1.685 νέοι διδάκτορες αναγορεύθηκαν από ελληνικά ΑΕΙ το 2019

Eνδιαφέροντα στοιχεία για τους διδάκτορες των ελληνικών ΑΕΙ, και ειδικότερα όσους έλαβαν διδακτορικό το 2019, περιλαμβάνονται στη νέα έκδοση “Στατιστικά στοιχεία για τους διδάκτορες που αποφοίτησαν από τα ελληνικά ΑΕΙ το 2019”, που δημοσίευσε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ). Στην έκδοση παρουσιάζονται στατιστικά δεδομένα (κατανομή διδακτόρων ανά ίδρυμα & σχολή και ανά περιφέρεια, επιστημονικά πεδία διατριβών, διάρκεια σπουδών, διεθνής κινητικότητα, προηγούμενοι τίτλοι σπουδών, κ.ά.) που αφορούν όσους αναγορεύθηκαν διδάκτορες κατά το έτος 2019, έχοντας εκπονήσει τη διατριβή τους σε ελληνικά ΑΕΙ.

Στην έκδοση παρουσιάζονται, επίσης, στοιχεία συγκριτικής ανάλυσης επιλεγμένων δεικτών για την περίοδο 2016-2019, με στόχο την κατάδειξη τάσεων και χρονικών διακυμάνσεων, καθώς επίσης και συνδυαστικοί δείκτες για την κατανομή των νέων διδακτόρων ανά φύλο και ηλικιακή ομάδα, ανά φύλο και επιστημονικό πεδίο εξειδίκευσης, διάρκεια διδακτορικών σπουδών και πηγή χρηματοδότησης των σπουδών τους κ.ά.

Η παραγωγή των εθνικών στατιστικών για τους κατόχους διδακτορικού τίτλου των ελληνικών πανεπιστημίων πραγματοποιείται σε ετήσια βάση, καθώς οι στατιστικές για τους κατόχους διδακτορικού τίτλου αποτελούν μέρος των στατιστικών για την Έρευνα, Τεχνολογία, Ανάπτυξη και Καινοτομία (ΕΤΑΚ) που παράγει το ΕΚΤ ως Εθνική Αρχή του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος. Βασίζεται δε σε πρωτογενή δεδομένα που συμπληρώνονται από τους ίδιους τους διδάκτορες μετά την αναγόρευσή τους. Η συλλογή γίνεται παράλληλα με την ανάρτηση της διδακτορικής διατριβής στο Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών (ΕΑΔΔ), το οποίο δια νόμου τηρεί από το 1985 το ΕΚΤ, διασφαλίζοντας την πληρότητα στην κάλυψη της πληθυσμιακής αυτής ομάδας. Με περισσότερες από 45.000 διδακτορικές διατριβές, οι οποίες διατίθενται ηλεκτρονικά, το Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών (www.didaktorika.gr) αποτελεί ένα μοναδικό απόθεμα της ελληνικής επιστημονικής παραγωγής και γνώσης με την ερευνητική δραστηριότητα αιχμής.

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία κατάθεσης διατριβών στο ΕΑΔΔ, το 2019 αναγορεύθηκαν 1.685 νέοι διδάκτορες από ελληνικά ΑΕΙ. Η εξέλιξη του αριθμού των αναγορεύσεων νέων διδακτόρων από ελληνικά ΑΕΙ την περίοδο 2005-2019 αποτυπώνεται στο σχετικό διάγραμμα

Όσον αφορά την κατανομή των νέων διδακτόρων που αναγορεύθηκαν από ελληνικά ΑΕΙ κατά το έτος 2019, στο ΕΚΠΑ και το ΑΠΘ εκπονήθηκαν οι περισσότερες διδακτορικές διατριβές με ποσοστά 26,2% και 18,7%, αντίστοιχα. Ακολουθούν οι διδάκτορες που υποστήριξαν τη διατριβή τους στο ΕΜΠ, στο Πανεπιστήμιο Πατρών, και το Πανεπιστήμιο Κρήτης (ποσοστά 6,1%-8,0%).

Όσον αφορά την κατανομή των νέων διδακτόρων ανά Περιφέρεια της χώρας, με βάση την έδρα του Πανεπιστημίου στο οποίο υποστήριξαν τη διατριβή τους, οι περισσότεροι νέοι διδάκτορες, κατά το 2019, έλαβαν το διδακτορικό τους από ιδρύματα της Περιφέρειας Αττικής, ενώ ακολουθούν οι Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας, Δυτικής Ελλάδας, Κρήτης, Ηπείρου και Θεσσαλίας.

Σε ό,τι αφορά την κατανομή ανά φύλο των νέων διδακτόρων, οι γυναίκες νέες διδάκτορες υπερτερούν των αντρών το 2019, για πρώτη φορά από το 2015, με ποσοστό 52,3%, έναντι 47,7%.

Οι περισσότερες διατριβές αφορούν την Ιατρική και τις Επιστήμες Υγείας (28,5%), ενώ ακολουθούν οι Φυσικές Επιστήμες (24,6%) και οι Κοινωνικές Επιστήμες (22,4%). Χαμηλότερα ποσοστά καταλαμβάνουν οι Επιστήμες Μηχανικού και Τεχνολογίας (16,1%), οι Ανθρωπιστικές Επιστήμες (13,5%) και οι Γεωργικές Επιστήμες (2,9%).

Όσον αφορά την κατανομή μεταξύ των δύο φύλων ανά επιστημονικό πεδίο, στα πεδία των Κοινωνικών Επιστημών, των Ανθρωπιστικών Επιστημών, καθώς και της Ιατρικής και των Επιστημών Υγείας καταγράφεται υπεροχή των γυναικών (59,6%, 56,5% και 56,2%, αντίστοιχα). Οι άνδρες υπερτερούν στα πεδία των Επιστημών Μηχανικού και Τεχνολογίας, των Γεωργικών Επιστημών, και στις Φυσικές Επιστήμες (61,1%, 52,8% και 50,7%, αντίστοιχα)

Η πλειονότητα των διδακτόρων του 2019 ολοκλήρωσαν τη διατριβή τους στα 5 έτη (23,3%). Ακολουθούν κατά σειρά όσοι χρειάστηκαν 4, 6 και πάνω από 10 έτη για την ολοκλήρωση της διατριβής τους (ποσοστά 15,6%, 13,2% και 12,7%, αντίστοιχα). Καταγράφεται δε ένα ποσοστό 6,5% των διδακτόρων που ολοκλήρωσε την διατριβή του σε διάστημα 3 ετών

Ως προς τους συνδυαστικούς δείκτες που περιλαμβάνονται στη νέα έκδοση του ΕΚΤ, αναφέρεται ενδεικτικά η κατανομή νέων διδακτόρων ανά πηγή χρηματοδότησης και χρονική διάρκεια ολοκλήρωσης των διδακτορικών σπουδών. Στην περίπτωση όσων ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους σε 3 έτη, καθώς και σε 4-5 έτη, η υποτροφία από ελληνικό ίδρυμα ήταν η βασική πηγή χρηματοδότησης. Στις υπόλοιπες χρονικές ομαδοποιήσεις (6-9 έτη και 10 έτη και πάνω), καταγράφεται η τάση, σύμφωνα με την οποία, όσο μεγαλύτερη η χρονική διάρκεια ολοκλήρωσης της διατριβής, τόσο μεγαλύτερη η σημασία των προσωπικών αποταμιεύσεων και της οικογενειακής υποστήριξης, καθώς μειώνεται το ποσοστό της χρηματοδότησης που προέρχεται από ιδρυματική υποτροφία.

Σε ό,τι αφορά τη διεθνή κινητικότητα των διδακτόρων, προκύπτει ότι 275 άτομα (18,2% του συνόλου των αποκρίσεων) διέμειναν στο εξωτερικό κατά τη διάρκεια των διδακτορικών τους σπουδών για λόγους άλλους εκτός τουρισμού. Δημοφιλέστερη χώρα ήταν το Ηνωμένο Βασίλειο (22,9%). Σύμφωνα με τις αποκρίσεις όσων δήλωσαν πως διέμειναν στο εξωτερικό κατά τη διάρκεια της εκπόνησης της διδακτορικής τους διατριβής, το 63,6% εγκαταστάθηκε στο εξωτερικό στο πλαίσιο της διδακτορικής του/της έρευνας, το 19,0% μετακινήθηκε για επαγγελματικούς λόγους (είτε για λόγους απασχόλησης, είτε για αναζήτηση θέσης εργασίας), ενώ το 7,8% για οικογενειακούς/προσωπικούς λόγους.

Διαχρονικά στοιχεία και καταγραφή τάσεων για τους Έλληνες διδάκτορες

Aπό την ενότητα η οποία αφορά την καταγραφή των τάσεων μεταξύ των Ελλήνων διδακτόρων, με βάση τη διαχρονική εξέλιξη επιλεγμένων δεικτών από το σύνολο των δεδομένων που περιέχονται στις ετήσιες αντίστοιχες εκδόσεις του ΕΚΤ για την περίοδο 2016-2019, αξίζει να σημειωθεί ότι η υπεροχή των ανδρών τα προηγούμενα έτη έχει μεταβληθεί για πρώτη φορά, το 2019, μετά την απόλυτη ισορροπία το 2018.

Ενδιαφέρον έχει επίσης, ότι για τους περισσότερους διδάκτορες, σταθερά την περίοδο 2016-2019, βασική πηγή χρηματοδότησης των διδακτορικών σπουδών τους ήταν οι προσωπικές αποταμιεύσεις και η υποστήριξη από την οικογένεια. Ως ιδιαίτερα σημαντική, πάντως, κρίνεται και η λήψη υποτροφίας από ελληνικό ίδρυμα, ιδιαίτερα για τους διδάκτορες του 2019.

Τέλος, όπως προκύπτει από τη αποτύπωση των στοιχείων για τους Έλληνες διδάκτορες για την περίοδο 2016-2019, το ΕΚΠΑ και το ΑΠΘ αποτελούν τα πανεπιστήμια στα οποία εκπονούνται οι περισσότερες διδακτορικές διατριβές, ενώ ακολουθούν, με εναλλαγές μεταξύ των ετών, το ΕΜΠ και το Πανεπιστήμιο Πατρών. Όσον αφορά την ηλικία των νέων διδακτόρων, οι περισσότεροι ανήκουν διαχρονικά στην ηλικιακή ομάδα ως 35 ετών, ενώ ακολουθεί στη δεύτερη θέση, η αμέσως επόμενη ηλικιακή ομάδα (35 έως 44 έτη)

Σχετικά με την επιστημονική εξειδίκευση των νέων διδακτόρων των ελληνικών ΑΕΙ στα 6 κύρια επιστημονικά πεδία της ταξινόμησης Frascati την περίοδο 2016-2019, οι περισσότερες διατριβές αφορούν διαχρονικά στην Ιατρική και τις  Επιστήμες Υγείας, ενώ ακολουθούν οι Φυσικές Επιστήμες, οι Κοινωνικές Επιστήμες και οι Επιστήμες Μηχανικού και Τεχνολογίας. Η κατάταξη αυτή ισχύει για όλα τα έτη. Τέλος, οι περισσότεροι από τους διδάκτορες για τα έτη αυτά ολοκλήρωσαν την διατριβή τους σε χρόνο μεταξύ 4 και 5 ετών.