Η πρόταση για την ίδρυση του Τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης στο Παν. Δυτικής Αττικής

Το Εκπαιδευτικό Προσωπικό του Τομέα Διοίκησης Μονάδων Υγείας και Πρόνοιας του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων της Σχολής Διοίκησης και Οικονομίας του ΤΕΙ Αθήνας χαιρετίζει τη νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων για την ίδρυση του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.

Επισημαίνει, όμως, για λόγους ιστορικής συνέχειας και αποκατάστασης της ακαδημαϊκής τάξης, ότι το υπό διαβούλευση κείμενο του Σχεδίου Νόμου «Ίδρυση Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και λοιπές διατάξεις» δεν λαμβάνει υπόψη στο άρθρο 2 παρ. 1 μία σειρά ομόφωνων αποφάσεων των αρμοδίων οργάνων της ακαδημαϊκής κοινότητας (υπ. αρ. 5/18.9.2017 Απόφαση του Τομέα Διοίκησης Μονάδων Υγείας και Πρόνοιας του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων) και της διοίκησης (υπ. αρ. 9/22.11.2017 Απόφαση της Συγκλήτου) του ΤΕΙ Αθήνας, τα οποία εισηγήθηκαν - στο πλαίσιο της σχετικής διαδικασίας εσωτερικής διαβούλευσης που πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων- την ίδρυση ενός αυτοδύναμου Τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης στη Σχολή Διοικητικών, Οικονομικών & Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.

Η ίδρυση του αυτοδύναμου Τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης προτάθηκε από το ΤΕΙ Αθήνας με γνώμονα την ενίσχυση του κοινωνικού ρόλου του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (1) και την ενδυνάμωση της συμβολής του στην ανάπτυξη εκπαιδευτικών και ερευνητικών δραστηριοτήτων υψηλής προστιθέμενης αξίας, καθώς θα αποτελέσει το πρώτο αυτοδύναμο  Πανεπιστημιακό Τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης στην Ελλάδα, εξυπηρετώντας άμεσα την ιδιαίτερα υψηλή ζήτηση για σπουδές σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο στο πεδίο της κοινωνικής διοίκησης, τόσο των ενδιαφερομένων υποψηφίων φοιτητών, όσο ιδίως των στελεχών του τομέα (υπολογίζονται σε 100.000 περίπου) (2).

Το Τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης αποτελεί την ορθολογική μετεξέλιξη του Τμήματος Διοίκησης Μονάδων Υγείας και Πρόνοιας, το οποίο λειτούργησε την περίοδο 1979-2012 ως αυτοδύναμο Τμήμα του ΤΕΙ Αθήνας (αρχικά στη Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας Πρόνοιας, Π.Δ. 479/1979 και στη συνέχεια στη Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας, Π.Δ. 561/1985) και από το 2013 ως Τομέας Διοίκησης Μονάδων Υγείας Πρόνοιας (Εισαγωγική Κατεύθυνση) του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων της Σχολής Διοίκησης και Οικονομίας του ΤΕΙ Αθήνας, Π.Δ. 95/2013), προωθώντας με συνέπεια την προπτυχιακή και μεταπτυχιακή (3) εκπαίδευση  και την εφαρμοσμένη έρευνα (4) στα θεματικά πεδία της υγείας, της κοινωνικής ασφάλισης, της κοινωνικής φροντίδας, και της κοινωνικής επιχειρηματικότητας (5).

Το Τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης πληροί όλα τα κριτήρια του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου (άρθρο 11 Ν. 4485/2017 «Οργάνωση και λειτουργία της ανώτατης εκπαίδευσης, ρυθμίσεις για την έρευνα και άλλες διατάξεις») (6)για την λειτουργία του ως αυτοδύναμο Τμήμα του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, που προφανώς εξακολουθούν να ισχύουν και πρέπει να εφαρμοσθούν - χωρίς παρεκκλίσεις - και στις ρυθμίσεις του υπό διαβούλευση κειμένου του Σχεδίου Νόμου «Ίδρυση Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και λοιπές διατάξεις» αναφορικά με το καθεστώς αυτοδυναμίας των νέων Τμημάτων του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.

Ειδικότερα:

α)    Στο Τμήμα θα ενταχθούν άμεσα τα 8 υπηρετούντα μέλη ΕΠ (εκ των οποίων 5 Καθηγητές Πρώτης Βαθμίδας) του Τομέα Διοίκησης Μονάδων Υγείας και Πρόνοιας του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων της Σχολής Διοίκησης και Οικονομίας του ΤΕΙ Αθήνας.

β) Το Τμήμα θα έχει 400 περίπου ενεργούς φοιτητές.

Παράλληλα, το Τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης πληροί και τα δύο επιστημονικά – ακαδημαϊκά κριτήρια που έθεσε η Συμβουλευτική Επιτροπή του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων για τη δημιουργία των νέων αυτοδύναμων Τμημάτων στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής (7).

Ειδικότερα:

(α) Θεραπεύει το γνωστικό αντικείμενο της «Κοινωνικής Διοίκησης», το οποίο «αντιστοιχεί στο διεθνώς αναγνωρισμένο επιστημονικό πεδίο» Social Administration (πρώτο κριτήριο). Η Κοινωνική Διοίκηση εντάσσεται δογματικά στις Κοινωνικές Επιστήμες και αποτελεί μία διεθνώς αναγνωρισμένη, συνεχώς αναπτυσσόμενη επιστήμη, η οποία παρουσιάζει αυξημένο ενδιαφέρον ιδίως σε περιόδους μεταρρύθμισης του παραδοσιακού μοντέλου του Κοινωνικού Κράτους. Στις χώρες της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας, στις Η.Π.Α., στον Καναδά και στην Αυστραλία τα Τμήματα Κοινωνικής Διοίκησης είναι αυτοτελή, ενταγμένα στην Ανώτατη Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση, με διακριτό τίτλο Social Administration ή Social Administration and Social Policy Department και με δυνατότητα μεταπτυχιακών, διδακτορικών και μεταδιδακτορικών σπουδών.

(β) «Ανταποκρίνεται στις ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας και έχει αναφορές στον Ευρωπαϊκό χώρο» (δεύτερο κριτήριο), καθώς αφενός εξυπηρετεί τη δημιουργία εξειδικευμένων στελεχών στους τομείς προτεραιότητας (κοινωνική ασφάλιση, κοινωνική πρόνοια, κοινωνική οικονομία,) του νέου μοντέλου του Κοινωνικού Κράτους, αφετέρου εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο λειτουργίας του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Μοντέλου, που προωθείται από τα Κράτη Μέλη και τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σύμφωνα με την επίμαχη ρύθμιση του άρθρου4 παρ. 1 του υπό διαβούλευση κειμένου του Σχεδίου Νόμου, τα μέλη Δ.Ε.Π. του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων του Τ.Ε.Ι. Αθήνας (επομένως και τα υπηρετούντα μέλη Δ.Ε.Π. του Τομέα Διοίκησης Μονάδων Υγείας και Πρόνοιας)εντάσσονται στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής ή στο Τμήμα Διοίκησης Τουρισμού του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Επομένως, καταργείται πλήρως η ακαδημαϊκή και επιστημονική αυτοδυναμία των μελών Δ.Ε.Π. του Τομέα Διοίκησης Μονάδων Υγείας και Πρόνοιας (που προστατεύεται ρητώς στο άρθρο 16 του Συντάγματος) (8), αφού μεταφέρονται - χωρίς κάποια περαιτέρω πρόβλεψη στο υπό διαβούλευση κείμενο του Σχεδίου Νόμου- σε Τμήματα που δεν  θεραπεύουν  το γνωστικό αντικείμενο της κοινωνικής διοίκησης και εφαρμόζουν εντελώς διακριτά Προγράμματα Σπουδών (επισημαίνεται ότι σύμφωνα με τις οδηγίες της υπ. αρ. πρωτ. 7426/6.9.2017 επιστολής της Αναπληρώτριας Πρυτάνεως του ΤΕΙ Αθήνας με θέμα «Σύνταξη τεκμηριωμένων προγραμμάτων σπουδών στα Τμήματα που θα προκύψουν από τη μετεξέλιξη των ΤΕΙ Αθήνας – Πειραιώς σε Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής», εκπονήθηκε από τον Τομέα Διοίκησης Μονάδων Υγείας και Πρόνοιας του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων ένα πρωτότυπο – με βάση τα Ελληνικά δεδομένα – Πρόγραμμα Σπουδών ενός αυτοδύναμου Τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης στη Σχολή Διοικητικών, Οικονομικών & Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, το οποίο διαβιβάσθηκε με την υπ. αρ. Φ11/2/2743/17.9.2017 επιστολή της Διευθύντριας του Τομέα στον Πρόεδρο του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων και κατατέθηκε στη συνέχεια στην αρμόδια επιτροπή υποβολής προτάσεων  προγραμμάτων σπουδών του ΤΕΙ Αθήνας).Παράλληλα, δημιουργούνται πολύ σημαντικά προβλήματα στην εξέλιξη των σπουδών των φοιτητών του Τομέα Διοίκησης Μονάδων Υγείας και Πρόνοιας (που παρακολουθούν μέχρι και σήμερα το σχετικό Πρόγραμμα Σπουδών από το πρώτο εξάμηνο), ενώ θίγονται κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα των πτυχιούχων του, παρότι είναι διακριτά και δεν καλύπτονται από άλλα τμήματα.

Η ίδρυση ενός αυτοδύναμου Τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης στη Σχολή Διοικητικών, Οικονομικών & Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής συνεπάγεται χωρίς καμία επιβάρυνση σε ανθρώπινους πόρους και υποδομές μία σειρά κρίσιμων πλεονεκτημάτων:

•    θεραπεύει πλήρως τις συγκεκριμένες θεσμικές και επιχειρησιακές στρεβλώσεις σε σχέση με την ακαδημαϊκή και επιστημονική αυτοδυναμία των μελών Δ.Ε.Π. του Τομέα Διοίκησης Μονάδων Υγείας και Πρόνοιας

•    καλύπτει την υψηλή ζήτηση για προπτυχιακή και μεταπτυχιακή εκπαίδευση στα θεματικά πεδία της υγείας, της κοινωνικής ασφάλισης, της κοινωνικής φροντίδας, της κοινωνικής στέγασης και της κοινωνικής επιχειρηματικότητας

•    ενδυναμώνει τον ερευνητικό ιστό της χώρας στο πεδίο των κοινωνικών επιστημών

•    κατοχυρώνει και αναβαθμίζει συνεργασίες και δίκτυα με ακαδημαϊκούς και ερευνητικούς φορείς της αλλοδαπής

•    δημιουργεί προϋποθέσεις αξιοποίησης υπερεθνικών πόρων από Διεθνείς Οργανισμούς και Ενώσεις

•    ενισχύει έμπρακτα τις κοινωνικές προτεραιότητες του νέου Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής σε μία κρίσιμη περίοδο διαφύλαξης της κοινωνικής συνοχής σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.

Για τους λόγους αυτούς, προτείνουμε την ρητή θεσμοθέτηση του Τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης στο άρθρο 2 παρ. 1 του υπό διαβούλευση κειμένου του Σχεδίου Νόμου, που πρέπει να τροποποιηθεί ως εξής:

«1. Στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής ιδρύονται οι κάτωθι Σχολές και Τμήματα:
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

β) Σχολή Διοικητικών, Οικονομικών & Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, η οποία συγκροτείται από:

αα) το Τμήμα Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης,

ββ) το Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων,

γγ) το Τμήμα Διοίκησης Τουρισμού,

δδ) το Τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης,

εε) το Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας,

στστ) το Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής».

Παράλληλα, για την κατοχύρωση της ακαδημαϊκής και επιστημονικής αυτοδυναμίας των υπηρετούντων μελών Δ.Ε.Π. του Τομέα Διοίκησης Μονάδων Υγείας και Πρόνοιας του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων του Τ.Ε.Ι. Αθήνας, προτείνουμε την τροποποίηση του άρθρου4 παρ. 1 του υπό διαβούλευση κειμένου του Σχεδίου Νόμου, που πρέπει να συμπληρωθεί ως εξής:

«1β) Συγκεκριμένα, τα μέλη Δ.Ε.Π. των απορροφώμενων Τ.Ε.Ι. εντάσσονται στα Τμήματα του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής ως εξής:

αα) Μέλη Δ.Ε.Π. του Τ.Ε.Ι. Αθήνας:

Τα μέλη Δ.Ε.Π. του Τομέα Διοίκησης Μονάδων Υγείας και Πρόνοιας του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων του Τ.Ε.Ι. Αθήνας εντάσσονται στο Τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής».

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1.    Εξυπηρετεί, επομένως, άμεσα το βασικό στόχο της ίδρυσης του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, ο οποίος σύμφωνα με τη ρύθμιση του άρθρου 1 παρ. 1 του υπό διαβούλευση κειμένου του Σχεδίου Νόμου είναι «η αντιμετώπιση των εκπαιδευτικών, κοινωνικών, πολιτιστικών και αναπτυξιακών αναγκών της χώρας».

2.    Περιλαμβάνονται ενδεικτικά οι εργαζόμενοι στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, στους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, στους Οργανισμούς του Εθνικού Συστήματος Κοινωνικής Φροντίδας και στους Φορείς Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας.

3.    Από το ακαδημαϊκό έτος 2015-2016 λειτουργεί ένα ιδιαίτερα υψηλής ζήτησης Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Π.Μ.Σ.), που οδηγεί στην λήψη Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης (Μ.Δ.Ε.), στο επιστημονικό πεδίο της Διοίκησης και Διαχείρισης Υπηρεσιών Υγείας και Κοινωνικής Φροντίδας (Msc in Health and Social Care Management).    

4.    Την περίοδο 2000-2017 έχουν υλοποιηθεί περισσότερα από 60 ερευνητικά προγράμματα, αξιοποιώντας εθνικούς πόρους και επιχορηγήσεις των Διαρθρωτικών Ταμείων της ΕΕ.

5.    Από το 2015 έχει ιδρυθεί και λειτουργεί το πρώτο στην Ελλάδα Ερευνητικό Εργαστήριο Κοινωνικής Καινοτομίας, που προωθεί την διεπιστημονική έρευνα στο σύνθετο πεδίο της Κοινωνικής Καινοτομίας, με έμφαση στους τομείς της Υγείας, της Ψυχικής Υγείας, της Κοινωνικής Ασφάλισης, της Κοινωνικής Πρόνοιας και Φροντίδας, της Κοινωνικής Ένταξης και της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας.

6.    Η σχετική διάταξη προβλέπει ότι:

«1. Τμήματα αποκτούν αυτοδυναμία εφόσον: α) υπηρετούν σε αυτά τουλάχιστον οκτώ (8) μέλη Δ.Ε.Π., από τα οποία τουλάχιστον δύο (2) πρώτης βαθμίδας ή της βαθμίδας του αναπληρωτή και β) έχουν εγγραφεί σε αυτά φοιτητές».

7.    Βλ. σχετικά https://www.esos.gr/arthra/51807/me-diethnos-anagnorismena-epistimonika-....

8.    Επισημαίνεται ότι το γνωστικό αντικείμενο όλων των μελών Δ.Ε.Π. του Τομέα Διοίκησης Μονάδων Υγείας και Πρόνοιας δεν παρουσιάζει καμία συνάφεια με τα πεδία της διοίκησης επιχειρήσεων και του τουρισμού, καθώς αφορά το εντελώς διακριτό επιστημονικό πεδίο της κοινωνικής διοίκησης και τις ειδικές του εκφάνσεις (κοινωνική ασφάλιση, κοινωνική πρόνοια και υγεία). Η ένταξη τους στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής ή στο Τμήμα Διοίκησης Τουρισμού του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής θα απαξιώσει άμεσα το εκπαιδευτικό και ερευνητικό τους υπόβαθρο, στερώντας παράλληλα κρίσιμους ανθρώπινους πόρους από τον Ελληνικό ερευνητικό ιστό.

Για το Εκπαιδευτικό Προσωπικό του Τομέα Διοίκησης Μονάδων Υγείας και Πρόνοιας του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων της Σχολής Διοίκησης και Οικονομίας του ΤΕΙ Αθήνας

Δρ. Μαρία Μητροσύλη,
Αν. Καθηγήτρια – Διευθύντρια Τομέα