Πρύτανης ΕΜΠ: Το Πολυτεχνείο να διακρίνεται διεθνώς, παρά τη μείωση της χρηματοδότησης κατά 70%

Η μείωση των επιχορηγήσεων του ΕΜΠ σε σχέση με το 2009 είναι της τάξης του 70%, έχει δε σταθεροποιηθεί σε αυτά τα ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα με αποτέλεσμα ζωτικές λειτουργίες του Ιδρύματος να προσεγγίζουν οριακές καταστάσεις. Σε πείσμα όμως όλων των δυσκολιών το ΕΜΠ εξακολουθεί να διακρίνεται διεθνώς και καταφέρνει τα τελευταία χρόνια να περιλαμβάνεται σταθερά σύμφωνα με τις διεθνείς κατατάξεις μεταξύ των πρώτων 100 Τεχνολογικών Ιδρυμάτων στον κόσμο και των πρώτων 30 στην Ευρώπη.

Τα παραπάνω τόνισε ο Πρύτανης του ΕΜΠ  Γιάννης Γκόλιας, μιλώντας  στην κεντρική επετειακή εκδήλωση για τα 180 χρόνια του Πολυτεχνείου, που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών,  ενώ υπογράμμισε τα εξής:

ΕΚΚΛΗΣΗ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ: Είναι φανερό ότι το ΕΜΠ αντιστέκεται στις δυσκολίες με όλες του τις δυνάμεις και με βαθειά αίσθηση του καθήκοντος έναντι της ελληνικής κοινωνίας και ιδιαίτερα της νέας γενιάς. Καλούμε όμως την Πολιτεία και από εδώ να προχωρήσει άμεσα σε γενναία αύξηση της κρατικής επιχορήγησης πριν η αδυσώπητη αρνητική καθημερινότητα κάμψει το φρόνημα της πολυτεχνειακής κοινότητας, δηλαδή την κινητήριο δύναμη της υπερπροσπάθειας.

ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΊΟ ΑΠΟ ΤΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ: Πέρα όμως από τη συνεισφορά του στην εκπαίδευση, το ΕΜΠ δραστηριοποιείται ενεργά στην παραγωγή νέας επιστημονικής γνώσης. Η επιστημονική έρευνα είναι ένα πολύ σημαντικό μέρος της δραστηριότητας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, το οποίο από πολλές δεκαετίες πριν έχει καθιερωθεί ως ένα ισχυρότατο διεθνές ερευνητικό κέντρο. Η ανάληψη και ολοκλήρωση μεγάλου αριθμού ερευνητικών προγραμμάτων- ετησίως σταθερά πάνω απο 1400 την τελευταία δεκαετία- , έχει καταστήσει το Πολυτεχνείο ένα από τα σημαντικότερα ερευνητικά κέντρα στην Ευρώπη και έχει ενισχύσει σημαντικά τις υποδομές του, που περιλαμβάνουν σήμερα 194 εργαστήρια.

ΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ: Η Έρευνα στο ΕΜΠ κινείται τόσο προς τη σταθερή εξυπηρέτηση των ιδιαίτερων αναγκών της ελληνικής κοινωνίας όσο και προς όλα τα αναδυόμενα παγκοσμίως επιστημονικά και τεχνολογικά πεδία. Οι συνεργασίες του ΕΜΠ με αναγνωρισμένα Πανεπιστήμια και Τεχνολογικά Ινστιτούτα της αλλοδαπής ανέρχονται σε εκατοντάδες. Το ΕΜΠ όχι μόνο βρίσκεται στη πρωτοπορία της διεθνούς τεχνολογικής έρευνας αλλά σε ορισμένα πεδία τη διαμορφώνει.

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ίδρυμα, εντός της περιόδου της κρίσης, έχει αυξήσει σημαντικά την ερευνητική του δραστηριότητα. Τα απορροφημένα ερευνητικά και αναπτυξιακά κονδύλια του Ιδρύματος αυξήθηκαν από περίπου 56,5 εκ €, το 2010, σε 80εκ €, το 2016, μία αύξηση περίπου 40%. Το σύνολο του ποσού των κρατήσεων για το ΕΜΠ από τα ερευνητικά προγράμματα αξιοποιείται για τη στήριξη της εκπαιδευτικής και ερευνητικής δραστηριότητας του Ιδρύματος. Το ΕΜΠ επομένως, όχι απλώς δεν «υπέστειλε τη σημαία» της αναπτυξιακής προσπάθειας στην περίοδο της κρίσης αλλά ανασύνταξε τις δυνάμεις του και καταφέρνει να αναπτύσσεται και να εξελίσσεται σε ένα εξαιρετικά ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον.

ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΕΙΑ ΕΙΔΙΚΩΝ  ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ: Δυστυχώς όμως και στον τομέα της έρευνας οι τελευταίες νομοθετικές ρυθμίσεις για τους Ειδικούς Λογαριασμούς, εισάγουν σημαντική γραφειοκρατία και εξαλείφουν έτσι σημαντικά την δυνατότητα ευελιξίας μειώνοντας καθοριστικά την ανταγωνιστικότητα στον τομέα των χρηματοδοτούμενων ερευνητικών προγραμμάτων. Οδηγούν έτσι την αποδεδειγμένα επιτυχημένη ερευνητική δραστηριότητα του ΕΜΠ σε σημαντική συρρίκνωση. Ο ασφυκτικός εναγκαλισμός του κράτους έχει καταστρατηγήσει στην πράξη το αυτοδιοίκητο του Πανεπιστημίου σε μεγάλο μέρος των δραστηριοτήτων του και είναι πλέον άμεση η ανάγκη αποκατάστασης του αυτοδιοίκητου.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΕΜΠ: Ο τρίτος πυλώνας του τρίπτυχου δραστηριοποίησης του ΕΜΠ είναι η κοινωνική προσφορά. Το Ίδρυμα ήταν πάντα ενεργά παρόν για την αντιμετώπιση των κοινωνικών αναγκών της χώρας και έδινε διαχρονικά το παράδειγμα της εθελοντικής προσφοράς. Το ΕΜΠ είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στον σχεδιασμό και την υλοποίηση μεγάλων προγραμμάτων για την αντιμετώπιση των κοινωνικών αναγκών της χώρας όπως η λειτουργία της τηλεγραφίας από ελληνικά χέρια στο τέλος του 19ου αιώνα, η στέγαση σε προσφυγικούς οικισμούς των ελληνικών πληθυσμών της Μικράς Ασίας και του Πόντου κατά τον μεσοπόλεμο ή όπως κατά την μεταπολεμική περίοδο η ανασυγκρότηση του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου καθώς και του συστήματος λιμανιών, η οργάνωση του Υφυπουργείου Ανοικοδόμησης, ο εξηλεκτρισμός της χώρας και η δημιουργία της ΔΕΗ, ο εκσυγχρονισμός της Τοπογραφικής Υπηρεσίας και της Εταιρείας Υδάτων, η ανοικοδόμηση των πόλεων και η σύνταξη ευρύτερων πολεοδομικών και χωροταξικών σχεδίων.

ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: Αλλά και κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου και τις πρώτες του 21ου αιώνα, το Πολυτεχνείο εξακολουθεί να ανταποκρίνεται άμεσα στις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας. Το Μετσόβιο Κέντρο Διεπιστημονικής Έρευνας, ένα πρωτοπόρο ερευνητικό κέντρο, λειτουργεί από το 2007 σε σύγχρονες εγκαταστάσεις στο Μέτσοβο και μελετά τα προβλήματα των ορεινών περιοχών. Το Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου ιδρύθηκε όταν η περιοχή υπέφερε από την αποβιομηχάνιση και την ανεργία. Από τον σχεδιασμό της αντισεισμικής προστασίας της χώρας, την συμβολή στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών στην Ηλεία, την διαμόρφωση του εθνικού στρατηγικού σχεδίου για την οδική ασφάλεια έως την αποκατάσταση του Παναγίου Τάφου και την αναστήλωση του Γεφυριού της Πλάκας το δυναμικό του Πολυτεχνείου ήταν πάντα παρόν στη μάχη για την αντιμετώπιση των αναγκών της κοινωνίας και του ελληνισμού.

ΜΑΚΡΟΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΕΜΠ: Η επέτειος των 180 ετών αποτελεί μια ευκαιρία για το Ίδρυμα να υπενθυμίσει το γεγονός ότι το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, κατά τη μακρόχρονη πορεία του συμπλέκεται αδιάλειπτα με την ιστορία της νεότερης Ελλάδας, τόσο στις ήρεμες όσο και στις θυελλώδεις περιόδους της. Το ΕΜΠ ηταν πάντα ενεργά παρόν σε όλα τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα που διαμόρφωσαν το νεότερο ελληνικό κράτος. Κορυφαία στιγμή στη ιστορία του Ιδρύματος, και γενικότερα του φοιτητικού κινήματος, αποτελεί η εξέγερση των νέων το Νοέμβριο του 1973 με τα συγκλονιστικά γεγονότα, που εκτυλίχθηκαν στο προαύλιο και στα κτήρια του Πολυτεχνείου. Η εξέγερση υπήρξε μία ώριμη και μαζική πολιτική σύγκρουση με το στρατιωτικό καθεστώς, που κινητοποίησε ολόκληρη την κοινωνία συμβάλλοντας στην αποκατάσταση της Δημοκρατίας. Και σήμερα, το «Πολυτεχνείο» συνεχίζει να ζει και να εμπνέει τους κοινωνικούς αγώνες για ουσιαστική Παιδεία, για το δικαίωμα των νέων σε ένα καλύτερο μέλλον, για τη Δημοκρατία.

Παράλληλα, η επέτειος του εορτασμού των 180 ετών του ΕΜΠ έδωσε το έναυσμα για μια σε βάθος μελέτη της μακρόχρονης πορείας του, που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή αντιμετώπιση των κρίσιμων προκλήσεων που προκύπτουν από τις αναμενόμενες ριζικές αλλαγές στο μέλλον.

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ: Ζούμε σε ένα κόσμο, που μετασχηματίζεται από την τεχνολογία με ασύλληπτους ρυθμούς. Οι ερευνητικές προσπάθειες για τη διασύνδεση των καλούμενων συγκλινουσών τεχνολογιών εκτιμάται ότι θα επιδράσουν σύντομα σε όλα τα επιστημονικά πεδία και ιδιαίτερα στον κλάδο των μηχανικών. Νανο-βιο-πληροφορικά συστήματα, βιοαισθητήρες που θα συμβάλλουν στην αντιμετώπιση ασθενειών, κατασκευή «εξωτικών» υλικών που δεν απαντούν στη φύση, αποτελούν κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα ενός μέλλοντος που πλησιάζει με αυξημένη ταχύτητα. Παράλληλα, η συνεχώς αυξανόμενη παγκοσμιοποίηση θα μεταβάλει ριζικά το σύστημα παραγωγής και κατανάλωσης προϊόντων και υπηρεσιών.

Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ: Ποια θα είναι, λοιπόν, η θέση του Μηχανικού και ποιά τα χαρακτηριστικά του σε αυτόν το νέο κόσμο που ανατέλλει; Πώς θα μπορέσει το Τεχνικό Πανεπιστήμιο του 21ου αιώνα να προετοιμάσει κατάλληλα ένα Μηχανικό, ο οποίος κατά την επαγγελματική του καριέρα θα αντιμετωπίσει ριζικές αλλαγές στον κόσμο; Η απάντηση στα ερωτήματα αυτά κάθε άλλο παρά εύκολη είναι. Στο ΕΜΠ η συζήτηση για την ακαδημαϊκή αυτή πρόκληση έχει από καιρό αρχίσει.

Ο πυρήνας βέβαια του ρόλου του μηχανικού δεν αλλάζει. Ο μηχανικός πρέπει να εξακολουθήσει να είναι σε θέση να επιλύει αποτελεσματικά το εκάστοτε πρόβλημα βρίσκοντας τις βέλτιστες λύσεις κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες. Πρέπει όμως επίσης να είναι ικανός να επικοινωνεί τις λύσεις αυτές στις αρμόδιες αρχές, στους ενδιαφερόμενους φορείς και στο ευρύ κοινό. Σχεδιάζουμε επομένως ο απόφοιτος του ΕΜΠ να διαθέτει όχι μόνο δεξιότητες που σχετίζονται άμεσα με την αριστεία στη μηχανική και την τεχνολογία αλλά και ικανότητες επικοινωνίας, συνεργασίας και ανάπτυξης διαπροσωπικών σχέσεων, καθώς είναι πολύ πιθανό λόγω της παγκοσμιοποίησης να συμμετέχει ή και να ηγείται πολυπληθών διεπιστημονικών και διαπολιτισμικών ομάδων.

Ο ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ: Με δεδομένο ότι στα επιστημονικά πεδία του μηχανικού η γνώση αυξάνεται με γεωμετρικούς ρυθμούς, στο ΕΜΠ είναι ήδη κοινός τόπος ότι ένα πρόγραμμα σπουδών δεν θα πρέπει να αποσκοπεί μόνο στην απόκτηση της τρέχουσας γνώσης. Ο μηχανικός του μέλλοντος θα πρέπει να αποκτά την ικανότητα να «μαθαίνει πώς να μαθαίνει». Οι απόφοιτοι του ΕΜΠ πρέπει να είναι σε θέση να παρακολουθούν τις γρήγορες αλλαγές στις γνώσεις, να μπορούν να εφαρμόζουν νέες ποσοτικές μεθόδους και τεχνολογίες στην επίλυση των προβλημάτων και να υιοθετούν μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, που θα περιλαμβάνει εκτός από την τεχνική την περιβαλλοντική, την οικονομική, την νομική αλλά και την κοινωνική θεώρηση. Οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις αναμένεται να φέρουν επίσης στο προσκήνιο σημαντικούς προβληματισμούς αναφορικά με ηθικά διλήμματα, ζητήματα ασφάλειας, κ.ά. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Μηχανικός θα κληθεί να παίξει έναν καθοριστικό ρόλο, καθώς δεν θα πρέπει μόνο να «κατασκευάζει τα πράγματα σωστά» αλλά και να «κατασκευάζει τα σωστά πράγματα».

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ: Σχεδιάζουμε επομένως στο ΕΜΠ τα προγράμματα σπουδών των Μηχανικών με τρόπο που να εξυπηρετούν την ανάγκη της διεπιστημονικότητας. Ενώ η εμβάθυνση στα επιστημονικά πεδία θα αποτελεί μια διαρκή ανάγκη, οι πραγματικές τομές στη γνώση, οι νέες επιστημονικές επαναστάσεις, φαίνεται να αναπτύσσονται στη διεπιφάνεια των επιστημών. Η προώθηση της διεπεστημονικής αυτής προσέγγισης στο ΕΜΠ έχει ήδη δώσει σημαντικά αποτελέσματα σε σειρά επιστημονικών τομέων, οπως του περιβάλλοντος, της ενέργειας, της βιοτεχνολογία και σχεδιάζονται ήδη εκείνες οι ακαδημαϊκές δομές, ώστε το Ίδρυμα να διακριθεί στις προκλήσεις του μέλλοντος στους τομείς αυτούς. Εξετάζεται επίσης και η επέκταση του ΕΜ με οργανωμένο ακαδημαϊκό τρόπο στα θέματα του διαρκώς αναπτυσσόμενου πεδίου της Χρηματοοικονομικής Μηχανικής, η οποία βρίσκει εφαρμογή με εντεινόμενους ρυθμούς σε όλες τις ειδικότητες του μηχανικού με έμφαση τόσο στη χρήση νέων ποσοτικών μεθόδων όσο και στην χρηματοοικονομική διαχείριση των έργων αλλά και των πάσης φύσεως εγχειρημάτων.

ΠΕΝΤΑΕΤΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ: Το πενταετές ενιαίο πρόγραμμα σπουδών, το οποίο αναπροσαρμόζουμε με βάση τις ανάγκες του μέλλοντος εξασφαλίζει ότι ο απόφοιτός μας έχει όλες εκείνες της γνώσεις και τις δεξιότητες για αυτόν τον ευρύτερο ρόλο, που ο μηχανικός θα κληθεί να παίξει στο παγκόσμιο οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον. Αυτή η δομή σπουδών αποτέλεσε στρατηγική επιλογή του ΕΜΠ, που επιβεβαιώθηκε αλλά και αναγνωρίσθηκε ως επιτυχής στην πράξη τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Για τον λόγο αυτό άλλωστε, μετά από αγώνες πολλών ετών, η πολιτεία αναγνώρισε προσφάτως ότι ο κύκλος σπουδών στο ΕΜΠ οδηγεί σε δίπλωμα μεταπτυχιακού επιπέδου.

Οι δεκαετίες που έρχονται, απαιτούν η εκπαίδευση του Μηχανικού να επαναπροσδιοριστεί με γρήγορους ρυθμούς ως προς το περιεχόμενο, τους στόχους και τις κατευθύνσεις της. Η συζήτηση για τις αλλαγές αυτές, παρά το γεγονός ότι είναι σε κάποιες περιπτώσεις επώδυνη, γίνεται ήδη στο ΕΜΠ με τόλμη και αποφασιστικότητα. Άλλωστε, το Πολυτεχνείο κέρδισε τη θέση του στην Ελλάδα και διεθνώς, επειδή είχε τη ματιά του, πάντα, στραμμένη στο μέλλον.

ΤΟ ΕΜΠ ΣΗΜΕΡΑ:Το ΕΜΠ σήμερα διαθέτει 9 Σχολές, με περίπου 500 καθηγητές, 400 μέλη λοιπού Εκπαιδευτικού Προσωπικού, 550 Διοικητικούς Υπαλλήλους, 4000 εξωτερικούς συνεργάτες και περίπου 13000 προπτυχιακούς φοιτητές. Στο ΕΜΠ διεξάγονται επίσης 19 προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών, στα οποία συμμετέχουν περίπου 2000 μεταπτυχιακοί φοιτητές. Εκπονείται επίσης στο Ίδρυμα σημαντικός αριθμός διδακτορικών διατριβών υψηλού επιπέδου. Kάθε χρόνο ολοκληρώνονται περίπου 150 διδακτορικές διατριβές.