Διάβασμα στο σπίτι: Η στρεβλή ελληνική πραγματικότητα και η πορεία προς ένα σύγχρονο Εκπαιδευτικό Σύστημα

Γράφει η  η Γαλάτεια Μπασέα

Στη στρεβλή ελληνική πραγματικότητα, όπου οι μαθητές από τις πρώτες κιόλας τάξεις του Δημοτικού επιστρέφουν μ’ έναν μεγάλο όγκο εργασιών στο σπίτι και οι γονείς εντέλει πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη για το διάβασμα των παιδιών τους, αναφέρθηκε ο κ. Αθανάσιος Πουκαμισάς σε πρόσφατη ραδιοφωνική του συνέντευξη. Πράγματι, το γεγονός ότι οι γονείς σε πολλές περιπτώσεις αναγκάζονται να αποκτούν τον ρόλο του δασκάλου, κυρίως όταν τα παιδιά τους φοιτούν στο Δημοτικό, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις και σε μεγαλύτερες ηλικίες, αποτελεί ένα διαχρονικό φαινόμενο, που συχνά προκαλεί συζητήσεις. Συζητήσεις συχνά προκαλεί και ο ιδιαίτερα μεγάλος όγκος εργασιών, που έχουν τα παιδιά επιστρέφοντας από το σχολείο, ο οποίος δεν συνάδει με την ηλικία τους, τους προκαλεί κόπωση και περιορίζει τον διαθέσιμο χρόνο τους για άλλες δραστηριότητες.

Το ελληνικό παράδοξο

Η εν λόγω κατάσταση έχει δημιουργήσει ένα εκπαιδευτικό παράδοξο. Ενώ τα σχολεία υπάρχουν για να διδάσκουν και να μορφώνουν τα παιδιά, συχνά το βάρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας μετατίθεται στους γονείς. Η έλλειψη ολοκληρωμένης μαθησιακής εμπειρίας εντός του σχολείου υπονομεύει την αυτονομία των μαθητών στο διάβασμά τους αλλά και γενικότερα, ενισχύει την εξάρτησή τους από το οικογενειακό περιβάλλον και πολύ συχνά αποτελεί αιτία εντάσεων και διαταράσσει τις σχέσεις γονέων και παιδιών.

Η Διεθνής Εμπειρία: Φινλανδία – Ολλανδία – Γερμανία – Ιαπωνία

Πλήθος εκπαιδευτικών συστημάτων παγκοσμίως ακολουθούν επιτυχημένες πρακτικές που επιτρέπουν την ολοκλήρωση της μαθησιακής διαδικασίας στο σχολείο, μειώνοντας στο ελάχιστο ή και εξαλείφοντας πλήρως την ανάγκη για διάβασμα στο σπίτι. Συγκεκριμένα: 

Η Φινλανδία είναι γνωστή για το εκπαιδευτικό της σύστημα, όπου οι μαθητές έχουν τον μικρότερο όγκο εργασιών για το σπίτι παγκοσμίως.

Όλα τα βασικά μαθήματα ολοκληρώνονται στο σχολείο, ενώ έμφαση δίνεται στη δημιουργία ενός ήρεμου και υγιούς περιβάλλοντος μάθησης.

Τα φινλανδικά σχολεία έχουν στόχο να προάγουν την αυτονομία των μαθητών και να ενισχύσουν τη χαρά της μάθησης.

Στην Ολλανδία, επίσης, τα σχολεία στοχεύουν στην ολοκλήρωση της μαθησιακής διαδικασίας εντός του σχολείου. Οι μαθητές δεν παίρνουν τσάντες και βιβλία στο σπίτι, καθώς όλες οι δραστηριότητες και εργασίες ολοκληρώνονται εντός του σχολείου. Στα ολλανδικά σχολεία δίνεται έμφαση στη συνεργατική μάθηση και τη χρήση καινοτόμων μεθόδων διδασκαλίας.

Στα ολοήμερα σχολεία της Γερμανίας οι μαθητές μένουν στο σχολείο μέχρι νωρίς το απόγευμα και ολοκληρώνουν τα μαθήματά τους με την υποστήριξη εκπαιδευτικών. Και το σύστημα αυτό επιτρέπει στα παιδιά να έχουν ελεύθερα απογεύματα για ξεκούραση, παιχνίδι και δραστηριότητες.

Στα δημοτικά σχολεία της Ιαπωνίας, οι μαθητές αφιερώνουν χρόνο στη σχολική τάξη για την κατανόηση και ολοκλήρωση των μαθημάτων τους. Επίσης, το ιαπωνικό εκπαιδευτικό σύστημα δίνει έμφαση στην ανάπτυξη ικανοτήτων απαραίτητων για την καθημερινή ζωή των παιδιών, στην καλλιέργεια κοινωνικών δεξιοτήτων, όπως η συνεργασία, και στην ηθική αγωγή τους.

Τα παραπάνω παραδείγματα αποδεικνύουν στην πράξη ότι η ολοκλήρωση της μαθησιακής διαδικασίας εντός του σχολείου είναι εφικτή, υπό την προϋπόθεση ενός εκπαιδευτικού συστήματος που είναι δομημένο έτσι ώστε να παρέχει ποιοτική και αποτελεσματική εκπαίδευση στο πλαίσιο του σχολικού προγράμματος.

Προϋποθέσεις και προοπτικές για ένα σύγχρονο ελληνικό σχολείο 

Η εφαρμογή ενός εκπαιδευτικού συστήματος, στο οποίο οι μαθητές θα ολοκληρώνουν τις υποχρεώσεις τους στο σχολείο, απαιτεί στρατηγικές αλλαγές σε δομές, πρακτικές και νοοτροπίες. Η υιοθέτηση τέτοιων μεθόδων στην Ελλάδα δεν είναι απλώς θέμα προσαρμογής της διεθνούς εμπειρίας, αλλά απαιτεί συνολικότερη αναμόρφωση της εκπαιδευτικής φιλοσοφίας της χώρας μας. Οι προκλήσεις είναι πολλές, από τον ανασχεδιασμό των αναλυτικών προγραμμάτων και την ενίσχυση των υποδομών έως την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε σύγχρονες πρακτικές διδασκαλίας. Ωστόσο, τα οφέλη θα είναι ιδιαίτερα σημαντικά, καθώς θα δημιουργηθεί ένα σχολικό περιβάλλον που θα προάγει την αυτονομία των μαθητών, θα διαμορφώνει ισορροπημένες προσωπικότητες και θα περιορίσει τις εντάσεις μέσα στις οικογένειες.

Ο ρόλος της Ιδιωτικής Εκπαίδευσης

Η Ιδιωτική Εκπαίδευση είναι ο χώρος όπου μπορούν να εφαρμοστούν καινοτόμες εκπαιδευτικές πρακτικές, που θα έχουν ως αποτέλεσμα την εξάλειψη της ανάγκης των μαθητών για διάβασμα στο σπίτι. Όπως επίσης ανέφερε ο κ. Αθανάσιος Πουκαμισάς, στόχος του είναι, στο ιδιωτικό σχολείο που πρόκειται να ιδρύσει και να ξεκινήσει τη λειτουργία του το 2027, η διαδικασία της μάθησης να ολοκληρώνεται εντός του προγράμματος για τους μαθητές του Δημοτικού και σε σημαντικό βαθμό και του Γυμνασίου. Στα Σχολεία Πουκαμισάς οι εκπαιδευτικοί θα αναλαμβάνουν πλήρως την ευθύνη για μια ολοκληρωμένη εκπαιδευτική διαδικασία, η οποία δεν θα περιορίζεται μόνο διδασκαλία, αλλά θα καλύπτει και την εκμάθηση, την κατάκτηση των γνώσεων. Οι μαθητές θα συνεργάζονται σ’ ένα πιο απαιτητικό πρόγραμμα, αλλά θα ξέρουν ότι θα επιστρέφουν στο σπίτι τους και θα έχουν απαλλαχθεί από την προετοιμασία για την επόμενη μέρα. Άλλωστε, συμπλήρωσε ο κ. Πουκαμισάς, με τη 10ετή και πλέον εμπειρία του Ομίλου στην υλοποίηση προγραμμάτων μελέτης για μαθητές Δημοτικού αλλά και Γυμνασίου, γνωρίζουν πολύ καλά τον τρόπο να κάνουν τους μαθητές να μαθαίνουν.

Η ανάγκη για ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό εκπαιδευτικό περιβάλλον για τα παιδιά μας είναι προ πολλού καταγεγραμμένη. Η υλοποίηση καινοτόμων πρακτικών ίσως αποτελεί ένα πρώτο βήμα. Η Παιδεία μας έχει ανάγκη από ένα σχολείο που θα εξασφαλίζει ισχυρές γενικές γνώσεις για όλους τους μαθητές, θα καλλιεργεί την αυτονομία τους και θα διαμορφώνει ολοκληρωμένες προσωπικότητες με αξίες και ήθος.

ΞΕΝΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ