Δρ Α. Κονταξής, τ. Σχολικός Σύμβουλος
Δρ Α. Σιγανού, Σχολικός Σύμβουλος
Μέλη Επιστημονικής Επιτροπής
Ο κοινωνικός ρόλος του ΕΠΑΛ
Το Πρόγραμμα Μια Νέα Αρχή στα ΕΠΑΛ (ΜΝΑΕ) το οποίο θα υλοποιηθεί κατά το τρέχον σχολικό έτος σε όλα τα ΕΠΑΛ, ξεκινάει από μια πραγματική ανάγκη που τη γνωρίζουν πολύ καλά οι εκπαιδευτικοί των ΕΠΑΛ. Το ΕΠΑΛ είναι ένα απαιτητικό σχολείο. Δεν αρκεί η ακαδημαϊκή ετοιμότητα του μαθητή. Επιπλέον, χρειάζεται ενεργοποίηση πολλαπλής νοημοσύνης και η ανάπτυξη πολλαπλών ικανοτήτων οι οποίες αντιστοιχούν σε αντίστοιχες ικανότητες που απαιτούνται από τον απόφοιτο στους χώρους εργασίας (επικοινωνία, συνεργασία, δημιουργικότητα, κλπ).
Η ετοιμότητα των μαθητών δεν είναι δεδομένη. Όλα τα σχολεία, αλλά ιδιαιτέρως τα Επαγγελματικά Σχολεία, σε όλο τον κόσμο, επιλέγονται από ένα ποσοστό μαθητών οι οποίοι δεν είναι έτοιμοι να ανταποκριθούν σε αυτές τις απαιτήσεις. Όταν οι εκπαιδευτικοί προσπαθούν να εντοπίσουν τα αίτια γιατί κάποιος μαθητής δεν είναι καλός στα μαθήματα, κάτι που σε ορισμένες περιπτώσεις οδηγεί στην αδιαφορία ή και στην κακή συμπεριφορά, τις περισσότερες φορές αναγνωρίζουν κοινωνικά, οικογενειακά, οικονομικά προβλήματα πίσω από τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Αυτά τα προβλήματα τους έχουν οδηγήσει κατά το παρελθόν να βιώσουν αρνητικές εμπειρίες από το παραδοσιακό σχολείο της ακαδημαϊκής γνώσης, από ένα σχολείο το οποίο δεν είναι σε θέση να αξιοποιήσει πλήρως τις ικανότητες των μαθητών του. Πολλοί από αυτούς επιλέγουν το Επαγγελματικό σχολείο με την ελπίδα ότι θα είναι ένα διαφορετικό σχολείο, στο οποίο θα μπορέσουν να έχουν καλύτερη πορεία. Κάποιοι το επιλέγουν γιατί έχουν μια ορατή επαγγελματική διέξοδο (οικογενειακή επιχείρηση, φίλος επαγγελματίας, τοπικές ανάγκες κλπ). Κάποιοι άλλοι γιατί θεωρούν ότι θα είναι πιο εύκολο σχολείο με διαφορετικές απαιτήσεις. Όλα τα παραπάνω οι εκπαιδευτικοί καλούνται να τα αξιοποιήσουν και να προσφέρουν στις διαφορετικές αυτές ομάδες μαθητών ευκαιρίες για μια νέα αρχή.
Άρα απαιτείται οι εκπαιδευτικοί:
• Να αναγνωρίσουν τις ιδιαιτερότητες του κάθε μαθητή.
• Να προχωρήσουν σε διαφοροποίηση της διδασκαλίας τους η οποία να ανταποκρίνεται στην ετοιμότητα, τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες του μαθητή.
• Να αξιοποιήσουν την ενεργητική και βιωματική μάθηση και τις «κρυφές» ικανότητές του μαθητή και να τον εμπλέξουν σε δραστηριότητες με νόημα μέσα από τις οποίες θα βιώσει επιτυχίες και θα ενθαρρυνθεί αναγνωρίζοντας ο ίδιος ο μαθητής τι μπορεί να κάνει.
Τα παραπάνω περιγράφουν τον κοινωνικό ρόλο του ΕΠΑΛ και συνιστούν μια από της σημαντικότερες προκλήσεις για τους εκπαιδευτικούς στη σύγχρονη εποχή ώστε να δημιουργήσουν εσωτερικά κίνητρα για τους μαθητές τους, και εν τέλει, να βελτιώσουν την κοινωνική κινητικότητα, όσον αφορά τη μάθηση. Όμως είναι σχεδόν αδύνατον να γίνει αυτό από τον καθένα εκπαιδευτικό μόνο του, όταν μάλιστα κάποιοι, σε βασικά μαθήματα γενικής παιδείας, συναντούν εκατό (100) μαθητές δύο (2) ή το πολύ τέσσερις (4) ώρες ανά εβδομάδα. Απαιτείται τα παραπάνω να γίνουν συλλογικά και συστηματικά, βάση σχεδίου, ανάλογα με τις εμπειρίες, τις ανάγκες και τις δυνατότητες κάθε σχολείου.
Αξιοποίηση διεθνών καλών πρακτικών για την εκπαίδευση
Σε παγκόσμιο επίπεδο η εκπαίδευση βρίσκεται σε συνεχή αναπροσαρμογή. Το πρόγραμμα ΜΝΑΕ έχει λάβει υπόψη του τις βασικές παραδοσιακές παιδαγωγικές προσεγγίσεις για την ενθάρρυνση των μαθητών του Ντράϋκωρς (1975), την Θεωρία για τις πολλαπλές νοημοσύνες του Gardner (1983), την ζώνη επικείμενης ανάπτυξης του Vygotsky (1978), αλλά και τις σύγχρονες καλές πρακτικές οι οποίες προέρχονται από μακρόχρονες έρευνες και αποτυπώνονται στον Ευρωπαϊκό οδηγό για την μείωση της διαρροής από τα σχολεία (European Commission, 2013), στο πρόγραμμα Learning without limits του Cambridge , όπως και στο πρόγραμμα wellbeing της Σκωτίας , και στις προσεγγίσεις τύπου Growth mindset , κλπ.
ΜΝΑΕ και Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο για την Επαγγελματική Εκπαίδευση
Το Πρόγραμμα ΜΝΑΕ δεν αποτελεί μια ανεξάρτητη πρωτοβουλία αλλά εντάσσεται στο Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο για την Αναβάθμιση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΕΕΚ) και της Μαθητείας του ΥΠΠΕΘ (2016). Το στρατηγικό πλαίσιο, το οποίο περιλαμβάνει την αναβάθμιση του επαγγελματικού ρόλου της ΕΕΚ συμπληρώνεται με το ΜΝΑΕ, το οποίο επικεντρώνεται στον κοινωνικό ρόλο της ΕΕΚ.
Το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο για την ΕΕΚ περιλαμβάνει τον κλασσικό ρόλο της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, ο οποίος είναι ο Επαγγελματικός ρόλος, δηλαδή, η προετοιμασία των μαθητών για να ανταποκριθούν σε ένα επάγγελμα ή / και να συνεχίσουν τις σπουδές τους στην επόμενη βαθμίδα. Αυτός ο ρόλος αναβαθμίζεται κυρίως, αλλά όχι αποκλειστικά, με το θεσμό της Μαθητείας, συνδεδεμένης με το σχολείο και την ασφάλεια που αυτό μπορεί να κατοχυρώνει.
------------------------
Δείτε σχετικά για το πρόγραμμα Learning without limits στο https://learningwithoutlimits.educ.cam.ac.uk
Δείτε περισσότερο για το πρόγραμμα Getting it right for every child στη σελίδα http://www.gov.scot/Topics/People/Young-People/gettingitright και ενημερωτικά φυλλάδια και οδηγό του Προγράμματος http://www.gov.scot/Topics/People/Young-People/gettingitright/publicati….
Growth mindset – Νοοτροπία βελτίωσης της ικανότητας μάθησης και της ευφυΐας. Εισαγωγή: https://www.mindsetkit.org/topics/about-growth-mindset/what-is-growth-m…. Μέθοδοι – εργαλεία: https://www.edutopia.org/topic/growth-mindset.
----------------
Είναι σημαντικό όμως ότι αναδεικνύει επίσης και επιδιώκει την αναβάθμιση του Κοινωνικού ρόλου ως προϋπόθεση για την αναβάθμιση της ΕΕΚ. Σύμφωνα με την αναλυτική περιγραφή του Κοινωνικού ρόλου των ΕΠΑΛ και των δράσεων για την ανάδειξη και ανάπτυξή του: «Η Επαγγελματική Εκπαίδευση, σε όλο το εύρος της, διαδραματίζει άτυπα έναν σημαντικό κοινωνικό ρόλο. Δίνει “χώρο” σε “αδυνατούντες” μαθητές ή ακόμη, προσφέρει δυνατότητες επανένταξής τους στην εκπαιδευτική διαδικασία, με διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης και αξιολόγησης της γνώσης» (ΥΠΠΕΘ, 2016: 80).
Η Συνεργασία, η Δικτύωση σε όλα τα επίπεδα και η σύνδεση της ΕΕΚ με τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας αποτελούν μια ιδιαίτερη κατεύθυνση της Στρατηγικής για την ΕΕΚ.
Ιστορική αναδρομή της υλοποίησης του προγράμματος (bottom up προσέγγιση)
Το πρόγραμμα ΜΝΑΕ άρχισε να χτίζεται από τη βάση (bottom up προσέγγιση) το σχολικό έτος 2009 - 2010 όταν για πρώτη φορά πραγματοποιήθηκε η καινοτομία του «συμβούλου καθηγητή» ως ανάγκη βελτίωσης του σχολικού κλίματος στο ΕΠΑΛ Καισαριανής (Σιγανού, 2015).
Το 2012 πραγματοποιείται ημερίδα διάχυσης της καλής πρακτικής του ΕΠΑΛ Καισαριανής στα ΕΠΑΛ της Αθήνας με πρωτοβουλία σχολικών συμβούλων μεταξύ των οποίων του παιδαγωγικά υπεύθυνου του σχολείου Σ. Πάγκαλου. Στην ημερίδα, η οποία απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς Γυμνασίων, Λυκείων και ΕΠΑΛ, εκπαιδευτικοί και μαθητές του ΕΠΑΛ Καισαριανής παρουσιάζουν την εμπειρία τους από την εφαρμογή του προγράμματος. Μαθήτρια της Γ΄ τάξης υποστηρίζει: «Δεν φαντάζεστε πόσο σημαντικό είναι αυτό που έγινε. Κάποιοι από εμάς δεν είχαν καν άνθρωπο να μιλήσουν. Και ήρθε ο σύμβουλός μας και μας είπε: “Εδώ είμαι. Είμαι διαθέσιμος να σε ακούσω, να συζητήσουμε…”. Ο σύμβουλος καθηγητής μου άλλαξε τη ζωή. Θα σπουδάσω ψυχολογία».
Την περίοδο 2012-2017 πραγματοποιείται εξάπλωση του «συμβούλου καθηγητή» σε κάποια ΕΠΑΛ της Αττικής και της Χαλκίδας. Οι εκπαιδευτικοί εμπνέουν τους ομότιμους τους και τους παρακινούν να τολμήσουν να υλοποιήσουν την καινοτομία. Σχολικοί σύμβουλοι οργανώνουν επιμορφωτικές συναντήσεις, συνδράμουν και ενισχύουν την επικοινωνία των σχολείων και την δικτύωσή τους. Οι εκπαιδευτικοί επιμορφώνονται (εντός και εκτός σχολικού προγράμματος). Για παράδειγμα, τον Μάιο του 2015 πραγματοποιείται τηλεδιάσκεψη του 1ου και 2ου ΕΠΑΛ Χαλκίδας με το 1ο ΕΠΑΛ Δάφνης.
Στην τηλεδιάσκεψη συμμετείχε ο Περιφερειακός Διευθυντής Εκπαίδευσης Στερεάς Ελλάδας κ. Χ. Δημητρίου ο οποίος δήλωσε ότι στηρίζει την προσπάθεια. Ο Διευθυντής του 1oυ ΕΠΑΛ Μυτιλήνης εκδηλώνει την επιθυμία να ενημερωθεί για την καλή πρακτική.
Τηλεδιάσκεψη τριών ΕΠΑΛ (https://www.esos.gr/arthra/44798/tilediaskepsi-trion-epal 26-6-2016)
Την περίοδο 2015-2017 πραγματοποιούνται άτυπες συναντήσεις σχολικών συμβούλων, Διευθυντών σχολείων, ψυχολόγων και στελεχών του Υπουργείου Παιδείας. Ταυτόχρονα συγκροτείται στην Χαλκίδα άτυπη υποστηρικτική ομάδα που αποτελείται από εκπροσώπους του ΚΕΔΔΥ, ΚΕΣΥΠ, ΣΣΝ, Κέντρου Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας και της Υπηρεσίας Επιμελητών Ανηλίκων και Κοινωνικής Αρωγής με στόχο τη συνεργασία και την υποστήριξη των σχολικών μονάδων για τη βελτίωση του σχολικού κλίματος. Το σχολικό έτος 2016 - 2017 υλοποιείται για πρώτη φορά ο «σύμβουλος καθηγητής» στο 1ο και 2ο ΕΠΑΛ Χαλκίδας. Εκπαιδευτικοί των δύο σχολείων συνεργάζονται υπό την εποπτεία και καθοδήγηση μελών της υποστηρικτικής ομάδας.
Την άνοιξη του 2017 σχολικοί σύμβουλοι σε συνεργασία με την υποστηρικτική ομάδα των ΕΠΑΛ της Χαλκίδας πραγματοποιούν ημερίδα στην Χαλκίδα. Στην ημερίδα εκπαιδευτικοί από πέντε ΕΠΑΛ της Αθήνας & του Πειραιά (1ο ΕΠΑΛ Δάφνης, 1ο ΕΠΑΛ Υμηττού, 1ο ΕΠΑΛ Καισαριανής, 1ο ΕΠΑΛ Δραπετσώνας, 3ο ΕΠΑΛ Σιβιτανιδείου Σχολής) και των δυο ΕΠΑΛ της Χαλκίδας (1ο και 2ο ΕΠΑΛ), όπως και στελέχη της εκπαίδευσης ανταλλάσσουν απόψεις και αναδεικνύουν τη βελτίωση του σχολικού κλίματος λόγω της υλοποίησης του «συμβούλου καθηγητή» και της αξιοποίησης ψυχολόγου στη σχολική μονάδα. Αναδείχθηκε η ανάγκη των εκπαιδευτικών για : α) επιμόρφωση σε καλές πρακτικές, β) οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης στην σχολική κοινότητα, γ) επικοινωνία και συνεργασία των σχολικών μονάδων, όπως και τα οφέλη που προκύπτουν από τη συνεργασία και τον διάλογο σε επίπεδο δομών.
Ο Υφυπουργός κ. Δ. Μπαξεβανάκης και οι συνεργάτες του ενημερώνονται για τις δράσεις που έχουν πραγματοποιηθεί από στελέχη της εκπαίδευσης τον Ιούνιο του 2017 και αποφασίζεται η πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος ΜΝΑΕ σε εννέα σχολεία της χώρας (ΕΠΑΛ Καισαριανής, ΕΠΑΛ Δάφνης, 3ο ΕΠΑΛ Σιβιτανιδείου Σχολής, ΕΠΑΛ Δραπετσώνας, 3ο Εσπερινό ΕΠΑΛ Αγίων Αναργύρων, 1ο και 2ο ΕΠΑΛ Χαλκίδας, 1ο ΕΠΑΛ Μυτιλήνης και ΕΠΑΛ Λαγκαδά) για το σχολικό έτος 2017-2018. Η έναρξη του πιλοτικού προγράμματος πραγματοποιείται με ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στο ΥΠΠΕΘ στις 25 -10-2017 με στόχο την παρουσίαση του προγράμματος στα στελέχη της Εκπαίδευσης . Το Υπουργείο Παιδείας έχει όραμα για την αναβάθμιση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και ολοκληρωμένο σχέδιο που προήλθε από τη βάση και τις ανάγκες των εκπαιδευτικών και βασίζεται στην πραγματική εμπειρία. Οι εκπαιδευτικοί το συν-διαμορφώνουν καταθέτοντας την ψυχή τους. Το σχέδιο είναι ρεαλιστικό. Τα εννέα (9) πιλοτικά ΕΠΑΛ απέδειξαν ότι αυτό είναι εφικτό.
Πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος ΜΝΑΕ 2017-2018 . Οι δράσεις.
Η πιλοτική εφαρμογή του ΜΝΑΕ αξιοποίησε και ανέδειξε δράσεις που πραγματοποιούσαν αρκετά από τα σχολεία στο παρελθόν με αποσπασματικό τρόπο. Το πρόγραμμα έδωσε τη δυνατότητα να υλοποιηθούν οι δράσεις πιο συστηματικά και έδωσε βαρύτητα στην επικοινωνία και τη δικτύωση των πιλοτικών σχολείων. Πιο συγκεκριμένα, συγκροτήθηκε τριμελής συντονιστική ομάδα σε κάθε πιλοτικό σχολείο. Κάθε μέλος της ήταν υπεύθυνο για μια από τις τρεις δράσεις: α) σύμβουλος καθηγητής και ψυχολόγος, β) σχέδια δράσης, γ) εναλλακτική ενισχυτική διδασκαλία. Οι συντονιστικές ομάδες επικοινωνούσαν μεταξύ τους και με τα μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής μέσω google group. Οι τηλεδιασκέψεις με skype και το Facebook ενίσχυσαν την επικοινωνία και την ανταλλαγή ιδεών και καλών πρακτικών. Η εγκατάσταση σε κάθε σχολείο υποδομών τηλεδιάσκεψης που επιτρέπουν υψηλής ποιότητας επικοινωνία βοήθησε σε αυτή την κατεύθυνση.
--------
[1] Δείτε την ημερίδα στο http://users.sch.gr/kontaxis/paidagogika/171029MNAE.htm
----------
Στόχος του πιλοτικού προγράμματος ήταν η συλλογική παρέμβαση ανά μαθητή της Α΄ τάξης. Πιο συγκεκριμένα επιθυμητές ήταν:
• Η αναγνώριση των χαρακτηριστικών των μαθητών.
• Η διαμόρφωση ελκυστικού και προωθητικού Ψυχοπαιδαγωγικού κλίματος.
• Η διδασκαλία και οι δραστηριότητες που δίνουν χώρο σε κάθε μαθητή, ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους (τις ανάγκες, τις δυνατότητες , ενδιαφέροντα, τις εμπειρίες τους, κλπ).
• Οι συλλογικές δράσεις μαθητών και εκπαιδευτικών με ευκαιρίες για δραστηριότητες με νόημα.
Τι προσέφερε το πρόγραμμα ΜΝΑΕ στα ΕΠΑΛ:
• Ψυχολόγο - δίκτυο δομών υποστήριξης - Η διαθεσιμότητα του Ψυχολόγου για κάθε ΕΠΑΛ και η δημιουργία μόνιμων δικτύων υποστήριξής αποτέλεσαν ένα μέτρο το οποίο φαίνεται ότι δρα καταλυτικά στη σχολική κοινότητα και επιτρέπει στους εκπαιδευτικούς να δραστηριοποιούνται με μεγαλύτερη ασφάλεια και επιτυχία στον παιδαγωγικό τους ρόλο.
• Το θεσμό του Συμβούλου καθηγητή για κάθε μαθητή (Σιγανού – Νικολάου 2017). Είχε εξαιρετικά αποτελέσματα για τους περισσότερους μαθητές και συνετέλεσε καθοριστικά στη βελτίωση του σχολικού κλίματος.
• Τα Συμβούλια τάξης (τμήματος) με κύριο θέμα συζήτησης τον κάθε μαθητή: Ενίσχυσαν τη συνεργασία και την αποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών ώστε να εντοπίσουν λύσεις στους τρόπους προσέγγισής του κάθε «δύσκολου μαθητή».
-----------
Το Συμβούλιο τάξης αποτελεί ένα θεσμοθετημένο όργανο το οποίο επιτρέπει στους διδάσκοντες ενός τμήματος να σχεδιάσουν συλλογικά την παρέμβασή τους στο τμήμα αλλά και να συζητήσουν τους κατάλληλους τρόπους υποστήριξης κάθε μαθητή. Δείτε σχετικά:
Ο θεσμός του Συμβούλιου τάξης (τμήματος) και οι δυνατότητές του http://users.sch.gr/kontaxis/paidagogika/1401symvouliotaxis.htm καθώς και ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα αξιοποίησής του από την αρχή του σχολικού έτους http://users.sch.gr/kontaxis/paidagogika/0909toixosadiaforias.htm.
-----------
• Την εναλλακτική συνδιδασκαλία με δύο (2) εκπαιδευτικούς στα μαθήματα Ελληνικών και Μαθηματικών (εργαστηριακή προσέγγιση των μαθημάτων): Επέτρεψε σε πολλούς μαθητές να επαναπροσδιορίσουν τις σχέσεις τους με τα μαθήματα γενικής παιδείας.
• Τη συνεργασία των εκπαιδευτικών και μαθητών της Α΄ τάξης με επίκεντρο τα μαθήματα Προσανατολισμού στο Ωρολόγιο Πρόγραμμα της Α τάξης και τα μαθήματα συνδιδασκαλίας: Οι μαθητές συνειδητοποιούν ότι όλοι οι καθηγητές και όλα τα μαθήματα έχουν ενιαίο σκοπό να καταστήσουν τους μαθητές ικανούς να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της ζωής και της εργασίας.
• Τη χρηματοδότηση του Σχεδίου δράσης κάθε Σχολείου η οποία έχει ως στόχους:
• Τη δημιουργικότητα και την καινοτομία (π.χ. Κατασκευή πρωτότυπου οχήματος του 1ου ΕΠΑΛ Καισαριανής: https://www.youtube.com/watch?v=q_2qZZ6Nkmo).
• Την ανάδειξη των πολλαπλών ικανοτήτων των μαθητών, την ενθάρρυνση και την παροχή ευκαιριών να βιώσουν επιτυχίες (π.χ. Μουσική εκδήλωση του 1ου ΕΠΑΛ Δραπετσώνας: https://www.youtube.com/watch?v=fOTyEMAhVMQ, και Θεατρική παράσταση του 1ου ΕΠΑΛ Δάφνης https://www.youtube.com/watch?time_continue=56&v=9jkkKa64Slo).
• Την εξωστρέφεια και τη σύνδεση της σχολικής κοινότητας με την κοινωνία, τους γονείς, κλπ (π.χ. Εκδήλωση για τη λήξη του σχολικού έτους 2017-2018 του 1ου ΕΠΑΛ Χαλκίδας https://tvstar.gr/eyvoia-articles/98102-ekdilosi-1ou-epal-xalkidas-gia-…).
• Τη συνεργασία των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας για κοινό σκοπό (π.χ. Πρόγραμμα αιμοδοσίας 3ου Εσπερινού ΕΠΑΛ Αγίων Αναργύρων: http://www.oramaelpidas.gr/index.php?option=com_content&view=article&id…).
Η υποστήριξη των ΕΠΑΛ στην υλοποίηση του προγράμματος
Κατά τη διάρκεια υλοποίησης του πιλοτικού προγράμματος υπήρξε συνεχής υποστήριξη από την Επιστημονική Επιτροπή. Πραγματοποιήθηκαν επιμορφωτικές συναντήσεις καθοδηγητικού χαρακτήρα στην αρχή της υλοποίησης του προγράμματος και στο δεύτερο τετράμηνο. Στα πιλοτικά σχολεία του σχολικού έτους 2017-18 τα μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής πρότειναν ιδέες και καλές πρακτικές και τα σχολεία συν-διαμόρφωναν το πρόγραμμα δράσης τους. Υπήρχε η δυνατότητα επανακαθορισμού των προτεραιοτήτων σύμφωνα με τις δυνατότητες κάθε σχολείου. Η Επιστημονική Επιτροπή βασίστηκε στις αρχές διάδοσης καινοτομιών (Rogers, 1995) και συγχρόνως προσπάθησε να διασφαλίσει ότι το πρόγραμμα δεν θα λειτουργήσει εις βάρος της υπόλοιπης εκπαιδευτικής διαδικασίας ή εις βάρος κάποιων ή όλων των εκπαιδευτικών.
Η δικτύωση και η επικοινωνία με τα υπόλοιπα σχολεία και η συνεχής υποστήριξη εξασφάλισαν ότι τα πιλοτικά σχολεία και οι εκπαιδευτικοί δεν ήταν ποτέ μόνοι τους αλλά υποστηρίζονται όχι μόνο από τα πάνω, αλλά και μεταξύ ομοτίμων (peer to peer), κάτι που αποτελεί διεθνή πρακτική και επιπλέον είναι ιδιαιτέρως αποδοτική. Η εγκατάσταση σε κάθε σχολείο υποδομών τηλεδιάσκεψης που επιτρέπουν υψηλής ποιότητας επικοινωνία συνετέλεσε καθοριστικά σε αυτό.
Οι ανοικτοί εκπαιδευτικοί πόροι όπου θα καταγραφεί το νέο υλικό που παρήγαγαν τα πιλοτικά σχολεία εξασφαλίζουν την κατοχύρωση της εργασίας των συμμετεχόντων όπως περιγράφεται από την Unesco και τις άδειες Creative Commons .
Επίλογος
Από το σχολικό έτος 2018-2019 το πρόγραμμα ΜΝΑΕ θα εφαρμοστεί στα ΕΠΑΛ όλης της χώρας. Κατά τη διαδικασία γενίκευσης του προγράμματος θα αξιοποιηθεί η εμπειρία που προήλθε από την πιλοτική εφαρμογή και θα παρουσιαστεί στην ημερίδα με θέμα: «Ανατροφοδότηση – Διάχυση της πιλοτικής εφαρμογής της πράξης “Μια Νέα Αρχή στα ΕΠΑΛ – Υποστήριξη Σχολικών Μονάδων ΕΠΑΛ”» που θα πραγματοποιηθεί στο ΥΠΠΕΘ στις 4 Σεπτεμβρίου 2018 . Όλα τα ΕΠΑΛ της χώρας θα αποκτήσουν ηλεκτρονικά συστήματα υψηλής ποιότητας για την αξιοποίηση των Τ.Π.Ε. στην εκπαιδευτική διαδικασία αλλά και την δυνατότητα δικτύωσης τους μέσω τηλεδιασκέψεων. Ταυτόχρονα όλα τα ΕΠΑΛ θα έχουν ψυχολόγο, δύο εκπαιδευτικούς για την υλοποίηση της εναλλακτικής ενισχυτικής διδασκαλίας στο μάθημα των Μαθηματικών και Ελληνικών της Α΄ τάξης και χρηματοδότηση των σχεδίων δράσης κάθε σχολικής μονάδας. Πρόκληση αποτελεί για τους εκπαιδευτικούς της ξενόγλωσσης εκπαίδευσης η αξιοποίηση της μεθόδου Content and Language Integrated Learning ή CLIL .
-------------
[1] Δείτε τον οδηγό του Butcher, N. (2015). Δείτε και σχετικές Ελληνικές πρωτοβουλίες από ΕΛΛΑΚ Σχολείο Ανοικτών Εκπαιδευτικών Πόρων https://mycontent.ellak.gr/drasi-scholia-anichta-stin-kinonia/scholio-a….
[1]Για πληροφορίες και ενημέρωση σχετικά με το πρόγραμμα και την ημερίδα, μπορείτε να βρίσκετε στον ιστότοπο : https://mnaepal.wordpress.com/. Η ημερίδα θα αναμεταδίδεται με live streaming, μέσω του συνδέσμου: https://diavlos.grnet.gr/event/e1131. Πατώντας στο κουμπί της αίθουσας "Ζακλίν ντε Ρομιγί" ανοίγει η σελίδα του video player για την ζωντανή μετάδοση: https://diavlos.grnet.gr/room/1605?eventid=4672. Οι παρακολουθούντες μέσω του livestreaming μπορούν να συμμετέχουν και να αποστέλλουν τα ερωτήματά τους στην ηλεκτρονική διεύθυνση: mnaepal@gmail.com.
[1] Ενδεικτικά δείτε την εκμάθηση αγγλικής ορολογίας σε τμήμα μαθητών του Μηχανολογικού Τομέα στο πλαίσιο του προγράμματος e-VET στο 1ο ΕΠΑΛ Καισαριανής https://www.youtube.com/watch? v=93XHa9a-J1M&t=86s.
---------
Οι μελετητές της ιστορίας του εκπαιδευτικού συστήματος θα καταγράψουν το πρόγραμμα ΜΝΑΕ ως μια πολύ σημαντική συστηματική προσπάθεια αναβάθμισης της επαγγελματικής εκπαίδευσης και ότι αποτελεί την πρώτη φορά που αναδεικνύεται ο κοινωνικός ρόλος του ΕΠΑΛ από την εποχή του Ι. Καποδίστρια. Το ΕΠΑΛ κατακτά τη θέση που του αξίζει στην Ελληνική κοινωνία και το πρόγραμμα ΜΝΑΕ αναγνωρίζεται ως καλή πρακτική σε διεθνές επίπεδο από το CEDEFOP (2017). Η ανθρωποκεντρική προσέγγιση του ΜΝΑΕ προωθεί αξίες όπως η δημιουργικότητα, η επικοινωνία, η συνεργασία και η δικτύωση των σχολείων, η ένταξη των κοινωνικά αδυνάτων, ο σεβασμός, η συνέπεια, η υπευθυνότητα. Οραματιζόμαστε ένα ΕΠΑΛ όπου οι μαθητές θα προσπαθούν να «επιτυγχάνουν το καλύτερο» και θα «έρχονται στο σχολείο με τα πόδια και θα φεύγουν με φτερά». Ένα ΕΠΑΛ που θα παρέχει στην ελληνική κοινωνία αξιόπιστους επαγγελματίες και θα στηρίξει μια χώρα που προσπαθεί να ανασυγκροτηθεί μετά την οικονομική κρίση.
Βιβλιογραφία
Butcher, N. (2015). A basic quide to open educatinal resources. http://unesdoc.unesco.org/images/0021/002158/215804e.pdf.
CEDEFOP, (2017). Greece: the New beginning at EPAL initiative. http://www.cedefop.europa.eu/en/news-and-press/news/greece-new-beginnin…).
European Commision. (2013). Reducing early school leaving: Key messages and policy support . http://ec.europa.eu/education/policy/strategic-framework/doc/esl-group-…
Gardner, H. (1983). Frames of Mind. The Theory of Multiple Intelligences. New York: Basic Books.
Ντράυκωρς, Ρ. (1975). Ενθαρρύνοντας το παιδί στη μάθηση. Αθήνα: Γλάρος.
Rogers, E. (1995). Diffusion of Innovations. New York: The Free Press.
Σιγανού, Α. (2015). «Ο ρόλος του σχολικού συμβούλου στην ανάπτυξη κλίματος συνεργασίας στις σχολικές μονάδες ευθύνης του και στην αποτελεσματική διαχείριση των συγκρούσεων που αναπτύσσονται στο σχολικό περιβάλλον». Πρακτικά 2ου Επιστημονικού Συνεδρίου της ΠΕΣΣ «Εκπαιδευτικές Πολιτικές για το σχολείο του 21ου αιώνα», τομ. Α, σελ. 304-313 https://drive.google.com/drive/u/0/folders/0Bygca0919Ru2QlVaeVJqUzAxSTg…
Σιγανού, Α. & Ν. Νικολάου, (2017). “Σύμβουλος - Καθηγητής”: Καλή πρακτική για τη βελτίωση του σχολικού κλίματος. Ενδοσχολική και διασχολική δικτύωση. Υπό έκδοση στα Πρακτικά του 4ου Συνεδρίου της ΠΕΣΣ με θέμα: «Το σχολείο ως οργανισμός και κοινότητα μάθησης» https://drive.google.com/drive/u/0/folders/1E9NgolzcK7kTHmXK8BVWLpDL1Or…
ΥΠΠΕΘ, (2016). Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο για την Αναβάθμιση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και της Μαθητείας. https://goo.gl/nlVyA9
Vygotsky, L.S. (1978). Mind in Society: the Development of Higher Psychological processes. Cambridge MA: Harvard University Press
@Δεν ψηφίζω ποτέ, αν πραγματικά δεν ψηφίζεις τότε δεν ενδιαφέρει κανέναν η γνώμη σου.