Πρύτανις Παντείου: Η στρατηγική διεθνοποίησης του Πανεπιστημίου μας

Την στρατηγική διεθνοποίησης του Παντείου Πανεπιστημίου ανέλυσε στη Βουλή η Πρύτανις  του Ιδρύματος καθηγήτρια Χριστίνα Κουλούρη, στη χθεσινή συνάντηση Κορυφής Πρυτάνεων, Βουλευτών και ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας.

Ειδικότερα, η Πρύτανις του Παντείου έκανε την εξής παρουσίαση:

Η συζήτηση περί «διεθνοποίησης» που διεξάγεται προσφάτως εντός και εκτός των ελληνικών πανεπιστημίων απαιτεί να διερευνήσουμε πιο σχολαστικά το λεξιλόγιο που χρησιμοποιούμε καθώς και το νόημα των όρων ώστε να αποδίδουμε με ακρίβεια την πραγματικότητα. 

Η «των ονομάτων επίσκεψις» είναι απαραίτητη λοιπόν για να εκτιμήσουμε τη διεθνή ακτινοβολία των ελληνικών δημόσιων πανεπιστημίων. 

Πράγματι, ο όρος «διεθνοποίηση» υποκρύπτει την παραδοχή ότι τα ελληνικά πανεπιστήμια δεν είναι ακόμη «διεθνοποιημένα» και ότι οφείλουν να υιοθετήσουν σειρά δράσεων που θα τα καταστήσει «διεθνή». 

Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει. Εδώ και πολλά χρόνια και, για πολλά πανεπιστήμια, εδώ και πολλές δεκαετίες, τα ελληνικά ΑΕΙ έχουν να επιδείξουν αξιοθαύμαστη εξωστρέφεια, διεθνείς συνεργασίες και παγκόσμια ερευνητικά δίκτυα. 

Σε αυτή τη διεθνική διάσταση της ελληνικής επιστήμης θα πρέπει εξάλλου να συμπεριλάβουμε και τη δυναμική ελληνική διασπορά, μέλη της οποίας διαπρέπουν αυτή τη στιγμή σε ισχυρά πανεπιστημιακά και ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού. 

Οι περισσότεροι από αυτούς έχουν κάνει τις βασικές τους σπουδές στην Ελλάδα. 

Η γενιά που αυτή τη στιγμή διοικεί τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια διαθέτει σε πολύ μεγάλο βαθμό διεθνές προφίλ, με σπουδές στο εξωτερικό η/και διεθνείς δημοσιεύσεις. 

Εξίσου αν όχι περισσότερο «διεθνοποιημένη» είναι η επόμενη γενιά των αναπληρωτών και των επίκουρων καθηγητών.

Πιο σωστοί θα ήταν λοιπόν οι όροι «διεθνής εξωστρέφεια», «διεθνής ακτινοβολία», «διεθνής δικτύωση», «διεθνείς συνεργασίες» για να περιγράψουν μια κατάσταση, ένα κεκτημένο της ελληνικής πανεπιστημιακής κοινότητας και όχι μια διαδικασία που μόλις ξεκινάει. 

Αν θέλουμε πραγματικά να εκτιμήσουμε τον βαθμό της διεθνούς ακτινοβολίας ενός ιδρύματος, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας πολλούς παράγοντες και όχι μόνο –όπως ακούγεται πρόσφατα- τον αριθμό των αλλοδαπών φοιτητών που παρακολουθούν τα προγράμματα σπουδών. 

Συγκεκριμένα, δείκτες διεθνούς ακτινοβολίας είναι τα διεθνή ερευνητικά προγράμματα, τα διεθνή συνέδρια, η διεθνής παρουσία των μελών ΔΕΠ/ΕΔΙΠ, η κινητικότητα φοιτητών/φοιτητριών και διδασκόντων/διδασκουσών προς το εξωτερικό, τα μνημόνια με διεθνείς οργανισμούς, η συμμετοχή σε διεθνή επιστημονικά δίκτυα και εταιρείες. 

Το παράδειγμα του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών μπορεί να είναι αντιπροσωπευτικό ως προς την ποικιλία και την πυκνότητα των διεθνών δράσεων για όλα τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια. 

Καταρχάς το Πάντειο ήταν το πρώτο ελληνικό Πανεπιστήμιο που εισήγαγε το πρόγραμμα Erasmus, πρωτοποριακό και οραματικό για την εποχή του. 

Αξίζει εδώ να αναφέρω ότι το πρόγραμμα Erasmus αποτελεί το πιο πετυχημένο εγχείρημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ενδεχομένως το μοναδικό που συνέβαλε στην εμπέδωση μιας ευρωπαϊκής συνείδησης. 

Σήμερα το Πάντειο έχει 369 ενεργές συμφωνίες με ευρωπαϊκά ιδρύματα στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+, εκ των οποίων 64 με τη Γαλλία, 47 με την Ιταλία, 41 με τη Γερμανία, 38 με την Τουρκία, 20 με τη Νορβηγία κ.ο.κ.  

Ταυτόχρονα το ίδρυμα έχει ανοιχτεί σε συνεργασίες με χώρες της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής, πάντα στο πλαίσιο του ίδιου προγράμματος, και ήδη αριθμεί 39 συμφωνίες εκτός Ευρώπης. 

Το Πάντειο εξάλλου είχε ξεκινήσει συνεργασία με κινεζικό πανεπιστήμιο ήδη από το 2015, χαράσσοντας μια πορεία που στη συνέχεια ακολούθησαν και άλλοι.

Έχει επιπλέον συνάψει σημαντικό αριθμό Μνημονίων Συνεργασίας με ξένα Πανεπιστήμια, διεθνείς φορείς ή οργανισμούς με σκοπό να  αναπτύξει νέες πολιτιστικές και επιστημονικές δράσεις.

 Για παράδειγμα, έξι μνημόνια αφορούν αμερικανικά πανεπιστήμια - Princeton University, Columbia University, University of Washington, University of Illinois, College of Liberal Arts and Sciences at Urbana-Champaign και υποστηρίζουν ποικίλες δράσεις. 

Με το Columbia University διδάχτηκε πέρυσι κοινό μεταπτυχιακό μάθημα με ταυτόχρονη συμμετοχή Ελλήνων και Αμερικανών φοιτητών και καθηγητές και από τα δύο πανεπιστήμια.

Με το Princeton ήδη από το 2019 διδάσκονται από κοινού δύο προπτυχιακά σεμινάρια που συνδυάζουν ασύγχρονη και σύγχρονη εκπαίδευση και πρωτοποριακές μεθόδους διδασκαλίας και αξιολόγησης των φοιτητών.

Κοινό μεταπτυχιακό δίπλωμα έχει ξεκινήσει να υλοποιείται σε σύμπραξη με τα Πανεπιστήμια Université Lumière Lyon 2 και Universitea Din Bucuresti, χωρίς την καταβολή διδάκτρων. 

Τέλος, εκπονούνται κοινά διδακτορικά (co-tutelle) σε συνεργασία με ξένα πανεπιστήμια.

Τέλος, το Πάντειο Πανεπιστήμιο έχει αναπτύξει πολλές σχέσεις με Διεθνείς Οργανισμούς, Επιστημονικές Εταιρείες, Διεθνή Δίκτυα, Ερευνητικά Κέντρα, Διεθνείς Επιστημονικές Επιτροπές. 

Τα Μέλη του είναι αξιολογητές σε Ευρωπαϊκά Προγράμματα και άλλα Διακρατικά Προγράμματα, κριτές σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά καθώς και μέλη της Συντακτικής ή/και της Επιστημονικής Επιτροπής Διεθνών Περιοδικών. 

Πολλά διεθνή συνέδρια φιλοξενούνται κάθε χρόνο στο Πάντειο Πανεπιστήμιο προσφέροντας μια διεθνή εμπειρία στους φοιτητές εκείνους που δεν έχουν τη δυνατότητα να ταξιδέψουν στο εξωτερικό και ταυτόχρονα δημιουργώντας έναν χώρο ώσμωσης μεταξύ της διεθνούς και της ελληνικής ακαδημαϊκής κοινότητας.

Πολύ σημαντική είναι η διεθνής διάσταση της έρευνας που διεξάγεται στο Πάντειο με τη δραστηριοποίηση ερευνητικών ομάδων που συσπειρώνουν πολλά πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα του εξωτερικού και ενισχύουν το διεθνές κύρος του ιδρύματος.

Είναι λοιπόν σαφές ότι τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια προσφέρουν ποιοτική εκπαίδευση με διεθνή αναγνώριση και δεν φοβούνται να αναμετρηθούν και να συγκριθούν με ισχυρά πανεπιστημιακά ιδρύματα του εξωτερικού. 

Αντιθέτως, οι συμμαχίες που προσελκύουν –γιατί προφανώς τα ξένα πανεπιστήμια που επιδιώκουν τη συνεργασία μας εκτιμούν ακριβώς την ποιότητα των σπουδών μας και της έρευνας που διεξάγουμε- δείχνουν ότι είναι ήδη «διεθνή» με τους ποικίλους τρόπους που προανέφερα. 

Ωστόσο, τα πανεπιστήμια έχουν ανάγκη της στρατηγικής συμμαχίας όλων των πολιτικών δυνάμεων και μιας διακομματικής συναίνεσης, ώστε να μην υφίστανται τις συνέπειες ατέρμονων θεσμικών αλλαγών που υπονομεύουν την αποτελεσματικότητά τους, δυσχεραίνουν τις στρατηγικές τους στοχεύσεις και εν τέλει ανακόπτουν την υλοποίηση του οράματός τους.