Τα ελληνικά πανεπιστήμια είναι υποστελεχωμένα, ενώ το υπάρχον μόνιμο διδακτικό προσωπικό είναι «γερασμένο». Το Πρόγραμμα «Ανθρώπινο Δυναμικό και Κοινωνική Συνοχή 2021-2027», που στοχεύει στην προσωρινή ενίσχυση των ΑΕΙ με έκτακτους νέους διδάσκοντες και διδάσκουσες, αποτελεί εμβαλωματική και όχι μόνιμη λύση, με πρόσκαιρες σχέσεις εργασίας, και δεν επιτυγχάνει τον σκοπό του, εξαιτίας της αργοπορίας στην προκήρυξη των θέσεων και της μεγάλης γραφειοκρατίας. Κατά συνέπεια η πρόσληψη διδασκόντων στα Τμήματα γίνεται καθυστερημένα, με επιπτώσεις στην εύρυθμη λειτουργία τους και στην έγκαιρη διεξαγωγή των μαθημάτων. Εξάλλου, η προκήρυξη τέτοιων θέσεων ανά εξάμηνο δεν βοηθά στον διδακτικό προγραμματισμό των Τμημάτων.
Παράλληλα, οι γραφειοκρατικές οδηγίες προς τους εμπλεκόμενους φορείς στην πράξη περιορίζουν τα δικαιώματα των μελών ΔΕΠ να επιλέγουν τους καταλληλότερους υποψηφίους και παρεμβαίνουν καταχρηστικά στα ακαδημαϊκά κριτήρια πρόσληψης συμβασιούχων διδασκόντων, υποβαθμίζοντας το αυτοδιοίκητο των. Παραθέτουμε ορισμένες χαρακτηριστικές περιπτώσεις:
1. Η προκήρυξη ανάγει την «Τεκμηρίωση συνάφειας των ακαδημαϊκών σπουδών, της διδακτορικής διατριβής ή/και του δημοσιευμένου έργου με το γνωστικό αντικείμενο της θέσης και των μαθημάτων που αντιστοιχούν σε αυτή» σε τυπικό προσόν, επί ποινή αποκλεισμού των υποψηφίων, και συνεπώς η συνάφεια αρχικώς κρίνεται από μη μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας
2. Η προϊσταμένη αρχή όχι μόνον επιλέγει τη λίστα Scimago για την αξιολόγηση των επιστημονικών περιοδικών (σε αντίθεση με την πρακτική της ΕΘΑΕΕ), αλλά επιπλέον επιβάλλει συγκεκριμένη μοριοδότηση για την αξιολόγηση των επιστημονικών περιοδικών
3. Στην αξιολόγηση του συγγραφικού έργου των υποψηφίων, ο/η υποψήφιος/α που κατατάσσεται πρώτος/η στη σειρά κατάταξης βαθμολογείται υποχρεωτικά με 25 μόρια, έστω και αν η συνολική του/ης βαθμολογία ήταν μικρότερη του 25
Όλα τα παραπάνω προσβάλλουν τον πυρήνα της ακαδημαϊκής κρίσης των μελών ΔΕΠ και ταυτόχρονα παραβιάζουν το άρθρο 30, παράγραφος ια του ν.4957/2022, στο οποίο ρητά δηλώνεται ότι στις αρμοδιότητες της Συνέλευσης Τμήματος είναι να «αναθέτει το διδακτικό έργο στα μέλη Δ.Ε.Π., Ε.Ε.Π., Ε.ΔΙ.Π. και Ε.Τ.Ε.Π. του Τμήματος και το πρόσθετο διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό του Κεφαλαίου Κ’ για τα προγράμματα πρώτου και δεύτερου κύκλου σπουδών του Τμήματος».
Ζητούμε από τον κ. Υπουργό Παιδείας να παρέμβει προκειμένου οι υπηρεσίες του Υπουργείου Ανάπτυξης, που διαχειρίζονται τα εν λόγω προγράμματα ΕΣΠΑ, να προβούν στις απαραίτητες ενέργειες για
α) να ξεκινά νωρίτερα ο προγραμματισμός και η κατανομή των θέσεων ΕΔΒΜ στα Πανεπιστήμια, από το προηγούμενο ακαδημαϊκό έτος, ώστε να γίνονται εγκαίρως οι διαδικασίες που απαιτούνται για την ολοκλήρωση των συμβάσεων, οι οποίες πρέπει να είναι το ελάχιστο ετήσιας διάρκειας
β) να απλοποιηθούν οι διαδικασίες και να μεταφερθεί πλήρως η ευθύνη αξιολόγησης των υποψηφίων στα Τμήματα από τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας με βάση ακαδημαϊκά κριτήρια
Ζητούμε επίσης από την κυβέρνηση να δοθούν επιπλέον θέσεις για την κάλυψη των παγίων εκπαιδευτικών αναγκών με μόνιμο προσωπικό, υπενθυμίζοντας ότι σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση της ΕΘΑΑΕ [1] η αναλογία διδασκόντων – φοιτητών (μέχρι το ν+2/ν+3) είναι 1 προς 32, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 1 προς 12, και ότι τα μέλη ΔΕΠ αποτελούν μόνο το 50% των διδασκόντων.
Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού
Ο Πρόεδρος Ιωάννης Σεϊμένης Καθηγητής
Ο Γραμματέας Γιώργος Λιτσαρδάκης Καθηγητής
[1] Ετήσια Έκθεση ΕΘΘΑΕ 2023 (Δεκέμβριος 2024),
https://www.ethaae.gr/images/articles/etisies_ekthesis_HAHE/2024.12.19_…% CE%B8%CE%B5%CF%83%CE%B7_%CE%95%CE%98%CE%91%CE%91%CE%95_2023_wwwf.pdf
Οι προκηρύξεις των ΕΕΣ των ΑΕΙ έβγαιναν "στην ώρα" τους... ήξερες τη βαθμίδα αξιολόγησής σου (μισθό που μπορούσες να επιβιώσεις), μαθήματα, ώρες διδασκαλίας από νωρίς (Μάιο-Ιούνιο).
Μετά το Υπ. Παιδείας άρχισε τα "Πανεπιστημιακός Υπότροφος" και "Ακαδημαϊκός Υπότροφος" (περισσότερες υποχρεώσεις, λιγότερα χρήματα... μέχρι και στη γραμματεία μπορεί για εργασία)...
Μετά εμφανίστηκε η Πράξη "απόκτηση ακαδημαϊκής εμπειρίας" (χωρίς ένσημα και χωρίς απαίτηση για λήψη διδακτορικού τελευταίας 10ετίας... με λιγότερα χρήματα εννοείται για την ίδια δουλειά) με τη λογική "μόνο για τα μαθήματα επιλογής". Εννοείται στην πορεία και "μαθήματα κορμού" (πολλές οι ελλείψεις) και μαθήματα "τριπλέτα" για να "αξίζει οικονομικά" στο πλαίσιο επιβίωσης (μόνο που πολλές φορές η τριπλέτα μαθημάτων είναι άσχετη μεταξύ τους και με το διδακτορικό του επιλεγέντα)... υπάρχει και σήμερα.
Μετά (και όσα μαθήματα δεν έμπαιναν στην Προκήρυξη της ανωτέρω Πράξης του Υπ. Ανάπτυξης (!) και αξιολόγηση-πρόσληψη μέσω ΕΛΚΕ (!) και όχι το Τμήμα Προσωπικού ΑΕΙ) ήταν το ΠΔ407/80. Οι προκηρύξεις έβγαιναν όταν το Υπ. Παιδείας έστελνε τα σχετικά χρήματα (πολύ αργά συνήθως) με αποτέλεσμα ακόμα λιγότερη εργασία (και χρήματα) για το συμβασιούχο (τα μαθήματα απλά δεν γίνονταν). Αναγκαστικά εμείς οι έκτακτοι ΔΕΠ δεν γινόταν να επιβιώσουμε με π.χ. 4-5-6 μήνες δουλειά όλο το χρόνο, οπότε ψάξαμε και αλλού για βιοποριστική εργασία.
Μετά αναδύθηκε και το "εντεταλμένος διδάσκοντας" με περιορισμό αν δουλεύεις αλλού (αν είσαι στο δημόσιο απαγορεύεται, αν είσαι συμβασιούχος οπουδήποτε μόνο το 30% του μισθού και εννοείται όλη τη δουλειά να κάνεις... δουλεύεις και δεν πληρώνεσαι ανάλογα!)...
Εν κατακλείδι, αν κάποιος προσοντούχος έκτακτος ΔΕΠ έχει στο σήμερα δύο επιλογές: α) πράξη "απόκτηση εμπειρίας" (αποκλεισμένος εξαρχής, ούτε δικαίωμα αίτησης!), β) εντεταλμένος διδάσκοντας με β1. να μη δουλεύεις αλλού, β2. αν δουλεύεις αλλού θα κάνεις όλη τη δουλειά διδασκαλίας με το 30% απολαβές. Όλα φυσικά με λιγότερο μισθό από ό,τι στο πρόσφατο παρελθόν (π.χ. ΕΕΣ, κ.λπ.) και εννοείται οι προκηρύξεις βγαίνουν οι περισσότερες την "τελευταία στιγμή" ή "αργά" και εννοείται με λίγα χρήματα στο ετήσιο εισόδημα από ό, (δεν βιοπορίζεσαι ειδικά αν έχεις και οικογένεια να θρέψεις).
Ένας που ήταν έκτακτος ΔΕΠ-Επίκουρος επί 12 συναπτά έτη με αρκετά προσόντα και ακαδημαϊκή εμπειρία, αλλά "αναγκάστηκε" να βρει εργασία αλλού προς βιοπορισμό και, παράλληλα, είναι πλέον αποκλεισμένος στο να καταθέσει έστω αίτηση προς αξιολόγηση για έκτακτος ΔΕΠ, τουλάχιστον, και αν είναι ο καλύτερος να προσληφθεί (για να προσφέρει στο κοινωνικό σύνολο υπηρεσίες ανάλογη των προσόντων του και την "εξειδικευμένη" τεχνογνωσία που έχει αποκτήσει... αλλά όχι).