Απάντηση στο brain drain με μείωση των αμοιβών νέων επιστημόνων

Κώστας Φωτάκης, πρώην Αναπλ. Υπουργός Έρευνας και Καινοτομίας
Πατρίτσια Κυπριανίδου, πρώην Γενική Γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας

Πρόσφατα, η πολιτική ηγεσία του τομέα Έρευνας του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων αποφάσισε τη μείωση των αμοιβών μεταδιδακτόρων ερευνητών που υλοποιούν ερευνητικά έργα που χρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό (ΕΣΠΑ, Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας, Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων).

Για τον υπολογισμό των αμοιβών των μεταδιδακτόρων στα παραπάνω έργα και από 1.10.2020, πρέπει να εφαρμόζονται οι διατάξεις του ενιαίου μισθολογίου των δημοσίων υπαλλήλων. Και μάλιστα τη στιγμή που η κυβέρνηση έχει ψηφίσει την αύξηση των αμοιβών συμβασιούχων επιστημόνων από ιδιωτικές πηγές.

Δεδομένου ότι η ρύθμιση αυτή ισχύει από 1/10/2020, η μείωση των αποδοχών των μεταδιδακτόρων ερευνητών εφαρμόζεται σε τρέχοντα έργα και ενώ οι εν λόγω επιστήμονες έχουν ήδη υπογράψει συμβάσεις ΙΔΟΧ (έργου ή εργασίας).

Η κυβέρνηση, παρά τις επικοινωνιακές εξαγγελίες για μέτρα αντιμετώπισης του brain drain, επικαλείται σήμερα νομικά επιχειρήματα προκειμένου να υλοποιήσει τη μισθολογική υποβάθμιση των μεταδιδακτόρων ερευνητών, οι οποίοι επιτυγχάνουν τη χρηματοδότησή τους για έρευνα πρώτης γραμμής από δημόσιους πόρους μετά από αυστηρή αξιολόγηση και μέσω προκηρύξεων με πολύ υψηλό ανταγωνισμό, όπως αυτές του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ).

Οι επιστήμονες αυτοί αποτελούν το πλέον εξειδικευμένο κομμάτι των νέων που φεύγει στο εξωτερικό και την ραχοκοκαλιά της έρευνας και της αναπτυξιακής πορείας της χώρας.

Κατά τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και για την ενθάρρυνση νέων επιστημόνων όπως είναι οι μεταδιδακτορικοί ερευνητές, υλοποιήσαμε πολιτικές θετικής διάκρισης και αριστείας με στοχευμένες παρεμβάσεις, ειδικά μέσω της δημιουργίας του ΕΛΙΔΕΚ και των προκηρύξεών του, οι οποίες απέδωσαν θετικά αποτελέσματα.

Ενδεικτικά αναφέρουμε το στοιχείο στρατηγικού σχεδιασμού της σχετικής προκήρυξης του ΕΛΙΔΕΚ, το οποίο αναβαθμίζει τη θέση των νέων αυτών επιστημόνων στο ερευνητικό σύστημα:  οι μεταδιδάκτορες μπορούν να είναι οι ίδιοι επιστημονικοί υπεύθυνοι για την υλοποίηση των ερευνητικών έργων που έχουν προτείνει και υλοποιούνται σε Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Κέντρα, ακόμα και εάν δεν έχουν μόνιμη σχέση εργασίας με αυτούς τους φορείς. Επίσης η κατώτερη αμοιβή τους με διάταξη νόμου συνδέθηκε έμμεσα με το ειδικό μισθολόγιο των υπολοίπων ερευνητών (λαμβάνουν μηνιαίο μισθό  ο οποίος ορίζεται στο 90% του αντίστοιχου  μηνιαίου μισθού των μονίμων ερευνητών Γ΄ βαθμίδας).

Σήμερα, είναι σαφές ότι η υποχρεωτική ένταξη στο ενιαίο μισθολόγιο των μεταδιδακτόρων που χρηματοδοτούνται μέσω συμβάσεων από δημόσιους πόρους, καθώς και η ελλιπής αναγνώριση της προϋπηρεσίας τους, θα οδηγήσει όχι μόνον σε μείωση των αποδοχών τους, αλλά θα αποτελέσει σοβαρό αντικίνητρο για την ερευνητική τους δραστηριότητα και την παραμονή τους στη χώρα.

Η κυβέρνηση δεν μπορεί να επικαλείται νομικά επιχειρήματα για το θέμα αυτό. Αναλαμβάνει πλήρως την ευθύνη για τις επιλογές της απέναντι στο ερευνητικό οικοσύστημα της χώρας και στους νέους επιστήμονες.