Μάκης Κουζέλης, πρώην πρόεδρος ΙΕΠ
Παύλος Χαραμής, πρώην αντιπρόεδρος ΙΕΠ
Για μια ακόμα φορά η υπουργός Παιδείας επιλέγει να κρυφτεί πίσω από γενικόλογους και ατεκμηρίωτους ισχυρισμούς του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) αντί να πάρει η ίδια την ευθύνη για την αβασάνιστη απόφασή της να διαγράψει με μια μονοκοντυλιά τα πρωτοποριακά προγράμματα Ιστορίας που εκπόνησε επιστημονική επιτροπή επί προηγούμενης κυβέρνησης το 2019.
Επικαλείται λοιπόν το ΙΕΠ “σημαντικά επιστημονικά και παιδαγωγικά προβλήματα” καθώς και την “αποσπασματικότητα” των προγραμμάτων αυτών. Αποσιωπά όμως ότι οι έγκυροι ειδικοί επιστήμονες που πρωτοστάτησαν στην εκπόνησή τους, συνεργαζόμενοι με έμπειρους εκπαιδευτικούς της πράξης, είναι οι ίδιοι που διδάσκουν στα πανεπιστήμιά μας τόσο την επιστήμη της ιστορίας όσο και τη διδακτική του μαθήματος. Ένας τέτοιος ισχυρισμός ουσιαστικά σημαίνει ότι αυτοί στους οποίους εμπιστευόμαστε την προετοιμασία των εκπαιδευτικών για να διδάξουν στα σχολεία μας το μάθημα της ιστορίας παρέδωσαν στην πολιτεία προγράμματα “αποσπασματικά" και με “σημαντικά επιστημονικά και παιδαγωγικά προβλήματα”.
Η ηγεσία του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής αγνοεί και τη δουλειά των ίδιων του των στελεχών, που σε πάμπολλες εργασίες και προγράμματα εφαρμόζουν αρχές θεματικής προσέγγισης των διδασκόμενων αντικειμένων, όπως επιβάλλει η σύγχρονη διδακτική επιστήμη, χωρίς να φαντάζονται πως κάτι τέτοιο μπορεί να κατηγορηθεί για «αποσπασματικότητα»;
Η κ. Κεραμέως όμως οφείλει να απαντήσει και σε ένα άλλο ερώτημα: Γιατί απέφυγε να προχωρήσει στη δοκιμαστική εφαρμογή των προγραμμάτων αυτών, όπως προβλεπόταν άλλωστε από τον σχεδιασμό του 2019, ώστε να εντοπιστούν τυχόν αδυναμίες και να ληφθούν μέτρα για τη βελτίωσή τους; Η απάντηση είναι απλή: Είναι ηλίου φαεινότερον ότι ο σκοταδισμός και η ιδεοληψία που διέπουν την εκπαιδευτική πολιτική του υπουργείου Παιδείας δεν θα επέτρεπαν σε καμιά περίπτωση ένα τέτοιο “τόλμημα”. Άλλωστε είναι ακόμη νωπές οι εντυπώσεις από τον περισπούδαστο αφορισμό της κ. Κεραμέως ότι δεν πρέπει η ιστορία να έχει χαρακτήρα κοινωνιολογικό, αλλά να αναπτύσσει την εθνική συνείδηση.
Η απολογητική ανακοίνωση την ηγεσίας του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής ισχυρίζεται δε πως η επιτροπή που συνέταξε τα καταργούμενα Προγράμματα συγκροτήθηκε «με αδιαφανείς διαδικασίες και με απευθείας ανάθεση». Δεν γνωρίζει ότι, όπως πολύ καλά θυμούνται οι ελάχιστοι που τότε εξέφρασαν τις «αντιδράσεις» στις οποίες αναφέρεται η ανακοίνωση, πως η επιτροπή προέκυψε από εθελοντική προσφορά όλων όσων θέλησαν να συνδράμουν, μετά από δύο ευρύτατες συσκέψεις του συνόλου των καθ’ ύλην αρμοδίων καθηγητών πανεπιστημίου;
Από την άλλη πλευρά, η επιστροφή στα προγράμματα που συντάχθηκαν πριν είκοσι σχεδόν χρόνια, που επέλεξε ως “προσωρινή λύση” η κ. Κεραμέως, τι σημαίνει άραγε; Μήπως ότι, κατά τη λογική του υπουργείου, τα προγράμματα του 2019 έχουν τόσο σοβαρές αδυναμίες, ώστε είναι προτιμότερο να επιστρέψουμε στην “ασφάλεια” του μακρινού παρελθόντος;
Προβάλλεται επίσης και ένα άλλο επιχείρημα / σόφισμα: ότι “την εκπόνηση των εν λόγω προγραμμάτων δεν ακολούθησε η έκδοση σχολικών βιβλίων για την υποστήριξή τους στη σχολική πράξη”. Αλλά είναι τοις πάσι γνωστό ότι αυτό έγινε γιατί μεσολάβησαν οι εκλογές του 2019, που διέκοψαν το όλο εγχείρημα της προηγούμενης κυβέρνησης. Η κ. Κεραμέως απέφυγε συστηματικά να δώσει εντολή να συνεχιστεί το έργο αυτό και να προετοιμαστούν τα βιβλία και τα λοιπά εκπαιδευτικά υλικά, ώστε να τεθούν τα προγράμματα αυτά σε δοκιμαστική εφαρμογή. Και χρησιμοποιεί τη δική της, σκόπιμη αβελτηρία ως επιχείρημα κατά των προγραμμάτων του 2019.
Είναι ενδεικτικό, ειρήσθω εν παρόδω, ότι η ανακοίνωση του ΙΕΠ κάνει λόγο μόνο για “έκδοση σχολικών βιβλίων”. Μήπως δεν έχει πληροφορηθεί άραγε ότι τα προγράμματα ιστορίας του 2019 έδιναν μεγάλη σημασία στη δημιουργική χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), που θα αξιοποιούνταν ως εργαλεία διδασκαλίας σε ένα μαθητοκεντρικό περιβάλλον μάθησης; Ή ότι τα παιδιά θα μάθαιναν να αξιοποιούν, δημιουργικά και κριτικά, κατάλληλες πηγές της ιστορίας αντί να αποστηθίζουν σελίδες επί σελίδων για να τις αναπαράγουν στις γραπτές εξετάσεις του Ιουνίου; Αγνοεί, επίσης, πως τα Προγράμματα συνοδεύονται από «Φάκελο Μαθητή» με υλικό δημιουργικής εργασίας και έρευνας στην τάξη και στο σπίτι; Ή μήπως είναι τόσο ξεπερασμένη η νοοτροπία της ηγεσίας του υπ. Παιδείας και του ΙΕΠ, ώστε να εμμένουν σε μια “βιβλιοκεντρική” προσέγγιση που ευνοεί την αποστήθιση και εχθρεύεται την καλλιέργεια της κριτικής σκέψης, όταν οι σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις την έχουν εγκαταλείψει στο παρελθόν;
Παράλληλα, η κ. Κεραμέως διατυμπανίζει σε κάθε ευκαιρία ότι προετοιμάζει νέα Προγράμματα Σπουδών για σύνολο των γνωστικών αντικειμένων, σε συνδυασμό με την ανανέωση του συνόλου των σχολικών εγχειριδίων στην Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Παραλείπει συστηματικά να αναφέρει όμως ότι κληρονόμησε αυτό το πρόγραμμα ήδη στη φάση της εφαρμογής του, καθώς ο σχεδιασμός και η χρηματοδότησή του ήταν εξασφαλισμένα από την προηγούμενη κυβέρνηση.
Η κ. Υπουργός χαρακτηρίζει το εγχείρημά της ανανέωσης όλων των προγραμμάτων σπουδών και βιβλίων “μεγάλη μεταρρυθμιστική προσπάθεια που στοχεύει στην εναρμόνισή της σχολικής γνώσης με τα πρόσφατα πορίσματα της επιστημονικής έρευνας”. Το παράδειγμα της ιστορίας όμως τη διαψεύδει οικτρά. Ας συμβουλευτεί τους αρμόδιους ειδικούς που έχει στη διάθεσή της σχετικά με τις σύγχρονες επιστημονικές και παιδαγωγικές κατευθύνσεις που δίνει, τουλάχιστον για τα ευρωπαϊκά κράτη, το Συμβούλιο της Ευρώπης εδώ και δεκαετίες. Ίσως τότε αντιληφθεί το χάσμα που χωρίζει τις εκπαιδευτικές επιλογές της κυβέρνησης και τις δικές της επιλογές από τη σύγχρονη επιστημονική σκέψη.
“Να καώσι” λοιπόν τα προγράμματα ιστορίας του 2019 στο πλαίσιο της νέας αντιμεταρρύθμισης. “Να εκβληθώσι πάραυτα εκ των σχολείων και να καώσι”, όπως συνέβη με τα “Ψηλά βουνά” του Ζ. Παπαντωνίου και το περίφημο “Αλφαβητάρι με τον ήλιο” των Αλ. Δελμούζου, Π. Νιρβάνα, Μ. Τριανταφυλλίδη κ.ά.
Μόνο που τότε το ημερολόγιο της ιστορίας έγραφε “1920”. Εκατό χρόνια πίσω.
Ενώ εσείς καθηγητά μου δεν είσασταν κομματικό στέλεχος! .Όλα ήταν επιστημονικά αλλά συμπτωματικά και...αριστερά!