Εξετάσεις πιστοποίησης αποφοίτων μαθητείας ΕΠΑ.Λ. Μελέτη περίπτωσης για την ειδικότητα « Τεχνικός Οχημάτων » από το Προπαρασκευαστικό Πρόγραμμα Πιστοποίησης

Των

Ευστάθιου Ζωγόπουλου ,  Συντονιστή Εκπαιδευτικού Έργου Μηχανολόγων ΠΕ82

και Γιάννη Καρατζά   Εκπαιδευτικού ΠΕ82, 6ο Ε.Κ Γ΄ Αθήνας

Η παρούσα εργασία παρουσιάστηκε πρόσφατα σε Πανελλήνιο συνέδριο.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Από το σχολικό έτος 2016-17 άρχισε να εφαρμόζεται στα Επαγγελματικά Λύκεια (ΕΠΑ.Λ.), το προαιρετικό πρόγραμμα «Μεταλυκειακό Έτος – Τάξη Μαθητείας», το οποίο αποτελεί μια προαιρετική εναλλακτική εκπαιδευτική διαδρομή στους ενήλικες αποφοίτους, δίνοντας έμφαση στην αναβάθμιση της εργασιακής προοπτικής των αποφοίτων των ΕΠΑ.Λ. Στον Οδηγό Εφαρμογής Μεταλυκειακού Έτους Τάξης Μαθητείας του ΥΠΠΕΘ (ΥΠΠΕΘ, 2017), ως Μαθητεία ορίζεται το εκπαιδευτικό σύστημα στο οποίο ο μαθησιακός χρόνος εναλλάσσεται μεταξύ χώρου εργασίας και εκπαιδευτικής δομής. Ο μαθητευόμενος συνδέεται µε συμφωνητικό Μαθητείας µε τον εργοδότη, λαμβάνει αμοιβή ή επίδομα, σύμφωνα µε την ισχύουσα νομοθεσία, και έχει ασφαλιστική κάλυψη. Η Μαθητεία υλοποιείται με βάση πρόγραμμα μάθησης το οποίο επιμερίζεται στον χώρο εργασίας και στην εκπαιδευτική δομή.

Ο εργοδότης αναλαμβάνει να παράσχει στον μαθητευόμενο εκπαίδευση, σύμφωνα με καθορισμένο πρόγραμμα, το οποίο, σε συνδυασμό με το πρόγραμμα μάθησης στην εκπαιδευτική δομή, οδηγεί σε πιστοποίηση των γνώσεων και δεξιοτήτων που απέκτησε ο μαθητευόμενος και οδηγεί σε συγκεκριμένο επάγγελμα.

Σκοπός της παρούσης εργασίας είναι να διερευνηθεί το επίπεδο και ο βαθμός αποτελεσματικότητας στις εξετάσεις πιστοποίησης, για την ειδικότητα «Τεχνικός Οχημάτων», την οποία και επιλέγουν οι περισσότεροι υποψήφιοι.

ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: ΕΠΑ.Λ, Μεταλυκειακό Έτος – Τάξη Μαθητείας, Τεχνικός Οχημάτων, ΕΟΠΠΕΠ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ) στην Ελλάδα χωρίζεται ως εξής (ΥΠ.Π.Ε.Θ, 2016) :

i. Αρχική Επαγγελματική Εκπαίδευση, εντός του τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος στα ΕΠΑΛ
ii. Αρχική επαγγελματική κατάρτιση στα ΙΕΚ και στις ΣΕΚ
iii. Αρχική επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση στις ΕΠΑΣ μαθητείας του Ο.Α.Ε.Δ. και άλλων Υπουργείων
iv. Συνεχιζόμενη Επαγγελματική Κατάρτιση, που παρέχεται από τα Κέντρα Διά Βίου Μάθησης (Κ.Δ.Β.Μ.) επιπέδου 1 ή 2 (νεότερες είναι οι διετείς δομές εκπαίδευσης σε ΑΕΙ).

Η μαθητεία διεξάγεται στις ακόλουθες δομές :

i. Στις ΕΠΑΣ μαθητείας (με το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας τους, του οποίου η ισχύς παρατείνεται),
ii. Στο μεταδευτεροβάθμιο 4ο έτος των ΕΠΑΛ με βάση τις προβλέψεις του Ν.4186/2013 (ΦΕΚ 193 Α/17-9-2013) και του N. 4386/2016 (ΦΕΚ 83 Α/11-06- 2016).
iii. Στα ΙΕΚ, όπου προβλέπεται υποχρεωτικό εξάμηνο είτε πρακτικής άσκησης, είτε μαθητείας.

Το 2000 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβόνας θέσπισε ειδικά μέτρα για την ΕΕΚ έτσι ώστε να εξασφαλισθεί η οικονομική ανταγωνιστικότητα της Ε.Ε.

Στη συνέχεια, το 2002 στη διακήρυξη της Κοπεγχάγης (https://www.eqavet.eu/What-We-Do/European-Policy/Copenhagen-Process) και το 2010 στο ανακοινωθέν της Μπριζ (https://www.eqavet.eu/Aligning-with-EQAVET/Aligning-a-QA-approach/Bruge…), και  το 2015 στην σύνοδο των υπουργών παιδείας (https://www.izm.gov.lv/images/RigaConclusions_2015.pdf), καθορίσθηκαν οι στόχοι της ΕΕΚ και της Δια Βίου μάθησης, θεσπίστηκαν σχέδια για την διακρατική αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων και αναπτύχθηκε το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων EQF (European Commission, 2008).

Η μελέτη των Brockmann, Clarke και Winch (2008), αποκάλυψε ότι υπάρχουν διαφορές και ξεχωριστές αντιλήψεις για την ΕΕΚ στην Ε.Ε. Η Γερμανία και οι χώρες του νότου λειτουργούν με βάση τη γνώση και εστιάζουν στην εκπαίδευση για ένα επάγγελμα, ενώ η Αγγλία και η Ολλανδία με βάση της δεξιότητες και αποσκοπούν στην απασχολησιμότητα των ατόμων. Στο πρώτο μοντέλο (γνώση) η ΕΕΚ ενσωματώνεται σε ένα ολοκληρωμένο σχολικό σύστημα και έχει σχεδιαστεί για να είναι ικανός ο μαθητής να ενεργεί με τον κατάλληλο τρόπο εντός ενός επαγγέλματος. Τα προσόντα αποκτώνται με την επιτυχή ολοκλήρωση των μαθημάτων (θεωρητική γνώση ) και τη μάθηση στο χώρο εργασίας (μαθητεία). Στο δεύτερο μοντέλο (δεξιότητες), τα άτομα επιτρέπεται να ενισχύσουν την απασχολησιμότητά τους μέσω πιστοποίησης ικανοτήτων, που αποκτήθηκαν είτε μέσω εργασιακής εμπειρίας είτε μέσω μαθημάτων σε ένα διαμορφωμένο σύστημα. Στην Ελλάδα χρησιμοποιήθηκε το πρώτο μοντέλο.

Στην Ελληνική ΕΕΚ έχει παρατηρηθεί ότι η θεσμοθετημένη προσπάθεια κατάρτισης ως μέρος ενός σχολείου αντιμετωπίζει πολλά εμπόδια, όπως ο παρωχημένος εργαστηριακός εξοπλισμός και η απόσταση από τις πραγματικές επαγγελματικές πρακτικές. Η επαγγελματική εκπαίδευση χρειάζεται περισσότερες μαθησιακές εμπειρίες που λαμβάνουν χώρα στην επιχείρηση (Gomatos, Koutsougera, Pisimisi & Despotopoulos, 2014). Ωστόσο, η εφαρμογή διπλού συστήματος (επιχείρηση και σχολείο) περιορίζει τον παιδαγωγικό ρόλο του σχολείου. Η προοπτική εκπλήρωσης του παιδαγωγικού ρόλου του σχολείου μπορεί να υλοποιηθεί σε κοινά προγράμματα όταν το σχολείο διατηρεί το ρόλο του ως σημαντικός εταίρος (Gomatos, 2014).

Σύμφωνα με τους Brockmann, Clarke και Winch (2008), παρατηρείται αλλαγή της κατάστασης και στην αγορά εργασίας. Η οικονομία έχει μετακινηθεί από το σύστημα που βασιζόταν σε εργαζομένους με εξειδίκευση και καταμερισμό εργασίας, σε ένα σύστημα με ευέλικτη χρήση της εργασίας και έμφαση στη δια βίου μάθηση και λιγότερο στην αρχική ΕΕΚ. Οι εργοδότες δίνουν πλέον έμφαση στις προσωπικές ικανότητες όπως η επίλυση προβλημάτων, η λήψη αποφάσεων, η επικοινωνία και η συνεργασία, δεξιότητες που χαρακτηρίζουν την εκπαίδευση STEM.

ΤΟ ΜΕΤΑΛΥΚΕΙΑΚΟ ΕΤΟΣ – ΤΑΞΗ ΜΑΘΗΤΕΙΑΣ

Από τις ανά τακτά χρονικά διαστήματα ανακοινώσεις και αναρτήσεις στην επίσημη ιστοσελίδα του ΥΠΠΕΘ (https://www.minedu.gov.gr/texniki-ekpaideusi-2/mathiteia), προκύπτουν τα ακόλουθα: Ο θεσμός του «Μεταλυκειακού Έτους - Τάξης Μαθητείας» των αποφοίτων ΕΠΑ.Λ ξεκίνησε τη σχολική χρονιά 2016-17 σε 7 ειδικότητες που αναπτύχθηκαν σε 120 σχολεία, με 180 τμήματα και 1175 εγγραφές, ενώ τη σχολική χρονιά 2017-18 διευρύνθηκε σε 16 ειδικότητες και 187 σχολεία, με 406 τμήματα και 3452 εγγραφές.

Το «Μεταλυκειακό Έτος-Τάξη Μαθητείας» αποτελεί μια προαιρετική εναλλακτική εκπαιδευτική διαδρομή μετά την αποφοίτηση από το ΕΠΑ.Λ, παρέχοντας τη δυνατότητα στους ενήλικες αποφοίτους να εκπαιδευτούν σε χώρο εργασίας (επιχειρήσεις δημοσίου ή ιδιωτικού φορέα) με αμοιβή ίση με το 75% του κατώτατου ημερομισθίου και πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα, με παράλληλη εκπαίδευση στο χώρο του σχολείου (Εργαστηριακό Κέντρο), σύμφωνα με συγκεκριμένο Πρόγραμμα Σπουδών.

Η αμοιβή των μαθητευόμενων επιδοτείται κατά το ποσό των 11€ (14€ για όσους είναι άνω των25 ετών) από το Υπουργείο Παιδείας (ΕΣΠΑ) και κατά 6.12€ από τους εργοδότες, οι οποίοι καλύπτουν επίσης τις προβλεπόμενες ασφαλιστικές εισφορές. Η αμοιβή των μαθητευόμενων θα αυξηθεί, ακολουθώντας την αύξηση του κατώτατου μισθού και την τρέχουσα περίοδο έχει διαμορφωθεί ως εξής (ΦΕΚ 866, τ. Β΄, 13-03-2019) : η επιδότηση από το Υπουργείο Παιδείας (μέσω ΕΣΠΑ) στο ποσό των 16,54€ και η αμοιβή από τους εργοδότες στο ποσό των 4,88€. Αναλυτικά οι εισφορές και το νέο μισθολόγιο στο παρακάτω σύνδεσμο: https://drive.google.com/open?id=1mx1elWm8b9SEXtsUL9hxWSp_EwOsoAe8.

Το πρόγραμμα απευθύνεται σε ενήλικες και μπορούν να συμμετάσχουν προαιρετικά οι κάτοχοι: α) απολυτηρίου και πτυχίου του δευτεροβάθμιου κύκλου σπουδών των ΕΠΑ.Λ. του Ν.4386/2016, του Ν. 4186/2013 ή του Ν. 3475/2006, καθώς και παλαιότερων ισότιμων τίτλων ή β) απολυτηρίου ΓΕ.Λ. και πτυχίου του δευτεροβάθμιου κύκλου σπουδών του ΕΠΑ.Λ. του Ν. 4386/2016, του Ν. 4186/2013 και του Ν. 3475/2006, καθώς και παλαιότερων ισότιμων τίτλων και γ) απολυτηρίου και πτυχίου του Ενιαίου Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου-Λυκείου (ΕΝ.Ε.Ε.ΓΥ.-Λ) του ν. 4415/2016.

Ο θεσμός της Μαθητείας στηρίζεται σε σύγχρονα προγράμματα σπουδών, τα οποία είναι σχεδιασμένα με τη λογική και τη φιλοσοφία των μαθησιακών αποτελεσμάτων (Ζωγόπουλος, 2017), και επιδιώκουν να αποτελούν δικλείδα ασφαλείας για τη διασφάλιση της ποιότητας της όλης διαδικασίας. Απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίησή της μαθητείας είναι η συνάφεια του  χώρου εργασίας με τον ειδικότητα του μαθητευόμενου.

Επιπρόσθετα, η εποπτεία του μαθητευόμενου από εκπαιδευτή αντίστοιχης ειδικότητας, είναι υποχρεωτική (https://www.esos.gr/arthra/61402/yp-paideias-gia-ta-dimosieymata-gia-th…). Έτσι, κατά την εφαρμογή του προγράμματος υπάρχει συστηματική συνεργασία μεταξύ του εκπαιδευτικού (διδάσκοντα και επόπτη από την πλευρά του σχολείου) και του εκπαιδευτή στο χώρο απασχόλησης για την τήρηση τόσο του προγράμματος σπουδών μαθητείας όσο και του πλαισίου ποιότητας μαθητείας.

Με την ολοκλήρωση του προγράμματος, οι απόφοιτοι αποκτούν Πτυχίο Επαγγελματικής Ειδικότητας Εκπαίδευσης και Κατάρτισης επιπέδου 5 του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων, έπειτα από εξετάσεις πιστοποίησης που διενεργούνται από τον Εθνικό Οργανισμό Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΟΠΠΕΠ) (N.4186/2013). Οι εξετάσεις είναι απαραίτητες ώστε να πιστοποιηθούν οι γνώσεις  και οι δεξιότητες των αποφοίτων, οι οποίες αποκτούνται κατά σημαντικό μέρος στο χώρο εργασίας.

Το πτυχίο αυτό δίνει τη δυνατότητα στους αποφοίτους να διεκδικήσουν μια θέση, στο αντικείμενο της ειδικότητάς τους στην αγορά εργασίας με καλύτερους όρους, καθώς και στις διαδικασίες πρόσληψης στο δημόσιο, στις οποίες μοριοδοτούνται με επιπλέον 150 μονάδες (στη ΔΕ κατηγορία). Ως προς τα επαγγελματικά δικαιώματα (Ν.4115/2013) και τις αντίστοιχες επαγγελματικές άδειες, η απαιτούμενη προϋπηρεσία μειώνεται κατά 1 έτος σύμφωνα με τον οδηγό του ΕΟΠΠΕΠ για Πτυχίο Επαγγελματικής Ειδικότητας Εκπαίδευσης και Κατάρτισης επιπέδου 5 (https://www.eoppep.gr/images/Isotimies_Kai_Epaggelmatika_Dikawmata/iek_… / σελ. 19-24) σε σχέση με το πτυχίο ΕΠΑΛ επιπέδου 4 (https://www.eoppep.gr/images/Isotimies_Kai_Epaggelmatika_Dikawmata/epal…; / σελ. 12-15).

Κατά το τρέχον σχολικό έτος 2018-19, διενεργείται η Γ΄ φάση. Σύμφωνα με στοιχεία του ΥΠΠΕΘ, καταγράφεται συνεχής αύξηση του αριθμού μαθητευόμενων της τάξης του  231% σε σχέση με το σχολικό έτος 2016-17. Στην αύξηση αυτή συνέβαλαν η  διεύρυνση των διαθέσιμων ειδικοτήτων (από 6 το σχ. έτος 2016-2017, σε 21 την τρέχουσα χρονιά), η αύξηση του αριθμού των σχολικών μονάδων που έχουν εντάξει τη μαθητεία στην εκπαιδευτική τους διαδικασία (+ 49% σε σχέση με το σχ. έτος 2016-2017), καθώς και η αύξηση του αριθμού των τμημάτων μαθητείας που λειτουργούν σε αυτά (+128% σε σχέση με το σχ. έτος 2016-2017). Συμμετέχουν 3706 μαθητευόμενοι.

Κρίσιμη παράμετρος για την επιτυχή συνέχιση του θεσμού αποτελεί η ενεργός συμμετοχή των εκπαιδευτικών, καθώς και η εμπλοκή δημόσιων και δημοτικών οργανισμών, ιδιωτών και κοινωνικών φορέων. Για το τρέχον σχολικό έτος, η κατανομή των θέσεων μαθητείας καταγράφεται στο 52% (1.944 θέσεις) για τον δημόσιο τομέα και 48% (1.762 θέσεις) για τον ιδιωτικό.

Οι πρώτες εξετάσεις του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π πραγματοποιήθηκαν στις 7/7/2018 και τα ποσοστά επιτυχίας ήταν υψηλά. Συγκεκριμένα στο θεωρητικό μέρος (89%) και στο πρακτικό μέρος (91%). Το 80%  των υποψηφίων πιστοποιήθηκε και απέκτησε Πτυχίο ειδικότητας Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης επιπέδου 5 (https://www.dikaiologitika.gr/eidhseis/paideia/218779/eoppep-ypsila-ta-…).

Ο Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π, πραγματοποίησε στις 17/2/2019, για δεύτερη φορά από την έναρξη εφαρμογής του θεσμού, εξετάσεις Πιστοποίησης αποφοίτων του Μεταλυκειακού Έτους – Τάξης Μαθητείας της Α΄ & Β΄ φάσης. σε 21 εξεταστικά κέντρα σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Κομοτηνή, Λάρισα, Ιωάννινα, Κοζάνη, Λαμία, Αγρίνιο, Αμαλιάδα, Καλαμάτα, Ηράκλειο, Χανιά, Ρόδο, Μυτιλήνη, Χίο, Σάμο, Λήμνο και Ικαρία.

Στο πλαίσιο αυτό συγκροτήθηκαν 336 προπαρασκευαστικά τμήματα, στα οποία συμμετείχαν 1.624 απόφοιτοι του Μεταλυκειακού Έτους-Τάξης Μαθητείας των Επαγγελματικών Λυκείων. Στις εξετάσεις αυτές συμμετείχαν 1.700 απόφοιτοι/ες από τις 16 ειδικότητες που λειτούργησαν τη σχολική χρονιά 2017-18 αλλά και των 3 πιλοτικών προγραμμάτων του Μεταλυκειακού Έτους - Τάξης Μαθητείας των ΕΠΑΛ.

Το ποσοστό συμμετοχής στις Εξετάσεις Πιστοποίησης αποφοίτων του Μεταλυκειακού Έτους – Τάξης Μαθητείας των ΕΠΑ.Λ με βάση τις αιτήσεις που υποβλήθηκαν, άγγιξε το 95% (https://www.esos.gr/arthra/61332/5-apohi-apo-tis-exetaseis-pistopoiisis…).

Οι ειδικότητες του Μεταλυκειακού Έτους- Τάξης Μαθητείας των ΕΠΑ.Λ. για τις οποίες πραγματοποιήθηκαν εξετάσεις πιστοποίησης είναι οι παρακάτω:

1.Τεχνικός Τεχνολογίας Τροφίμων και Ποτών

2. Υπάλληλος Τουριστικών Επιχειρήσεων

3. Γραφικών Τεχνών

4. Τεχνικός Ηλεκτρονικών και Υπολογιστικών Συστημάτων, Εγκαταστάσεων, Δικτύων και Τηλεπικοινωνιών

5. Τεχνικός Εγκαταστάσεων Ψύξης Αερισμού και Κλιματισμού

6. Βοηθός Ιατρικών –Βιολογικών Εργαστηρίων

7. Βοηθός Βρεφονηπιοκόμων

8. Αισθητικής Τέχνης

9. Βοηθός Φυσικοθεραπευτή

10. Βοηθός Νοσηλευτή

11. Ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις (πιλοτικές τάξεις)

12. Σχεδιαστής δομικών έργων και γεωπληροφορικής

13. Τεχνικός εφαρμογών πληροφορικής 1

14. Τεχνικός ηλεκτρολογικών συστημάτων, εγκαταστάσεων και δικτύων

15. Τεχνικός Οχημάτων

16. Τεχνικός φυτικής παραγωγής

17. Σύγχρονη επιχειρηματική γεωργία (πιλοτική τάξη)

18. Υπάλληλος διοίκησης και οικονομικών υπηρεσιών

Η κατανομή των μαθητευομένων στις ειδικότητες που λειτουργούν στα ΕΠΑΛ τη σχολική χρονιά 2018-2019 είναι η ακόλουθη (πηγή: https://www.minedu.gov.gr/texniki-ekpaideusi-2/mathiteia/39501-07-02-19…):

Η ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ «ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ»

Όπως προκύπτει από το ανωτέρω διάγραμμα, η ειδικότητα «Τεχνικός Οχημάτων» είναι αυτή που επιλέγεται περισσότερο από τους μαθητευόμενους στη Γ φάση λειτουργίας του προγράμματος και μάλιστα με σημαντική διαφορά. Ομοίως, κατά τη Β φάση (σχ. Έτος 2017-18), στην οποία είχαμε 16 ειδικότητες, η συγκεκριμένη ειδικότητα αποτελούσε την πρώτη επιλογή των μαθητευομένων μαζί με την ειδικότητα Τεχνικός ηλεκτρολογικών συστημάτων εγκαταστάσεων και δικτύων (ποσοστό 16,01%, ήτοι περίπου 512 μαθητευόμενοι. Πηγή: http://panelladikes24.blogspot.com/2017/12/blog-post_11.html). Η ειδικότητα αυτή είναι μία από τις επτά ειδικότητες που λειτούργησαν από την έναρξη του θεσμού (Α φάση – σχ.έτος 2016-17). Το αρχικό Πρόγραμμα Σπουδών της ειδικότητας αναφέρεται στο ΦΕΚ 796/τ.Β’/13-03-2017. Εντοπίσθηκαν ορισμένες ελλείψεις και αδύνατα σημεία (Ζωγόπουλος, κ.ά, 2017).

Ακολούθησε νεότερο βελτιωμένο πρόγραμμα σπουδών ΦΕΚ 3077/ τ. Β’/ 27-7-2018. Οι διδακτικές ενότητες (μαθησιακά πεδία, όπως αναφέρονται) του προγράμματος που υλοποιείται στο χώρο του σχολείου (εργαστήριο), με τις αντίστοιχες 203 ώρες διδασκαλίας είναι οι εξής:

1. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ  (14 ώρες)

2. ΑΣΦΑΛΕΙΑ  & ΥΓΕΙΑ (14 ώρες)

3. ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ (7 ώρες)

4.ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑ – ΑΡΧΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (14 ώρες)

5.  ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΟΧΗΜΑΤΟΣ (42 ώρες)

6. ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΒΛΑΒΗΣ ΟΧΗΜΑΤΟΣ (35 ώρες)

7. ΕΠΙΣΚΕΥΗ  ΒΛΑΒΗΣ ΟΧΗΜΑΤΟΣ (35 ώρες)  

ΣΥΝΟΛΟ ΩΡΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ 1 έως 7:  161 ώρες

ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΑΘΗΤΕΙΑΣ (42 ώρες)

Επίσης, στο ΦΕΚ 2361 τ. Β’/ 20-6-2018 είναι δημοσιευμένο το Πρόγραμμα Σπουδών για το Προπαρασκευαστικό Πρόγραμμα Πιστοποίησης Αποφοίτων του «Μεταλυκειακού έτους - τάξης μαθητείας» της συγκεκριμένης ειδικότητας.

Το Προπαρασκευαστικό Πρόγραμμα Πιστοποίησης, συνολικής διάρκειας τριάντα πέντε (35) ωρών της ειδικότητας «Τεχνικός Οχημάτων», στοχεύει στην αρτιότερη προετοιμασία για τη συμμετοχή των αποφοίτων του «Μεταλυκειακού Έτους-Τάξης Μαθητείας» στις διαδικασίες πιστοποίησης προσόντων και απόκτησης Πτυχίου Επαγγελματικής Ειδικότητας επιπέδου 5, που διεξάγονται ετησίως από τον ΕΟΠΠΕΠ, μέσω: α) της ανακεφαλαίωσης του Προγράμματος Σπουδών του Μεταλυκειακού έτους-τάξης μαθητείας, β) της προετοιμασίας για τις εξετάσεις πιστοποίησης / αποσαφήνισης θεμάτων που σχετίζονται με τις διαδικασίες πιστοποίησης προσόντων και απόκτησης Πτυχίου Επαγγελματικής Ειδικότητας επιπέδου 5 που διεξάγονται ετησίως από τον ΕΟΠΠΕΠ, γ) της γενικότερης προετοιμασίας των αποφοίτων για την ένταξή τους στην αγορά εργασίας. Για την ειδικότητα «Τεχνικός Οχημάτων» λήφθηκε υπόψη το διαθέσιμο από τον ΕΟΠΠΕΠ Πιστοποιημένο Επαγγελματικό Περίγραμμα της ειδικότητας του Μηχανικού Αυτοκινήτων.

Για το επαγγελματικό περίγραμμα της Ειδικότητας «Τεχνικός Οχημάτων» στο  ΦΕΚ 796 τ.Β, 2017 αναφέρονται τα εξής:

Ο/η απόφοιτος/η της ειδικότητας «ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ » έτους μαθητείας είναι ικανός/ή να συντηρεί όλους τους τύπους οχημάτων, να διαγιγνώσκει τυχόν δυσλειτουργίες – βλάβες συστημάτων και μηχανισμών των οχημάτων, να επισκευάζει και να ρυθμίζει όλα τα συστήματα και υποσυστήματα, μηχανισμούς και εξαρτήματα των οχημάτων.

Ειδικότερα, είναι ικανός/ή να συντηρεί και να επισκευάζει τον κινητήρα, το κιβώτιο ταχυτήτων, το διαφορικό καθώς και τα συστήματα – συμβατικά και σύγχρονα – τροφοδοσίας, εξαγωγής καυσαερίων, διεύθυνσης (συμπεριλαμβανομένης και της ζυγοστάθμισης τροχών), πέδησης, μετάδοσης κίνησης στους κινητήριους τροχούς, ανάρτησης, ψύξης και λίπανσης αυτοκινήτων και μοτοποδηλάτων, ηλεκτρικού συστήματος. Επίσης θα είναι ικανός/ή να αναλαμβάνει την εξαγωγή και επανατοποθέτηση αερόσακων αεροθαλάμων καθώς και τις εργασίες συντήρησης και επισκευής πάσης φύσεων συστημάτων κλιματισμού (air condition), όπως και τη συντήρηση και την αντικατάσταση των συσσωρευτών. Ο/η απόφοιτος/η έχει τις γνώσεις και τις δεξιότητες ώστε να εκτελεί υπεύθυνα, εμπρόθεσμα και με επαγγελματική δεοντολογία τις εργασίες επισκευής, συντήρησης και διάγνωσης στο αυτοκίνητο, ακολουθώντας τις τεχνικές προδιαγραφές του κατασκευαστή.

Οι γενικές ικανότητες και τα χαρακτηριστικά που πρέπει να διαθέτει ο/η απόφοιτος/η της ειδικότητας «Τεχνικός Οχημάτων» είναι:

-Σωματικά χαρακτηριστικά: άριστη όραση, άριστη διάκριση των χρωμάτων, επιδεξιότητα στα χέρια (σταθερό χέρι, άριστος χειρισμός ποικιλίας εργαλείων).
-Γνώση ξένης γλώσσας σε ικανοποιητικό επίπεδο, ώστε να διαβάζει τεχνικά εγχειρίδια, να συνεννοείται με αλλοδαπούς συναδέλφους του, εργοδηγούς και μηχανικούς, καθώς και με πελάτες.
-Γνώσεις χειρισμού Η/Υ όπως εφαρμογές γραφείου, internet.
-Υπευθυνότητα εκτέλεσης εργασιών.
-Ικανότητα λήψης πρωτοβουλιών.
-Μεθοδικότητα και οργάνωση.
-Διάθεση πνεύματος συνεργατικότητας και ομαδικής εργασίας.
-Κριτική σκέψη.

Επίσης, σύμφωνα με τον ΕΟΠΠΕΠ, σε γενικό επίπεδο τα μαθησιακά αποτελέσματα επιπέδου 5, σύμφωνα με το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων, αναλύονται και περιγράφονται ως εξής:

• Γνώσεις: Διαθέτει ευρείες, εξειδικευμένες, αντικειμενικές και θεωρητικές γνώσεις σε ένα πεδίο εργασίας ή σπουδής και έχει επίγνωση των ορίων των γνώσεων αυτών.
• Δεξιότητες: Κατέχει ευρύ φάσμα γνωστικών και πρακτικών δεξιοτήτων που απαιτούνται για την εξεύρεση δημιουργικών λύσεων σε αφηρημένα προβλήματα.
• Ικανότητες: Μπορεί να διαχειρίζεται και να επιβλέπει στο πλαίσιο συγκεκριμένης εργασίας ή διαδικασίας μάθησης, όπου μπορεί να συμβαίνουν και απρόβλεπτες αλλαγές. Μπορεί να αναθεωρεί και να αναπτύσσει τόσο την προσωπική του απόδοση όσο και άλλων ατόμων.

Η ΕΡΕΥΝΑ

Όπως προαναφέρθηκε, το πρόγραμμα προβλέπει την προετοιμασία των αποφοίτων, πριν τις εξετάσεις πιστοποίησης, μέσω του Προπαρασκευαστικού Προγράμματος Πιστοποίησης, σύμφωνα με το Προγράμμα Σπουδών για το Προπαρασκευαστικό Πρόγραμμα Πιστοποίησης Αποφοίτων του «Μεταλυκειακού έτους - τάξης μαθητείας» (http://www.minedu.gov.gr/publications/docs2018/PROGMAUHTEIASFEK.pdf / σελ. 20), το οποίο περιλαμβάνει 35ώρες μαθήματος επιμερισμένες σε 7 ημέρες. Τα μαθήματα πραγματοποιήθηκαν από 04/02/2019 έως και 12/02/2019, με ευθύνη των Περιφερειακών Διευθύνσεων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.

Ο ΕΟΠΠΕΠ έχει αναρτήσει στην ιστοσελίδα του για κάθε ειδικότητα 200 ερωτήσεις πιστοποίησης για το θεωρητικό μέρος και 30 ερωτήσεις πιστοποίησης για το πρακτικό μέρος. Από τις ερωτήσεις αυτές, κληρώνονται ορισμένες την ημέρα των εξετάσεων και αποστέλλονται στα εξεταστικά κέντρα για τη διαδικασία εξέτασης.

Η έρευνα που υλοποιήσαμε αφορά στην επίδοση των αποφοίτων της ειδικότητας «Τεχνικός Οχημάτων» πριν από την συμμετοχή τους στις εξετάσεις Πιστοποίησης. Η συγκεκριμένη ειδικότητα παρουσιάζει πανελλαδικά την μεγαλύτερη συμμετοχή στην τρέχουσα φάση με 718 μαθητευόμενους (πηγή :  https://www.esos.gr/arthra/61159/dipsoyn-gia-praktiki-mathisi-i-apofoit…). Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητευομένων απασχολείται σε ιδιωτικούς φορείς.

Για την διενέργεια της έρευνας κατασκευάσαμε ένα ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο 200 ερωτήσεων, σύμφωνα με τον επίσημο κατάλογο  ερωτήσεων εξέτασης του θεωρητικού μέρους του ΕΟΠΠΕΠ (https://www.eoppep.gr/images/EPAL/epal_texnikos_oximaton.pdf).

Παραθέτουμε παρακάτω τα στοιχεία και τα αποτελέσματα:

Δείγμα : 33 απόφοιτοι Νομού Αττικής σε σύνολο 78 που δήλωσαν συμμετοχή στις εξετάσεις πιστοποίησης στο συγκεκριμένο Νομό
Χρονική περίοδος έρευνας: Από 30/01/2019  έως 16/02/2019
Ερωτηματολόγιο : https://goo.gl/forms/3DLS5FXThr8utrqK2
Κλίμακα επίδοσης : 0-1000
Απαντήσεις αναλυτικά :
https://docs.google.com/forms/d/1QNYQ6SC0P8v9fJonyGzHjnn9BCxU-FR_NNJtQY…

Στο γράφημα 1 φαίνεται η κατανομή επιδόσεων των αποφοίτων. Το μεγαλύτερο ποσοστό 58% (19 στους 33) πέτυχε επίδοση μεταξύ 800 και 1000. Το 30% (10 στους 28) πέτυχε επίδοση μεταξύ 600 και 800 και ακολουθεί ποσοστό  12% ( 4 στους 33) πέτυχε επίδοση μεταξύ 400 και 1600. Η μέση τιμή της επίδοσης είναι 785/1000.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα αναμένεται τα ποσοστά  επιτυχίας των αποφοίτων, τουλάχιστον στο θεωρητικό μέρος, να είναι υψηλά.

Στο Γράφημα 2, παρουσιάζεται η επίδοση του κάθε μαθητευόμενου ξεχωριστά. Παρατηρούμε ότι ο μικρότερος βαθμός που σημειώθηκε είναι 476/1000 και ο υψηλότερος 987/1000. Οι απαντήσεις των μαθητευομένων σε κάθε μία από τις ερωτήσεις είναι διαθέσιμη στο παρακάτω σύνδεσμο : https://docs.google.com/forms/d/1QNYQ6SC0P8v9fJonyGzHjnn9BCxU-FR_NNJtQY…

Οι ερωτήσεις που δυσκόλεψαν περισσότερο τους μαθητευόμενους  παρουσιάζονται στον ακόλουθο Πίνακα 1. Σκόπιμο κρίνεται, στο επόμενο προπαρασκευαστικό τμήμα προετοιμασίας, να δοθεί από τους εκπαιδευτές μεγαλύτερη έμφαση στις συγκεκριμένες ερωτήσεις. Αναλυτικά οι απαντήσεις των ερωτήσεων που δυσκόλεψαν τους μαθητευόμενος φαίνονται στον παρακάτω σύνδεσμο : https://drive.google.com/open?id=1LIDxL2luVIBbJztrhW_6YsfXgiJvftNe

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Γενικά, στο εθνικό στρατηγικό πλαίσιο για την αναβάθμιση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και της Μαθητείας στην Ελλάδα, επιχειρείται μια ολιστική προσέγγιση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΕΕΚ). Η ενιαία όμως θεώρηση θα πρέπει να επεκτείνεται σε όλες τις εκφάνσεις των διαδικασιών εκπαίδευσης και κατάρτισης συμπεριλαμβάνοντας τα μαθησιακά αποτελέσματα, τα επαγγελματικά προσόντα και δικαιώματα, τα επαγγελματικά περιγράμματα, τα προγράμματα σπουδών, τις διδακτικές μεθοδολογίες, τις κοινές διαδικασίες πιστοποίησης προσόντων, τη σύνδεση των ομοειδών σχολικών μονάδων (κατάρτισης ή εκπαίδευσης) με την παραγωγή, το νομικό καθεστώς, καθώς και άλλους παράγοντες που σχετίζονται με τις δράσεις επαγγελματικής εκπαίδευσης ή κατάρτισης (Πάγκαλος & Ζωγόπουλος, 2017).

Ειδικότερα, ο θεσμός της μαθητείας, που απώτερος στόχος είναι να αντιμετωπισθεί ως μέθοδος μάθησης (Ζωγόπουλος & Γκολώνης, 2017), εφαρμόζεται για 3η σχολική χρονιά και σύμφωνα με το ΥΠΠΕΘ έχει συναντήσει την καθολική αποδοχή από εκπαιδευτικούς και απόφοιτους των ΕΠΑΛ. Θετικά επίσης είναι τα πρώτα σχόλια για το θεσμό από δημόσιους και δημοτικούς οργανισμούς, ιδιώτες εργοδότες και κοινωνικούς φορείς. Η επιτυχία του νέου θεσμού φαίνεται και από τα στατιστικά στοιχεία του ΥΠΠΕΘ. Τόσο οι προσφερόμενες θέσεις μαθητείας στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, όσο και οι απόφοιτοι - μαθητευόμενοι που παρακολουθούν το πρόγραμμα αυτό κάθε χρονιά αυξάνονται σημαντικά. Όλο και περισσότερα σχολεία εμπλέκονται στην υλοποίηση του θεσμού, όλο και περισσότερα τμήματα δημιουργούνται. Η ένταξη των ειδικοτήτων στο πρόγραμμα μαθητείας γίνεται σταδιακά. Το σχολικό έτος 2018-19 λειτουργούν τμήματα μαθητείας σε 21 ειδικότητες στις οποίες έχουν ολοκληρωθεί και τα αντίστοιχα προγράμματα σπουδών. Στόχος φυσικά είναι η ένταξη και των 35 ειδικοτήτων και από τους εννιά Τομείς.

Σε ότι αφορά στην ειδικότητα «Τεχνικός Οχημάτων», θα πρέπει να επισημανθεί πως το πρόγραμμα σπουδών του Προπαρασκευαστικού Προγράμματος Πιστοποίησης οφείλει να εναρμονισθεί σύμφωνα με το νέο πρόγραμμα σπουδών της ειδικότητας που περιγράφεται στο ΦΕΚ 3077/ τ. Β’/ 27-7-2018. Επίσης, οι ερωτήσεις πιστοποίησης τη δεύτερη περίοδο εξέτασης, εμφάνισαν ορισμένες αλλαγές σε σχέση με την πρώτη περίοδο. Αυτό που έχει παρατηρηθεί έως σήμερα είναι πως η εμπειρία που αποκτούν οι μαθητευόμενοι από την πρακτική άσκηση αποτυπώνεται στην επίδοση των μαθητευομένων στις εξετάσεις πιστοποίησης. Η υλοποίηση του προγράμματος μαθητείας σε ιδιωτικούς φορείς που σχετίζονται άμεσα με το επάγγελμα του Τεχνικού Οχημάτων λειτουργεί θετικά ως προς την απόκτηση εμπειρίας αλλά και συντελεί θετικά στην επιτυχή περάτωση των εξετάσεων πιστοποίησης.

Η παρούσα έρευνα δύναται να επεκταθεί με κατάλληλο δείγμα σε Πανελλαδικό επίπεδο. Θα μπορούσε να δοθεί το συγκεκριμένο τεστ εξέτασης στους υποψηφίους που παρακολουθούν το προπαρασκευαστικό πρόγραμμα πιστοποίησης μία φορά κατά την έναρξη του προγράμματος (pre) και μία φορά με τη λήξη αυτού (post), και να ανιχνευθούν οι καταστάσεις και συνθήκες βελτίωσης.

Σε επόμενη έρευνα στόχος μας θα είναι να  συλλέξουμε  ορισμένα επιπλέον ποιοτικά χαρακτηριστικά όπως το είδος του φορέα που πραγματοποιήθηκε το πρόγραμμα της μαθητείας, την περιοχή, τις απόψεις των αποφοίτων για το πρόγραμμα, την τρέχουσα εργασιακή τους κατάσταση, με ποιο τρόπο ενημερώθηκαν, την ηλικία των μαθητευομένων κλπ.

Πάντως, ως μια πρώτη εκτίμηση, το όφελος παρακολούθησης του προπαρασκευαστικού τμήματος  προετοιμασίας 35 ωρών των υποψηφίων δείχνει να αυξάνει τις πιθανότητες επιτυχίας στις εξετάσεις πιστοποίησης.

ΑΝΑΦΟΡΕΣ

Ζωγόπουλος, Ε., Γκολώνης, Χ. (2017). Το Δυικό σύστημα εκπαίδευσης (Μαθητεία) στα ΕΠΑ.Λ ως μέθοδος μάθησης. Μια αρχική προσέγγιση. 4Ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νέος Παιδαγωγός. Πειραιάς, 01-02/4/2017.
Ζωγόπουλος, Ε. (2017). Μοντέλο σχεδιασμού Προγράμματος Σπουδών μαθητείας ΕΠΑ.Λ βασιζόμενο στα μαθησιακά αποτελέσματα. 2ο Διεθνές Συνέδριο "Αξιολόγηση στην Εκπαίδευση". Αλεξανδρούπολη 6-8/10/ 2017.
 Ζωγόπουλος, Ε., Πάγκαλος, Σ, Γκολώνης, Χ. (2017). Προγράμματα σπουδών τάξης Μαθητείας. Μελέτη περίπτωσης για το Πρόγραμμα Σπουδών Τομέα Μηχανολογίας της ειδικότητας «Τεχνικός Οχημάτων». 3ο Διεθνές Συνέδριο για την Προώθηση της Εκπαιδευτικής Καινοτομίας. Λάρισα, 13-15/10/2017.
Πάγκαλος, Σ., Ζωγόπουλος, Ε. (2017). Εκπαίδευση και Κατάρτιση. Οι δυο πλευρές της μαθησιακής διαδικασίας. Περιοδικό της ΠΕΣΣ «Θεωρία και Πράξη στην εκπαίδευση». Τεύχος 2ο, Οκτώβριος 2017.

Οδηγός Εφαρμογής Μεταλυκειακού Έτους Τάξης Μαθητείας (2017).  1η έκδοση. ΥΠΠΕΘ.
ΥΠ.Π.Ε.Θ. (2016). Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο για την Αναβάθμιση της Επαγγελματικής
Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και της Μαθητείας. Ανακτήθηκε 24/02/2019 από: https://tinyurl.com/hu3exrs.
ΦΕΚ 796, τ. Β’/ 13-03-2017. Πρόγραμμα Σπουδών για το «Μεταλυκειακό έτος – τάξη μαθητείας» των αποφοίτων της ειδικότητας «Τεχνικός Οχημάτων».
ΦΕΚ 3077/ τ. Β’/ 27-7-2018. Πρόγραμμα Σπουδών ειδικότητας «Τεχνικός Οχημάτων» για το «Μεταλυκειακό έτος - τάξη μαθητείας»
ΦΕΚ 2361 τ. Β’/ 20-6-2018. Προγράμματα Σπουδών για το Προπαρασκευαστικό Πρόγραμμα Πιστοποίησης Αποφοίτων του «Μεταλυκειακού έτους - τάξης μαθητείας» των ΕΠΑ.Λ. των παρακάτω ειδικοτήτων: «Υπάλληλος Διοίκησης και Οικονομικών Υπηρεσιών», «Τεχνικός Φυτικής Παραγωγής», «Σχεδιαστής Δομικών Έργων και Γεωπληροφορικής», «Τεχνικός Οχημάτων», «Τεχνικός Ηλεκτρολογικών Συστημάτων, Εγκαταστάσεων και Δικτύων», «Τεχνικός Εφαρμογών Πληροφορικής», «Βοηθός Νοσηλευτή», «Σύγχρονη Επιχειρηματική Γεωργία» (Πιλοτική Τάξη Μαθητείας), «Τεχνικός Ηλεκτρολογικών Συστημάτων, Εγκαταστάσεων και Δικτύων» (Πιλοτική Τάξη Μαθητείας), «Ηλεκτρολογικές Εγκαταστάσεις» (Πιλοτική Τάξη Μαθητείας)
Brockmann, M., Clarke, L., & Winch, C. (2008). Knowledge, skills, competence: European divergences in vocational education and training (VET)—the English, German and Dutch cases. Oxford review of education, 34(5), 547-567.
European Commission. (2008). The European Qualifications Framework for Lifelong
Learning, Education & Training 2010, European Commission, Brussels. Ανακτήθηκε 24/02/2019 από: http://www.ecompetences.eu/site/objects/download/4550_EQFbroch2008en.pdf
Gomatos, L. (2014, September). The pedagogical role of schools in joint vocational education programs between school and enterprises. Paper presented at the International Scientific Conference eRA-9, T.E.I. of Piraeus, Athens. Ανακτήθηκε 24/02/2019 από : http://era.teipir.gr/sites/default/files/education_iii_session_0.pdf.
Gomatos, L., Koutsougera, A., Pisimisi, H., & Despotopoulos, K. (2014). Descriptions d’activités professionnelles par des enseignants et des praticiens: éléments de synthèse et de comparaison. Educational Journal of the University of Patras UNESCO Chair. Ανακτήθηκε 24/02/2019 από http://resmicte.lis.upatras.gr/index.php/ejupUNESCOchair/article/viewFi…

ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ
http://www.eoppep.gr/index.php/el/search-for/professional-outlines#μηχα….
https://www.eoppep.gr/index.php/el/qualification-certificate/profession…
https://www.minedu.gov.gr/texniki-ekpaideusi-2/mathiteia
https://www.esos.gr/arthra/61402/yp-paideias-gia-ta-dimosieymata-gia-th…
https://www.dikaiologitika.gr/eidhseis/paideia/218779/eoppep-ypsila-ta-…
https://www.esos.gr/arthra/61332/5-apohi-apo-tis-exetaseis-pistopoiisis…
http://www.minedu.gov.gr/publications/docs2018/PROGMAUHTEIASFEK.pdf / σελ. 20
https://www.minedu.gov.gr/texniki-ekpaideusi-2/mathiteia/39501-07-02-19…
https://www.esos.gr/arthra/61159/dipsoyn-gia-praktiki-mathisi-i-apofoit…
https://www.eoppep.gr/images/EPAL/epal_texnikos_oximaton.pdf
https://goo.gl/forms/3DLS5FXThr8utrqK2
https://docs.google.com/forms/d/1QNYQ6SC0P8v9fJonyGzHjnn9BCxU-FR_NNJtQY…
https://drive.google.com/open?id=1LIDxL2luVIBbJztrhW_6YsfXgiJvftNe
http://panelladikes24.blogspot.com/2017/12/blog-post_11.html
https://drive.google.com/open?id=1mx1elWm8b9SEXtsUL9hxWSp_EwOsoAe8.

Ευχαριστίες
Ευχαριστούμε θερμά τους συναδέλφους εκπαιδευτικούς που συνεργάσθηκαν για την υλοποίηση της παρούσας έρευνας και ευελπιστούμε την επόμενη περίοδο εξετάσεων να έχουμε ένα μεγαλύτερο δείγμα μαθητευομένων.