Αν και το πρωτεύον αυτή την εποχή είναι ο περιορισμός της πανδημίας και το, κατά το δυνατόν, καλό τέλος αυτής της παγκόσμιας περιπέτειας, υπάρχουν μικρότερα και μεγαλύτερα θέματα που αφορούν τη ζωή και τη συνέχειά της μετά από την περιπέτεια αυτή. Ένα από αυτά είναι η «βίαιη» διακοπή της εκπαιδευτικής δραστηριότητας για εκατομμύρια μαθήτριες και μαθητές σε ολόκληρο τον πλανήτη και, βεβαίως, για χιλιάδες μαθήτριες και μαθητές στην Ελλάδα. Ένα μικρότερο, αλλά όχι ασήμαντο, καθώς αφορά τα παιδιά που ολοκληρώνουν την εγκύκλια παιδεία τους και ετοιμάζονται να συνεχίσουν τις σπουδές τους, είναι οι πανελλαδικές εξετάσεις.
Για το μείζον ζήτημα της εκπαίδευσης παρακολουθούμε τους κόπους και την αγωνία χιλιάδων εκπαιδευτικών να προσαρμόσουν την εκπαιδευτική διαδικασία στις νέες συνθήκες με εργαλεία και μεθόδους ανεπαρκείς, καθώς δεν είχαν σχεδιαστεί για τέτοιες συνθήκες. Πρόκειται για μια, πραγματικά συγκινητική, προσπάθεια, η οποία πέρα από το στενά μαθησιακό κομμάτι προσφέρει πολύτιμη συναισθηματική υποστήριξη στα παιδιά.
Για τις πανελλαδικές ακολουθούνται οι τυπικές διαδικασίες, όπως μόλις χθες (27/03) ανακοινώθηκε. Πρόκειται για την κατάθεση αίτησης- δήλωσης συμμετοχής στις πανελλαδικές, η οποία είναι αναγκαία για το σχεδιασμό και την οργάνωση των εξετάσεων. Φέτος, μάλιστα, περισσότερο από κάθε άλλη χρονιά, καθώς από τις αιτήσεις αυτές θα προκύψει και το ποσοστό των αποφοίτων που επιθυμεί να εξεταστεί με το προηγούμενο σύστημα, άρα και η αναλογία τους στους επιτυχόντες.
Παράλληλα, παραμένει άγνωστο το πότε θα γίνουν αυτές οι εξετάσεις χωρίς κανείς -όπως είναι λογικό- να έχει την ευθύνη γι’ αυτή την αβεβαιότητα. Ωστόσο, ένας αρχικός σχεδιασμός, ο οποίος θα περιόριζε την αβεβαιότητα είναι εφικτός.
Α. Εάν τα σχολεία επαναλειτουργήσουν περί τις 10 Μαΐου
Το 2019 τα μαθήματα στα ΓΕΛ σταμάτησαν στις 22/5 και στα Γυμνάσια στις 29/5. Με δεδομένες αυτές τις ημερομηνίες και εφόσον ελεγχθεί η πανδημία, οπότε είναι εφικτό να επαναλειτουργήσουν τα σχολεία περί τις 10/5, μπορούν να παραταθούν τα μαθήματα μέχρι το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου (το ΥΠΑΙΘ σε συνεργασία με το ΙΕΠ είναι αρμόδια να κρίνουν το εύρος της παράτασης).
Σε αυτήν την περίπτωση οι πανελλαδικές εξετάσεις μπορούν να γίνουν περί τα μέσα Ιουλίου. Η διόρθωση, όμως, των γραπτών να ξεκινήσει τον Σεπτέμβριο 2020. Η διαδικασία της διόρθωσης διαρκεί περίπου 3-4 εβδομάδες και η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων μπορεί να επιτευχθεί πολύ γρήγορα, εάν επιλυθούν ορισμένες δυσκολίες οι οποίες σχετίζονται με τις στρατιωτικές σχολές. Σε αυτό το σενάριο θα έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία γύρω στις 10 Οκτωβρίου. Με πολύ μικρή, δηλαδή, καθυστέρηση στην έναρξη των σπουδών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Ένας τέτοιος σχεδιασμός έχει τα εξής οφέλη:
α) Περιορίζει την αγωνία των υποψηφίων και των οικογενειών τους.
β) Αποφεύγεται η μετάθεση των εξετάσεων τον Σεπτέμβριο, μία μετάθεση που θα έχει δυσμενέστατες συνέπειες για τα παιδιά και τις οικογένειές τους.
γ) Επιδιώκεται και επιτυγχάνεται η ορθή και δίκαιη διόρθωση των μαθητικών γραπτών από τους εκπαιδευτικούς που έχουν διδάξει τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα και διαθέτουν την εμπειρία της βαθμολόγησης. Όλοι γνωρίζουμε ότι η βαθμολόγηση των γραπτών δεν είναι μία διεκπεραιωτική – γραφειοκρατική διαδικασία, αλλά μια υπεύθυνη επιστημονική και παιδαγωγική εργασία, η οποία εγγυάται την, κατά το δυνατόν, δίκαιη κατανομή των υποψηφίων στις σχολές επιλογής τους.
δ) Προσφέρεται η δυνατότητα στους/στις εκπαιδευτικούς να έχουν άδεια, την οποία έχουν πολύ μεγάλη ανάγκη. Διότι, ας μην το ξεχνάμε, την περίοδο της καραντίνας δεν κάνουν ΔΙΑΚΟΠΕΣ. Αντίθετα, μοχθούν περισσότερο.
Β. Εάν δεν επιτευχθεί η επαναλειτουργία των σχολείων μέχρι τον Μάιο
Αυτό είναι και το πλέον δυσοίωνο σενάριο, διότι σημαίνει τη διατήρηση της πανδημίας και των περιοριστικών μέτρων, πράγμα που είναι και το πιο σοβαρό πρόβλημα. Σε αυτή την περίπτωση η μετάθεση των εξετάσεων τον Σεπτέμβριο είναι μονόδρομος.
Αλλά σε μια τέτοια περίπτωση απαιτείται και ένας πολύ σοβαρός επανασχεδιασμός της εκπαιδευτικής διαδικασίας για τον οποίο είναι αρμόδιο το ΥΠΑΙΘ και οι υπηρεσίες του και το ΙΕΠ.
Γενικότερα, είναι καλό να ανακοινωθεί, με όση σαφήνεια επιτρέπουν οι συνθήκες, ένας σχεδιασμός του ΥΠΑΙΘ.
Αντιλαμβανόμαστε πολύ καλά πως οι πανελλαδικές εξετάσεις ούτε μπορούν ούτε πρέπει να είναι το επίκεντρο της εκπαιδευτικής και μαθησιακής διαδικασίας. Από την άλλη, δεν μπορούν ούτε πρέπει να εγγράφονται οι μαθητές/τριες στην τριτοβάθμια εκπαίδευση χωρίς κανένα κριτήριο. Δεν είναι της παρούσης τι θα μπορούσε να αντικαταστήσει τις πανελλαδικές εξετάσεις· ιδανικά οι επιδόσεις των μαθητών/τριών κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους στο σχολείο. Αλλά όλοι ξέρουμε πόσο μακρινό είναι αυτό και πόσες προϋποθέσεις απαιτούνται για να είναι δίκαιο και αδιάβλητο.
Αναπόφευκτα, λοιπόν, είναι χρέος μας να προστατεύσουμε το δίκαιο του σημερινού τρόπου.
Εκπαιδευτήρια Πολύτροπη Αρμονία
Πανελλαδικές δεν πρόκειται να γίνουν και δεν πρέπει να γίνουν.
Εστω ότι κάνουμε εξετάσεις τον Ιούλιο και σε κάθε εξεταστικό παρουσιάζεται ένα κρούσμα. Καταρρέει το σύμπαν.
Το ίδιο θα συμβεί και τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο.
Μόνη λύση η ελεύθερη πρόσβαση με κάποιο αλγόριθμο.