Η άποψη του Αντιπροέδρου της ΠΕΣΣ Γ. Κάππου για τη Μελέτη στο Δημοτικό σχολείο

 Η  Μελέτη  στο Δημοτικό σχολείο δεν αντιμετωπίζεται  με προσθαφαίρεση ωρών  στα  γνωστικά αντικείμενα.
 Η αναδιάρθρωση του Ωρολογίου προγράμματος που  σε πολλές περιπτώσεις επιβάλλεται από το δυναμικό χαρακτήρα της εκπαιδευτικής πράξης θα πρέπει να είναι αποτέλεσμα  εμβριθούς μελέτης του συνόλου των συνιστωσών που αφορούν τα διδακτικά αντικείμενα, τις μεθόδους διδακτικής προσέγγισης, τα εγχειρίδια, τη σύσταση του μαθητικού πληθυσμού, τα στερεότυπα των γονέων, τις προσδοκίες της κοινωνίας  από το σχολείο, την ετοιμότητα των εκπαιδευτικών, τα δεδομένα της εγχώριας και διεθνούς εμπειρίας καθώς   και τις σύγχρονες απόψεις της επιστήμης ώστε οι αλλαγές να αντιμετωπίζουν  πραγματικές ανάγκες και όχι ευκαιριακές αναζητήσεις.
Ο τύπος του Δημοτικού σχολείου που διαμορφώθηκε σταδιακά από την καθιέρωση του Ολοήμερου  και εξελίχθηκε με το αναμορφωμένο πρόγραμμα(ΕΑΕΠ) διαμόρφωσε μια νέα κουλτούρα που θέλει το μαθητή να έρχεται σε επαφή με σύγχρονα διδακτικά αντικείμενα  από την αρχή της μαθητικής του ζωής. Το σύστημα αυτό  παρά την κριτική που ασκείται και τους κλυδωνισμούς που αρχικά επέφερε έγινε αποδεκτό από το σύνολο των εκπαιδευτικών παραγόντων.  Οι όποιες αρρυθμίες δεν σχετίζονται τόσο με  την ουσία του προγράμματος όσο με την αδυναμία του συστήματος να ανταποκριθεί επαρκώς  στις απατήσεις του που συνοψίζονται στην έγκαιρη τοποθέτηση του αναγκαίου προσωπικού και τη διαρκή επιμόρφωσή του σε ζητήματα παιδαγωγικής διαχείρισης και διδακτικής προσέγγισης.
Ο τύπος αυτός του Δημοτικού απαιτεί άλλη φιλοσοφία και παιδαγωγική αντίληψη στη διαχείριση των διδακτικών αντικειμένων ώστε ο μαθητής να συμμετέχει ως ισότιμο μέλος της  ομάδας που  ανακαλύπτει, κατανοεί και εφαρμόζει τη γνώση.  Η τριμερής αυτή δημιουργική λειτουργία της διδακτικής προσέγγισης δεν έχει να κάνει  με την προσθαφαίρεση ωρών των διδακτικών αντικειμένων όσο με τον τρόπο  που επιλέγεται να  παρουσιαστούν στους μαθητές οι θεματικές ενότητες ώστε  κάθε φορά να εμφανίζονται ως γνωστικές προσκλήσεις.
Η καθιέρωση ξεχωριστής ώρας Μελέτης προφανώς επιδιώκει να απαντήσει στο αίτημα:  ο μαθητής να πηγαίνει διαβασμένος στο σπίτι και η τσάντα να παραμένει στο σχολείο. Είναι γνωστό ότι αυτό αποτελεί αίτημα- στόχο του Νέου Σχολείου που   δεν αντιμετωπίζεται επαρκώς με την καθιέρωση ξεχωριστής ώρας Μελέτης η οποία είναι βέβαιο θα  καταλήξει να αποτελεί ώρα επανάληψης  με γνωσιοκεντρικό περιεχόμενο.
Η Μελέτη στο Νέο σχολείο δεν έπεται της διδασκαλίας αλλά την παρακολουθεί σε όλα  τα στάδια  ώστε να φτάσουμε σ’ αυτό των εφαρμογών όπου εκεί θα εντοπιστεί ο βαθμός κατανόησης, αναπλαισίωσης, ανάκλησης και χρήσης των γνώσεων προκειμένου, ο μαθητής, να επιλύσει  ένα πρόβλημα της σχολικής ή της προσωπικής του ζωής. Συνεπώς αν  θέλουμε να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα της Μελέτης δεν έχουμε παρά να διαφοροποιήσουμε τον τρόπο  προσέγγισης των διδακτικών αντικειμένων  και να την ενσωματώσουμε στη διδασκαλία της θεματικής ενότητας. Σ’ αυτή την περίπτωση η διδασκαλία θα είναι πλήρης και όχι κολοβή.
Η Ευέλικτη Ζώνη από το 2000 που ξεκίνησε η πιλοτική της εφαρμογή με ενθαρρυντικά αποτελέσματα αποτελεί το κρίσιμο διδακτικό χρόνο όπου οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές απελευθερώνονται και δημιουργούν χωρίς το άγχος της βαθμολογίας και της «συνέπειας» προς το χρονοπρογραμματισμό της ύλης. Δεν είναι δυνατόν λοιπόν  κάθε φορά που θέλουμε να κάνουμε μια αλλαγή   να συκοφαντούμε την ΕΖ και να κόβουμε ώρες για να τις προσθέσουμε αλλού καταστρέφοντας τη δημιουργικότητα των μαθητών και την  ευκαιρία που έχουν να γνωρίσουν πράγματα που σχετίζονται με την τοπική τους ιστορία και ζητήματα που απασχολούν το σημερινό κόσμο.
Εξάλλου αυτή την ώρα που το ΙΕΠ έχει δημιουργήσει επιτροπές για να εξετάσουν τη συμβατότητα των σχολικών  βιβλίων με το πρόγραμμα του Νέου Σχολείου είναι τουλάχιστον άκομψο να  συζητάμε για καθιέρωση ξεχωριστής ώρας Μελέτης. Τα πορίσματα των επιτροπών  θα μας βοηθήσουν να έχουμε μια ασφαλέστερη άποψη για το ζήτημα ώστε στο νέο σχεδιασμό της ύλης να συμπεριληφθεί η μελέτη ως αναπόσπαστο μέρος της διδακτικής των μαθημάτων.
Παραδοξότητα επίσης αποτελεί η μείωση των ωρών της Φυσικής Αγωγής για να δοθεί η προτεραιότητα στο νέο μάθημα δηλαδή στην αποσπασματικού τύπου     Μελέτη. Η Φυσική Αγωγή στο Δημοτικό αποτελεί όρο:  της σωματικής διάπλασης του μικρού παιδιού, της πνευματικής και σωματικής υγείας του μαθητή, της ενίσχυσης της αυτοεικόνας του, της διαχείρισης του συναισθήματος και της ομαλής ένταξης στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. Κατόπιν αυτών των αυταπόδεικτων η μείωση των ωρών της Φυσικής Αγωγής θα αποτελέσει  παιδαγωγικό σφάλμα.
Συμπερασματικά  η καθιέρωση ωρών μελέτης σε βάρος άλλων αναγκαίων διδακτικών αντικειμένων με επικοινωνιακούς όρους δεν πρόκειται να αποδώσει τα αναμενόμενα, θα επιβαρύνει το μαθητή και θα  γυρίσει το σχολείο σε περασμένες εποχές  συμπεριφοριστικής παιδαγωγικής και δασκαλοκεντρικής προσέγγισης.
Όσο  για το αίτημα:  η τσάντα στο σχολείο απαιτεί συντεταγμένες ενέργειες που έχουν να  κάνουν με υποδομές, αλλαγή νοοτροπίας, επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, νέα διάρθρωση των αναλυτικών προγραμμάτων με βάση τους κύκλους των μαθημάτων και τη δυνατότητα της κάθε σχολικής μονάδας να διαμορφώνει το πρόγραμμα σε ορισμένα σημεία ανάλογα με την τοπική πραγματικότητα. 
Ο Γ. Κάππος είναι Αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Σχολικών Συμβούλων
    ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
1. ΜΕΛΕΤΗ ΣΤΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ:Η πρόταση του υπουργείου αποκλειστικά στο esos –ΤΟ ΕΓΓΡΑΦΟ
2.π. ΕΙΔΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΥΠ. ΠΑΙΔΕΙΑΣ: Βιαστικές, πρόχειρες και άκαιρες αλλαγές στο Δημοτικό-Έκκληση στον Α. Λοβέρδο να μην τις εφαρμόσει
3.ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ: Αλλάζει το ωρολόγιο πρόγραμμα και τίθεται σε ισχύ απόφαση μετακίνησης δασκάλων
4.To esos ανοίγει διάλογο για τις αλλαγές στο Δημοτικό Σχολείο: Προτάσεις και απόψεις
5. Ο Διευθυντής Σπουδών Π.Ε του υπ. Παιδείας απαντά στον Μ. Κοντογιάννη και Γ. Κουμέντο για τη μελέτη στα Δημοτικά
6.ΟΛΟΗΜΕΡΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΜΕ ΕΑΕΠ: Παρελθόν-Παρόν-Μέλλον
7.Σκέψεις για το Νέο Σχολειό και τα ΕΑΕΠ: ύλη ή δημιουργική, συνεργατική μάθηση;
8.Επανεξετάζει η Κύπρος την εισαγωγή του θεσμού της “Εμπέδωσης” (Μελέτης) μετά 3 χρόνια πλήρους εφαρμογής και αξιολόγηση / Επιχειρήματα κατά της εισαγωγής της “Μελέτης”