Μερικές Σκέψεις : Περί Δημόσια Υγεία, ΕΣΔΥ, Μάτι και Πρέσπας
Δημοσίευση: 08/04/2019
Τελευταία Ενημέρωση: 09/04/2019, 11:29
ΡΕΠΟΡΤΑΖ ESOS
Jeffrey Levett, Ομότιμος Καθηγητής Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, Αθήνα, Καθηγητής Ευρωπαϊκού Κέντρου Ειρήνης και Ανάπτυξης, Πανεπιστήμιο της Ειρήνης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, ΟΗΕ, Βελιγράδι
Είναι λυπηρό ότι αν και εδώ στην αρχαιότητα άκμασε η Υγιεινή δεν καταβλήθηκε η αναγκαία προσοχή μετά την αναγέννηση σε ότι αφορά την διδασκαλία και την εφαρμογή αυτής της επιστήμης.
Η σύγχρονη πολιτική μετά από δημοσίως δηλωθείσα πρόθεσή οδηγεί την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ) στο να ενταχθεί ως «όλον» σε πανεπιστήμιο. Ένταξη με το ίδιο όνομά μαζί με τις εγκαταστάσεις της, ως «μονοτμηματική» Σχολή, δηλαδή ως πλήρης «ολότητα» σπουδών στη δημόσια υγεία με δυο Τμήματα: Δημόσιας και Κοινοτικής Υγείας, και Πολιτικών Δημόσιας Υγείας. Έτσι σύμφωνα με το νομοσχέδιο η ΕΣΔΥ θα γίνει η έκτη Σχολή στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής. η παραχώρηση της εγκατάστασης μπορεί να αρθεί και ο σκοπός της τροποποιηθεί με απόφαση του Υπουργού Υγείας. Και από την δημοσίευση του σχετικού νόμου καταργείται το άρθρο 3 του ν. 2194/1994 ενός σπουδαίου προοδευτικού νόμου που ως κορυφαίο γεγονός ψηφίστηκε με παράδοξο τρόπο για να μείνει ανολοκλήρωτος, να μην εφαρμοστεί ποτέ. Αναγκαία Προεδρικά Διατάγματα που αν και ετοιμαστήκαν κόπηκαν τόσο πριν όσο και μετά από την υπογραφή, κυκλοφορήσαν από Υπουργείο σε Υπουργείο για να καταλήξουν σε συρτάρι. Η παραμέληση από το κράτος ίσως εμφανιστεί πάλι μετά την ψήφιση του νόμου.
Θέλω να πιστεύω ότι η ένταξη της Σχολής στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής με την Ετικέτα: Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, ΕΣΔΥ αποτελεί κάποια λύση που όμως πέφτει μακριά από την βέλτιστη. Πρακτικά, το νομοσχέδιο πρέπει να στοχεύει στην πλήρη άρση όλων των δυσλειτουργιών της, τη προστασία του εξειδικευμένου προσωπικού της καθώς και στη διαφύλαξη της διεπιστημονικότητας ειδικά στη σύγχρονη εποχή που οι απειλές (βλέπε πρόσφατες πλημύρες) είναι πολυδιάστατες ενώ η ανισότητα σκορπά ανησυχίες. Επιπλέων οι συνέπειες της λιτότητας και της προσφυγικής–μεταναστευτικής κρίσης, οι κλιματολογικές αλλαγές και η πυρηνική απειλή αποτελούν μεγάλα προβλήματα. η υγεία του λάου μαζί με το δημογραφικό πρόβλημα της Ελλάδας πρέπει να έχουν μείζονα προτεραιότητα. Υγεία-οι χρονιάς παθήσεις το δημογραφικό που επιβαρύνεται από τη φυγή της καταρτισμένης νεολαίας και οι δείκτες υγείας που σιγά-σιγά καταρρέουν και τα ελληνόπουλα που βλέπουν το φως της ζωής σήμερα θα ζήσουν λιγότερα χρόνια, με χαμηλότερη ποιότητα ζωής σε σχέσης με τους γονείς τους.
Είναι καλό σήμερα να θυμόμαστε ότι η Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας ιδρύθηκε από τον Ελευθέριο Βενιζέλο (1929) ως απάντηση στις άθλιες συνθήκες υγείας της εποχής εκείνης (φτώχια, υποσιτισμός, μολυσματικές ασθένειες, έλλειψη συστημάτων ύδρευσης, υγιεινής και πρόληψης ασθενειών ) με σκοπό και να διαμορφώσει και να ενισχύσει την επιστημονική κουλτούρα και να οικοδομηθεί σταθερή συνεργασία δημόσιας υγείας με τη διεθνή κοινότητα.
Αυτά έγιναν στα πλαίσια μιας έντονης Ευρωπαϊκής ανησυχίας λογω της πανδημίας του δάγκειου πυρετού (1927-30). Η δημιουργία της Σχολής βασίστηκε στην πολιτική πεποίθηση-βούληση ότι οι Έλληνες πρέπει να ζουν και να αναπτύσσονται σε συνθήκες υγιεινές. Το πρώτο μεταπτυχιακό πρόγραμμα στην Ελλάδα ξεκίνησε δωρεάν στην ΕΣΔΥ όντας μια από της πρώτες Σχόλες Δημόσιας Υγείας στην Ευρώπη. Τελικά, η Ελλάδα μπήκε στην ομάδα των προηγμένων ευρωπαϊκών κρατών εξαιτίας του κοινωνικού κέρδους του Ελληνικού πληθυσμού (δραματική μείωση της παιδικής θνησιμότητας / αύξησης του προσδόκιμου ηλικίας) από τη εφαρμογή της δημόσιας υγείας. Η Σχολή σαν φάρος είναι ένας αληθινός καθρέφτης της πορείας της σύγχρονης Ελλάδας.
Και τώρα έρχεται το πόρισμα σχετικά με το Μάτι του Professor Dr. Johann Georg Goldammer, του Max Planck Institute and Director of the Global Fire Monitoring Center που δεν έχει καμία αναφορά στη δημόσια υγεία ενώ γνωρίζει καλά την Ελλάδα. Είναι ακόμη άγνωστο αν οι ελληνικές αρχές αναφέρθηκαν καν στην ιστορική Σχολή αν όχι μόνο για να καμαρώνουν την ύπαρξη και προσφορά της. Μεταξύ άλλων η ΕΣΔΥ έδωσε σημαντική βοήθεια προς τη ανάπτυξη τις νεοσύστατη Σχολή στο Bielefeld.
Οι προτάσεις που δόθηκαν στις Ελληνικές αρχές (Υπουργεία Υγείας και Εξωτερικών) μεταξύ 2000-2012 είναι όμοιες με αυτές που δίδοντα στο πόρισμα του Μάτι. Οι εν λόγοι προτάσεις της ΕΣΔΥ είναι προϊόν σταθερής συνεργασίας με την διεθνή κοινότητα και πιο συγκεκριμένο με την Αίγυπτο, την Τουρκία, διάφορα ιδρύματα στα Βαλκάνια και στο Μεσόγειο καθώς και με τη διεθνή κοινότητα (ASPHER, WADEM). Συστάθηκαν μια Συμβουλευτική Επιτροπή Υψηλού Επιπέδου προκειμένου να προωθήσει μια κοινωνική επιστημονική ετοιμότητα καθώς και τη δημιουργία μεταπτυχιακών σπουδών βασισμένων στη δημόσια υγεία, την ανθρώπινη ασφάλεια και την υγειονομική διπλωματία. Μια Εθνική Στρατηγική (δημόσιας υγείας και διαχείρισης των καταστροφών)
Οι καλές προθέσεις μπορούν εύκολα να διαγράφονται και έτσι η διεπιστημονικότητα και η μοναδικότητα της ιστορικής ΕΣΔΥ μπορούν να θυσιαστούν μαζί με το ίδρυμα. Η πρόσφατη πρωτοβουλία των ελληνικών αρχών (Υπουργεία Υγείας και Παιδείας) πάνω στην ακαδημαϊκή αναγνώριση - διαβάθμιση της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ, 1994) στο τριτοβάθμιο επίπεδο παιδείας μπορεί να είναι (λέω μπορεί) μια πολιτική απάντηση σχετικά με τη κατάντια της Σχολής. Και ίσως η εκπαίδευση στη δημόσια υγεία στη χώρα να σωθεί. Αλίμονο, αν αύριο η Ελλάδα δεν έχει Σχολή Δημοσίας Υγείας. Είναι ντροπή που οι Κυβερνήσεις δεν έχουν φροντίσει ανάλογο με τα κοινωνικά προβλήματα και κατάλληλα για τη κουλτούρα για τη μοναδική Σχολή της που έχει γράψει ιστορία.
• Jeffrey Levett. Δημόσια Υγεία 1900-2018 : ο ραγισμένος καθρέφτης της παραμελημένης Κοινωνίας
• (https://www.esos.gr/print/62085)
• Jeffrey Levett Attica Aflame, Greece Mourns Dealing with Disaster, When populism and fanaticism enters the arena of human affairs, disaster is never far behind.wsimag 16/8/2018,
• Levett J . From Cradle of European Civilization to Grave Austerity: Does Greece Face a Creeping Health Disaster? Prehosp Disaster Med. 2013;28(6):1-2
• Levett J . Disastrous Events and Political Failures. Prehosp Disaster Med. 2015;30(3):1 2.
• Sundnes, KO, Birnbaum, ML. Health Disaster Management: guidelines for evaluation and research in the Utstein style in Ηealth systems of the world. Presented at: NSPH 2004; Athens
• Papanikolaou, V, et al. Surveying the Ashes: experience from the 2007 Peloponnese wildfires six months after the disaster. Prehosp Disaster Med. 2011;26(2):77-89.
• Papanikolaou, V, Gadallah, M, Leon, GR, et al. Relationship of Locus of Control, Psychological Distress and Trauma Exposure in Groups Impacted by Intense Political Conflict in Egypt. Prehosp Disaster Med. 2013;28(5):423-427
• Giannuli, D. Repeated Disappointment: the Rockefeller Foundation and the reform of the Greek Public Health System, 1929-1940.Bulletin of the History of Medicine. 1988;72(1):47-72.
• Theodorou, V, Karakatsani, K. Health policy in Interwar Greece: the intervention by the League of Nations Health Organization.Dynamis. 2008;28:53-75.
• Levett, J. The Athens School: Lighthouse of Greek Public Health. http://www.kastaniotis.com. Accessed August 1, 2013.
• Livadas, GA, Sphangos, JC. Malaria in Greece (1930-40). Athens: Pysos Press; 1941.