ΕΠΙΚΑΙΡΗ ΑΠΟΨΗ

Η ελληνική PISA: Mια ακόμη τυπική διεκπεραίωση στην εκπαίδευση;

"Ένα εργαλείο το οποίο κινδυνεύει να ακυρωθεί όταν εντάσσεται σε μια γενικότερη θεώρηση της εκπαίδευσης ως μιας λίστας εκκρεμοτήτων που απλώς πρέπει να διεκπεραιωθεί, ώστε να φανεί ότι υλοποιήθηκε"
Δημοσίευση: 12/05/2023
ΡΕΠΟΡΤΑΖ ESOS

Μαρίζα Φουντοπούλου, Καθηγήτρια Μεθοδολογίας της διδασκαλίας της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας στη Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ

Για δεύτερη χρονιά φέτος διεξάγεται η ελληνική PISA ή Εθνικές Εξετάσεις Διαγνωστικού Χαρακτήρα στα γνωστικά αντικείμενα της Γλώσσας και των Μαθηματικών, που διενεργούνται ανώνυμα, με δείγμα, φέτος, 11.000 μαθητών και μαθητριών της Στ΄ Δημοτικού και της Γ΄ Γυμνασίου από 600 συμμετέχουσες σχολικές μονάδες στρωματοποιημένης δειγματοληψίας.

Όλα φαίνονται δόκιμα, θεμιτά και σύμφωνα με τις σύγχρονες επιταγές τής διερεύνησης των εκπαιδευτικών αναγκών. Μια πιο προσεκτική ματιά, ωστόσο, στη διαδικασία, τα χαρακτηριστικά και τη στοχοθεσία της ελληνικής PISA δεν μπορεί παρά να εγείρει δύο κύριους και καίριους προβληματισμούς.

Ο πρώτος προβληματισμός είναι η ετοιμότητα των μαθητών και μαθητριών της χώρας μας να διαχειριστούν, όχι το περιεχόμενο, αλλά τον τρόπο διατύπωσης των θεμάτων. Σε ένα ελληνικό σχολείο που εκπαιδεύει τα παιδιά σε ερωτήσεις προκατασκευασμένες και εκ των προτέρων απαντημένες, είναι αμιγώς προσανατολισμένο στην εισαγωγή στα ΑΕΙ και υιοθετεί ποσοτική μόνο διαδικασία αξιολόγησης, πώς μπορεί ο μαθητής και η μαθήτρια των 12 και 15 ετών να αποποιηθούν ό,τι τους διδάξαμε και να προσποιηθούν, για 3 ώρες διάρκειας εξέτασης, ότι μπορούν να λειτουργούν αποτελεσματικά σε ένα άγνωστο περιβάλλον; Παιδαγωγικά και διδακτικά απέχουμε πολύ από τη θεωρία, την οποία επικαλούμαστε, μεν, αγνοούμε, δε, ενώ παράλληλα διατυπώνουμε συμπεράσματα που, ερευνητικά, είναι επισφαλή όχι μόνο γιατί το ερευνητικό εργαλείο είναι άγνωστο στην ομάδα-στόχο αλλά επειδή, επιπλέον, η πληροφορία ακυρώνεται έναντι της δεξιότητας, που καλλιεργείται χωρίς αποθηκευμένο πληροφοριακό υλικό! Πώς θα κατανοήσει ο μαθητής και η μαθήτρια το κείμενο όταν δεν μπορεί λόγω υποτιμημένης στο σχολείο ορθογραφίας και συστηματικής γραμματικής γνώσης να διακρίνει το «αναφέρετε» από το «αναφέρεται»;

Ο δεύτερος προβληματισμός αφορά στο χαρακτηρισμό των εθνικών αυτών εξετάσεων, εκ μέρους του Υπουργείου, ως διαγνωστικών, ιδιαιτέρως κατά την παρούσα χρονική στιγμή που εξελίσσεται εκ μέρους του ΙΕΠ η ποιοτική υλοποίηση μιας εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης αναφορικά με τη σύνταξη νέων Προγραμμάτων Σπουδών, τη συγγραφή νέων σχολικών εγχειριδίων και την επιμόρφωση του συνόλου των εκπαιδευτικών. Πώς να εκληφθεί η έννοια της διάγνωσης, όταν το «εμβόλιο» έχει ήδη κατασκευασθεί και πρόκειται να παρέχεται από το σχολικό έτος 2024-2025; Προχωρήσαμε σε ριζικές και ελπιδοφόρες αλλαγές, χωρίς να έχει προηγηθεί διάγνωση; Ή επιδιώκουμε τη διάγνωση σε ένα σύστημα, για το οποίο ήδη υπάρχει διάγνωση και δρομολογείται «η θεραπεία»; Με όρους κατανόησης κειμένου πρόκειται για λογική σύγκρουση και αυτοαναίρεση!!!

Στην εκπαιδευτική επικαιρότητα των ημερών η ελληνική PISA κατατάσσεται στις πρώτες θέσεις του ενδιαφέροντος. Ένα εργαλείο σημαντικό για την αυτοαξιολόγηση και τον αυτοπροσδιορισμό στην εκπαίδευση, το οποίο κινδυνεύει να ακυρωθεί όταν εντάσσεται σε μια γενικότερη θεώρηση της εκπαίδευσης ως μιας λίστας εκκρεμοτήτων που απλώς πρέπει να διεκπεραιωθεί, ώστε να φανεί ότι υλοποιήθηκε, ανεξάρτητα από το αν το εργαλείο αυτό προσαρμόσθηκε στην ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα, αν επικοινωνεί με όσα παράλληλα υλοποιούνται, αν συνάδει με όσα οι εμπνευστές του εισηγούνται και αν, τελικά, συνδέεται με την εκπαίδευση ή με την άσκηση θεωρητικής πολιτικής!!!

Σχόλια (25)

 
@Ελενη
14 Μάιος 2023 17:23

"Κλειστά μυαλά" όπως εγώ... :). Μάλλον ΄πέσατε στην περίπτωση, γιατί ασχολούμαι με τη ρομποτική και την προώθησή της, όπως και με τη διδασκαλία των σχετικών μαθημάτων σε κεντρικό ΑΕΙ και στο εξωτερικό, εδώ και 20 χρόνια...
Έχετε διαβάσει αυτές τις μελέτες που λέτε να δείτε τι γράφουν μέσα;
"Θετικές πρακτικές" είναι πάρα πολλά πράγματα στο νηπιαγωγείο, μέχρι και το να χαιρετάς τα παιδιά με χαμόγελο το πρωί. Τι αντίκτυπο έχουν στο "τελικό αποτέλεσμα" της παιδείας στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή;

Αυτό που βλέπουμε στα ΑΕΙ είναι μαθητές που δεν ξέρουν ορθογραφία και συντακτικό, που δεν έχουν δεξιότητες σε κατανόηση κειμένου, κριτική ανάγνωση και κριτική σκέψη. Αυτά είναι που τους εμποδίζουν στις σπουδές, και στο να είναι αποτελεσματικοί στη δουλειά και στην κοινωνία αργότερα.
Αν δεν αντιμετωπιστούν αυτά σε μικρή ηλικία, όλη η ρομποτική του κόσμου δεν μας σώζει και δεν έχει κανένα νόημα, σε μαζική κλίμακα.

Όταν καίγεται το σπίτι, σβήνω πρώτα τη φωτιά και μετά ασχολούμαι με τη διακόσμηση. Στην πρωτο/δευτεροβάθμια, η ρομποτική είναι διακόσμηση σήμερα. Τα παραπάνω που έγραψα είναι η "φωτιά".

 
Είναι πολλά τα 7 Ελενη
14 Μάιος 2023 13:09

@Ελενη 13 Μάιος 2023 19:40
Καλό και φρόνιμο νομίζω θα ήταν, να μην είμαστε τόσο απόλυτοι.
"Η ρομποτική και οι τεχνολογίες ως εργαλείο μάθησης στις τάξεις του νηπιαγωγείου", εισήχθησαν πολύ πρόσφατα στα εκπαιδευτικά συστήματα κάποιων συγκεκριμένων χωρών. Συνεπώς, οι εν λόγω έρευνες που τις στηρίζουν ως θετικές πρακτικές α) είναι κι αυτές πολύ πρόσφατες β) εστιάζονται σε συγκεκριμένα κριτήρια-παραμέτρους τα οποία αξιολογούν γ) κυρίως δεν μπορούν να λάβουν υπόψη τις μελλοντικές επιπτώσεις (γνωστικές και όχι μόνο) από την εισαγωγή αυτών των πρακτικών.
Είναι άραγε δεδομένο ότι οι συνέπειες-τα αποτελέσματα, θα είναι απαραίτητα μόνο θετικά? Πχ η αυξανόμενη χρήση των τεχνολογιών πληροφορικής, είχε-έχει μόνο θετικά αποτελέσματα (ακόμα και σ' εμάς τους ενήλικες)?
Επιπρόσθετα, ο τρόπος-μέθοδος εφαρμογής τους, το κατάλληλο εκπαιδευτικό προσωπικό, καθώς και τα υποστηρικτικά μέσα που διατίθενται, μπορεί να διαφέρουν από χώρα σε χώρα και συνεπώς να διαφέρει και η αποτελεσματικότητα αυτών των πρακτικών.
Η αποδοχή και υιοθέτηση οποιασδήποτε νέας τεχνολογίας-πρακτικής-καινοτομίας, ειδικά όταν αφορά σε παιδιά τεσσάρων ετών, κατά τη γνώμη μου, δεν πρέπει να γίνεται αυτόματα και άκριτα.

 
Γραπτά με το κομμάτι
14 Μάιος 2023 11:00

@ Ρίτα
Όσα παραδώσεις τόσα θα εισπράξεις.

 
Υποστέλεχος
14 Μάιος 2023 10:42

Είναι τέτοια η γελοιότητα του υπ. παιδείας που θεωρεί ότι οι εξετάσεις έγιναν ακόμη κι αν συμμετείχε ένας μαθητής στους 50 των ΣΤ τάξεων.

Ποια συμπεράσματα; Ας διαβάσει κανείς τις ανακοινώσεις των Ομοσπονδιών ΔΟΕ κι ΟΛΜΕ ...αλλά ποιος τους ακούει; τι ξέρουν αυτοί; Καλύτερα θα ξέρει η δικηγόρος Κεραμέως.

 
Ρίτα
14 Μάιος 2023 07:21

Αυτή η Pisa ανήκει σε κάποιο ΕΣΠΑ; Δηλαδή οι απαντήσεις στις ερωτήσεις των εξετάσεων είναι τα παραδοτέα για να γίνει η πληρωμή;

 
Master chef (μια four cheese please)
13 Μάιος 2023 22:59

@H Pisa στο 'χω πει
Αχαχαχα! Απολαυστικός ο Τερζής! Και η πίτσα θέλει ψυχή και φαντασία.... συν εκλεκτά υλικά, παραδοσιακό ξυλόφουρνο και φυσικά έμπειρο Πιτσαρόλο!
Δυστυχώς με τους "άριστους", πάλι απ' έξω θα παραγγείλουμε....

 
Ελενη
13 Μάιος 2023 19:40

@ΔΕΠ
Η ρομποτική και οι τεχνολογίες ως εργαλείο μάθησης στις τάξεις του νηπιαγωγείου στηρίζονται ως θετικές πρακτικές από πολλές έρευνες. Δυστυχώς όμως σε αυτή τη χώρα οποιαδήποτε θετική κίνηση έχει αντιδράσεις , κυρίως από ανθρώπους με «κλειστά μυαλά» όπως εσύ.

 
H Pisa στο 'χω πει
13 Μάιος 2023 17:41

Θέλει ψυχή και φαντασία
Εσύ όμως το κατάντησες
Μια τυπική διαδικασία

 
ΔΕΠ
13 Μάιος 2023 17:24

Δυσκολεύομαι να καταλάβω το νόημα της τοποθέτησης. "πώς θα κατανοήσει ο μαθητής...το κείμενο όταν δεν μπορεί...να διακρίνει το «αναφέρετε» από το «αναφέρεται»;"

Είναι ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ οι δοκιμασίες! Καταλαβαίνουμε τι σημαίνει αυτό; Αν ο μαθητής δεν καταλαβαίνει κάτι τόσο βασικό ΜΗΠΩΣ ΝΑ ΤΟΥ ΤΟ ΜΑΘΟΥΜΕ; Αντί να ασχολούμαστε με "μεταρρυθμίσεις" και ρομπότ στους παιδικούς σταθμούς;

 
40 χρόνια στην εκπαίδευση
13 Μάιος 2023 17:22

οι 2 προβληματισμοί που θέτει το άρθρο μαρτυρούν τη νοσηρή κατάσταση της Παιδείας στη χώρα μας

Ο 1ος προβληματισμός: δεν μας "βολεύει", δεν είναι "κατάλληλη" η διατύπωση των θεμάτων. Εδώ ισχύει το "στραβός είναι ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε;" 100 χώρες είναι μια χαρά με αυτή τη διατύπωση ή φροντίζουν να προσαρμόζουν τη εκπαίδευση στα του 21ου - άντε και 20ου αιώνα. Εμείς κολλημένοι στις λάσπες, κλαιγόμαστε γιατί οι μαθητές δεν καταλαβαίνουν τη διατύπωση. Διαβάστε τη διατύπωση να δείτε ότι είναι σε απλούστατη γλώσσα. Αν δεν καταλαβαίνω τις ερωτήσεις το πρόβλημα είναι αλλού, όχι στις ερωτήσεις.

Ο 2ος προβληματισμός: μα αφού τώρα "εξελίσσεται εκ μέρους του ΙΕΠ η ποιοτική υλοποίηση μιας εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης". Πείτε μου μια χρονιά τα τελευταία 20 χρόνια που δεν γίνεται κάποια αλλαγή, μικρή η μεγάλη. Χρησιμοποιούμε λόγια όπως "ποιοτική υλοποίηση" και "μεταρρύθμιση" αλλά όσοι ζουν την κατα΄σταση από κοντά ξέρουν ότι "τα πάντα ρει". Πότε στην Ελλάδα σταμάτησαν οι "μεταρρυθμίσεις" για να ησυχάσει το σύστημα και τότε - σύμφωνα με το επιχείρημα - να είναι ΟΚ να γίνει η PISA;

Ας αφήσουμε τα αστεία και ας προσαρμοστούμε στην εποχή και σε αυτά που οι άλλοι ξέρουν και κάνουν εδώ και 20,30,50 χρόνια αντί να ζουμε στο τέλμα των ατέλειωτων αλλαγών, με 5 υπηρεσίες ινστιτούτα που "διαχειρίζονται" την κατάσταση.

 
αυτά αν έλειπαν
13 Μάιος 2023 16:10

δεν περιμένουμε αποτέλεσμα από λόγια βαλμένα σε μια σειρά. Απορεί κανείς...

 
ΝΟ
13 Μάιος 2023 12:36

Πολύ θεωρία, μεγάλη ανάγκη να πούμε κάτι και να κάνουμε τη διαφορά. Τι προτείνετε?

 
Μερικοί άνθρωποι μπορούν
13 Μάιος 2023 11:51

@Πλατάρος Γιάννης
Μα εννοείται ότι εάν παρέμενε Διευθύντρια του ΙΚΥ, θα παρουσίαζε την Greek Pisa ως Άγιο Δισκοπότηρο. Ακριβώς επειδή τα "βρόντηξε", μπορεί να εκφέρει ελεύθερα τη γνώμη-άποψή της.
Δεν είναι εύκολο να τα καταλάβουν αυτά όλοι ξέρετε....

 
Baa laa
13 Μάιος 2023 10:43

Είμαι εκπαιδευτικός, τα συμπεράσματα του διαγωνισμού είναι αυτά που φωνάζουμε ο καθένας μας ξεχωριστά εδώ και τόσο καιρό. Άρα, είναι αξιόπιστος. Πολύ απλά οι τοπικές παρατηρήσεις έγιναν καθολικές. Μια παρατήρηση κα Φουντοπούλου: οι δάσκαλοι διδάσκουν δεν εκπαιδεύουν!

 
Υποψήφιος
13 Μάιος 2023 09:10

Ωραία, εσείς που κάνετε επιμορφώσεις και συμμετέχετε στα Νέα Αναλυτικά Προγράμματα σκεφτήκατε να αξιοποιήσετε τα αποτελέσματα του διαγωνισμού; Δεν είναι στοιχείο που πρέπει να ληφθεί υπόψη; Δεν είναι αξιόπιστο; Εμάς ρωτάτε! Όλα αυτά που λέτε δεν είναι σωστά. Έχω ακούσει κριτικές για τους διαγωνισμούς και από τη Γαλλία και από τη Γερμανία, από στελέχη της εκπαίδευσης, όχι από συνδικαλιστές που βλέπουν εκκρεμότητες στη παγκοσμιοποίση στον βωμό του Σώρου και του Σιωνισμού, αλλά αν και σε ποιο βαθμό μπορούν να αξιοποιήσουν τα ευρήματα του διαγωνισμού για τη βελτίωση του curriculum κα Φουντοπούλου. Δουλέψτε λίγο αν θέλετε να κάνετε κριτική όχι πάντα την εύκολη οδό καταγγελία-παραίτηση. Με τη θέλησή σας πήγατε στο ΙΕΠ και στα Πρότυπα. Τι δεν καταλαβαίνετε.

 
ΠΕ02
13 Μάιος 2023 07:51

Είστε στέλεχος της εκπαίδευσης κα Φουντοπούλου ή όχι? Έχετε άποψη για τους διαγωνισμούς ή κα΄νετε ρητορικά ερωτήματα? Αυτό που λέτε μοιάζει να είναι στη λίστα εκκρεμοτήτων σας που πρέπει να διεκπεραιωθεί για να φανεί ότι υλοποιήθηκε ... μήπως κοιτάμε προς Τσόχα μεριά? Λέω εγώ τώρα, εκλογές έχουμε.

 
Κακός ηθοποιός
13 Μάιος 2023 07:30

"μια γενικότερη θεώρηση της εκπαίδευσης ως μιας λίστας εκκρεμοτήτων που απλώς πρέπει να διεκπεραιωθεί, ώστε να φανεί ότι υλοποιήθηκε."
Αυτή η φράση περιλαμβάνει την πραγματική αλήθεια για την ελληνική εκπαίδευση! Παριστάνουμε ότι ... (μπορείτε να προσθέσετε όποιο ρήμα θέλετε)...

 
Πανελλαδικά θέματα
12 Μάιος 2023 19:57

προαγωγικών εξετάσεων κοινά σε όλα τα λύκεια με μετακινούμενες επιτροπές από γειτονικά σχολεία και αντίστοιχα και η διόρθωση των γραπτών. Και στα ιδιωτικά. Και έτοιμη η αξιολόγηση. Αλλά που πολιτική βούληση.

 
Γεωργοδάσκαλος
12 Μάιος 2023 19:21

@ Γιάννης
Οι προβληματισμοί αναφέρονται σε εσωτερικές αναζητήσεις και διεργασίες. Δεν είναι προϊόντα έρευνας. Το θέμα είναι αν τους υιοθετείτε. Προσωπικά επαυξάνω...

 
Έτσι ακριβώς είναι (ήταν και θα είναι..)
12 Μάιος 2023 19:09

Σωστές οι επισημάνσεις..Το βασικό πρόβλημα όλου αυτού του ''καταιγισμού'' των αλλαγών στην εκπαίδευση- όχι μόνο της ελληνικής Pisa - είναι ότι δεν διασυνδέονται οργανικά μεταξύ τους. Δεν φαίνεται να υπάρχει ένας στρατηγικός σχεδιασμός στο πλαί΄σιο του οποίου όλες αυτές οι εκπαιδευτικές αλλαγές θα ''κουμπώνουν''΄΄ μεταξύ τους, θα έχουν λειτουργική σχέση η μια με την άλλη έτσι ώστε να παράξουν κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα. Εννοώ ότι όσοι τις εισάγουν μάλλουν δεν έχουν διαθεση να δουν την ''Μεγ΄άλη εικόνα΄''΄ . Έχει δίκιο η κα Φουντοπούλου.
Εκπαιδευτικές αλλαγές με καταιγιστική μορφή απλώς για για να πουμε ότι τις κάναμε; Κρίμα γιατί, αν τις δει κανείς στο μικρο-επίπεδο, έχουν να κομίσουν αρκετα θετικά..Κρίμα, επίσης, γιατί οι αντιδράσεις του εκπαιδευτικού κόσμου εξαντλούνται σε μια συνδικαλιστική- πολιτική θεώρηση , ενώ - είναι σίγουρο- υπάρχει σοβαρός αντίλογος απο πολλούς εκπαιδευτικούς.Με αντιπροτάσεις, εννοώ. Όχι θεωρητικές, αλλά και εφαρμόσιμες..
Αλλά ποιός ΄έχει διάθεση;; Εχουμε εξαντληθεί όλοι, μάλλον..
Κρίμα γενικώς.. Δεν υπάρχει σωτηρία εκπαιδευτική σε αυτη τη χώρα, φαίνεται... Οπότε, ''ο καθείς και τα όπλα του, ο καθείς και στο μετερίζι του''. Και ο,τι μπορεί κάνει. Μέχρι εκεί τελικά φθάνει στην ουσία της, νομίζω, η ελληνική εκπαίδευση. Με όποια κυβέρνηση. Όλα τα άλλα......

 
Ιωάννα Κ.
12 Μάιος 2023 18:36

Να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει διαφοροποιημένος τρόπος εξέτασης. Για παράδειγμα, καλούνται να απαντήσουν γραπτώς, παιδιά τα οποία λόγω μαθησιακών δυσκολιών κανονικά εξετάζονται προφορικά.
Να σημειωθεί επίσης ο πρόχειρος τρόπος που παρουσιάζεται η συγκεκριμένη εξέταση. Είναι χαρακτηριστικό ότι η πρώτη ερώτηση που κάνουν τα παιδιά είναι αν μετράει το αποτέλεσμα στη βαθμολογία τους. Μόλις μάθουν ότι δεν μετράει συνήθως κοιτούν να απαντήσουν όπως-όπως για να βγουν διάλειμμα.

 
Αριστεία, όχι αστεία
12 Μάιος 2023 18:05

Δηλαδή, πάλι αριστείες οι άριστοι και δίκαιο οι συνδικαλιστές;
Βρε, πού πάμε;

 
Νίκος
12 Μάιος 2023 17:54

Συμφωνώ ανυπερθετως.

 
Γιάννης
12 Μάιος 2023 17:30

Οι απόψεις είναι προσωπικές ή έχουν διεξαχθεί έρευνες και μας παρουσιάζει τα αποτελέσματα; Αν είναι μόνο για συζήτηση γενικώς οκ.,

Σχολιάστε το άρθρο

Συκοφαντικά και υβριστικά σχόλια δεν δημοσιεύονται και διαγράφονται. Επίσης δεν επιτρέπεται στα σχόλια να αναγράφονται links τα οποία διαγράφονται. Το esos δεν φέρει ευθύνη για τα επώνυμα ή ανώνυμα σχόλια που φιλοξενεί. Σε περίπτωση που θεωρείτε πως θίγεστε από κάποιο εξ αυτών, επικοινωνήστε μέσω της φόρμας επικοινωνίας έτσι ώστε να αφαιρεθεί.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΡΘΡΑ