Γράφει ο Νίκος Γάλλος
Η Πολιτεία μέσω των νόμων δημιουργεί το πλαίσιο της εκπαιδευτικής πολιτικής. Οι Υπουργικές Αποφάσεις εξειδικεύουν την νομοθετημένη εκπαιδευτική πολιτική, αλλά εμπεριέχουν και ένα πλέγμα κανονιστικών ρυθμίσεων με τεχνικό γραφειοκρατικό περιεχόμενο, που ρυθμίζουν την εκπαιδευτική λειτουργία, τις σχέσεις των μελών της σχολικής κοινότητας και τη σχέση με τη διοικητική δομή. Για την κεντρική εκπαιδευτική πολιτική έχουμε πλειάδα κρίσεων, αντιπροτάσεων και σχολιασμών. Για την εκπαιδευτική πολιτική που δημιουργείται δευτερευόντως και εκ παραλλήλου, μέσω των κανονιστικών ρυθμίσεων, των Υπουργικών Αποφάσεων και των ερμηνευτικών εγκυκλίων, δεν υπάρχει αντίστοιχη ενασχόληση.
Μέσα από άρθρα, παραγράφους και υποπαραγράφους , στα οποία γίνεται επίκληση σε άλλα άρθρα, παραγράφους και υποπαραγράφους, δημιουργείται ένα δαιδαλώδες και αθέατο πολλές φορές εκπαιδευτικό πλαίσιο, το οποίο αν και μοιάζει δευτερεύουσας σημασίας, επηρεάζει σημαντικά την καθημερινή λειτουργία των σχολικών μονάδων.
Το τεχνικό γραφειοκρατικό περιεχόμενο των Υπουργικών Αποφάσεων που προέρχονται από το Υ.ΠΑΙ.Θ.Α, φαίνεται να έχει την τελική σφραγίδα ενός ατόμου. Από μια επιπολή ανάλυση περιεχομένου, διαπιστώνει κανείς χαρακτηριστικές εκφράσεις, οι οποίες επαναλαμβάνονται, ως μοτίβα , όπως η φράση «τα ως άνω» και η φράση «η υπό στοιχεία». Ο /η επικεφαλής συντάκτης/τρια, ομολογουμένως έχει μια τεχνική κατάρτιση που προκύπτει από χρόνια γραφειοκρατική ενασχόληση, αλλά το αποτυπωμένο αποτέλεσμα, συχνά βρίθει αντιφάσεων, άγνοιας της εκπαιδευτικής πραγματικότητας, και σε μερικές περιπτώσεις άγνοια της ισχύουσας νομοθεσίας . Ήδη, έχουμε την τροποποίηση δύο Υπουργικών Αποφάσεων, μετά από πληθώρα δημόσιων εκφρασμένων και τεκμηριωμένων παρατηρήσεων, πολλές εκ των οποίων έλαβαν χώρα στον ιστότοπο του esos. Σχολιαστής του forum χαρακτήρισε προσφυώς τους συντάκτες των ΥΑ ως «γονατογράφους», αλλά έχουμε την εντύπωση ότι δεν πρόκειται μόνο για «γονατογραφία», αλλά και για το παραγόμενο αποτέλεσμα μιας αυτοαναφορικής οίησης, των συντακτών/τριών, παντελώς αποκομμένης από τη σχολική πραγματικότητα. Οι συντάκτες/τριες των Υπουργικών Αποφάσεων φαίνεται σαν να μην διαβάζουν οι ιδιοι/ες τα κείμενα που εισηγούνται και καταλήγουν σε τραγελαφικές αυτοαναιρέσεις.
Αναφέρουμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Διευθυντής/ντρια σχολικής μονάδας ενημερώνει γονέα, ότι το παιδί του έχει κάνει χρήση συσκευής κινητού τηλεφώνου στο σχολείο και για αυτό το λόγο, σύμφωνα με το ισχύον πλαίσιο, αποφασίστηκε το παιδαγωγικό μέτρο της αποβολής από τα μαθήματα. Ο/Η διευθυντής/τρια ρωτά τον/την γονέα αν θα παραλάβει ο/η ίδιος/α το παιδί του/της ή θα δώσει τη συγκατάθεσή του/της να αποχωρήσει μόνο του ( ΥΑ 102791/ΓΔ4/ΦΕΚ 5130/10-9-2024 εδώ. Ο/Η γονέας δίνει τη συγκατάθεσή του μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και το παιδί αποχωρεί. Την επόμενη ημέρα το ίδιο παιδί που φοιτά π.χ στη Γ Λυκείου αισθάνεται αδιαθεσία ή ενημερώνει το σχολείο για προγραμματισμένο ιατρικό ραντεβού. Ο διευθυντής/τρια επικοινωνεί με τον/την γονέα και του/της ζητά βάσει της ΥΑ 109697/ΓΔ4/ΦΕΚ 5387/26-9-2024 να παραλάβει ο/η ίδιος/α το παιδί του/της εδώ. Ο/Η γονέας αντιπροτείνει τη λύση της συγκατάθεσης μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου , διότι δεν μπορεί να πάρει άδεια από τη δουλειά του/της, αλλά έκπληκτος/η ακούει τον/την διευθυντή/ντρια να τον/την ενημερώνει ότι αυτό που την προηγούμενη ημέρα ήταν δυνατόν, βάσει του νομικού πλαισίου, την επόμενη είναι παντελώς αδύνατον. Ο/Η διευθυντής/ντρια αισθάνεται ως πρωταγωνιστής/τρια σε θέατρο του παραλόγου και αντιλαμβάνεται ότι οι συνομιλητές του, (γονέας και μαθητής/τρια) προβληματίζονται για την πνευματική του συγκρότηση.
Μέσω των Υπουργικών Αποφάσεων ζητείται από τους γονείς των ανήλικων παιδιών να υποβάλλουν Υπεύθυνες Δηλώσεις. Αυτό το πλαίσιο όμως δεν τηρείται πάντα ,αφού σε κάποιες περιπτώσεις ζητείται από μαθητές/τριες να υποβάλλουν υπεύθυνη δήλωση ανεξάρτητα αν είναι ανήλικοι/ες εδώ. Προφανώς, η Υπεύθυνη Δήλωση από ανήλικο/η μαθητή/τρια με τις δεσμευτικές συνέπειες του Νόμου δεν μπορεί να υφίσταται. Στις περιπτώσεις που ζητείται από τους γονείς η υποβολή Υπεύθυνης Δήλωσης, οι ΥΑ προβλέπουν αυτό να γίνει είτε μέσω e-gov ,είτε με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής εδώ. Αν έχουμε αυτοπρόσωπη κατάθεση ζητείται από τον διευθυντή/ντρια να προβεί σε βεβαίωση του γνησίου της υπογραφή του γονέα που υποβάλλει την Υπεύθυνη Δήλωση αυτοπροσώπως. Προς επίρρωση αυτής της απαίτησης γίνεται επίκληση της &1 του άρθρου 11 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας Ν.2690/1999. Οι συντάκτες/τριες, δυστυχώς, δεν γνωρίζουν, ως όφειλαν, ότι με το άρθρο 16 του Ν. 3345/2005 δεν απαιτείται βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής, όταν ο/η ενδιαφερόμενος/η προσέρχεται αυτοπροσώπως εδώ.
Η αναγραφή στην ΥΑ 102791/ΓΔ4/ΦΕΚ 5130/10-9-2024 για δυνατότητα υποβολής από γονείς υπεύθυνης δήλωσης εγγραφής από το Μάϊο, πριν δηλαδή τη λήξη του σχολικού έτους και η απαίτηση προσκόμισης δελτίου ταυτότητας εδώ από δεκατριάχρονα, ενώ το Myschool είναι συνδεδεμένο με το Δημοτολόγιο αναδεικνύει σχεδιασμό επί χάρτου, χωρίς σύνδεση με την πραγματικότητα.
Η άγνοια της σχολικής πραγματικότητας οδηγεί σε αυτοαναιρετικές κατευθύνσεις. Πως μπορεί να διαχειριστεί ένας/μια διευθυντής/τρια την πρόνοια της ΥΑ να μπορεί να απασχολήσει μαθητές/τριες π.χ για τη διαμόρφωση ενός σχολικού χώρου για εκδήλωση, αλλά στη συνέχεια να θεωρηθεί η απουσία των συγκεκριμένων μαθητών/τριών ως αδικαιολόγητη; εδώ
Με την Υπουργική Απόφαση ΥΑ 102791/ΓΔ4/ΦΕΚ 5130/10-9-2024 δίνονται υποδείγματα Υπηρεσιακών Βιβλίων και Εντύπων με συγκεκριμένο μορφότυπο. Ο μορφότυπος Υ.ΠΑΙ.Θ.Α., ως προς το σκέλος των υπογραφών, στην ηλεκτρονική μορφή του Βιβλίου Πράξεων Συλλόγου Διδασκόντων/ουσών που δίνεται , δεν τηρείται από το ίδιο το του Πρακτικού. Επίσης, λόγω της μη ενεργοποίησης των προβλεπόμενων θυρίδων εδώ τ ων σχολικών μονάδων από το Υ.ΠΑΙ.Θ.Α., τα Πρακτικά παραμένουν στην προσωπική ψηφιακή θυρίδα των διευθυντών/ντριών, με αποτέλεσμα Πρακτικά Συλλόγων Διδασκόντων/ουσών, πολλές φορές με ιδιαίτερα εμπιστευτικό χαρακτήρα, να βρίσκονται τοποθετημένα σε ιδιωτικές θυρίδες.
Ενώ στο Βιβλίο Καταγραφής Ενεργειών Υποστήριξης Εύρυθμης Λειτουργίας προβλέπεται η καταγραφή όχι μόνο των παιδαγωγικών μέτρων, αλλά και των ενεργειών παιδαγωγικού χαρακτήρα εδώ , στο υπόδειγμα του παραρτήματος, εδώ που κατά τους συντάκτες/τριες «αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα» υπάρχει δυνατότητα καταγραφής μόνο παιδαγωγικών μέτρων, με το πεδίο της αιτιολόγησης να αποτελεί το μικρότερο μέρος του Υποδείγματος. Στο εν λόγω Βιβλίο σύμφωνα με το Υπόδειγμα πρέπει να καταγραφεί επίσης με ποιο Πρακτικό έχει ληφθεί το παιδαγωγικό μέτρο. Δεδομένου ότι προβλέπονται μόνο δύο Βιβλία Πράξεων α) του Συλλόγου Διδασκόντων/ουσών και β) το Βιβλίο Πράξεων του/της διευθυντή/τριας η ωριαία απομάκρυνση από εκπαιδευτικό σε ποιο Βιβλίο Πράξεων μπορεί να καταγραφεί; Οι συντάκτες/τριες δεν είχαν καν την πρόνοια το υπόδειγμα να εναρμονισθεί με τον μορφότυπο καταγραφής των παιδαγωγικών μέτρων στο myschool, έτσι ώστε το Βιβλίο Καταγραφής Ενεργειών Υποστήριξης Εύρυθμης Λειτουργίας να τηρείται τουλάχιστον αποκλειστικά ψηφιακά.
Η απόσταση από τη λειτουργική πραγματικότητα των σχολικών μονάδων είναι τέτοια που δεν γίνεται αντιληπτό ότι έντυπα, όπως τα απουσιολόγια εδώ και τα Βιβλία Ύλης εδώ δεν μπορεί να έχουν σε κάθε σελίδα το πλήθος των στοιχείων με το εθνόσημο .
Η άτυπη διαβούλευση πριν τη δημοσίευση Υπουργικών Αποφάσεων από τους/τις υπεύθυνους/ες του Υ.ΠΑΙ.Θ.Α. με προσωπικό που «τρέχει» τις σχολικές μονάδες, θα λειτουργούσε υπέρ της αποφυγής αστοχιών και πιο λειτουργικών Υπουργικών Αποφάσεων (με την προϋπόθεση ότι υπάρχουν ευήκοα ώτα). Επίσης, η διαβούλευση μέσω προδημοσίευσης σχεδίων ΥΑ είναι μια θετική εκδοχή. Στην προδημοσίευση του σχεδίου ΥΑ για το πλαίσιο των εκπαιδευτικών επισκέψεων διαπιστώνεται ότι προστίθεται επιπρόσθετος έλεγχος από τους/τις Συμβούλους Εκπαίδευσης του προγραμματισμού εκπαιδευτικών επισκέψεων, ο οποίος έχει γίνει από τους Συλλόγους Διδασκόντων/ουσών. Το να μην υπάρχει εμπιστοσύνη στο σύνολο του εκπαιδευτικού προσωπικού μιας σχολικής μονάδας, για τον προγραμματισμό, με παιδαγωγικά και εκπαιδευτικά κριτήρια, των διδακτικών και εκπαιδευτικών επισκέψεων, δείχνει όχι απλά περιορισμό της σχετικής αυτονομίας της σχολικής μονάδας, αλλά μία ανεξήγητη απαξίωση
Εύστοχες επισημάνσεις. Θα πρόσθετα ότι κατά τη σύνταξη εκπαιδευτικών νόμων να λαμβάνεται υπόψιν και η μείωση του γραφειοκρατικού χρόνου διεκπεραίωσης. Πρέπει κάποιοι να εργαστούν στο υπουργείο με πολύ υπομονή. Να κάνουν μια Ιουστινιάνεια δουλειά, πετώντας στα σκουπίδια παλιούς νόμους, που μας ταλαιπωρούν με τις παραπομπές...