Θάνος Δημόπουλος, Πρύτανης ΕΚΠΑ
Μία πολύ σημαντική διάκριση, που καταδεικνύει το υψηλής ποιότητας και παγκόσμιας επίδρασης και αναγνώρισης ερευνητικό έργο του ΕΚΠΑ, αποτυπώθηκε στα αποτελέσματα της παγκόσμιας ερευνητικής κατάταξης «AD Scientific Index World Top Universities Ranking 2023». Πιο συγκεκριμένα το ίδρυμα καταλαμβάνει την 92η θέση παγκοσμίως μεταξύ των 19.514 Πανεπιστημίων από 216 χώρες που περιλαμβάνονται στην εν λόγω κατάταξη. Επιπροσθέτως βρίσκεται στην 25η θέση μεταξύ των Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων και στην 1η θέση μεταξύ των ελληνικών δημόσιων πανεπιστημίων για το 2023. (βλέπε πίνακα 1). Θα πρέπει να επισημανθεί ότι όπως φαίνεται στην εικόνα 1 όπου αποτυπώνεται η θέση του ΕΚΠΑ στα επιμέρους κριτήρια της κατάταξης, στο κριτήριο i10 index των τελευταίων πέντε ετών το Ίδρυμα βρίσκεται στην 61η θέση παγκοσμίως και στην 15η θέση στην Ευρώπη.
Η εν λόγω κατάταξη είναι η πρώτη και μοναδική που βασίζεται στους συνολικούς και πρόσφατους δείκτες (της τελευταίας πενταετίας) ερευνητικής παραγωγικότητας των σημαντικότερων επιστημόνων και ερευνητών των Πανεπιστημίων. Πιο συγκεκριμένα η απόδοση, η βαθμολογία και η θέση κάθε Πανεπιστημίου υπολογίζεται με βάση τις βαθμολογίες των δεικτών h-index και i10 και τις αναφορές στο Google Scholar του ερευνητικού του δυναμικού.
Για το 2023 στην κατάταξη συμπεριλήφθηκε το ερευνητικό έργο της τελευταίας πενταετίας 1.153.395 επιστημόνων από 216 χώρες, με 7706 εξ αυτών να είναι Έλληνες Καθηγητές, Ελληνικών Δημόσιων Πανεπιστημίων.
Άλλη μία σημαντική διάκριση για το ΕΚΠΑ αποτελεί το γεγονός ότι έχει συνολικά τον μεγαλύτερο αριθμό επιστημόνων μεταξύ των ελληνικών πανεπιστημίων στην εν λόγω κατάταξη (1437), ενώ 54 εξ αυτών βρίσκονται στους top 2%, 276 στους top10%, και 548 στους top20% των ερευνητών παγκοσμίως (βλέπε πίνακα 3).
Πίνακας 1: Η κατάταξη των Ελληνικών Πανεπιστημίων στην Κατάταξη «AD Scientific Index World Top Universities Ranking 2023»
Πίνακας 2: Οι πρώτοι 10 καθηγητές του ΕΚΠΑ στην παγκόσμια κατάταξη AD Science Index
Για την κατάταξη των χωρών χρησιμοποιούνται τέσσερα κριτήρια. Το πρώτο είναι ο αριθμός των επιστημόνων κάθε Πανεπιστημίου στον κατάλογο των 10.000 κορυφαίων επιστημόνων. Το δεύτερο κριτήριο είναι ο αριθμός των επιστημόνων στον κατάλογο των 100.000 με την σημαντικότερη ερευνητική παραγωγή. Το τρίτο είναι ο συνολικός αριθμός των επιστημόνων του Πανεπιστημίου που περιλαμβάνονται στον επιστημονικό κατάλογο AD Scientific Index. Σε περίπτωση ισοβαθμίας μετά την εφαρμογή και των τριών αυτών κριτηρίων, χρησιμοποιείται ως τέταρτο κριτήριο η υψηλότερη παγκόσμια θέση στην κατάταξη μεταξύ των ερευνητών που βρίσκονται στην πρώτη θέση του Ιδρύματος τους. Χρησιμοποιούνται οι συνολικές τιμές των δεικτών H- index και i10-index μαζί με τον αριθμό των αναφορών, καθώς και οι συνολικές τιμές των δεικτών H-index και i10-index των τελευταίων 5 ετών μαζί με τον αριθμό των αναφορών που έλαβαν τα τελευταία 5 έτη. Τα δεδομένα συλλέγοντα από το προφίλ των ερευνητών στο Google Scholar, και τα δεδομένα και η θέση των Ιδρυμάτων επικαιροποιούνται συνεχώς με αποτέλεσμα η εν λόγω κατάταξη να αποδίδει μια δυναμική και όχι στατική εικόνα.
Στον πίνακα 3 παρουσιάζεται η κατανομή των 1437 επιστημόνων του ΕΚΠΑ στα επιμέρους επιστημονικά -ερευνητικά πεδία και στο 2% και 10% των κορυφαίων σε ερευνητική παραγωγή επιστημόνων.
Πίνακας 3: Κατανομή των 1437 επιστημόνων του ΕΚΠΑ στα επιμέρους επιστημονικά - ερευνητικά πεδία
Στην 1η θέση μεταξύ των ελληνικών πανεπιστημίων και στην 92η παγκοσμίως όπως αναφέρθηκε παραπάνω, βρίσκεται το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και ακολουθούν το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης στην 422η θέση παγκοσμίως , το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο στην 485η θέση παγκοσμίως, ενώ την πρώτη πεντάδα κλείνουν το Πανεπιστήμιο Κρήτης στην 540η θέση παγκοσμίως, και το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων στην 592η θέση παγκοσμίως.
Την πρώτη θέση στην παγκόσμια κατάταξη καταλαμβάνει το Αμερικάνικο Πανεπιστήμιο Harvard και ακολουθούν το επίσης Αμερικάνικο Πανεπιστήμιο Stanford και στην τρίτη θέση το Βρετανικό Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης το οποίο είναι και το μόνο ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ίδρυμα στο top 10 της κατάταξης.
Τα αποτελέσματα της εν λόγω κατάταξης αναδεικνύουν για άλλη μια φορά τον πολυεπίπεδο, εξωστρεφή και κυρίως επιδραστικό προσανατολισμό του ερευνητικού έργου των μελών ΔΕΠ και ερευνητών του ΕΚΠΑ. Ιδιαίτερα στις παγκόσμιες κατατάξεις οι οποίες βασίζονται σε open access εργαλεία και σε μια σειρά κριτηρίων που επικεντρώνουν στην ερευνητική επίδραση των τελευταίων δέκα ετών και στην ανάδειξη της ποιότητας και όχι της ποσότητας στην έρευνα, αποδεικνύεται ότι το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών βρίσκεται δικαίως στο top 100 των Πανεπιστημίων παγκοσμίως.
Θερμά συγχαρητήρια και πολλές ευχαριστίες σε όλους τους συναδέλφους αλλά και τους ερευνητές του Ιδρύματος μας για την υψηλής παραγωγικότητας και ποιότητας έρευνα. Αποτελεί το θεμέλιο λίθο ενός σύγχρονου επιτυχημένου και προβεβλημένου διεθνώς Πανεπιστημίου, το οποίο στοχεύει στην καινοτομία, στην εξωστρέφεια και στην διεθνή συνεργασία.
• Το ΕΚΠΑ βρέθηκε στο top 100 των Πανεπιστημίων παγκοσμίως 12 φορές σε επτά διαφορετικές κατατάξεις μέσα στο 2022.
• Για 2η φορά την τελευταία διετία το ΕΚΠΑ σπάει το φράγμα των top 200 Πανεπιστημίων σε μία από τις πλέον σημαντικές παγκόσμιες κατατάξεις, με την 186η θέση στον πίνακα κατάταξης «Performance Ranking of Scientific Papers for World Universities». Η προηγούμενη ανάλογη επιτυχία ήταν τον Ιανουάριο του 2021 όταν το Ίδρυμα βρέθηκε στην 182η θέση στην κατάταξη της Webometrics.
• Σύμφωνα με την τρέχουσα ανακοίνωση της κατάταξης «Top Universities by Top Google Scholar Citations της Webometrics» (Google Scholar), αλλά και τα αποτελέσματα των τελευταίων ετών της κατάταξης, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών καταγράφει μία σπάνια επίδοση για ελληνικό Πανεπιστήμιο: Βρίσκεται για πέμπτη συνεχομένη χρονιά και 10η συνεχόμενη φορά στο top 100 μιας παγκόσμιας κατάταξης Πανεπιστημίων.
• Εκτός από την υψηλή αυτή θέση σε παγκόσμια επίπεδο, το ΕΚΠΑ βρίσκεται και στην πρώτη θέση μεταξύ των ελληνικών ιδρυμάτων, με 2.953.317 ετεροαναφορές (citations). Η επίδοση αυτή δίνει στο ΕΚΠΑ την 1η θέση τόσο μεταξύ των βαλκανικών Πανεπιστημίων όσο και μεταξύ των Πανεπιστημίων της Μεσογείου για το 2022.
• Το ΕΚΠΑ βρίσκεται στην 75η θέση παγκοσμίως για την πολιτική του σε θέματα ισότητας των φύλων και στην 81η θέση για τις δράσεις του που αφορούν την μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων, σύμφωνα με την Κατάταξη ΤΗΕ Impact Ranking.
• Επιπροσθέτως το ΕΚΠΑ είναι, σύμφωνα με την κατάταξη της QS για το 2022, ένα από τα δύο ελληνικά πανεπιστήμιο που λαμβάνουν διακρίσεις και στις δύο κατηγορίες επίτευξης των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ. Πιο συγκεκριμένα λαμβάνει «αργυρό μετάλλιο» στην κατηγορία «Κοινωνική Επίδραση», η οποία περιλαμβάνει δύο δείκτες, τους SDGs 5 και 10 - Ισότητα των φύλων και μείωση των ανισοτήτων, και «Χάλκινο Μετάλλιο» στην κατηγορία «Περιβαλλοντικός Αντίκτυπος» η οποία βασίζεται στην ομαδοποίηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ (SDGs )7, 11, 12, 13, 14 και 15 - προσιτή και καθαρή ενέργεια, βιώσιμες πόλεις και κοινότητες, υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή, δράση για το κλίμα, ζωή κάτω από το νερό και ζωή στη γη.
• Το ΕΚΠΑ βρίσκεται στην 1η θέση μεταξύ των ελληνικών Πανεπιστημίων στις πέντε από τις επτά σημαντικότερες παγκόσμιες κατατάξεις Πανεπιστημίων.
• Η Οδοντιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ για τρίτη φορά από το 2017 βρίσκεται στο top-100 των Πανεπιστημίων Παγκοσμίως καταλαμβάνοντας τη θέση 76-100 στο αντικείμενο «Dentistry & Oral Sciences» της κατάταξης Academic Ranking of World Universities (ARWU) (Λίστα Σανγκάης). Επιπροσθέτως η Οδοντιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ στην κατάταξη της QS (Quacquarelli Symonds) βρίσκεται στις θέσεις 51-70 μεταξύ των 70 καλύτερων Οδοντιατρικών Σχολών του κόσμου και των 30 ευρωπαϊκών. Η σημασία της συγκεκριμένης επιτυχίας αναδεικνύεται ακόμη περισσότερο από το γεγονός ότι για τέταρτη φορά η Οδοντιατρική Σχολή εισέρχεται στις 70 καλύτερες σχολές Οδοντιατρικής παγκοσμίως.
• Σημαντική επιτυχία επιφύλασσε η ίδια κατάταξη της QS και για τις Κλασσικές Σπουδές και τις σπουδές στην Αρχαία Ιστορία που προσφέρει το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, για το έτος 2022. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα αυτής της κατάταξης, ο τομέας Κλασσικών Σπουδών και Αρχαίας Ιστορίας του Ιδρύματος κατατάσσεται στις θέσεις 51-80 παγκοσμίως.
• Η Ιατρική Σχολή του Ιδρύματος συγκεντρώνει τον μεγαλύτερο αριθμό διακρίσεων σε top 100 θέσεις στις παγκόσμιες κατατάξεις. Για το 2022 βρέθηκε πέντε φορές στα 100 καλύτερα Πανεπιστήμια παγκοσμίως σε μία κατάταξη. Πιο συγκεκριμένα βρίσκεται στην 46η θέση παγκοσμίως στο επιστημονικό πεδίο - ερευνητικό αντικείμενο «Infectious Diseases» στην κατάταξη US News - Best Global University Rankings, στην 66η θέση παγκοσμίως στο επιστημονικό πεδίο «Immunology» στην κατάταξη Performance Ranking of Scientific Papers for World Universities. Επίσης κατέλαβε την 91η και 98η θέση στα επιστημονικά πεδία «Cardiac and Cardiovascular Systems» και Immunology αντίστοιχα στην κατάταξη US News - Best Global University Rankings. Επιπροσθέτως βρίσκεται στην 81η θέση παγκοσμίως στο επιστημονικό πεδίο Pharmacology & Toxicology στην κατάταξη Performance Ranking of Scientific Papers for World Universities .