Γιώργος Λιτσαρδάκης, Καθηγητής Α.Π.Θ.,Γραμματέας της Π.Ο.Σ.Δ.Ε.Π. (Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού)
Μετά τη λήξη του τρέχοντος ακαδημαϊκού έτους, δηλαδή σε επτά μήνες, και εφεξής, τα «αυτοδιοικούμενα» πανεπιστήμια υποχρεώνονται σύμφωνα με το νόμο 4957/2022 να διαγράφουν δεκάδες χιλιάδες φοιτητών και φοιτητριών τους, επειδή θα έχουν υπερβεί την «ανώτατη διάρκεια φοίτησης».
Πρόκειται για μια ρύθμιση ισοπεδωτική, με αριθμητικό μόνο κριτήριο, που θεωρεί «μη ενεργούς» τους φοιτητές που ξεπερνούν το ν+2 ή ν+3, όπου ν η ονομαστική διάρκεια των σπουδών (4, 5 ή 6 έτη), και τους διαγράφει χωρίς να κάνει τη διάκριση αν έχουν εγκαταλείψει τις σπουδές ή συνεχίζουν να ασχολούνται με αυτές.
Η διάταξη είναι απόλυτη, χωρίς εξαιρέσεις, προβλέποντας πειθαρχικές ποινές για τους Προέδρους και Κοσμήτορες που δεν θα ανταποκριθούν, όπως επίσης και περιορισμό της χρηματοδότησης.
Παίρνοντας υπόψη ότι σε πολλά τμήματα το ν+2 είναι ο χρόνος αποφοίτησης των μισών σχεδόν φοιτητών, και όχι π.χ. του 80-90% (βλέπε και ανακοίνωση προέδρων Τμημάτων Μαθηματικών [1]), αντιλαμβάνεται κανείς ότι η διάταξη είναι ανεδαφική και δεν είναι δυνατό να εφαρμοστεί.
Η προοπτική των διαγραφών έχει προκαλέσει ανησυχία στον φοιτητικό πληθυσμό, είτε έχουν ξεπεράσει το όριο είτε όχι, όπως και αντιρρήσεις από τους διδάσκοντες, ενώ ήδη ξεκίνησαν αντιδράσεις που θα αποτελέσουν νέα αιτία αναταραχής στα πανεπιστήμια.
Η διάταξη για τις διαγραφές αποτελεί δείγμα κακής νομοθέτησης, όχι το μοναδικό στον υπερρυθμιστικό νόμο Κεραμέως, ο οποίος έχει υποστεί ήδη πάνω από 100 τροποποιήσεις και έπονται και άλλες. Δεν αφορά μόνο μια απλή διοικητική πράξη για εκκαθάριση των μητρώων από ανενεργούς φοιτητές, που δεν έχει συνέπειες. Χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα αριθμητικά δεδομένα, που είναι διαθέσιμα από την ΕΘΑΑΕ (Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης) και από τις ΜΟΔΙΠ (Μονάδες Διασφάλισης Ποιότητας) των πανεπιστημίων, και χωρίς την ανάλυσή τους και εξέταση των παραγόντων του θέματος «λιμνάζοντες φοιτητές», οι συντάκτες του νόμου θεώρησαν ότι μπορούν να το λύσουν «με ένα νόμο και ένα άρθρο», αδιαφορώντας για τις συνέπειες.
Η τυχόν επιμονή στην εφαρμογή της διάταξης ελάχιστα θα συμβάλλει στην αίσθηση ότι «το πανεπιστήμιο μπαίνει σε τάξη», ενώ αντίθετα θα δημιουργήσει άλυτα προβλήματα με τις ημιτελείς σπουδές δεκάδων χιλιάδων ενεργών φοιτητών.
Σε ότι αφορά τις στατιστικές, θα βελτιώσει τον μέσο χρόνο αποφοίτησης αλλά θα χειροτερέψει το ποσοστό αποφοίτησης. Και τα δύο είναι δείκτες ποιότητας της εκπαιδευτικής διαδικασίας, που δεν διορθώνονται με διοικητικά μέτρα.
Παράλληλα η πίεση, για ολοκλήρωση των σπουδών μέσα στα οριζόμενα χρονικά περιθώρια, μεταφέρεται στους διδάσκοντες. Οι διδάσκοντες καλούνται είτε να χαλαρώσουν τα αξιολογικά κριτήρια, με προφανείς επιπτώσεις στο επίπεδο των σπουδών, είτε να βαθμολογήσουν αγνοώντας ότι ο βαθμός θα σημάνει τη διαγραφή - επωμιζόμενοι το βάρος μιας τέτοιας απόφασης, ακόμη και για φοιτητές που βρίσκονται ένα βήμα πριν το πτυχίο, διαγράφοντας τις ως τότε προσπάθειές τους.
Είναι προφανές ότι δεν μπορεί να προβλέπεται και να επιβάλλεται δια νόμου η διαγραφή φοιτητών που ασχολούνται ενεργά με τις σπουδές τους.
Θυμίζουμε ότι ο νόμος 4009/2011 («νόμος Διαμαντοπούλου») αντί για «ανώτατη διάρκεια φοίτησης» όριζε ίδιο χρόνο «κανονικής» φοίτησης (ν+2), και παρέπεμπε, ορθά, τη διαχείριση της συνέχισης της φοίτησης σε αποφάσεις των πανεπιστημίων και στους εσωτερικούς κανονισμούς τους.
Το φθινόπωρο ο υπουργός κ. Πιερρακάκης, παραβλέποντας τα δεδομένα και τις προειδοποιήσεις, δήλωνε με αποφασιστικότητα ότι ο νόμος θα εφαρμοστεί. Πιο διαλλακτικός στη Σύνοδο Πρυτάνεων τον Δεκέμβριο ζήτησε προτάσεις από τα πανεπιστήμια. Δεν χρειάζεται να περιμένει άλλο. Πρέπει, πριν ξεσπάσει η αναμενόμενη και δικαιολογημένη αντίδραση των φοιτητών, να προχωρήσει έγκαιρα στην τροποποίηση του νόμου, με την οποία να προβλέπεται η εκκαθάριση των μητρώων με διαγραφή φοιτητών, αλλά να επαφίεται στα (αυτοδιοικούμενα) πανεπιστήμια να καθορίσουν τους όρους φοίτησης. Παράλληλα, ως υπουργός Παιδείας, να στηρίξει το δημόσιο πανεπιστήμιο, ώστε αυτό να παρέχει τις κατάλληλες συνθήκες για σύγχρονη και ποιοτική εκπαίδευση, και τους φοιτητές του, ώστε να ολοκληρώνουν χωρίς καθυστερήσεις τις σπουδές τους.
[1] https://www.esos.gr/arthra/91137/proedroi-tmimaton-mathimatikon-oi-epikeimenes-diagrafes-foititrionon-fernoyn-terastia
Πού σπούδασες κύριε Μητσοτάκη που ξέρεις από ελληνικά πανεπιστήμια;