Τι αλλάζει στην εξέταση των Αρχαίων Ελληνικών στις Πανελλαδικές Εξετάσεις του 2019

Υπεγράφη από τον υπουργό Παιδείας, Έρευνας & Θρησκευμάτων η απόφαση με την οποία τροποποιείται η  διαδικασία  εξέτασης του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών στις Πανελλαδικές Εξετάσεις του 2019.

ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΟΙΞΕΤΕ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ

Σύμφωνα με τηη τροποποιητική απόφαση το Κεφάλαιο «Α. Αρχαία Ελληνικά» μετά την παρ. 2 του άρθρου 3 της  αριθμ. Φ.251/37802/Α5 (ΦΕΚ 698 Β’/2016) Υπουργικής Απόφασης αντικαθίσταται, ως ακολούθως:

Α. Αρχαία Ελληνικά

Για την εξέταση στο μάθημα Αρχαία Ελληνική Γλώσσα της Γ΄ τάξης Ημερήσιου Γενικού Λυκείου και  Δ΄ τάξης Εσπερινού Γενικού Λυκείου (μάθημα Ομάδας Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών) ισχύουν τα εξής:

1.    Δίνονται στους μαθητές και στις μαθήτριες αποσπάσματα διδαγμένου κειμένου 12 – 20 στίχων με νοηματική συνοχή και τους ζητείται να απαντήσουν σε:

i)    Μία (1) ερώτηση κατανόησης με την οποία ζητείται να αποκωδικοποιήσουν σημεία του κειμένου και να αντλήσουν βασικές πληροφορίες που εντοπίζονται στο κείμενο. Η ερώτηση μπορεί να διαιρείται σε δύο υποερωτήματα με τη μορφή ερωτήσεων κλειστού τύπου (σωστού ή λάθους, πολλαπλών επιλογών, αντιστοίχισης, συμπλήρωσης κενών κλπ) ή ανοικτού τύπου

ii)    Δύο (2) ερωτήσεις ερμηνευτικές, που μπορεί να αναφέρονται σε ιδέες /αξίες/προβλήματα, σε στάσεις/ήθος/χαρακτήρα των προσώπων, στο ιστορικό/κοινωνικό/πολιτιστικό πλαίσιο της εποχής του έργου, στη δομή/σύνθεση του κειμένου, σε υφολογικά/αισθητικά θέματα, με βάση το απόσπασμα

iii)    Μία (1) ερώτηση κλειστού τύπου που αναφέρεται στο γραμματειακό είδος στο οποίο ανήκει το κείμενο, στον συγγραφέα ή στο έργο του

iv)    Μία (1) ερώτηση λεξιλογική-σημασιολογική (σύνδεση λέξεων αρχαίας και νέας, διατήρηση ή αλλαγή της σημασίας τους, οικογένειες ομόρριζων λέξεων, απλών ή σύνθετων, συνώνυμα, αντώνυμα)

v)    Δίνεται παράλληλο κείμενο στη νέα ελληνική, διδαγμένο ή αδίδακτο, από την αρχαία ή νεότερη ελληνική γραμματεία, και καλούνται να απαντήσουν σε μία (1) ερώτηση ερμηνευτική, με την οποία ζητείται να συγκρίνουν το παράλληλο με το πρωτότυπο κείμενο.

2.    Δίνεται, επίσης, αδίδακτο πεζό κείμενο αττικής διαλέκτου 12 – 20 στίχων στερεότυπης έκδοσης με νοηματική συνοχή. Στο αδίδακτο κείμενο προτάσσεται σύντομο σχετικό εισαγωγικό σημείωμα, μέσω του οποίου δίνονται εξωκειμενικές πληροφορίες απαραίτητες για την κατανόηση του κειμένου.

Οι μαθητές και οι μαθήτριες καλούνται:

i)    Να μεταφράσουν στα νέα ελληνικά μέρος του κειμένου από τέσσερις έως έξι στίχους

ii)    Να απαντήσουν σε μια ερώτηση κατανόησης που αναφέρεται στον νοηματικό άξονα του κειμένου

iii)    Να απαντήσουν σε μια (1) ερώτηση γραμματικής, η οποία μπορεί να αναλύεται σε δύο υποερωτήματα

iv)    Να απαντήσουν σε μια (1) ερώτηση συντακτικού (πχ αναγνώριση λέξεων/φράσεων/προτάσεων/άλλων δομικών στοιχείων του κειμένου, μετασχηματισμός μέρους του κειμένου ως προς τη δομολειτουργική του διάσταση), η οποία μπορεί να επιμερίζεται σε δύο υποερωτήματα.

3.    Κάθε ζητούμενη ερώτηση-δραστηριότητα που τίθεται για το διδαγμένο ή το παράλληλο ή το αδίδακτο κείμενο βαθμολογείται με δέκα (10) μονάδες της εκατοντάβαθμης κλίμακας.

Για την εξέταση των παραπάνω θεμάτων, τόσο στο διδαγμένο όσο και στο αδίδακτο κείμενο, κρίνεται σκόπιμο να αξιοποιείται ποικιλία τύπων ασκήσεων/ερωτήσεων.

Η απόφαση αυτή θα ισχύσει από τις πανελλαδικές εξετάσεις έτους 2019.

ΤΙ ΙΣΧΥΕ

Α. Αρχαία Ελληνικά.

Για την εξέταση των Αρχαίων Ελληνικών ως μαθήματος Προσανατολισμού, ισχύουν τα εξής:

1. Δίνεται στους υποψηφίους απόσπασμα διδαγμένου «κειμένου 12 − 20 στίχων» με νοηματική συνοχή και τους ζητείται:
α) να μεταφράσουν ένα τμήμα του 8−10 στίχων στη νέα ελληνική και β) να απαντήσουν σε:
i. Δύο (2) ερωτήσεις ερμηνευτικές, που μπορεί να αναφέρονται σε ιδέες/ αξίες/ προβλήματα, στη στάση/ ήθος/ χαρακτήρα των προσώπων, στο ιστορικό/ κοινωνικό/ πολιτιστικό πλαίσιο της εποχής του έργου, στη δομή/ σύνθεση του κειμένου, σε υφολογικά/ αισθητικά θέματα, με βάση ολόκληρο το ανωτέρω απόσπασμα.
ii. Μία (1) ερώτηση ερμηνευτική που αναφέρεται σε τμήματα του από μετάφραση διδασκόμενου κειμένου, σε συσχετισμό με το παραπάνω εξεταζόμενο πρωτότυπο απόσπασμα. Σ’ αυτή την περίπτωση δίνεται στους υποψηφίους σε φωτοτυπία το συγκεκριμένο μεταφρασμένο τμήμα.
iii. Μία (1) ερώτηση που αναφέρεται στο γραμματειακό είδος, στο οποίο ανήκει το κείμενο, στο συγγραφέα ή το έργο του.
iν. Μία (1) ερώτηση λεξιλογική σημασιολογική (σύνδεση λέξεων αρχαίας και νέας, διατήρηση ή αλλαγή της σημασίας τους, οικογένειες ομόρριζων λέξεων, απλών ή σύνθετων, συνώνυμα, αντώνυμα).

2. Δίνεται επίσης αδίδακτο πεζό κείμενο αττικής διαλέκτου 10−12 στίχων και ζητείται:
α) να το μεταφράσουν στη νέα ελληνική και β) να απαντήσουν σε:
i. Μία (1) ερώτηση γραμματικής και
ii. Μία (1) ερώτηση συντακτικού.
Κάθε ερώτηση του αδιδακτου κειμένου μπορεί να αναλύεται σε δύο υποερωτήματα, ανάλογα με το είδος των ερωτήσεων που χρησιμοποιούνται.

3. Η βαθμολογία κατανέμεται ως εξής:
α) Η μετάφραση του διδαγμένου κειμένου βαθμολογείται με 10 μονάδες και του αδιδακτου με 20 μονάδες της εκατοντάβαθμης κλίμακας.
β) Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με 10 μονάδες της εκατοντάβαθμης κλίμακας.
γ) Στις περιπτώσεις των διδαγμένων κειμένων για τα οποία δεν προβλέπεται από το Πρόγραμμα Σπουδών διδασκαλία από μετάφραση, δεν δίνεται στους υποψηφίους η υπό στοιχείο 1.β.ii ερμηνευτική ερώτηση και τότε οι δύο πρώτες υπό στοιχείο 1.β.i ερμηνευτικές ερωτήσεις βαθμολογούνται η καθεμία με δέκα πέντε (15) μονάδες της εκατοντάβαθμης κλίμακας.

Για την εξέταση των παραπάνω θεμάτων τόσο στο δι− δαγμένο όσο και στο αδίδακτο κείμενο μπορεί, ανάλογα με την περίπτωση και το είδος των διδακτικών στόχων που αξιολογούνται, να χρησιμοποιούνται διάφορα είδη ερωτήσεων.

Τι σημαίνει η νέα απόφαση για τα Αρχαία Ελληνικά

Πρόκειται για καλοδεχούμενες αλλαγές στην εξέταση των Αρχαίων Ελληνικών, καθώς βρίσκονται στη σωστή κατεύθυνση.

Αυτό γιατί ζητούν τη βαθύτερη κατανόηση του αρχαίου κειμένου, τα νοήματα και τις ιδέες του.

Ως τέτοιο μπορεί να εξυπηρετήσει τη γνώση και την κρίση –ιδανικά και την «απόλαυση»- και όχι απλώς τους μηχανισμούς αρχαιογλωσσίας.

Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η προσθήκη παράλληλου κειμένου (1v) για να συγκριθεί με το πρωτότυπο· ιδανικά εάν αξιοποιηθούν και νεοελληνικά κείμενα όπως άλλωστε προβλέπει η απόφαση.

Εύστοχη είναι και η ερώτηση κατανόησης στο αδίδακτο κείμενο (2 ii) εφόσον θα δίνονται «εξωκειμενικές πληροφορίες απαραίτητες για την κατανόηση του κειμένου».

Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να επηρεαστεί προς την ορθή κατεύθυνση και να ανανεωθεί  η διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραμματείας, ώστε να υπηρετήσει ουσιαστικούς μαθησιακούς στόχους.

Βεβαίως, όλα αυτά θα κριθούν από την ποιότητα και το επίπεδο των ερωτήσεων. Γιατί, εάν αυτές διατυπωθούν  χωρίς έμπνευση και πρωτοτυπία με στόχο μόνον να διευκολύνουν την εξεταστική διαδικασία και αξιολόγηση, θα αλλοιωθεί το νόημα και ο στόχος αυτής της «καινοτομίας».