Χρειάζονται βαθιές και σωστικές παρεμβάσεις σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Αλλά εκείνη που είναι νεκρή, είναι το Λύκειο.

Το μήνυμα αυτό έστειλε ο πρόεδρος της Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου για την παιδεία Αντώνης Λιάκος με επιστολή προς τα τα 36 μέλη της Επιτροπής, ενώ σημειώνει τα  εξής:

ΠΑΡΑΠΑΙΔΕΙΑ: Το εκπαιδευτικό σύστημα και η σχεδόν ολοκληρωτική εξάρτηση των μαθητών από θεσμούς παραπαιδείας για την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, έχει μετατρέψει αυτή την βαθμίδα της εκπαίδευσης σε ένα διάδρομο για τις εξετάσεις για το πανεπιστήμιο.

ΑΠΟΣΤΗΘΙΣΗ: Μια περίοδος στην οποία ο νεανικός πληθυσμός της χώρας θα έπρεπε να διαμορφώσει την προσωπικότητά του, να αποκτήσει μια πρόσβαση στον κόσμο της γνώσης και του πολιτισμού, εξαντλείται σε έναν αγώνα άγονων αποστηθίσεων.

Ο ΖΥΓΟΣ ΤΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ: Η απελευθέρωση του Λυκείου από το ζυγό των εξετάσεων είναι το πρώτο καθήκον.

Η ΚΛΕΜΜΕΝΗ ΕΦΗΒΕΙΑ: Έχουμε χρέος να επιστρέψουμε στ’ αγόρια και στα κορίτσια την κλεμμένη εφηβεία τους.

ΕΘΙΣΜΟ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ: Στις δυο πρώτες βαθμίδες πρέπει να εμφυσήσουμε το πνεύμα της έρευνας, τον εθισμό με την έρευνα ως έθος, αντί της μεταβίβασης της γνώσης.

• Πώς θα ξανακερδίσουμε το ενδιαφέρον των παιδιών για το σχολείο;
• Πώς θα αποσπάσουμε τους γονείς από το άγχος για την εκπαίδευση των παιδιών τους;
• Πως θα υποκινήσουμε τη δημιουργικότητα στο δάσκαλο;

ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΧΕΙ ΒΟΥΛΙΑΞΕΙ: Παρά τις προσπάθειες και τα προγράμματα που εκπονήθηκαν έως τώρα για το Νέο Σχολείο, το υπαρκτό σχολείο έχει βουλιάξει στο τέλμα εδώ και δεκαετίες. Έχει πάψει να αναρωτιέται τι είδους πολίτες δημιουργεί.

ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΚΟΠΟ ΑΛΛΑ ΕΞΥΠΝΑ: Σύνθημά μας θα πρέπει να είναι το σχολείο να λειτουργήσει με λιγότερο κόπο αλλά πιο έξυπνα. Οι μαθητές από παθητικοί αποδέκτες γνώσεων πρέπει να μάθουν τη μέθοδο να λύνουν προβλήματα και να χειρίζονται πληροφορίες.

ΤΟΛΜΗΡΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ ΚΑΙ ΤΕΙ: Η ανώτατη εκπαίδευση θέλει επίσης τολμηρό ανασχεδιασμό πανεπιστημίων, σχολών και τμημάτων.

ΜΕΤΕΓΓΡΑΦΕΣ: Το πρόβλημα των μεταγραφών που βαραίνει οικονομικά τις οικογένειες, που ερημώνει τα περιφερειακά και επιβαρύνει παραλύοντας από το πλήθος τα κεντρικά πανεπιστήμια, αποκαλύπτει κακό σχεδιασμό και προβληματική χωροθέτηση της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Πρόκειται για ένα μεγάλο πρόβλημα που αφορά το μέλλον και τη βιωσιμότητα της Ανώτατης εκπαίδευσης.

ΑΝΑΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΑΡΤΗ  ΤΩΝ ΑΕΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ:  Χρειάζεται στρατηγική ανασχεδιασμού του χάρτη της ανώτατης εκπαίδευσης, με συναίνεση και συζήτηση ασφαλώς, χωρίς παραχωρήσεις σε επί μέρους συμφέροντα αλλά και χωρίς το άγχος ότι πρόκειται για πρόφαση απολύσεων και περικοπών.

ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΩΝ ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΩΝ: Επίσης καμιά μεταρρύθμιση δεν μίλησε έως τώρα για τον πυρήνα της διδασκαλίας, για το σεμινάριο και την κατάργηση των αμφιθεάτρων, για τη δυνατότητα των φοιτητών να χτίζουν ελεύθερα το πρόγραμμά τους, για τον συνδυασμό επιστημονικών πεδίων στα πτυχία.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ: Ο εκπαιδευτικός σχεδιασμός δεν έχει λάβει υπόψη του σοβαρά ως τώρα ότι βρισκόμαστε στο μεταίχμιο δυο εποχών που χαρακτηρίζονται από μια ριζική αλλαγή τεχνολογικού περιβάλλοντος. Πρέπει να συλλάβουμε με τόλμη την έκταση και το βάθος των μεταβολών, αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει αποσπασματικά. Απαιτεί ένα σχεδιασμό σε βάθος χρόνου, στον οποίο θα εμπλακεί η τεχνολογία, η παιδαγωγική επιστήμη και η φιλοσοφία των επιστημών και ο οποίος θα αφορά όλες τις παραμέτρους της εκπαίδευσης .

ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΑΛΑΖΟΝΕΙΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΕΤΟΙΜΕΣ ΛΥΣΕΙΣ: Τα προβλήματα είναι τόσο μεγάλα και σύνθετα, ώστε δεν αντιμετωπίζονται με την αλαζονεία των εκ των προτέρων έτοιμων λύσεων. Ο εθνικός διάλογος για την παιδεία πρέπει να διερευνήσει και να καταγράψει τα προβλήματα. Να διευρύνει τον ορίζοντα προσδοκιών για τις αλλαγές στην εκπαίδευση και να συγκροτήσει μια ατζέντα αλλαγών με προοπτική.

Ο ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΕΧΕΙ ΟΡΙΖΟΝΤΑ: Ο διάλογος έχει ορίζοντα τον Απρίλιο του 2016, οπότε θα πρέπει να έχει ετοιμασθεί η έκθεση με τα πορίσματά του διαλόγου, προκειμένου να υποβληθεί στην πολιτική ηγεσία.  

ΝΑ  ΚΕΡΔΙΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ: Πρέπει να συζητήσουμε ένα εθνικό σχέδιο ανάταξης της παιδείας σε όλες τις βαθμίδες της· ένα σχέδιο το οποίο θα είναι πραγματοποιήσιμο, θα κερδίσει την εμπιστοσύνη των εκπαιδευτικών, των εκπαιδευόμενων και των πολιτών· ένα σχέδιο ρεαλιστικό αλλά με πνοή αλλαγών που θα αφορούν τη μορφή, τις διαδικασίες και το περιεχόμενο της εκπαίδευσης· ένα σχέδιο ανοιχτό στον πειραματισμό, ικανό να αλλάζει μέσω του αναγκαίου αναστοχασμού και επανασχεδίασης των στόχων, των μέσων και των αποτελεσμάτων του· τέλος ένα σχέδιο που να δημιουργεί εμπιστοσύνη, ένα σχέδιο φιλολαϊκό.

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΝΙΣΗ: Μέθοδος και περιεχόμενο είναι αλληλένδετα, η εκπαιδευτική κοινότητα δεν εφαρμόζει αλλά συμμετέχει στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση.

 ΓΙΑΤΙ ΑΠΕΤΥΧΑΝ:  Πολλά από εκείνα που σκεφτόμαστε σήμερα ως εντοπισμένες και σωστικές επεμβάσεις έχουν συζητηθεί και μάλιστα επαναλαμβανόμενα και στο παρελθόν, τουλάχιστον από το 1985. Γιατί όμως απέτυχαν; Τι παρεμβάλλεται ανάμεσα στις προθέσεις, τις ώριμες προτάσεις και την πραγματοποίησή τους;

ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΚΑΝΟΝΕΣ: Εξάλλου, το μεταρρυθμιστικό έργο δεν μπορεί να φέρει καρπούς με την εφαρμογή των κανόνων μόνο. Η επιτυχία των μεταρρυθμίσεων επομένως θα κριθεί από την ανασυγκρότηση των εκπαιδευτικών κοινοτήτων και από τη δημιουργική συμμετοχή τους.