Το νέο Μεταπτυχιακό  του ΕΑΠ “Επικοινωνία  της Επιστήμης” παρουσιάζουν  με  Συνέντευξη     τα τρία μέλη της επιτροπής ακαδημαϊκής εποπτείας του Προγράμματος  Γεώργιος Βλαχάκης, Βασιλεία Χατζηνικήτα και Μανώλης Πατηνιώτης.  

Πρόκειται για ένα νεοσύστατο Πρόγραμμα του ΕΑΠ, θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για αυτό;

Βεβαίως, με μεγάλη μας χαρά.  Ως Ακαδημαϊκή Επιτροπή Εποπτείας θεωρούμε ότι είναι μια σημαντική πρωτοβουλία με στόχο  να γίνει ευρύτερα γνωστό αυτό το νεοσύστατο όπως αναφέρατε και πολύ ενδιαφέρον μεταπτυχιακό πρόγραμμα του ΕΑΠ.

Tί ακριβώς είναι η «Επικοινωνία της Επιστήμης»;

Η «Επικοινωνία της Επιστήμης» (Science Communication) είναι το επιστημονικό πεδίο που μελετά τους τρόπους με τους οποίους αναπλαισιώνονται και διαχέονται, οι επιστήμες και η τεχνολογία στη δημόσια σφαίρα. Ο στόχος της Επικοινωνίας της Επιστήμης είναι να κάνει γνωστά στη δημόσια σφαίρα τα εγχειρήματα της τεχνοεπιστήμης και να ενθαρρύνει την κατανόηση, τον κριτικό αναστοχασμό και τη διαχείρισή τους από τους πολίτες. Επί πολλά χρόνια, η εργασία αυτή, από πολλούς εθεωρείτο ότι περιοριζόταν στην «εκλαΐκευση της επιστήμης», δηλαδή στην απλουστευμένη παρουσίαση των επιτευγμάτων της επιστήμης και της τεχνολογίας σε μη καταρτισμένα ακροατήρια. Μολονότι από τη δεκαετία του 1970 και μετά έχουν αλλάξει πολλά πράγματα στον τρόπο που κατανοούμε τις επιστήμες και την τεχνολογία , η Επικοινωνία της Επιστήμης συνεχίζει, εν πολλοίς, να ταυτίζεται με την εκλαΐκευση. Ο τύπος, η τηλεόραση και τα ψηφιακά μέσα συχνά παρουσιάζουν την επιστήμη ως θαύμα ή ως απειλή. Επίσης, σε πολλές περιπτώσεις δυσκολεύονται να κάνουν γνωστά στο κοινό τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις  εξειδικευμένες διαδικασίες των διαφόρων επιστημονικών εγχειρημάτων δίνοντας λαβή σε παρανοήσεις και ψευδοεπιστημονικές αντιλήψεις. Οι αλλαγές που έχουν συντελεστεί, ωστόσο, είναι βαθιές και επιβάλλουν μια πιο ώριμη και συμπεριληπτική διαχείριση των ερευνητικών προβλημάτων και των απαντήσεων που δίνει η επιστήμη σε αυτά. Ουσιαστικά έχει διαμορφωθεί ένα νέο «Παράδειγμα» για να δανειστούμε τον όρο του Thomas Kuhn σχετικά με το τι αντιλαμβανόμαστε ως «Επικοινωνία της Επιστήμης».  Για το λόγο αυτό χρειαζόμαστε ειδικούς στην Επικοινωνία της Επιστήμης καθεαυτή. Αυτή την ανάγκη έρχεται να καλύψει το συγκεκριμένο μεταπτυχιακό πρόγραμμα.

Το πρόγραμμα σχετίζεται με μια σειρά επαγγελματικές δραστηριότητες που στη σύγχρονη εποχή αποκτούν πολύ μεγάλη επικαιρότητα. Ενδεικτικά θα μπορούσαμε  να αναφέρουμε:

•    τη διάχυση της επιστημονικής γνώσης σε επαγγελματικούς χώρους όπως είναι τα ΜΜΕ, τα μουσεία επιστήμης και τεχνολογίας κ.λπ.

•    τη λήψη αποφάσεων για σύνθετα και αμφιλεγόμενα τεχνοεπιστημονικά ζητήματα,

•    τη διαμόρφωση επιστημονικής και τεχνολογικής πολιτικής και

•    την  άτυπη εκπαίδευση στις επιστήμες που παρέχουν διάφοροι πολιτισμικοί οργανισμοί, κοινωφελή ιδρύματα κ.λπ.

Σε ποιους απευθύνεται το Πρόγραμμα;

Το πρόγραμμα, τόσο από άποψη περιεχομένου όσο και από άποψη οργάνωσης, είναι συμπεριληπτικό και προσπαθεί να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στις θετικές, τις κοινωνικές και τις ανθρωπιστικές επιστήμες. Ως εκ τούτου, απευθύνεται σε όλους τους  αποφοίτους των ΑΕΙ ή ΑΤΕΙ της ημεδαπής ή ομοταγών ιδρυμάτων του εξωτερικού (με αναγνώριση τίτλου σπουδών από το ΔΙΚΑΤΣΑ ή το ΔΟΑΤΑΠ ή το ΙΤΕ).  Η καλή γνώση μιας ξένης γλώσσας, όπως τα Αγγλικά θεωρείται απαραίτητη για την προσπέλαση τςη διεθνούς βιβλιογραφίας αλλά δεν είναι προαπαιτούμενο για την εγγραφή στο Πρόγραμμα.  Όπως γνωρίζετε η εγγραφή στα προγράμματα του ΕΑΠ, γίνεται απευθείας, χωρίς εξετάσεις ή άλλες διαδικασίες επιλογής. Το ίδιο ισχύει και για το δικό μας πρόγραμμα.

Τι έχει κανείς να αποκομίσει παρακολουθώντας ττο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Επικοινωνία της Επιστήμης»;

Όπως ήδη σημειώθηκε το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα μας είναι δομημένο με τη λογική της διεπιστημονικής προσέγγισης και  βασίζεται σε υψηλού επιστημονικού επιπέδου διδακτικό υλικό που είναι συμβατό με τη μεθοδολογία της Ανοικτής και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης. Το ΜΠΣ ΕΕΠ έχει στόχο να προσφέρει μια πολύτιμη ειδίκευση σε όσες και όσους επιθυμούν να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο στη διαχείριση των μεγάλων τεχνοεπιστημονικών προκλήσεων του 21ου αιώνα.

Με άλλα λόγια, οι απόφοιτοι του Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Επικοινωνία της Επιστήμης» θα είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις σύνθετες και επιτακτικές ανάγκες που αναδεικνύει η συγκυρία, αλλά και η γενικότερη κοινωνική συνθήκη που θεμελιώνεται στην τεχνοεπιστήμη. Η ίδια η διαδικασία φοίτησης θα τους δώσει την ευκαιρία ενημέρωσης και πρόσκτησης ενός ευρέως φάσματος θεωρητικών ζητημάτων που εκτείνονται από τη Φιλοσοφία της Επιστήμης μέχρι την Επιστημονική Δημοσιογραφία και από τη Μεθοδολογία της Έρευνας μέχρι τις Μουσειακές Σπουδές. Το λέμε και το πιστεύουμε: Η φοίτησή  στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα θα προσφέρει μια μοναδική μαθησιακή εμπειρία στους φοιτητές και στις φοιτήτριές του.  

Όσες και όσοι εγγραφούν στο πρόγραμμα, λοιπόν, θα επωφεληθούν με τους ακόλουθους τρόπους:

•    Θα αναπτύξουν δεξιότητες δημοσιοποίησης των αποτελεσμάτων της επιστημονικής έρευνας και της τεχνολογικής καινοτομίας στο ευρύ κοινό.

•    Θα είναι σε θέση να διαχειρίζονται αντικρουόμενες απόψεις και διαμάχες για αμφιλεγόμενα ζητήματα από τον χώρο των επιστημών και της τεχνολογίας.

•    Θα μπορούν να αξιοποιήσουν την ιστορία και φιλοσοφία των επιστημών για την προβολή των επιστημών και της τεχνολογίας στη δημόσια σφαίρα.

•    Θα είναι σε θέση να αναδείξουν τις ευρύτερες πολιτισμικές διεργασίες με τις οποίες συνδέεται και από τις οποίες επηρεάζεται το πλαίσιο παραγωγής της τεχνοεπιστημονικής γνώσης με.

•    Θα είναι σε θέση να αξιοποιήσουν την εκπαίδευσή τους στον σχεδιασμό και την εκτέλεση εκπαιδευτικών και επιμορφωτικών προγραμμάτων, στο πλαίσιο της μη τυπικής και άτυπης εκπαίδευσης.

Το Πρόγραμμα, όπως όλα του ΕΑΠ, προσφέρεται με τη μεθοδολογία της Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης.Πόσο σημαντικό είναι κατά τη γνώμη σας αυτό;

H μεθοδολογία της Ανοικτής και εξ Αποστάσεως εκπαίδευσης είναι θεμελιώδης για το ΕΑΠ το οποίο είναι και το μοναδικό  Πανεπιστήμιο στην Ελλάδα, που την ακολουθεί εδώ και είκοσι και πλέον χρόνια, όχι από ανάγκη λόγω έκτακτων συνθηκών όπως η παρούσα συγκυρία, αλλά από επιλογή.

Έχοντας αναπτύξει την αναγκαία τεχνολογία και έχοντας πιστοποιημένα προγράμματα σύμφωνα με διεθνείς προδιαγραφές, σήμερα είναι ένα από τα σημαντικότερα εξ Αποστάσεως Πανεπιστήμια διεθνώς.

Όσον αφορά στο ΜΠΣ ΕΕΠ  θεωρούμε ότι η διδασκαλία του από απόσταση δίνει την ευκαιρία σε όλες και όλους ενδιαφερόμενους να το παρακολουθήσουν απρόσκοπτα ακόμα και αν είναι εργαζόμενοι και  ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές της Ελλάδας ή ακόμα και στο εξωτερικό.

Η φύση του επιστημονικού έργου και της τεχνολογικής καινοτομίας καθιστά ίσως δύσκολη την κατανόηση από το ευρύ κοινό. Θεωρείτε πως  το Μεταπτυχιακό της «Επικοινωνίας της Επιστήμης» έρχεται να γεφυρώσει αυτό το χάσμα ανάμεσα στην επιστημονική κοινότητα με την κοινωνία;

To Πρόγραμμά  μας είναι το μοναδικό  στην Ελλάδα και ένα από τα ελάχιστα διεθνώς  που στοχεύει ακριβώς  σε αυτή τη γεφύρωση μεταξύ επιστήμης και κοινωνίας με τρόπο ορθολογικό και πρακτικά αξιοποιήσιμο. Είναι απόλυτη ανάγκη αυτό να συμβεί σήμερα καθώς οι προκλήσεις των καιρών είναι πολλές και οι ψευδοεπιστήμες αλλά και  οι θεωρίες συνομωσίας βρίσκουν τον τρόπο, εκμεταλλευόμενες τις σύγχρονες μορφές επικοινωνίας, όπως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, να επηρεάζουν αρνητικά μεγάλο εύρος κοινωνικών στρωμάτων. Όπως έχει ειπωθεί στο παρελθόν από τον μεγάλο λογοτέχνη και κριτικό της κοινωνίας της εποχής του Jonathan Swift “το ψέμα κάνει  το γύρο της Γης πριν η αλήθεια προλάβει να δέσει τα κορδόνια των παπουτσιών της».

Στόχος  του προγράμματος μας είναι να κάνει την κοινωνία κοινωνό αυτής των επιστημονικών γνώσεων, αλλά επίσης να ενισχύσει τον υπεύθυνο κριτικό αναστοχασμό και τη δημοκρατική διαχείριση της επιστήμης και της τεχνολογίας.

Θεωρείτε το πρόγραμμα καινοτόμο σε ότι αφορά τα ΜΠΣ της χώρας; Πως συνδέεται με την αγορά εργασίας;

Ήδη σημειώθηκε  ότι πρόκειται για το μοναδικό πρόγραμμα με αυτό το γνωστικό αντικείμενο στη χώρα.  Είναι παράλληλε καινοτόμο και σε ότι αφορά το διδακτικό του υλικό, το οποίο κατά το μεγαλύτερο μέρος του συγγράφεται  από ειδικούς επιστήμονες αποκλειστικά για τις ανάγκες του προγράμματος.  Να τονιστεί εδώ ότι πρόκειται για ένα διετές πρόγραμμα με 120 ΕCTS, δηλαδή για ένα πολύ ισχυρό μεταπτυχιακό πρόγραμμα.  Όπως γνωρίζετε τα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών δεν κατοχυρώνουν επαγγελματικά δικαιώματα με την κλασσική έννοια του όρου.  Το πρόγραμμά μας όμως προσφέρει ισχυρά εφόδια σε όσες και όσους ενδιαφέρονται να εργαστούν σε θέσεις  που σχετίζονται με την Επικοινωνία της Επιστήμης. Είναι ένα ρωμαλέο μεταπτυχιακό πρόγραμμα που καλύπτει ένα μεγάλο κενό και φιλοδοξεί να βγάλει επαγγελματίες που θα αντιμετωπίσουν με γνώση και υπευθυνότητα τα κρίσιμα ζητήματα της εποχής μας.