Αξιότιμε κύριε/κυρία,
Σήμερα, 6/6/2023 εξεταζόμουν στις Πανελλήνιες στο μάθημα Βιολογία Προσανατολισμού. Βίωσα σήμερα μία απογοητευτική κατάσταση στα θέματα της Βιολογίας. Το πιο σημαντικό πρόβλημα που παρατήρησα αφορούσε το θέμα Α4 στο οποίο αναφέρεται «Κατά την έκφραση της γενετικής πληροφορίας, από τον πυρήνα εισέρχεται και εξέρχεται, αντίστοιχα:» το οποίο είναι νοηματικά άτοπο.
Συγκεκριμένα, έχει δύο αναγνώσεις.
Η μία θεωρεί ότι το μόριο που εισέρχεται, εισέρχεται ΑΠΟ τον πυρήνα προφανώς προς το κυτταρόπλασμα αφού αυτή είναι η δεύτερη περιοχή του κυττάρου που συμβαίνει έκφραση της γενετικής πληροφορίας.
Άρα με βάση τη λογική ακολουθία και το μόριο που αναφέρεται ότι εξέρχεται, θα εξέρχεται προς τον πυρήνα από τον κυτταρόπλασμα.
Με βάση αυτήν την ανάγνωση, που νοηματικά είναι η ορθότερη αλλά και πάλι ανεπαρκής, θα είναι σωστή η απάντηση β,γ,δ.
Η δεύτερη ανάγνωση που έχει ως σωστή επιλογή το γ , θεωρεί ότι η φράση «από τον πυρήνα» αναφέρεται στον πυρήνα ως πέρασμα, δηλαδή αναζητούνται δυο μόρια εκ των οποίων το ένα εισέρχεται ΣΤΟΝ πυρήνα και το άλλο ΕΞΕΡΧΕΤΑΙ ΑΠΟ τον πυρήνα.
Η δεύτερη ανάγνωση είναι λάθος διότι δεν αποδίδεται με σαφήνεια στην εκφώνηση η χρήση της πρόθεσης «από».
Ορθό θα ήταν να έλεγε ότι το πρώτο μόριο εισέρχεται ΣΤΟΝ πυρήνα και το δεύτερο εξέρχεται ΑΠΟ τον πυρήνα.
Έστω ότι η δεύτερη ανάγνωση είναι σωστή γιατί αναφέρεται «κατά την έκφραση της γενετικής πληροφορίας».
Κάποιος μπορεί να υποστηρίξει ότι η εν λόγω πρόταση θέτει μία χρονολογική σχέση στα ζητούμενα μόρια. Πρώτα πρέπει το ένα να εισέρχεται και μετά το άλλο να εξέρχεται.
Φυσικά αυτό είναι λάθος γιατί η έκφραση της γενετικής πληροφορίας (μεταγραφή και μετάφραση), γίνεται ταυτόχρονα σε πολλά γονίδια στο ευκαρυωτικό κύτταρο.
Άρα από την ανάγνωση της εκφώνησης δεν προκύπτει ότι το ζητούμενο είναι το μόριο που εισέρχεται να εισέρχεται ΠΡΙΝ το μόριο που εξέρχεται.
Το τελευταίο επιχείρημα ισχυρίζεται ότι η γενετική πληροφορία αφορά ένα συγκεκριμένο γονίδιο για το οποίο θέλουμε να προσδιορίσουμε την πορεία της έκφρασής του.
Έτσι, προσδίδεται χρονολογική σχέση στα δύο μόρια αφού αφορούν ένα συγκεκριμένο γονίδιο.
Αυτό είναι λάθος διότι η γενετική πληροφορία δεν είναι ένα μόνο γονίδιο όπως προκύπτει και από το αντίστοιχο κομμάτι του Β΄Τεύχους της Βιολογίας στο 2οΚεφάλαιο:
«Η γενετική πληροφορία είναι η καθορισμένη σειρά των βάσεων, όπως η πληροφορία μιας γραπτής φράσης είναι η σειρά των γραμμάτων που την αποτελούν. Η πληροφορία υπάρχει σε τμήματα του DNA με συγκεκριμένη ακολουθία, τα γονίδια. Αυτά, διά μέσου της μεταγραφής και της μετάφρασης, καθορίζουν τη σειρά των αμινοξέων στην πρωτεΐνη. Οι πορείες της μεταγραφής και της μετάφρασης των γονιδίων αποτελούν τη γονιδιακή έκφραση.»
Συμπερασματικά, το ερώτημα Α4 είναι επιστημονικά λάθος διατυπωμένο και δυσχεραίνει τον εξεταζόμενο στην εύρεση της «σωστής» απάντησης, ιδιαίτερα όταν το ερώτημα είναι πολλαπλής και δεν μπορεί να τεκμηριωθεί από τον εξεταζόμενο.
Ευελπιστώ στις σωστές ενέργειες από πλευράς Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων στις οδηγίες προς τους διορθωτές.
Ένας εξεταζόμενος στη Βιολογία 6/6/2023
Είναι προφανές ότι υπάρχει πρόβλημα στην εκφώνηση του Α4. Το γεγονός ότι κοστίζει 5 μονάδες θα προκαλέσει πρόβλημα σε μαθητές που δυστυχώς εξαρτάται η επίδοση τους καθώς και ένα μέρος της ζωής του από τον βαθμό αυτό. Ελπίζω ωσ μαθητής η ΚΕΕ να πραξει ανάλογα και να δεχτεί δύο σωστές απαντήσεις.