Με το πολυνομοσχέδιο το οποίο κατατέθηκε προς ψήφιση στη Βουλή τροποποιούνται – συμπληρώνονται διατάξεις του ν.4957/2022 που αποσκοπούν στην περαιτέρω βελτίωση της λειτουργίας των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Α.Ε.Ι.). 

Ειδικότερα:

1. Ρυθμίζονται ζητήματα που αφορούν στη(ν):

α. ενίσχυση της εξωστρέφειας των παραρτημάτων των Α.Ε.Ι., που ιδρύονται
στο εξωτερικό, με την παρεχόμενη δυνατότητα να συνάπτουν πάσης φύσεως εκπαιδευτικές συμφωνίες αναφορικά με την παροχή εκπαιδευτικών υπηρεσιών,

β. διαδικασία ανάδειξης, αναπλήρωσης και μεταβίβασης αρμοδιοτήτων των οργάνων διοίκησης των Α.Ε.Ι.,

γ. επέκταση της δυνατότητας παροχής υπηρεσιών προς τρίτους και στις πανεπιστημιακές κλινικές των Α.Ε.Ι. καθώς και στις ειδικές μονάδες των πανεπιστημιακών κλινικών, πέραν των πανεπιστημιακών εργαστηρίων που ισχύει.
(άρθρα 37 – 56)

2. Επανακαθορίζονται ζητήματα που αφορούν στην οργάνωση και λειτουργία των προγραμμάτων σπουδών και των Κέντρων Επιμόρφωσης και Διά Βίου Μάθησης (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) των Α.Ε.Ι. Μεταξύ άλλων:

α. Παρέχεται το δικαίωμα εγγραφής αλλοδαπών – αλλογενών φοιτητών σε Σχολές ή Τμήματα των Α.Ε.Ι. της χώρας, με καταβολή διδάκτρων που αντιστοιχούν στο συνολικό κόστος σπουδών στο αντίστοιχο Τμήμα ή Σχολή και με δυνατότητα χορήγησης υποτροφιών απαλλαγής από την καταβολή διδάκτρων αυτών.

β. Επιτρέπεται η χρηματοδότηση ενός Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών (Π.Μ.Σ.) από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ή άλλα χρηματοοικονομικά εργαλεία, σε περίπτωση σύμπραξης Α.Ε.Ι. της ημεδαπής με ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της αλλοδαπής. Οι ειδικότεροι όροι και προϋποθέσεις της χρηματοδότησης καθορίζονται με σχετική κανονιστική πράξη.

γ. Παρέχεται η δυνατότητα διαφοροποίησης του ύψους των τελών φοίτησης μεταξύ αλλοδαπών φοιτητών που προέρχονται από άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αυτών που προέρχονται από τρίτες χώρες, οι οποίοι φοιτούν σε Π.Μ.Σ. ή σε ξενόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών των Α.Ε.Ι. τα οποία υλοποιούνται στην ελληνική ή σε άλλη γλώσσα. Το ακριβές ποσό των τελών φοίτησης καθορίζεται με σχετική κανονιστική πράξη.

δ. Προβλέπεται η δυνατότητα:

- των φοιτητών ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της αλλοδαπής να εγγραφούν σε Ξενόγλωσσα Προγράμματα Σπουδών (Ξ.Π.Σ.) της ημεδαπής, προκειμένου να συνεχίσουν τις σπουδές τους και να τους απονεμηθεί ο σχετικός τίτλος σπουδών,
- των Α.Ε.Ι. της ημεδαπής να συμβάλλονται με τους μνημονευόμενους φορείς, με σκοπό την πρόσβαση φοιτητών τρίτων χωρών σε Ξ.Π.Σ. πρώτου κύκλου συγκεκριμένης διάρκειας.

ε. Διευρύνεται το πεδίο συνεργασίας του Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ. με φορείς του ιδιωτικού ή δημόσιου τομέα.

στ. Διευρύνονται οι δικαιούχοι της προβλεπόμενης ειδικής αμοιβής, που είναι μέλη Δ.Ε.Π., Ε.Ε.Π. και Ε.ΔΙ.Π., οι οποίοι προσφέρουν υπηρεσίες, σε πανεπιστημιακές κλινικές, πανεπιστημιακά εργαστήρια ή ειδικές μονάδες κλινικών ή εργαστηρίων, που εγκαθίστανται στα μνημονευόμενα νοσοκομεία, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα. (άρθρα 57 – 74 και 181, 183)

3. Ρυθμίζονται εκ νέου ζητήματα που αφορούν στη διαδικασία εκλογής και εξέλιξης, στην υπηρεσιακή κατάσταση καθώς και στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των μελών του διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού των Α.Ε.Ι. Ειδικότερα, μεταξύ άλλων:

α. Προβλέπεται, για τα έτη 2025 έως 2030, τουλάχιστον μία θέση πρόσληψης για κάθε μία αφυπηρέτηση μέλους Δ.Ε.Π., στο πλαίσιο του ετήσιου προγραμματισμού προσλήψεων (άρθρο 51 του ν. 4622/2019), υπό τις οριζόμενες προϋποθέσεις.

β. Δεν επιτρέπεται σε μέλη Δ.Ε.Π. να απασχολούνται ή να παρέχουν εκπαιδευτικές υπηρεσίες στα παραρτήματα-Νομικά Πρόσωπα Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (Ν.Π.Π.Ε.).

γ. Διευρύνονται τα δικαιώματα των συνεργαζόμενων καθηγητών, οι οποίοι, κατά τη διάρκεια της απασχόλησής τους στο Α.Ε.Ι., δύνανται, μεταξύ άλλων, να συμμετέχουν στα αναφερόμενα έργα/προγράμματα και να αμείβονται για τη συμμετοχή τους σε αυτά, να αμείβονται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, να παρέχουν διδακτικό έργο επ’ αμοιβή σε οποιοδήποτε άλλο Α.Ε.Ι. κ.λπ.
(άρθρα 75 – 89)

4.α. Θεσπίζεται υποχρέωση των Α.Ε.Ι. να προβούν, μέχρι την οριζόμενη ημερομηνία, στη(ν):

- καταγραφή, μοντελοποίηση, απλούστευση και ψηφιοποίηση όλων των διαδικασιών του Ιδρύματος καθώς και στη διαλειτουργικότητα με τα πληροφοριακά συστήματα του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού,
- σταδιακή μείωση της προμήθειας και χρήσης χαρτιού εκτύπωσης κατά το οριζόμενο ποσοστό και σύμφωνα με την οριζόμενη διαδικασία.

β. Αυξάνεται το ποσοστό του ετήσιου συνολικού προϋπολογισμού επιχορηγήσεων στα Α.Ε.Ι., το οποίο κατανέμεται με βάση δείκτες ποιότητας και επιτευγμάτων, ενώ μειώνεται το ποσοστό της τακτικής επιχορήγησης που αντιστοιχεί σε κάθε κριτήριο επιχορήγησης. (άρθρα 90 – 93)

5. Ρυθμίζονται εκ νέου θέματα οργάνωσης και λειτουργίας των Ε.Λ.Κ.Ε. και μεταξύ άλλων:

α. Επιτρέπεται να ορίζονται ως Επιστημονικοί Υπεύθυνοι έργων / προγραμμάτων μέλη Δ.Ε.Π. που τελούν σε καθεστώς αναστολής καθηκόντων ή σε επιστημονική άδεια καθώς και μέλη Ε.Ε.Π. και Ε.ΔΙ.Π. που τελούν σε εκπαιδευτική άδεια.

β. Επιτρέπεται, κατ’ εξαίρεση, η κατανομή μέρους των εσόδων των Ε.Λ.Κ.Ε. από ίδιους πόρους του τρέχοντος οικονομικού έτους, για την κάλυψη επειγουσών εκπαιδευτικών, ερευνητικών και λειτουργικών αναγκών των οικείων Α.Ε.Ι. και την υλοποίηση του στρατηγικού τους σχεδίου.

γ. Δεν επιτρέπεται να υπερβαίνουν το όριο του συνολικού συνοπτικού προϋπολογισμού κάθε έργου, οι υποχρεώσεις ανεξαρτήτως ύψους ποσού, οι οποίες βαρύνουν, είτε τμηματικά είτε εξ ολοκλήρου, έτη πέραν του τρέχοντος.

δ. Επανακαθορίζεται η διαδικασία έκδοσης της απόφασης ανάληψης υποχρέωσης από τη Μ.Ο.Δ.Υ. του Ε.Λ.Κ.Ε.

ε. Επιτρέπεται και για τη διεξαγωγή εκπαιδευτικού, διοικητικού και τεχνικού έργου, η απασχόληση πρόσθετου προσωπικού σε έργα/ προγράμματα, για την επιλογή του οποίου εφαρμόζεται η ειδικότερα οριζόμενη διαδικασία.

στ. Ορίζεται ότι, η διάρκεια της ευκαιριακής απασχόλησης προσωπικού, που αμείβεται με παραστατικό παρεχόμενων υπηρεσιών, δεν υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες ανά έργο / πρόγραμμα και κατ’ έτος.

ζ. Εξαιρείται από τον προγραμματισμό προσλήψεων προσωπικού ι.δ.ο.χ. καθώς και με σύμβαση μίσθωσης έργου, η διαδικασία επιλογής προσωπικού σε έργα / προγράμματα των Ε.Λ.Κ.Ε. των Α.Ε.Ι.. Ομοίως, προβλέπεται εξαίρεση από τις λοιπές μνημονευόμενες διατάξεις, συμπεριλαμβανομένου και του άρθρου 93 του ν.4310/2014 που αφορά στον τρόπο σύναψης και ανανέωσης συμβάσεων εν γένει προσωπικού ι.δ.ο.χ. των οριζόμενων φορέων, εφαρμοζόμενου ωστόσο, του ανώτατου ορίου αποδοχών (άρθρο 28 ν.4354/2015).

προς την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας, για τη συμμετοχή μελών Δ.Ε.Π., Ε.ΔΙ.Π. και Ε.Τ.Ε.Π., σε έργα/ προγράμματα των Ε.Λ.Κ.Ε. ως επιτρεπόμενη πρόσθετη απασχόληση.

θ. Εξαιρούνται από το ανώτατο όριο αποδοχών (αποδοχές Γενικού Γραμματέα Υπουργείου, ήτοι 5.156 ευρώ μηνιαίως), οι αμοιβές μελών Δ.Ε.Π., Ε.Ε.Π. και Ε.ΔΙ.Π., καθώς και ερευνητών και Ειδικών Λειτουργικών Επιστημόνων (Ε.Λ.Ε.) από τη συμμετοχή τους σε κάθε είδους προγράμματα των Ε.Λ.Κ.Ε. των Α.Ε.Ι. και των ερευνητικών και τεχνολογικών φορέων του άρθρου 13Α του ν.4310/2014, τα οποία χρηματοδοτούνται από εθνικούς πόρους. Κατά τα ισχύοντα, η εξαίρεση καταλαμβάνει μόνο τις αμοιβές των ανωτέρω για συμμετοχή τους σε προγράμματα που χρηματοδοτούνται από διεθνείς ή ιδιωτικούς πόρους.

ι. Τίθεται ως προϋπόθεση η κράτηση να είναι επιλέξιμη δαπάνη ανεξάρτητα από την πηγή χρηματοδότησης, προκειμένου να παρακρατείται υπέρ Ε.Λ.Κ.Ε. του οικείου Α.Ε.Ι., από έργα/προγράμματα στα οποία συμμετέχουν μέλη Δ.Ε.Π., Ε.Ε.Π. και Ε.ΔΙ.Π., ποσοστό πέντε τοις εκατό (5%) υπολογιζόμενο επί του ακαθάριστου ποσού της αμοιβής τους. Κατά τα ισχύοντα, η σχετική υποχρέωση βαρύνει τα προαναφερόμενα πρόσωπα.
ια. Επιτρέπεται η σύναψη συμβάσεων παροχής υπηρεσιών, σύμφωνα με το άρθρο 249 του ν.4957/2022, και για τις μετακινήσεις και τη διαμονή φυσικών προσώπων / μελών ομάδων έργου των Α.Ε.Ι.. Κατά τα ισχύοντα, η δυνατότητα αυτή καλύπτει τις μετακινήσεις φυσικών προσώπων που προσκαλούνται στο πλαίσιο έργων / προγραμμάτων των Ε.Λ.Κ.Ε. ή ομαδικές μετακινήσεις.

ιβ. Επανακαθορίζεται η διαδικασία ελέγχου, εκκαθάρισης και πληρωμής των δαπανών των Ε.Λ.Κ.Ε.

ιγ. Προβλέπεται η διαλειτουργικότητα του πληροφοριακού συστήματος των Ε.Λ.Κ.Ε. των Α.Ε.Ι. με τα μνημονευόμενα συστήματα του Δημοσίου και η ολοκλήρωση της διαδικασίας διασύνδεσης αυτών μέχρι την οριζόμενη ημερομηνία.
(άρθρα 94 – 105)

6.α. Διευρύνονται οι αρμοδιότητες της Μονάδας Μεταφοράς Τεχνολογίας και Καινοτομίας των Α.Ε.Ι., στις οποίες συμπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων:

- η υλοποίηση δράσεων, σεμιναρίων και ημερίδων σε συνεργασία με το Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ. του Α.Ε.Ι. και φορείς του δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα,
- η λειτουργία θερμοκοιτίδας επιχειρήσεων καθώς και τεχνολογικού και επιστημονικού πάρκου των Α.Ε.Ι.

Η οικονομική διαχείριση των πόρων που προσελκύει η Μονάδα (ιδιωτικοί, διεθνείς, συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα) μπορεί να γίνεται μέσω του Ε.Λ.Κ.Ε. ή της Εταιρείας Αξιοποίησης και Διαχείρισης Περιουσίας του ιδρύματος, τα δε έσοδά της προσδιορίζονται με διακριτό τρόπο, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα.

β. Ορίζεται ότι η συμμετοχή μελών Δ.Ε.Π., Ε.Ε.Π. και Ε.ΔΙ.Π. σε εταιρείες – τεχνοβλαστούς (ν.4864/2021), συμπεριλαμβάνεται στην έννοια της επιχειρηματικής δραστηριότητας, βάσει της οποίας τα εν λόγω πρόσωπα οφείλουν να αποδίδουν στον οικείο Ε.Λ.Κ.Ε. ποσοστό 7% επί του ετήσιου καθαρού εισοδήματος που προέρχεται από τη δραστηριότητα αυτή.

γ. Προβλέπεται η σύναψη προγραμματικής σύμβασης από το Α.Ε.Ι. με την Εταιρεία Αξιοποίησης και Διαχείρισης της Περιουσίας αυτού, για την υλοποίηση σκοπών που σχετίζονται με τη διανοητική ιδιοκτησία του ιδρύματος.

δ. Προβλέπεται η χρηματοδότηση των εταιρειών - τεχνοβλαστών των Α.Ε.Ι. από Αμοιβαία Κεφάλαια Επιχειρηματικών Συμμετοχών Κλειστού Τύπου, στα οποία μπορεί να συμμετέχουν οι οικείες Εταιρείες Αξιοποίησης και Διαχείρισης Περιουσίας των ιδρυμάτων.

ε. Επιβάλλεται η υποχρέωση στα Α.Ε.Ι. να προβούν στην απογραφή και τήρηση αρχείου της ακίνητης και κινητής περιουσίας τους, των τίτλων ιδιοκτησίας και λοιπών σχετικών εγγράφων, καθώς και στην ψηφιοποίησή τους, εντός της οριζόμενης προθεσμίας.
Επιτρέπεται η ανάθεση του έργου απογραφής της περιουσίας των Α.Ε.Ι. σε ν.π.ι.δ. κατόπιν διαγωνισμού.
Αναπτύσσεται και λειτουργεί στο Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, ηλεκτρονική πλατφόρμα καταγραφής της ακίνητης και κινητής περιουσίας όλων των Α.Ε.Ι..

Σε περίπτωση μη ολοκλήρωσης του έργου από το Υπουργείο, η εν λόγω δραστηριότητα μπορεί να ανατεθεί στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, με προγραμματική σύμβαση.

στ. Διευρύνεται ο κύκλος προσώπων στα οποία μπορεί να χορηγούνται υποτροφίες αριστείας, βραβεία και ανταποδοτικές υποτροφίες, με την προσθήκη και των μεταδιδακτορικών ερευνητών, για την παροχή διδακτικού, ερευνητικού και λοιπού έργου στα Α.Ε.Ι. Οι εν λόγω υποτροφίες και χρηματικά βραβεία υπόκεινται σε ειδικό καθεστώς (απαλλαγή από φόρους, κρατήσεις κ.λπ.).
Προστίθενται στις πηγές χρηματοδότησης των προαναφερόμενων παροχών και τα έργα/ προγράμματα που χρηματοδοτούνται από εθνικούς πόρους (και όχι μόνο από ίδιους ή διεθνείς πόρους, όπως ισχύει σήμερα).

ζ. Παρέχεται και σε νομικά πρόσωπα πανεπιστημιακής εκπαίδευσης της ημεδαπής η δυνατότητα να ιδρύουν ν.π.ι.δ. με τη μορφή αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας ή να συμμετέχουν σε αυτές, από κοινού με Α.Ε.Ι., ερευνητικούς και τεχνολογικούς φορείς καθώς και επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα. Στους πόρους της συνιστώμενης εταιρείας, συμπεριλαμβάνονται και δωρεές και χορηγίες από μη κρατικούς φορείς.

η. Προβλέπονται οι ίδιοι πόροι των οικείων Ε.Λ.Κ.Ε., ως πρόσθετη πηγή χρηματοδότησης των εταιρειών μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που μπορεί να ιδρύονται για τη διεθνή προβολή των Α.Ε.Ι. καθώς και των ερευνητικών και τεχνολογικών φορέων του άρθρου 13Α του ν.4310/2014.
Επιτρέπεται η σύναψη, από τις ανωτέρω εταιρείες, προγραμματικών συμβάσεων με το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, τα Α.Ε.Ι. και φορείς του δημόσιου τομέα, για την υλοποίηση των σκοπών τους.
(άρθρα 106 – 123)

7. Ρυθμίζονται θέματα σχετικά με τη λειτουργία του Διεπιστημονικού Οργανισμού Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης (Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π.) και συγκεκριμένα:

α. Διευρύνεται ο σκοπός του ανωτέρω Οργανισμού με τη χορήγηση βεβαίωσης για την αξιολόγηση περιόδων σπουδών, που έχουν πραγματοποιηθεί σε αναγνωρισμένα εκπαιδευτικά ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης της αλλοδαπής, η οποία (βεβαίωση) συνίσταται στη γραπτή εκτίμηση των εκπαιδευτικών προσόντων των αιτούντων, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα.

β. Καταργείται η δυνατότητα του Προέδρου του Δ.Σ. του Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π. να μπορεί να ενταχθεί σε καθεστώς μερικής απασχόλησης στο Α.Ε.Ι. στο οποίο υπηρετεί, με αποτέλεσμα η απασχόλησή του στον Οργανισμό να καθίσταται, εφεξής πλήρης και αποκλειστική.

γ. Παρατείνονται αναδρομικά, από την ημερομηνία λήξης τους έως τη συγκρότηση νέων, οι θητείες Επιτροπών Έρευνας και Διαχείρισης των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Έρευνας (Ε.Λ.Κ.Ε.) των Α.Ε.Ι., σύμφωνα με την προβλεπόμενη διαδικασία και για το οριζόμενο χρονικό διάστημα.
(άρθρα 124 - 129)