Φώτιος Αναγνωστόπουλος, Καθηγητής Τμήματος Ψυχολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Τις τελευταίες ημέρες γίνεται συζήτηση στη Βουλή σχετικά με το νομοσχέδιο του Υπουργείου Υγείας με τίτλο «Αναμόρφωση του θεσμού του Προσωπικού Ιατρού- Σύσταση Πανεπιστημιακών Κέντρων Υγείας (ΠΚΥ) και άλλες διατάξεις».
Κατά τη συζήτηση στην ολομέλεια της Βουλής παρουσιάστηκαν ορισμένα θετικά σημεία του νομοσχεδίου, αλλά ακούστηκαν και σοβαρές ενστάσεις και προβληματισμοί για ορισμένες διατάξεις του (πχ. για τις κατηγορίες προσωπικού γιατρού που θα παρέχουν υπηρεσίες σε επίπεδο πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας). Ειδικά για τα πανεπιστημιακά κέντρα υγείας, το νομοσχέδιο αναφέρει ότι σκοπός τους είναι η αναβάθμιση του επιπέδου παροχής υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, η βελτίωση των δεικτών υγείας και η επιστημονική έρευνα και εκπαίδευση σε αυτόν τον τομέα.
Με βάση το ν/σ, προβλέπεται η στελέχωση των ΠΚΥ , μεταξύ άλλων, με ιατρούς- μέλη ΔΕΠ εργαστηρίων με γνωστικό αντικείμενο «Προληπτική ιατρική- ΠΦΥ» και με Ψυχολόγους με ειδίκευση στην ψυχολογία της προαγωγής της υγείας (άρθρο 23).
Ωστόσο, διεθνώς δεν υπάρχει αναγνωρισμένη ειδικότητα της εφαρμοσμένης ψυχολογίας στην «προαγωγή της υγείας». Η διεθνώς αναγνωρισμένη ψυχολογική ειδικότητα είναι αυτή της «ψυχολογίας της υγείας» (health psychology). Υπάρχουν αντίστοιχες Ευρωπαϊκές και Αμερικανικές Επιστημονικές Εταιρείες, αλλά και σχετικός κλάδος της Διεθνούς Ένωσης Εφαρμοσμένης Ψυχολογίας (International Association of Applied Psychology).
Οι Ψυχολόγοι Υγείας είναι ψυχολόγοι, κάτοχοι άδειας άσκησης επαγγέλματος, που διαθέτουν Μεταπτυχιακούς τίτλους ή Διδακτορικό (α) στην πρόληψη των ασθενειών, (β) στην προαγωγή της υγείας, ή (γ) στη βελτίωση του επιπέδου φροντίδας της υγείας. Η ειδικότητα του ψυχολόγου υγείας καλύπτει ευρύτερα όχι μόνο τη μελέτη, έρευνα και παρέμβαση σε θέματα προαγωγής της υγείας (πχ. διακοπή καπνίσματος, υιοθέτηση υγιεινής διατροφής και άσκησης), αλλά και σε θέματα πρόληψης των ασθενειών (πχ. υιοθέτηση μαστογραφικού ελέγχου, pap-test, εμβολιασμών) και ποιότητας της φροντίδας υγείας (πχ. πιστή τήρηση ιατρικών οδηγιών, καλύτερη επικοινωνία γιατρού- ασθενούς). Συνεπώς είναι αρμόδιοι και σε θέση να συμβάλλουν σημαντικά στην επίτευξη του σκοπού των ΠΚΥ, στην έρευνα, σχεδιασμό, εφαρμογή και αξιολόγηση των παρεχόμενων υπηρεσιών και στην ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων στην υγεία της κοινότητας.
Ως εκ τούτου, στο νομοσχέδιο θα έπρεπε να περιλαμβάνονται οι Ψυχολόγοι Υγείας για τη στελέχωση των Πανεπιστημιακών Κέντρων Υγείας. Η αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας, ως ψυχολόγος η ίδια, θα όφειλε να έχει συνεργαστεί επ’ αυτού με επίσημους φορείς των ψυχολόγων (όπως είναι η Ελληνική Ψυχολογική Εταιρεία) ώστε να ληφθούν υπόψη οι θέσεις αυτών των φορέων. Και αυτό θα έπρεπε να το πράξει όχι μόνο για το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, αλλά και για άλλα σοβαρά ζητήματα των ψυχολόγων, όπως είναι η δημιουργία ΝΠΔΔ ψυχολόγων, η θεσμοθέτηση ψυχολογικών ειδικοτήτων και η επικαιροποίηση του νόμου για το επάγγελμα του ψυχολόγου. Ο διάλογος της ηγεσίας των Υπουργείων (Υγείας, Παιδείας, κ.ά.) με τους φορείς των ψυχολόγων μπορεί να οδηγήσει σε αρτιότερες προτάσεις, αποφάσεις και λύσεις, που τελικά στοχεύουν στη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών ψυχικής υγείας προς τους πολίτες.
Η Ψυχολογία είναι κοινωνική επιστήμη. Ομως ειναι χρησιμο να ξέρεις οτι κάποιες συμπεριφορές, που στην ουσία είναι κοινωνικές συμπεριφορές, μπορεί να έχουν παραγοντα μη κοινωνικό. Γιαυτο το λογο χρειάζεται αναθεώρηση των βασικών γνώσεων που κάποιος χρειάζεται ως φοιτητής και επιστήμονας σαυτο το αντικείμενο.
Το νεο νομοσχέδιο απλά επιτρέπει σε τομείς ιατρικών σχολών να υιοθετουν κάποιο κέντρο υγείας. Το πως θα λειτουργήσει στην πράξη είναι αβεβαιο διοτι σε μια ιατρικη σχολή τα μέλη ΔΕΠ ήδη εχουν ευθύνες σε ενα νοσοκομείο.