Όταν το κράτος αδιαφορεί, οι ανισότητες στην εκπαίδευση επιμένουν

Του Αποστόλη Δημητρόπουλου*
Η νέα σημαντική μελέτη του ΙΟΒΕ για τη Διαγενεακή Κινητικότητα στην Εκπαίδευση ανέδειξε, αφενός, τη διαχρονική υστέρηση των επιδόσεων των 15χρονων Ελλήνων μαθητών συγκριτικά με άλλες χώρες, στην εξέταση της PISA του ΟΟΣΑ. Αφέτερου, τεκμηρίωσε και ανέδειξε τις μεγάλες και επίμονες ανισότητες στις επιδόσεις των Ελλήνων μαθητών διαφορετικής κοινωνικής και μορφωτικής οικογενειακής προέλευσης, τα τελευταία είκοσι χρόνια. Οι ανισότητες αυτές αποτελούν τη βάση των κοινωνικών ανισοτήτων που ακολουθούν στο Λύκειο και στο Πανεπιστήμιο και συμβάλλουν στην αναπαραγωγή τους, από γενιά σε γενιά, περιορίζοντας την κοινωνική κινητικότητα, την ισότητα των ευκαιριών και την κοινωνική δικαιοσύνη στη χώρα μας.
Η μείωση των ανισοτήτων στην εκπαίδευση και η συνεχής διασφάλιση της σύνδεσής της με τη διαρκώς μεταβαλλόμενη αγορά εργασίας αποτελούν κορυφαίες προτεραιότητες στην εκπαίδευση των αναπτυγμένων χωρών. Τα δύο ζητήματα είναι αλληλένδετα. Μόνο εκπαιδευτικά συστήματα καλά συνδεδεμένα με την αγορά εργασίας μπορούν να βελτιώσουν την προοπτική των αποφοίτων και να περιορίσουν την αναπαραγωγή και την όξυνση των κοινωνικών ανισοτήτων, βελτιώνοντας την κοινωνική και επαγγελματική ένταξή τους σε σχέση με την προέλευσή τους. Χρειάζεται, φυσικά, η οικονομία να αναπτύσσεται συνεχώς δημιουργώντας νέες καλύτερες θέσεις εργασίας. Αν όσοι αποφοιτούν καταλήγουν άνεργοι ή υποαπασχολούνται, τότε οι ανισότητες αναπαράγονται και οξύνονται, εντός και εκτός εκπαίδευσης.
Στη χώρας μας, τίποτα από τα δύο δεν αποτελούν σταθερή προτεραιότητα της κρατικής πολιτικής στην εκπαίδευση. Και αν η μέριμνα της πολιτείας για τη σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, τα τελευταία χρόνια, έχει ενισχυθεί, το ενδιαφέρον για τις ανισότητες στην εκπαίδευση παραμένει διαχρονικά μάλλον περιορισμένο. Τα ειδικά προγράμματα που υλοποιούνται από χρόνια, στοχεύοντας στην εξασφάλιση της πρόσβασης και τη συμπερίληψη στην εκπαίδευση συγκεκριμένων ομάδων μαθητών (Ρομά, πρόσφυγες, μετανάστες, μουσουλμανική μειονότητα, ΑμεΑ), είναι οπωσδήποτε σημαντικά και απαραίτητα, δεν συγκροτούν ολοκληρωμένη πολιτική και μέριμνα για τις ανισότητες, καθώς δεν αφορούν τις μεγάλες και επίμονες κοινωνικές ανισότητες στο βασικό κορμό της εκπαίδευσης.
Φαίνεται ότι σε εμάς, επικρατεί η αντίληψη ότι οι ανισότητες στην εκπαίδευση αντιμετωπίζονται με την προώθηση της συμμετοχής όλων, μάλιστα ακόμα και άνευ όρων και προϋποθέσεων, σε ανώτερες βαθμίδες εκπαίδευσης, παρά τη διάψευσή της από την πραγματικότητα. Είναι γνωστό ότι ούτε η υψηλή συμμετοχή στην Λυκειακή βαθμίδα (πάνω από 9 στους 10 μαθητές) και στην ανώτατη εκπαίδευση (σχεδόν 7 στους 10) περιόρισαν τις ανισότητες. Η κοινωνική προέλευση των μαθητών Γενικού Λυκείου και ΕΠΑΛ στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση παραμένει πολύ διαφορετική, ενώ στις πανεπιστημιακές σχολές υψηλής ζήτησης και με καλύτερες προοπτικές (ιατρική, πολυτεχνείο, νομική) σπουδάζουν αναλογικά πολύ περισσότεροι από όσους προέρχονται από τα υψηλότερα κοινωνικά και μορφωτικά στρώματα. Το ίδιο συνέβαινε μεταξύ των φοιτητών των πανεπιστημίων και των ΤΕΙ. Είναι επίσης βέβαιο ότι οι κοινωνικές ανισότητες είναι μεγάλες μεταξύ όσων ολοκληρώνουν και όσων εγκαταλείπουν τις σπουδές τους.
Η μελέτη του ΙΟΒΕ επιτρέπει να δούμε τη συνολική υστέρηση και τις επίμονες ανισότητες στην εκπαίδευσή μας κατάματα και με ειλικρίνεια. Αναδεικνύεται τότε η ανάγκη να θέσουμε ως στόχο τη βελτίωση των επιδόσεων των Ελλήνων μαθητών σε διεθνές επίπεδο τα προσεχή χρόνια. Δεν θα πετύχουμε όμως πολλά, εστιάζοντας αποκλειστικά στους μαθητές με τις υψηλότερες επιδόσεις, όπως κάνουμε πλέον με τα Πρότυπα σχολεία. Για να βελτιώσουμε σημαντικά τις επιδόσεις των Ελλήνων μαθητών συνολικά, χρειάζεται να εστιάσουμε και να βελτιώσουμε τις επιδόσεις και των πιο αδύναμων, μειώνοντας τις ανισότητες.
Για τούτο χρειάζονται, καταρχάς, δεδομένα των επιδόσεων των μαθητών κάθε συγκεκριμένου σχολείου και τάξης ξεχωριστά, σε ολόκληρη τη χώρα. Χρειάζεται κάθε σχολική μονάδα και εκπαιδευτικός να έχουν την πραγματική εικόνα των ικανοτήτων των μαθητών τους και των αποτελεσμάτων της δουλειάς τους σε εθνικό συγκριτικό επίπεδο, να έχουν την απαραίτητη ανατροφοδότηση και τη δυνατότητα τεκμηριωμένου αναστοχασμού, διαμορφώνοντας και την εσωτερική πολιτική κάθε σχολικής μονάδας για τη συνεχή βελτίωσή τους. Είναι ένα εργαλείο ενδυνάμωσης των εκπαιδευτικών στο σύγχρονο σχολείο, προς όφελος της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης και της μείωσης των ανισοτήτων. Επιπλέον, τέτοια δεδομένα επιτρέπουν να σχεδιαστεί, σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο, μια στοχευμένη πολιτική για τις εκπαιδευτικές ανισότητες, που επενδύει περισσότερους πόρους στους πιο αδύναμους, εκεί όπου υπάρχει η μεγαλύτερη ανάγκη: καλύτερες αναλογίες μαθητών-εκπαιδευτικών, μικρότερες τάξεις, περισσότερη ενισχυτική διδασκαλία και έγκαιρη εκπαιδευτική παρέμβαση, ειδική επιμόρφωση και πρόσθετα προγράμματα. Αυτό αποτελεί αληθινή και όχι κίβδηλη προοδευτική πολιτική στην εκπαίδευση.
Μαζί με τα νέα προγράμματα σπουδών και τα νέα βιβλία που ετοιμάζονται είναι, για τούτο, απαραίτητη η επέκταση της λεγόμενης «ελληνικής PISA» και της «τράπεζας θεμάτων», και η ίδρυση κεντρικά ενός Παρατηρητηρίου των Εκπαιδευτικών Ανισοτήτων. Ώστε παράλληλα με τα Παρατηρητήρια Μετάβασης από την Εκπαίδευση στην Αγορά Εργασίας, που έχουν ήδη ξεκινήσει να υλοποιούνται, να διαμορφώσουν ένα νέο πλαίσιο τεκμηριωμένου δημόσιου διαλόγου και διαμόρφωσης πολιτικής για την καταπολέμηση των κοινωνικών ανισοτήτων στην εκπαίδευση, διευκολύνοντας τις απαραίτητες συναινέσεις. Για να βελτιωθούν οι επιδόσεις των Ελλήνων μαθητών συνολικά και να μειωθούν οι κοινωνικές ανισότητες, ενισχύοντας την ισότητα των ευκαιριών, την κοινωνική κινητικότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη.
*Ο Αποστόλης Δημητρόπουλος είναι διδάκτωρ Εκπαιδευτικής Πολιτικής της London School of Economics & Political Science και τέως Γενικός Γραμματέας Ανώτατης Εκπαίδευσης
Σχολιάστε το άρθρο
Συκοφαντικά και υβριστικά σχόλια δεν δημοσιεύονται και διαγράφονται. Επίσης δεν επιτρέπεται στα σχόλια να αναγράφονται links τα οποία διαγράφονται. Το esos δεν φέρει ευθύνη για τα επώνυμα ή ανώνυμα σχόλια που φιλοξενεί. Σε περίπτωση που θεωρείτε πως θίγεστε από κάποιο εξ αυτών, επικοινωνήστε μέσω της φόρμας επικοινωνίας έτσι ώστε να αφαιρεθεί.
Δημοφιλή Άρθρα
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ - ΕΙΔΗΣΕΙΣ
ΦΟΙΤΗΤΕΣ - ΕΙΔΗΣΕΙΣ
ΜΑΘΗΤΕΣ - ΕΙΔΗΣΕΙΣ
ΚΟΛΕΓΙΑ - ΕΙΔΗΣΕΙΣ
ΞΕΝΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ
ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΡΘΡΑ
- Επίσκεψη του Περιφερειάρχη Αττικής στον Κόμβο Έρευνας, Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας στον Αγροδιατροφικό Τομέα «A...
- Έγγραφο Οδ. Ζώρα στα ΑΕΙ για το αίτημα εξαίρεσης από την αναστολή προσλήψεων και υπηρεσιακών μεταβολών
- Νέο αίτημα του υπ. Παιδείας για εξαίρεση από την απαγόρευση υπηρεσιακών μεταβολών των εκπαιδευτικών λόγω εκλογών
- Η Τράπεζα θεμάτων και οι ορφανές ευθύνες
- Τα θέματα των Νέων Ελληνικών στα οποία διαγωνίστηκαν οι υπoψήφιοι των ΕΠΑΛ
- Εγκύκλιος για την αναστολή προσλήψεων και υπηρεσιακών μεταβολών
- Πανελλαδικές 2024: Αλλαγές στους Συντελεστές Βαρύτητας στις στρατιωτικές σχολές ΣΜΥΑ
- Πρυτανικές εκλογές ΕΚΠΑ: Αμετακίνητες οι δύο πλευρές παρά τις αλλεπάλληλες διαβουλεύσεις
- Ολοκληρώθηκε το DUTH Innovation Week του Κόμβου Καινοτομίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης
- Πανελλαδικές 2023: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν οι υποψήφιοι για την τριτοβάθμια εκπαίδευση
Σχόλια (19)
@Μέλος ΔΕΠ
- Μπορεί πχ κάποιος που είναι σήμερα 55 ετών, να πήρε διδακτορικό πριν 30 χρόνια στα 25-26 του? Μπορεί.
- Μπορεί πχ να διορίστηκε την επόμενη μέρα στην εκπαίδευση ή αλλού (ή και να ιδιώτευσε) και να μην συνέχισε ποτέ την έρευνα? Μπορεί.
- Μπορούμε να "ξέρουμε αν όντως έχει πάρει διδακτορικό"? Μπορεί να ελεγχθεί.
- Μπορεί "να θεωρηθεί ο ειδικός κλπ"? Δεν μπορεί. Ειδικός θα ήταν ίσως πριν 30 χρόνια.
- Μπορεί ως διδάκτωρ, ως εκπαιδευτικός και ως κάποιος που ενημερώνεται για τις εξελίξεις, να έχει και να εκφέρει γνώμη και άποψη? Οφείλουμε να μπορεί.
- Μπορεί το esos να του το απαγορεύσει? Κανείς δεν μπορεί και δεν πρέπει να μπορεί.
ΥΓ. Εδώ έχουμε Υπουργούς, που όχι χωρίς διδακτορικό αλλά χωρίς καν σχετικές σπουδές.... μας παρουσιάζονται λίγο πολύ ως Νομπελίστες.
Μιλάει για μείωση ανισοτήτων και προτείνει επέκταση της Τράπεζας θεμάτων κλπ που δεν λύνουν αλλά επιτείνουν τις εκπαιδευτικές ανισότητες. νεοφιλελεύθερες απόψεις...
Συμφωνώ με τα προηγούμενα σχόλια.
Βασικά δεν νομίζω να πήρε το διδακτορικό του την δεκαετία 80-90 καθώς δεν είναι τόσο ηλικιακά μεγάλος.
Είναι βασικό κομμάτι για κάποιον που συνεχώς υπογράφει με αυτή του την ιδιότητα να κάτσουμε και να την δούμε! Να δούμε τι έκανε, να δούμε τι δημοσίευσε απο εκεί, αν συνέχισε την ερευνητική του εργασία και μετά σε αυτό το αντικείμενο.
Καταρχήν από την στιγμή που δεν υπάρχει κανένα στοιχείο σε scopus και google scholar δεν ξέρουμε αν όντως έχει πάρει διδακτορικό ο κ. αυτός.
(υπήρχαν πολλά περιστατικά του λέω τι είμαι, με πιστεύουν όλοι και με τιμούν και με αριστεία π.χ. βραβεία «Θαλής ο Μιλήσιος» και περίπτωση ερευνήτριας που έλαβε βραβείο αλλά μετά είναι γνωστό το τι έγινε).
Και αν δεχτούμε ότι πήρε κάπου τότε το διδακτορικό πχ 1990, τι έχει κάνει από τότε μέχρι το 2011 για να θεωρηθεί ο ειδικός που με πολύ γενικές τοποθετήσεις θα μας δείχνει τον δρόμο? Ποιες είναι οι επιστημονικές του τοποθετήσεις (με γραπτά φυσικά) και μελέτες που το αποδεικνύουν?
Παρακαλούμε τον κ. αυτό εκτός από υπογραφές κλπ, να μας δώσει σε ανοικτή πρόσβαση το ΠΛΗΡΕ΅ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ του
(και όταν μιλάμε για επιστημονικά κείμενα μην βάλει τα άρθρα σε εφημερίδες και site!!!!)
Παρακαλούμε να δώσει πλήρες βιογραφικό του το έχει κάνει μέχρι σήμερα.
Παρακαλούμε απο το esos μέχρι να ΄δώσει ο κ. αυτός πλήρες στοιχεία (και εννοώ τα επιστημονικά αυτά στοιχεία) να μην δημοσιεύει τα κείμενα του γιατί απλά είναι κείμενα χωρίς καμία αολύτως βάση.
@Μέλος ΔΕΠ
Ε δεν πιστεύω να φαντάζεστε κιόλας, ότι για να αποκτήσει κάποιος θέσεις κι αξιώματα στα Υπουργεία μας, χρειάζεται να είναι και η πρώτη φίρμα "στο scopus και στον Google Scholar"?
Η αλήθεια είναι όμως, ότι ένα διδακτορικό ή ένα επιστημονικό άρθρο-έρευνα πριν το 1995, δύσκολα εντοπίζεται σήμερα, αφού τότε δεν υπήρχε όχι απλά το ίντερνετ και ο γκούγκλης αλλά με δυσκολία χρησιμοποιούσε κανείς τότε, ακόμα το pc.
Αυτό όμως δεν μπορεί ν' απαξιώσει αυτόματα και συλλήβδην, όλη την προγενέστερη επιστημονική έρευνα, αφού πάνω σ' αυτή "πάτησαν" οι επόμενοι. Χωρίς τα διδακτορικά του '80-'90, δεν θα είχαμε σήμερα ούτε scopus ούτε Google Scholar .
ΥΓ. Είχαμε εξαιρετικούς Δάσκαλους, που ούτε τα βιβλία δεν έγραψαν τα ονόματα και την προσφορά τους.... όχι το Google Scholar. Βέβαια εκείνοι, δεν είχαν πάρει ποτέ και καμιά καρέκλα στα Υπουργεία, ούτε και παρουσιάζονταν σαν Προφήτες...
@ Μέλος ΔΕΠ
Απλώς δεν υπάρχει πουθενά, εβαλαν "Γενικό Γραμματέα Ανώτατης Εκπαίδευσης" κάποιο κομματικό στέλεχος...
Μα τι κακό είναι αυτό;
Να μη δείτε έναν δάσκαλο να ξεχωρίζει!...
- Και πού να δεις τη ζήλια τους τώρα που ο Άδωνις έγινε τριαδικός υπουργός και εμφανίστηκε σήμερα ταυτόχρονα σε τρία διαφορετικά μέρη, όμορφος και άριστος!
Εκτός από το διδακτορικό (πριν καμιά 30 χρόνια) τι άλλο έχει να μας δείξει?
Έψαξα στο scopus και στον Google Scholar...και ματαια δεν μπορω να βρω τον κ. δημητρόπουλο.
Μπορεί να μας πει ποιό άρθρο/α έχει? Ποια είναι η υστεροφημία του μετά απο τόσα χρόνια (citations)? Ποιό είναι το ερευνητικό του προφίλ?
Το ότι πήρε κάποιος το διδακτορικό φυσικά και είναι προς τιμή του αλλά αυτό από μόνο του δεν λέει πολ΄λά.
Αν δεν απαντήσει ο κ. αυτός στις παραπάνω ερωτήσεις κάθε του αναφορά σε ερευνα κλπ είναι αβάσιμη
@Ανθρωποφαγία, συνάδελφοι θα είναι οι αξιολογητές ,τι ήθελες να είναι αερονόμοι;
τα διαβάσαμε , προεκλογικές βλακείες προεκλογικά που εν έτει 2023 έπρεπε να είναι λύμένα και όχι να εμφανίζονται σωτήρες όσοι ανήκαν σε απερχομενες ανίκανες κυβερνήσεις. πω΄ς σου φάνηκε τώρα;
.. πολύ φαρμάκι ρε παιδιά... μήπως να διαβάζαμε λίγο καλύτερα αυτά που γράφει?? ίσως κάτι ενδιαφέρον να βρούμε..
δάσκαλος δεν είναι; πού έχει θέση και πού εργάζεται ρωτάνε
Όταν τους μέχρι εχθές συναδελφους τους στην τάξη τους ονομάζουν τώρα αξιολογητές επιθεωρητές τότε είμαστε όμηροι ενός σαθρού συνδικαλισμού με την ομοσπονδία να κλείνει το μάτι οποτ την συμφερει.Στανατηστε την ανθρωποφαγία τώρα δεν εξυπηρετείτε τίποτα περισσότερο από το διαίρει και βασίλευε που είναι ηλίου φαινοτερον ποιους εξυπηρετει
Αναφέρει ότι είναι "είναι διδάκτωρ Εκπαιδευτικής Πολιτικής της London School of Economics & Political Science και τέως Γενικός Γραμματέας Ανώτατης Εκπαίδευσης".
Αν (;) διδάσκει κάπου, γιατί δεν το αναφέρει στις ιδότητες του;
υπάρχει ΔΙΑΥΓΕΙΑ και υποχρέωση να ανεβαίνουν όλες οι πράξεις τοποθέτησης , διάθεσης , τακτοποίησης υπηρεσιακής ΟΛΩΝ; ή μπα; όλα τα άφτιαξε η κεραμέως με ψηφιακά άλματα και διαφάνεια και αξιοκρατία ! ευτυχώς !
Ένας ακόμα υμνητής της ελεύθερης αγοράς ο οποίος γράφει για ανισότητες, τη στιγμή που το κόμμα του κρατάει επαγγέλματα κλειστά α λα καρτ.
Στην τάξη του Δημοτικού που υπηρετεί πότε διδάσκει ;;;
Έλεος με την καθημερινή αρθρογραφία και μετά λένε για αξιολόγηση των δασκάλων.
Ο νέος Σύμβουλος εκπαίδευσης δεν τον ελέγχει;;;
Η ελεύθερη επιλογή σχολείου, η ΕΒΕ για την είσοδο στο δημόσιο πανεπιστήμιο, καθώς και η ανάπτυξη της ιδιωτικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (χωρίς ΕΒΕ).... μειώνουν ή αυξάνουν "τις κοινωνικές ανισότητες, την ισότητα των ευκαιριών, την κοινωνική κινητικότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη" κ. Δημητρόπουλε, που είστε και του London School of Economics?
(το περιεχόμενο είναι ΕΚΤΟΣ πραγματικότητας συλλήβδην, έχουμε γράψει σε διαβουλέυσεις ΠΙΟ ΣΟΒΑΡΑ σχόλια-προτάσεις )
Πολύ ενδιαφέρουσες οι απόψεις σας κύριε Δημητρόπουλε.
Μπορείτε να μας αναφέρετε που εργάζεστε και με τι ασχολείστε (εκτός από το να αρθρογραφείτε σε καθημερινή βάση);