυνατότητα μεταπτυχιακών και διδακτορικών σπουδών σε λειτουργούντα ήδη Πανεπιστήμια, όπως το University of Nicosia και το European University of Cyprus. Τέλος, στην Τουρκία υπάρχουν περισσότερα από 15 Πανεπιστήμια στα οποία λειτουργούν αυτοδύναμα Τμήματα Φυσικοθεραπείας.

Γ. ΤΕΛΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ

• Η Φυσικοθεραπεία αποτελεί μία διεθνώς αναγνωρισμένη και συνεχώς αναπτυσσόμενη επιστήμη η οποία απαιτεί σε βάθος θεωρητική γνώση και σημαντική θεωρητική, εργαστηριακή, κλινική και πρακτική εκπαίδευση που οδηγεί στην οργάνωση προληπτικών παρεμβάσεων (πρόληψη) και στην αναγκαία διαφορική αξιολόγηση και κλινικό συλλογισμό για την τεκμηριωμένη επιλογή και εφαρμογή του σχεδίου θεραπείας (αποκατάσταση).
• Η Φυσικοθεραπεία διαχειρίζεται την υγεία και την ποιότητα ζωής του ανθρώπου, ενώ εντάσσεται ως κλινική επιστήμη, στις Επιστήμες Υγείας, όπως η Ιατρική, Οδοντιατρική, Φαρμακευτική, Νοσηλευτική, η Επιστήμη της Διατροφής, κλπ. Απαιτεί συνεχή παραγωγή νέας γνώσης μέσα από την έρευνα, η οποία θα πρέπει να συνδέεται με τον εκάστοτε πληθυσμό/έθνος και να παράγει, μέσα από καινοτομίες, τεχνογνωσία. Είναι αναγκαία, ως παρεχόμενη υπηρεσία, διότι με σχετικά χαμηλό κόστος βελτιώνει το επίπεδο υγείας και ποιότητας ζωής, χαρακτηριστικά μιας αναπτυγμένης κοινωνίας, ενταγμένης στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
• Για τους ανωτέρω λόγους, η Πολιτεία έχει αναγνωρίσει την επαγγελματική και θεσμική αυτοτέλεια της Φυσικοθεραπείας, απονέμοντας στην κεντρική ομοσπονδία του κλάδου, τον «Πανελλήνιο Σύλλογο Φυσικοθεραπευτών», την νομική υπόσταση του «Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου» (Ν.3599/2007, ΦΕΚ 176/1.10.2007,τ. ́ Α).
• Η Φυσικοθεραπεία διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά γνωστικού αντικειμένου Πανεπιστημιακού Τομέα της Ανώτατης Εκπαίδευσης, με κλινικό προσανατολισμό. Το γνωστικό αυτό αντικείμενο θα πρέπει να θεραπεύεται από τη λειτουργία Αυτοδύναμου Τμήματος Φυσικοθεραπείας, ενταγμένου σε Σχολή Επιστημών Υγείας. Το Τμήμα Φυσικοθεραπείας θα πρέπει να φέρει τον διακριτό και ομώνυμο τίτλο «Φυσικοθεραπεία», τίτλος παγκόσμια καθιερωμένος και αναγνωρίσιμος – καταξιωμένος στην Ελληνική κοινωνία.
• Στο πλαίσιο του υπό ίδρυση «Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής», η ανάπτυξη της επιστήμης της Φυσικοθεραπείας, μέσω της λειτουργίας αυτοδύναμου Τμήματος, της οργάνωσης μεταπτυχιακών και διδακτορικών σπουδών και της προώθησης της έρευνας, θα συμβάλλει στην εκπλήρωση όλων των προαναφερθέντων στόχων με τελικό σκοπό την κατάρτιση επιστημόνων και στελεχών για την παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών υγείας και στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των Ελλήνων πολιτών.

Σημείωση: Επισημαίνεται ιδιαίτερα η ομόφωνη απόφαση της Συνέλευσης του Τμήματος Φυσικοθεραπείας του ΤΕΙ Αθήνας, με αριθμό 11/15-6-2017, σύμφωνα με την οποία τεκμηριώνεται η πλήρης ακαδημαϊκή αυτοτέλεια του Τμήματος και η αναγκαιότητα αυτοδύναμης λειτουργία του στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.