Παρά τις προσπάθειες των καθηγητών του 11ου Γενικού Λυκείου Ηρακλείου, η ολοκλήρωση πάση θυσία της ύλης των μαθημάτων Α ́ και Β ́ Λυκείου που εξετάζονται μέσω τράπεζας θεμάτων, όπως ορίζει το Υπουργείο Παιδείας, φαίνεται σε αρκετές περιπτώσεις ακατόρθωτη. Η αναπροσαρμογή του ωρολόγιου προγράμματος που προτείνεται δεν είναι εφικτή σε κάθε περίπτωση και, επιπλέον, δημιουργεί ποικίλες ανισότητες.
Νιώθουμε την ανάγκη να σας ζητήσουμε να εγκύψετε στο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε, αφού σας εκθέσουμε την πραγματική κατάσταση που επικρατεί στο σχολείο:
● Οι απαιτήσεις των μαθημάτων σαφώς αυξάνονται απότομα με τη μετάβαση από το Γυμνάσιο στο Λύκειο.
Δεδομένου ότι οι φετινοί μαθητές της Α ́και της Β ́ Λυκείου παρακολούθησαν πολλά μαθήματα τις δύο χρονιές της πανδημίας για μεγάλο διάστημα μέσω webex και δε δοκιμάστηκαν σε γραπτές εξετάσεις στο τέλος της χρονιάς, παρατηρείται δυσκολία προσαρμογής στο επίπεδο του Λυκείου και στις απαιτήσεις των γνωστικών αντικειμένων, καθώς υπάρχουν κενά στην ύλη των προηγούμενων τάξεων που δεν έχουν καλυφθεί.
● Σχετικά με τα Νέα Ελληνικά (Γλώσσα και Λογοτεχνία) Α ́ και Β ́ Λυκείου οι ερωτήσεις από την τράπεζα θεμάτων είναι γενικά επιπέδου αντίστοιχου με τη Γ’ Λυκείου.
Αυτό μας υποχρεώνει να διδάξουμε πολλά και απαιτητικά ζητήματα θεωρίας πολύ νωρίτερα, από την Α’ τάξη, χωρίς να προβλέπονται οι ανάλογες διδακτικές ώρες, πράγμα το οποίο δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο την ολοκλήρωση και θέτει υπό αμφισβήτηση την αποτελεσματικότητα της γλωσσικής διδασκαλίας σε ένα μαθητικό κοινό με σημαντικές ελλείψεις. Στην Ιστορία ο όγκος της διδακτέας ύλης ανέκαθεν υπήρξε μεγάλος, με αποτέλεσμα τα παιδιά να αδυνατούν να αφομοιώσουν τόσες πληροφορίες, ενώ απομακρυνόμαστε από την πραγματική στοχοθεσία του μαθήματος που είναι η διαμόρφωση ιστορικής συνείδησης και κριτικής αντίληψης των ιστορικών γεγονότων.
● Αντίστοιχο πρόβλημα παρατηρείται και στα μαθήματα των θετικών επιστημών (Μαθηματικά, Φυσική, Χημεία, Βιολογία) που εξετάζονται με θέματα από την τράπεζα θεμάτων.
Για τα συγκεκριμένα μαθήματα ο όγκος της εξεταστέας ύλης είναι τεράστιος σε σχέση με τις ώρες που διδάσκεται κάθε μάθημα, κάτι που καθιστά αδύνατο να διδαχθεί η συγκεκριμένη ύλη στις εναπομείνασες ώρες της σχολικής χρονιάς. Ένα άλλο πρόβλημα σχετίζεται με το ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο δυσκολίας πολλών θεμάτων της τράπεζας σε κάποια μαθήματα, όπως για παράδειγμα τη Φυσική.
● Τα σχολεία του νομού Ηρακλείου ανέστειλαν τη λειτουργία τους για αρκετά και σημαντικά σε έκταση χρονικά διαστήματα είτε λόγω της σεισμικής δραστηριότητας της περιοχής στο τέλος Σεπτεμβρίου και στις αρχές Οκτωβρίου 2021 είτε λόγω των ακραίων καιρικών φαινομένων.
● Η σχολική χρονιά δεν κυλά ακριβώς απρόσκοπτα, αλλά με δυσκολίες:
- Οι μαθητές μας πολύ συχνά απουσιάζουν δικαιολογημένα λόγω Covid19 είτε επειδή νοσούν οι ίδιοι είτε επειδή νοσούν άτομα του οικογενειακού τους περιβάλλοντος και βρίσκονται σε καραντίνα. Κάθε φορά, λοιπόν, που απουσιάζει ένα μέρος των μαθητών από το τμήμα, δεν μπορεί να γίνει σωστό μάθημα και να προχωρήσει ομαλά η ύλη.
- Κάθε φορά που ένας μαθητής ανιχνεύεται με Covid19, υποχρεωτικά διενεργείται μέσα στην τάξη ιχνηλάτηση με self test, ενώ οι ανεμβολίαστοι μαθητές αποχωρούν από το σχολείο για να ελεγχθούν με rapid test, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα να χάνονται κι επιπλέον ώρες μαθημάτων.
- Παράλληλα, απουσιάζουν ακόμα εκπαιδευτικοί που επίσης νόσησαν με Covid19 και παραμένουν εκτός εργασίας για σημαντικό χρονικό διάστημα.
- Οι προσλήψεις αρκετών αναπληρωτών εκπαιδευτικών, των οποίων τα μαθήματα εμπλέκονται με την τράπεζα θεμάτων, έγιναν καθυστερημένα. Σημειώνουμε ότι οι προσλήψεις κράτησαν μέχρι τον Νοέμβριο του 2021 και συμπαρέσυραν τις τοποθετήσεις και των αποσπασμένων εκπαιδευτικών.
Πέρα όμως από τη φετινή ιδιάζουσα κατάσταση, θα θέλαμε να καταθέσουμε έναν ευρύτερο προβληματισμό. Οι απαιτήσεις στις οποίες καλούνται οι εκπαιδευτικοί να ανταποκριθούν, κατά κοινή ομολογία, είναι συχνά αντιφατικές, καθώς από τη μια ζητείται να αναπτύσσονται δράσεις και να εφαρμόζονται καινοτόμες μέθοδοι διδασκαλίας στα σχολεία, από την άλλη ασκείται πίεση σε εκπαιδευτικούς και μαθητές να ολοκληρώσουν ταχύτατα έναν τεράστιο όγκο διδακτέας και εξεταστέας ύλης. Οι “δράσεις” απαιτούν σπατάλη χρόνου, κατάλληλες συνθήκες, ιδιαίτερη προετοιμασία, “περιπετειώδη” ή και “παιγνιώδη” διάθεση, η “ύλη” πιέζει ασφυκτικά, αγχώνει, εντατικοποιεί. Δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν όλα μαζί.
Επιπλέον, το σχολείο επιτελεί πολλαπλό παιδαγωγικό ρόλο και οφείλει να ανταποκρίνεται συνολικά στις απαιτήσεις της κοινωνίας, που διαρκώς αλλάζει με γοργό ρυθμό. Δε στοχεύει μόνο στη γνωστική ανάπτυξη, αλλά και στην ηθική και συναισθηματική καλλιέργεια των παιδιών. Αγκαλιάζει και στηρίζει και τον τελευταίο μαθητή, όποια ιδιαιτερότητα ή ιδιαίτερη ανάγκη κι αν έχει. Δεν μπορεί να γίνει το λύκειο ένα διαρκές εργαστήρι προετοιμασίας για την τράπεζα θεμάτων, καθώς θα κυνηγάμε - εκπαιδευτικοί και μαθητές/-τριες - τον στόχο της ολοκλήρωσης της διδακτέας ύλης.
Είναι σημαντικό ως παιδαγωγοί να προσδιορίσουμε τι σχολείο διεκδικούμε να έχουμε στο μέλλον. Ένα σχολείο που εξαντλείται στη διεκπεραίωση μιας όποιας ύλης και προσεγγίζει επιφανειακά τη γνώση δε μας αφορά, θέλουμε ένα σχολείο που αποζητά την ποιότητα, επικεντρώνεται στην ουσία και προάγει ανθρωπιστικές αξίες, με στόχο την “ακεραίωση” των μαθητών και των μαθητριών μας.
Ως εκ τούτου, θα θέλαμε, με αίσθημα ευθύνης απέναντι στα παιδαγωγικά και διδακτικά μας καθήκοντα, να επισημάνουμε ότι κρίνουμε απαραίτητη ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ τη μείωση της ύλης στα μαθήματα που εξετάζονται μέσω τράπεζας θεμάτων. Προκειμένου ο θεσμός της τράπεζας θεμάτων να ευδοκιμήσει ουσιαστικά και να έχει παιδαγωγική αξία, είναι σημαντικό να περιοριστεί η εξεταστέα ύλη στα σημαντικότερα θέματα του κάθε μαθήματος, ώστε να υπάρχει δυνατότητα εμβάθυνσης στη γνώση, καλλιέργειας της κριτικής σκέψης των μαθητών/-τριών, αλλά και ανάπτυξης δράσεων και καινοτόμων μεθόδων διδασκαλίας.
Έχουμε τη γνώμη ότι οι προβληματισμοί μας είναι ουσιαστικοί και θα έπρεπε να ληφθούν υπόψη από όσους βρίσκονται σε θέσεις ευθύνης. Ευελπιστούμε, λοιπόν, σε μία προσπάθεια εκ μέρους των αρμόδιων
φορέων προς την κατεύθυνση της μείωσης της ύλης για τα μαθήματα που εξετάζονται μέσω τράπεζας θεμάτων.
Με εκτίμηση
Ο Σύλλογος διδασκόντων του 11ου Γενικού Λυκείου Ηρακλείου
Στα Μαθηματικά Α' και Β' λυκείου δεν είναι λίγα τα θέματα της τράπεζας που είναι κατάλληλα, όχι για προαγωγικές εξετάσεις, αλλά για μαθηματικούς διαγωνισμούς. Άραγε οι καθηγητές που πρότειναν τα θέματα αυτά είναι μάχιμοι εκπαιδευτικοί, που έχουν διδάξει στην τάξη τους παρόμοιες ασκήσεις; Με ποια κριτήρια ενέκρινε τα θέματα αυτά η αρμόδια επιτροπή που είναι υπεύθυνη για τα θέματα της τράπεζας στα Μαθηματικά;