ΣτΕ: Συνταγματικά και νόμιμο το ΠΔ “Γαβρόγλου” για υποχρεωτική προσευχή στα σχολεία

Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας  με  απόφαση που εξέδωσε έκρινε:

Α. Συνταγματικό  τον   εκκλησιασμό  και την  πρωινή προσευχή των μαθητών στα Νηπιαγωγεία και Δημοτικά Σχολεία, και   

Β. Κατά παράβαση των  διατάξεων η δυνατότητα απαλλαγής από την πρωινή προσευχή μόνο των μαθητών άλλου δόγματος και όχι και άλλων μαθητών (άλλου θρησκεύματος, άθεων, αγνωστικιστών) που έχουν λόγους θρησκευτικής συνείδησης για απαλλαγή».

Το Προεδρικό Διάταγμα 79/2017 [5]του πρώην υπουργού Παιδείας Κώστα Γαβρόγλου, προβλέπει:

Για Νηπιαγωγεία: Πριν από την έναρξη των μαθημάτων πραγματοποιείται κοινή προσευχή των μαθητών και του διδακτικού προσωπικού στο προαύλιο του σχολείου με ευθύνη των εκπαιδευτικών που εφημερεύουν. Η συμμετοχή των μα- θητών άλλου δόγματος στην κοινή προσευχή δεν είναι υποχρεωτική.

Για Δημοτικά: Πριν από την έναρξη των μαθημάτων πραγματοποιείται κοινή προσευχή των νηπίων-προνηπίων και του διδακτικού προσωπικού. Η συμμετοχή των μαθητών άλλου δόγματος στην κοινή προσευχή δεν είναι υποχρεωτική.

Η  πρωινή προσευχή στο προαύλιο είχε αφαιρεθεί από το ΠΔ

Στο Σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος ο Κ. Γαβρόγλου , όπως είχε αποκαλύψει τότε ο αντιπρόεδρος της Βουλής Νικήτας Κακλαμάνης, δεν είχε συμπεριλάβει το θέμα της προσευχής και επεστράφη από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας γιατί υπήρξε θέμα αντισυνταγματικότητας.

Ο κ. Κακλαμάνης είχε δηλώσει πως «το κουμπί σε αυτό το Π.Δ. δεν ήταν η σημαία, μέσα στο ίδιο προεδρικό διάταγμα ήταν και η κατάργηση της πρωινής προσευχής. Αλλά στο κομμάτι αυτό υπήρχαν πολλές παρατηρήσεις από το Συμβούλιο της Επικρατείας, πάνω στις οποίες σύμφωνα με πληροφορίες πάτησε και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και το έστειλε πίσω το συγκεκριμένο κομμάτι. Εκεί κυρίως στόχευαν, απευθύνονται στα αριστερά κομματικά τους φουσάτα, όσα τους έχουν απομείνει».

Η απόφαση του ΣτΕ

Οι ανώτατοι δικαστές, με την υπ΄ αριθμ. 942/2020 απόφαση , έκριναν  ότι:

• η προσευχή και ο εκκλησιασμός στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας συνιστούν, όπως και η διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών, αναγκαία μέσα, με τα οποία υπηρετείται ο συνταγματικός σκοπός της αναπτύξεως της θρησκευτικής συνείδησης των Ελλήνων κατ' άρθρο 16 παράγραφος 2 του Συντάγματος».
•  ως εκ τούτου, απευθύνονται αποκλειστικά στους μαθητές που ασπάζονται το Ορθόδοξο Χριστιανικό δόγμα και όχι στους ετερόδοξους, αλλόθρησκους ή άθεους μαθητές.
• οι τελευταίοι που απολαμβάνουν το δικαίωμα της θρησκευτικής ελευθερίας, η οποία κατοχυρώνεται στο άρθρο 13 παράγραφος 1 του Συντάγματος, έχουν ευθέως βάσει της συνταγματικής αυτής διατάξεως, δικαίωμα απαλλαγής από την προσευχή και τον εκκλησιασμό, χωρίς καμία δυσμενή συνέπεια, εφ' όσον οι γονείς τους υποβάλουν δήλωση ότι δεν επιθυμούν, για λόγους θρησκευτικής συνείδησης, να συμμετέχουν τα τέκνα τους στην προσευχή και τον εκκλησιασμό»  .
• νομίμως προβλέπεται, κατ' αρχήν, στο προσβαλλόμενο Προεδρικό Διάταγμα, ο εκκλησιασμός και η πρωινή προσευχή των μαθητών των νηπιαγωγείων και των δημοτικών σχολείων», ενώ αντίθετα αναφέρεται ότι κατά παράβαση του άρθρου 13 παράγραφος 1 του Συντάγματος και των άρθρων 9 της ΕΣΔΑ και 2 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτόκολλου της ΕΣΔΑ δεν προβλέπεται η δυνατότητα απαλλαγής από τον εκκλησιασμό μαθητών νηπιαγωγείων και δημοτικών σχολείων για λόγους θρησκευτικής συνείδησης, κατόπιν σχετικής δήλωσης των γονέων τους.
• κατά παράβαση των ίδιων διατάξεων, προβλέπεται η δυνατότητα απαλλαγής από την πρωινή προσευχή μόνο των μαθητών άλλου δόγματος και όχι και άλλων μαθητών (άλλου θρησκεύματος, άθεων, αγνωστικιστών) που έχουν λόγους θρησκευτικής συνείδησης για απαλλαγή.