Αξιότιμη κυρία υπουργέ Παιδείας και Θρησκευμάτων,
Εμείς, οι 17 μαθητές και μαθήτριες του Τμήματος Λατινικών της Γ τάξης του 1ου Γενικού Λυκείου Ηρακλείου – Καπετανακείου, αποφασίσαμε ως ομάδα να σας υποβάλουμε την παρούσα επιστολή, θέλοντας να σας εκφράσουμε τη βαθύτατη επιθυμία μας να επιστρέψουν τα Λατινικά, ως μάθημα της Ομάδας Ανθρωπιστικών Σπουδών.
Έπειτα από έρευνα στην αρχή της σχολικής χρονιάς στο μαθητικό δυναμικό του σχολείου μας, συνειδητοποιήσαμε ότι ένας ικανός αριθμός μαθητών /-τριών επιθυμούσαμε να διδαχθούμε τα λατινικά. Πιθανότατα είμαστε ένα από τα ελάχιστα τμήματα στα λύκεια όλης της Ελλάδας που διδασκόμαστε τα λατινικά κατά τη σχολική χρονιά 2019-2020, όχι ως μάθημα κατεύθυνσης, αλλά πλέον ως μάθημα επιλογής.
Μπορεί να μην είμαστε πολλοί, ωστόσο νιώθουμε την ανάγκη να σας διατυπώσουμε τις απόψεις μας πάνω στο μείζον θέμα της επαναφοράς των Λατινικών στην κατεύθυνση των Ανθρωπιστικών Σπουδών.
Εμείς, ως νέοι, ανήκουμε στη γενιά εκείνη που στερήθηκε το δικαίωμα της διδασκαλίας των λατινικών, μιας γλώσσας, της οποίας οι ρίζες αγγίζουν τους σπουδαιότερους πολιτισμούς που δημιουργήθηκαν ποτέ, τον αρχαιοελληνικό και τον ρωμαϊκό. Μετά από προσεκτική παρατήρηση, συνειδητοποιήσαμε ότι τα Λατινικά αποτελούν το θεμέλιο, τη βάση, τον πυλώνα των περισσότερων ευρωπαϊκών και αμερικανικών γλωσσών.
Η αλήθεια είναι ότι στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας διδασκόμαστε την αξία και τον βαθύτατο πλούτο της ελληνικής γλώσσας και μαθαίνουμε να σεβόμαστε και να ερευνούμε όλες τις παγκόσμιες γλώσσες. Η γλώσσα κάθε λαού εκφράζει πολύ περισσότερα από απλές λέξεις. Το γεγονός της συγκόλλησης των συλλαβών μεταξύ τους δε θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως κάτι λιγότερο από θαύμα. Πίσω από κάθε γλώσσα κρύβεται ένα παρελθόν απέραντης ιστορίας, κουλτούρας και πολιτισμού. Όλη η πνευματική και διανοητική ανάπτυξη ενός λαού αποτυπώνεται ξεκάθαρα και αναμφισβήτητα στη γλώσσα του. Η γλώσσα είναι η απόδειξη της ύπαρξης και της εξέλιξης όλων των ανθρώπων πάνω στη γη. Τα Λατινικά μαζί με τα Αρχαία Ελληνικά αποτελούν τρανό παράδειγμα των παραπάνω.
Γνωρίζουμε, βέβαια, πως εμείς δεν είχαμε την ευκαιρία να εμβαθύνουμε και να διεισδύσουμε στον κόσμο των Λατινικών. Ωστόσο, αυτό το παράπονο δε θα θέλαμε να το εκφράσουν και οι γενιές που ακολουθούν. Μπορεί φέτος εμείς οι 17 μαθητές και μαθήτριες να διδασκόμαστε τα λατινικά μόνο δύο ώρες εβδομαδιαίως, όμως είμαστε σε θέση να αντιληφθούμε μέσω της μελέτης ορισμένων κειμένων και γραμματικών κανόνων ότι το γνωστικό πεδίο που παρέχει η συγκεκριμένη γλώσσα είναι απεριόριστο και ακόμη ανεξερεύνητο σε όλους εμάς. Είναι χαρακτηριστική η έκπληξή μας κάθε φορά που διαπιστώνουμε στις συναντήσεις μας με τη «γλώσσα» αυτή ότι λέξεις της δικής μας γλώσσας και των σύγχρονων ευρωπαϊκών γλωσσών προέρχονται από τη λατινική. Κι αυτό γιατί οι ρίζες των παραπάνω γλωσσών συγγενεύουν ή και βασίζονται στα λατινικά και έχουν υιοθετήσει αρκετά στοιχεία από αυτά. Ακόμη πιο μεγάλη είναι η έκπληξή μας τώρα που μπορούμε επιγραφές της ενετικής περιόδου της πόλης μας να τις διαβάζουμε και να τις κατανοούμε, αναγνωρίζοντας την ακόμη «ζωντανή» παρουσία της στην καθημερινή μας βόλτα.
Και αυτό γιατί, τα λατινικά σκιαγραφούν τεράστιες ιστορικές περιόδους και πίσω τους όλο το πνευματικό και πολιτιστικό υπόβαθρο του παρελθόντος της ευρωπαϊκής μας οικογένειας και της τοπικής μας ιστορίας. Η γνώση αυτή θεωρούμε πως δεν μπορεί να παραγκωνίζεται ή καλύτερα να ακυρώνεται στο σχολείο, σκοπός του οποίου πρέπει να είναι η μετάδοση γνώσεων, ηθών, αξιών και κανόνων συμπεριφοράς. Μέσω των Λατινικών ολοκληρώνεται όλο το φάσμα των Ανθρωπιστικών Σπουδών, αφού επιπλέον συμβάλλουν σε μέγιστο βαθμό στην κατανόηση των κύριων γλωσσών που επιστημονικά και βιβλιογραφικά χρησιμοποιούνται (π.χ. των αγγλικών, των γαλλικών, των γερμανικών, των ιταλικών και των ισπανικών). Παράλληλα, τα λατινικά αποτελούν πολυτιμότατο εργαλείο σε πληθώρα επαγγελμάτων που προκύπτουν από τις αντίστοιχες σχολές της Θεωρητικής Κατεύθυνσης. Για παράδειγμα: οι υποψήφιοι της δικιάς μας γενιάς για τις Φιλολογικές Σχολές και τις Νομικές δε θα έχουμε καν τη στοιχειώδη γνώση μιας γλώσσας στην οποία οικοδομήθηκε το ρωμαϊκό δίκαιο και η ρωμαϊκή γραμματεία. Γιατί πρέπει να συμβεί αυτό; Με άλλα λόγια με την κατάργηση του μαθήματος (γιατί η αλήθεια είναι ότι το μάθημα ουσιαστικά καταργήθηκε) αφοπλίζεται αυτομάτως ένα ευρύ πεδίο επιστημών και συνεπώς οι μελλοντικοί φοιτητές και οι μετέπειτα εργαζόμενοι θα έχουν λάβει ελλιπή εκπαίδευση.
Συνεπώς, μαζί με εσάς και εμείς αντιλαμβανόμαστε τη σημασία της σχέσης πολλών σύγχρονων πολιτισμών μεταξύ τους, καθώς η γλώσσα κάθε λαού αποτυπώνει την πνευματική ιστορία του. Μέσα στις λειτουργίες του εκπαιδευτικού συστήματος είναι η διαφύλαξη του πολιτισμού του παρελθόντος και της διασφάλισης της μετάδοσης του. Για αυτούς τους λόγους θεωρούμε μεγίστης σημασίας την επιστροφή των Λατινικών στα λύκεια όλης της χώρας ως μαθήματος κατεύθυνσης και όχι επιλογής.
Ευχαριστούμε πολύ για την προσοχή σας και όπως λέει ο Οράτιος CARPE DIEM! Με εκτίμηση και σεβασμό,
Οι μαθητές και οι μαθήτριες του τμήματος Λατινικών της Γ τάξης του 1ου Γενικού Λυκείου Ηρακλείου Κρήτης.
(Ακολουθούν τα ονόματα των μαθητών)
Δεν είναι δυνατόν να εξοβελίζεται από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα μιας οποιασδήποτε χώρας -πόσο μάλλον της δικής μας- μια κλασική γλώσσα και λογοτεχνία. Διδασκόταν σε μια μικρή μερίδα μαθητών, σε μία μόνο τάξη και αυτό έπρεπε να διατηρηθεί, γιατί ήταν η μαγιά. Αν κάποιοι δεν το καταλαβαίνουν αυτό, δεν έχουν την ευρύτητα σκέψης για να κατανοήσουν το νόημα και το πνεύμα της μόρφωσης γενικώς. Ασφαλώς δε θα μάθει κάποιος να μιλάει Λατινικά -όπως αφελέστατα έγραφε κάποιος- ασφαλώς δε θα συνεχίσουν όλοι τη σπουδή των Λατινικών, όμως η πλήρης απαλοιφή σημαίνει νέκρωση, ενταφιασμό και αυτό το δικαίωμα δεν το έχουμε. Όσον αφορά την κοιν/γία, ωραίες γνώσεις προσφέρει, είναι όμως παιδί της ιστορίας και αναρωτιέμαι πώς να μάθουν τα παιδιά κοιν/γία, όταν δεν ξέρουν ιστορία, πώς να μάθεις για τις δομές του Μεσαίωνα όταν δε γνωρίζεις τη Μεσαιωνική ιστορία ή πώς να διδάξεις την κοινωνία της κλασικής Ελλάδας όταν δεν έχεις διαβάσει ούτε στίχο του Αριστοφάνη στα έργα του οποίου παρουσιάζεται ανάγλυφα η αθηναϊκή κοινωνία! Αγαπητοί μου η εκπαίδευση είναι πολύ σοβαρή υπόθεση,σοβαρότερη από τις επιπόλαιες προσεγγίσεις πολλών σχολιαστών με πολύ ρηχή σκέψη.