Παράδοξα των διαγωνισμών του ΑΣΕΠ για τον δημόσιο τομέα και για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

Του Ομότιμου Καθηγητή ΕΚΠΑ Γεωργίου Θάνου

Πρόκειται για παράδοξα αναφορικά με τη μοριοδότηση των υποψηφίων για πρόσληψη βάσει δύο κατηγοριών διαγωνισμών, ήτοι σχετικά α) με τους διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ για τον δημόσιο τομέα και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα (Υπουργεία, Οργανισμοί, Τράπεζες, ΟΤΑ) και β) με τους διαγωνισμούς για την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση μέσω ΑΣΕΠ.

Δεν είναι χωρίς εξήγηση γιατί οι νέοι επιστήμονες στη χώρα μας, μετά από πολλές προσπάθειες ανεύρεσης μιας αξιοπρεπούς εργασίας, με βάση τα τυπικά και ουσιαστικά τους προσόντα, τελικά παίρνουν “των ομματιών τους”, αναζητώντας μια θέση στον ήλιο σε χώρες μακριά από την Πατρίδα τους και τους συγγενείς τους.

Θα πρέπει βέβαια να επισημανθεί και τονισθεί ιδιαίτερα ότι, για την δημιουργία της καλύτερης και αποδοτικότερης αυτής ατμομηχανής της οικονομίας μας, δηλαδή τους νέους μας, το κράτος έχει καταβάλει δυσθεώρητες  δαπάνες για τις σπουδές τους, που τελικά απολαμβάνουν τα κράτη υποδοχής και εμείς αναζητούμε στη συνέχεια να καλύψουμε το δημογραφικό μας πρόβλημα από αλλοδαπούς και παράνομους μετανάστες με την αποκαλούμενη ένταξη ή ενσωμάτωση.

Αναλυτικότερα, για να αντιληφθούμε σε τι πλαίσια εξωπραγματικά και παραδοξολογίας ή παραλογισμού πολλές φορές ενεργούμε και πόσο άδικα σε σχέση με τα αποδεκτά πρότυπα ή και τους κανόνες  δεοντολογίας λειτουργούμε, ίσως ενίοτε στα όρια ή και αντίθετα με τις “περί ίσης μεταχείρισης” και άλλες συνταγματικές διατάξεις, απέναντι στους νέους μας, στα παιδιά μας, στο μέλλον της Πατρίδας μας,  όπως συνηθίζουμε να λέμε και μακάρι να το πιστεύουμε, θα ήθελα να θέσω ένα σημαντικό θέμα, που αφορά στη μοριοδότηση του ΑΣΕΠ στους διαγωνισμούς σχετικά με τις προαναφερόμενες θέσεις του δημοσίου τομέα. Ιδού  λοιπόν ας θαυμάσουμε και ας δώσουμε κάποια λογική εξήγηση και αιτιολογία, όχι όμως λογικοφανή “εξήγηση για την εξήγηση”, όπως για παράδειγμα της κατάθεσης από τους υποψηφίους ένστασης προς το ΑΣΕΠ, η οποία ασφαλώς και θα απορριφθεί, αφού το ΑΣΕΠ βασίζεται στις ισχύουσες διατάξεις του νόμου. Ειδικότερα:

α) με τους διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ για τον δημόσιο τομέα και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα

• Ο υποψήφιος  που έχει δύο βασικά πτυχία Πανεπιστημίου μοριοδοτείται και  για το δεύτερο πτυχίο.

• Ο υποψήφιος  που έχει δύο βασικά πτυχία ΤΕΙ μοριοδοτείται και για το δεύτερο πτυχίο.

Όμως

• Ο υποψήφιος  που έχει βασικό πτυχίο Πανεπιστημίου και ένα δεύτερο πτυχίο ΤΕΙ, ουδεμία μοριοδότηση λαμβάνει για το δεύτερο πτυχίο και επίσης

• Ο υποψήφιος  που έχει βασικό πτυχίο ΤΕΙ και ένα δεύτερο πτυχίο Πανεπιστημίου, ουδεμία μοριοδότηση λαμβάνει για το δεύτερο πτυχίο.

Αυτό ακολουθείται για πολλά χρόνια εις βάρος νέων επιστημόνων που έχουν δύο βασικά πτυχία Ανώτατης Εκπαίδευσης διαφορετικού τομέα κατά τα ανωτέρω (ωσάν το ένα πτυχίο  κάποιες φορές να είναι χρήσιμο και κάποιες άχρηστο, χωρίς δηλαδή να προσθέτει σε γνώσεις).

Δυστυχώς, οι Καθηγητές που συζητάμε το θέμα (μετά από προβληματισμούς υποψηφίων) και το αναλύουμε από την τυπική και ουσιαστική του πλευρά, δεν βλέπουμε κάποια λογική και αντικειμενική εξήγηση. Πιστεύουμε δε ότι το θέμα θα πρέπει να επανεξετασθεί αρμοδίως και άμεσα κατά τρόπο που να δικαιώνει ισότιμα τους υποψηφίους για διορισμό νέους επιστήμονες.

Ασφαλώς, το ότι οι διαγωνισμοί των Υπουργείων μέσω ΑΣΕΠ σε ότι αφορά τους πτυχιούχους είναι δύο κατηγοριών, δηλαδή ΠΕ και ΤΕ, δεν αλλάζει τη φιλοσοφία και την ουσία του ζητήματος, αφού για ΠΕ διαγωνισμούς απαιτείται ασφαλώς βασικό πτυχίο Πανεπιστημίου, το δεύτερο όμως πτυχίο γιατί θα πρέπει, προκειμένου να μοριοδοτηθεί, να είναι υποχρεωτικά πτυχίο Πανεπιστημίου και όχι  και πτυχίο ΤΕΙ;

Επίσης, για τους διαγωνισμούς ΤΕ απαιτείται βασικό πτυχίο ΤΕΙ, γιατί όμως το δεύτερο πτυχίο, προκειμένου να μοριοδοτηθεί,  θα πρέπει να είναι υποχρεωτικά πτυχίο ΤΕΙ και όχι και πτυχίο Πανεπιστημίου;

Για παράδειγμα δηλαδή, σε ένα διαγωνισμό ΤΕ για Μηχανολόγους ΤΕΙ, εάν κάποιος υποψήφιος έχει και δεύτερο πτυχίο Ηλεκτρολόγου  ΕΜΠ ή Αεροναυπηγού Μηχανικού του Πολυτεχνείου ή πτυχίο κάποιου άλλου αντίστοιχου Τμήματος του Πολυτεχνείου ή του Πανεπιστημίου (παρότι η φοίτηση στα Τμήματα αυτά είναι πενταετής), δεν λαμβάνει  μόρια για το δεύτερο πτυχίο.

Εάν όμως ο ίδιος υποψήφιος έχει ένα δεύτερο πτυχίο  Ηλεκτρολόγου ΤΕΙ ή Μηχανικού Αεροσκαφών ΤΕΙ (τετραετούς φοίτησης) μοριοδοτείται για το δεύτερο πτυχίο του.

Δηλαδή κερδίζει στον διαγωνισμό ο υποψήφιος που έχει δύο πτυχία ΤΕΙ και όχι ο υποψήφιος που έχει ένα πτυχίο ΤΕΙ και ένα δεύτερο πτυχίο του Πολυτεχνείου (πενταετούς φοίτησης).

Αυτό συμβαίνει για τους πτυχιούχους όλων των Τμημάτων και Σχολών των Πανεπιστημίων και ΤΕΙ στους διαγωνισμούς του Δημοσίου.

Από την άλλη πλευρά έρχεται μια σειρά νόμων, πριν τους νόμους για τη συγχώνευση/συνέργεια Πανεπιστημίων και ΤΕΙ, “περί Ανώτατης Εκπαίδευσης”, π.χ. ν. 4009/2011 ή ν.4485/17 όπως ισχύει κλπ, που ορίζουν ότι η Ανώτατη Εκπαίδευση έχει δύο διακριτούς παράλληλους τομείς,

α) τον Πανεπιστημιακό τομέα με τα Πανεπιστήμια και τα Πολυτεχνεία και

β) τον Τεχνολογικό τομέα με τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΤΕΙ).

Δηλαδή τα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ ανήκουν, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία στα ΑΕΙ.

Θα θέλαμε να προβούμε σε θερμή έκκληση/παράκληση προς  τους αρμοδίους Υπουργούς και Υπηρεσιακούς Παράγοντες να ενσκήψουν με ευαισθησία, κατανόηση και  αξιοκρατική διάθεση σε ένα πολύ λεπτό και ουσιαστικό κοινωνικό θέμα, που αφορά τους νέους επιστήμονες και να το επιλύσουν, αίροντας  ένα χρόνιο πρόβλημα, που δημιουργεί στους υποψηφίους των διαγωνισμών του ΑΣΕΠ ερωτηματικά, πικρίες και δικαιολογημένα συναισθήματα αδικίας (για χαμένη προσπάθεια και κόπο ετών) . Η επίλυση του ζητήματος αυτού δεν επιβαρύνει με κανένα κόστος το δημόσιο προϋπολογισμό, ενώ παράλληλα αναμφισβήτητα θα αναδείξει την ευαισθησία, αξιοκρατία, ποιότητα και αντικειμενικότητα της  κυβερνητικής πολιτικής στις προσλήψεις του δημοσίου τομέα.

β) με τους διαγωνισμούς για την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση μέσω ΑΣΕΠ

Ένα δεύτερο παράδοξο,  αφορά κατεξοχήν το Υπουργείο Παιδείας, αναφορικά με τις προκηρύξεις θέσεων για την πρόσληψη μονίμων και αναπληρωτών εκπαιδευτικών για τη Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.

Οι τελευταίες προκηρύξεις έχουν γίνει με τον νόμο Γαβρόγλου που εφαρμόζει το Υπουργείο Παιδείας σήμερα.

Στις συγκεκριμένες Προκηρύξεις μέσω ΑΣΕΠ, π.χ. στην Προκήρυξη 2ΓΕ/2019 για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, εντάσσεται στην ίδια κατηγορία και κλάδο, για παράδειγμα στην ΠΕ 80 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ, ένα σύνολο σημαντικού αριθμού διαφορετικών ειδικοτήτων πτυχίων Τμημάτων Πανεπιστημίων και ΤΕΙ (της ημεδαπής και αλλοδαπής), τα οποία εξισώνονται ως ισότιμα μεταξύ τους, αφού εκ του νόμου ορίζονται ως προσόν διορισμού, (εν αντιθέσει με την προηγούμενη

α) περίπτωση, που αναλύσαμε για τους διαγωνισμούς του δημοσίου, όπου τα πτυχία Πανεπιστημίων και ΤΕΙ απορρίπτονται  κατά περίπτωση ανάλογα με τον διαγωνισμό ΠΕ και ΤΕ, ως μη χρήσιμα, κατά τη μοριοδότηση του δευτέρου πτυχίου).

Επομένως, με βάση τη διάταξη του νόμου και της κατά τα ανωτέρω Προκήρυξης (η οποία ορίζει ότι ως δεύτερο πτυχίο ΑΕΙ νοείται το πτυχίο το οποίο δεν αποτελεί τυπικό προσόν διορισμού για τον κλάδο για τον οποίο τίθεται η υποψηφιότητα), το σύνολο των προαναφερομένων πτυχίων θεωρείται ως προσόν διορισμού και ως εκ τούτου κατά το νόμο δεν μοριοδοτείται ένα δεύτερο πτυχίο από την ομάδα αυτή, παρά τη διαφορετικότητά του από το πρώτο πτυχίο σε προγράμματα και κατεύθυνση σπουδών.

Για παράδειγμα, για έναν υποψήφιο με πτυχίο Οικονομικής Επιστήμης, δεν μοριοδοτείται ως δεύτερο πτυχίο στην κατηγορία ΠΕ 80 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ το πτυχίο της Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής ή το πτυχίο της Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης ή το πτυχίο Επιχειρησιακής Έρευνας και Marketing  ή το πτυχίο Εμπορίας και Διαφήμισης κ.ά., ενώ αντίθετα μοριοδοτείται το δεύτερο πτυχίο σε μη συναφείς με την οικονομία ειδικότητες, όπως στη μουσικολογία, στην θεατρολογία, στην φιλολογία, στην θεολογία, στην αρχαιολογία κ.ά..

Παρομοίως, στην κατηγορία ΠΕ82 ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ δεν μοριοδοτούνται ως δεύτερο πτυχίο, μια σειρά πτυχίων διαφόρων ειδικοτήτων, όπως π.χ. Μηχανολόγου Αεροναυπηγού ή Μηχανολόγου Διαχείρισης Ενεργειακών Πόρων ή Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης ή Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών κ.ά., που έχουν ληφθεί από το νόμο στην ομάδα των πτυχίων που αποτελούν προσόν διορισμού.

Αντίθετα ως δεύτερο πτυχίο για την πρόσληψη μηχανολόγων μοριοδοτούνται όλα τα πτυχία μη συναφών ειδικοτήτων, π.χ. φιλοσοφίας, ιστορίας, διαιτολογίας, νοσηλευτικής  κλπ.

Εκ των ανωτέρω συνάγεται ότι αντί να μοριοδοτούνται ως δεύτερο πτυχίο ειδικότητες που συμπληρώνουν τις επιστημονικές γνώσεις του υποψηφίου, προκειμένου αυτός να διαθέτει μεγαλύτερη επιστημονική κατάρτιση, πληρότητα και επιστημονική εμβάθυνση  ως Καθηγητής για τη διδασκαλία συγκεκριμένων μαθημάτων, μοριοδοτούνται πτυχία, που ουδεμία συνάφεια έχουν προς την ειδικότητα που καλείται να υπηρετήσει ο υποψήφιος.

Ασφαλώς, εάν η φιλοσοφία του Υπουργείου και του νομοθέτη είναι, όχι η απόκτηση τυπικών και ουσιαστικών προσόντων για την κάλυψη της προκηρυχθείσης θέσης με αρτιότερη επιστημονική γνώση και κατάρτιση, αλλά με γενικότερες γνώσεις και παιδεία σε διαφορετικά επιστημονικά αντικείμενα και ειδικότητες, π.χ. ο οικονομολόγος ή ο μηχανολόγος κλπ να είναι και μουσικός ή θεατρολόγος ή αρχαιολόγος ή φιλόλογος, τότε η πολιτική κατεύθυνση είναι σε σωστό δρόμο.

Εάν όμως η φιλοσοφία του επιστήμονα στην περίπτωση του διορισμού του ως καθηγητή είναι να έχει βαθιά γνώση του αντικειμένου του, π.χ. ο οικονομολόγος με ένα δεύτερο πτυχίο στη Λογιστική ή στη Στατιστική ή στο Marketing, ο μηχανολόγος με ένα δεύτερο πτυχίο στην Ναυπηγική ή στην Ενέργεια ή στην Οργάνωση Παραγωγής ή στην Αεροναυπηγική, τότε η πολιτεία είναι σε λάθος δρόμο.

Όποια όμως και να είναι η βούληση της Πολιτείας, στα θέματα της Παιδείας θα πρέπει αυτή να είναι ξεκάθαρη και να στηρίζεται σε ένα  μακροχρόνιο/ μακρόπνοο σχεδιασμό με τη σύμφωνη υπερκομματική γνώμη και αποδοχή όλων των πολιτικών δυνάμεων (Κυβέρνησης και Αντιπολίτευσης).

Μόνο έτσι θα υπάρχει μία σταθερή γραμμή πλεύσης, που θα αναγνωρίζει και θα  ακολουθεί η κοινωνία και οι νέοι μας στις σπουδές τους, στις επιλογές τους και στη σταδιοδρομία τους.

Μόνο έτσι δεν θα χάνονται  προσπάθειες και  θυσίες ετών για την απόκτηση ενός δεύτερου πτυχίου, το οποίο η Πολιτεία άλλες φορές θα θεωρεί κατάλληλο και άλλες ακατάλληλο, ανάλογα με τις πολιτικές των εκάστοτε κυβερνήσεων κατά τα ανωτέρω. Μόνο έτσι δεν θα παραπαίουν  και  πελαγοδρομούν οι νέοι μας με τους κάθε φορά αχαρτογράφητους κυβερνητικούς αυτοσχεδιασμούς και χειρισμούς, αλλά και με τις εκάστοτε  προτάσεις  και εισηγήσεις των Υπουργών Παιδείας,   που συνήθως,  χωρίς βαθιά μελέτη των ειδικών  ζητημάτων, των επιπτώσεών των πολιτικών και των ανακυπτουσών επιπλοκών, στην προσπάθειά τους να παρουσιάσουν έργο, αρέσκονται σε απομιμήσεις ανομοιογενών συστημάτων άλλων χωρών και σε αλλόμορφες τροπολογίες και διαφοροποιήσεις ισορροποιών.