"Το δημογραφικό είναι μια από τις μεγάλες προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η χώρα και έχει πολύπλευρες διαστάσεις", τονίζει η υπουργός Παιδείας, σε γραπτή απάντηση προς τη Βουλή , ύστερα από σχετική ερώτηση του ανεξάρτητου Βουλευτή Γ. Μανούσο, ενώ σημειώνει α εξής:
Η πρόκληση είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που έχουν ευρωπαϊκές χώρες με αντίστοιχες επιδόσεις στο ποσοστό των γεννήσεων, καθώς συνδέεται με τη γεωγραφία και τις εθνικές μας αναγκαιότητες.
Στο υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, εξαντλούμε κάθε περιθώριο για να παραμένουν τα σχολεία ανοιχτά.
Το σχολείο άλλωστε, είναι η βάση πάνω στην οποία χτίζουμε το αύριο όχι μόνο με γνώσεις αλλά με αξίες, σχέσεις και εμπειρίες που συνοδεύουν τον καθένα σε όλη του τη ζωή.
Για τον λόγο αυτό, υπογραμμίζε η Σοφία Ζαχαράκη, ορισμένα από τα μέτρα που έχει λάβει το υπουργείο Παιδείας είναι τα εξής:
• Αυτόνομες τάξεις Γυμνασίου Απομακρυσμένων ορεινών περιοχών
Το σημαντικό είναι ότι αυτό το υβριδικό μοντέλο εκπαίδευσης, με φυσική παρουσία εκπαιδευτικών ώστε να υπάρχει επίβλεψη από καθηγητή, αναβαθμίζει σημαντικά την παρεχόμενη εκπαίδευση στις ιδιαίτερα απομακρυσμένες περιοχές, όπου δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις ίδρυσης Γυμνασίου. Πλέον σε αυτές τις περιοχές διδάσκουν με φυσική παρουσία τρεις εκπαιδευτικοί βασικών ειδικοτήτων, ενώ τα υπόλοιπα μαθήματα διδάσκονται μέσω σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης από καθηγητές του πλησιέστερου Γυμνασίου στο οποίο διοικητικά ανήκει η αυτόνομη τάξη.
Κατά το σχολικό έτος 2024-2025 λειτούργησε αυτόνομη τάξη Γυμνασίου στη Γαύδο για τους δύο μαθητές της Γ ́ Γυμνασίου με ταυτόχρονη τοποθέτηση δύο εκπαιδευτικών και τεχνολογική υποστήριξη. Μετά από χρόνια, που το Γυμνάσιο της Γαύδου ήταν κλειστό, επαναλειτούργησε με αυτό το υβριδικό μοντέλο, με την φυσική παρουσία δύο καθηγητριών για τη διδασκαλία των βασικών μαθημάτων και την υποστήριξη των μαθητών με εξ αποστάσεως διδασκαλία στα άλλα μαθήματα σε σύνδεση με το Γυμνάσιο Χώρας Σφακίων. Για το λόγο αυτό το σχολείο εξοπλίσθηκε με διαδραστικό πίνακα και σύνδεση στο διαδίκτυο, κυρίως για τους μαθητές και την οικογένειά τους, αλλά και την κοινωνία του ακριτικού νησιού. Υπήρχε η πρόβλεψη λειτουργίας αυτόνομης τάξης Γυμνασίου και στους Αρκιούς για το σχολικό έτος 2025-2026 αλλά ο μοναδικός μαθητής του νησιού μετακόμισε με την οικογένειά του στην Ψέριμο.
• Ολιγοθέσια Δημοτικά Σχολεία
Η επέκταση του προαιρετικού ολοήμερου προγράμματος και στα ολιγοθέσια δημοτικά σχολεία συνέβαλε στη δίκαιη μεταχείριση όλων των τύπων σχολείων ανά την επικράτεια και στην παροχή ισότιμων υπηρεσιών εκπαίδευσης. Ο νέος τύπος ολοήμερου 1/θεσιου, 2/θεσιου και 3/θεσιου δημοτικού σχολείου παρέχει σχετική αυτονομία στην σύνταξη του ωρολογίου προγράμματος, το οποίο προσαρμόζεται στις μορφωτικές ανάγκες των μαθητών και τις ιδιαίτερες εκπαιδευτικές συνθήκες του κάθε σχολείου.
Υπενθυμίζεται, ότι από το σχολικό έτος 2022-2023, τέθηκε σε εφαρμογή νέο, αναβαθμισμένο πρόγραμμα ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου και Νηπιαγωγείου (άρθρο 371 ν. 4957/2022, Α’ 141) με στόχο τη στήριξη των οικογενειών και των εργαζόμενων γονέων.
• Διπλή μοριοδότηση εκπαιδευτικής προϋπηρεσίας
Με το άρθρο 42 του ν. 4692/2020 (Α’ 111) ορίζεται η διπλή μοριοδότηση εκπαιδευτικής προϋπηρεσίας σε δυσπρόσιτες σχολικές μονάδες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Η συγκεκριμένη ρύθμιση στοχεύει στην προσέλκυση και διατήρηση εκπαιδευτικών σε απομακρυσμένες και δύσκολα προσβάσιμες περιοχές.
• Ιδρύσεις Σχολικών Μονάδων - Αναστολές συγχωνεύσεων
Παρά τις δυσκολίες, οφείλουμε να διασφαλίσουμε ότι κανένα παιδί, δεν θα μείνει χωρίς εκπαίδευση, ιδιαίτερα σε δυσπρόσιτες και ακριτικές περιοχές.
Στις σχολικές μεταβολές του έτους 2025-2026 περιλαμβάνεται η ίδρυση του Νηπιαγωγείου Βουργαρελίου (ΠΕ Άρτας) και του Δημοτικού Σχολείου Ψερίμου (ΠΕ Δωδεκανήσου). Ενδεικτικά τα τελευταία χρόνια έχουν ιδρυθεί τα Νηπιαγωγεία: Ερείκουσας (ΠΕ Κέρκυρας), Κερασώνας (ΠΕ Πρέβεζας), Ζήριας (ΠΕ Αχαΐας), Ψερίμου (ΠΕ Δωδεκανήσου), Καλυβιών (ΠΕ Λάρισας).
Εν προκειμένω, υπάρχει δέσμευση ότι σε περίπτωση εμφάνισης έστω κι ενός ή δυο παιδιών, σχολεία σε συγκεκριμένες περιοχές θα ανοίξουν εκ νέου.
• Ενίσχυση Σχολικών Γευμάτων
Το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού υλοποιεί σε συνεργασία με το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής & Οικογένειας το πρόγραμμα «Σχολικά Γεύματα» το οποίο αφορά στην παροχή ζεστού μεσημεριανού γεύματος σε μαθητές/τριες επιλεγμένων δημόσιων δημοτικών σχολείων της χώρας.
Για το σχολικό έτος 2024-25, εκδόθηκε η με αρ. πρ. 3335/2-10-2024 (Β’ 5516) ΚΥΑ, στην οποία ορίστηκαν οι σχολικές μονάδες υλοποίησης του προγράμματος κατά το τρέχον σχολικό έτος.
Σε αυτές συγκαταλέγονται 183 σχολικές μονάδες ορεινών περιοχών (13.018 μαθητές/τριες), μεταξύ των οποίων και 22 σχολικές μονάδες 9 ορεινών δήμων από τους μικρούς ορεινούς δήμους. Ειδικότερα, κατά την τρέχουσα σχολική χρονιά το πρόγραμμα «Σχολικά Γεύματα» απευθύνεται σε 1.882 δημόσια δημοτικά σχολεία της χώρας.
• Ενίσχυση Δικτύου Σχολικών Βιβλιοθηκών
Στο πλαίσιο της υποστήριξης της μάθησης, ιδρύθηκε το Δίκτυο Σχολικών Βιβλιοθηκών. Το Δίκτυο Σχολικών Βιβλιοθηκών διευρύνεται κάθε χρόνο με νέες σχολικές μονάδες που εντάσσονται σε αυτό. Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι σήμερα το δίκτυο αριθμεί 2.815 σχολικές μονάδες σε όλη την επικράτεια. Σε αυτές συγκαταλέγονται και 272 σχολικές μονάδες ορεινών περιοχών (24.546 μαθητές/τριες), 66 από τις οποίες σε 31 από τους 38 μικρούς ορεινούς δήμους.
Σε αυτές τις αντίξοες συνθήκες και ενώπιον του δημογραφικού προβλήματος, ενός ζητήματος με μεγάλη εθνική διάσταση, που αφορά όλον τον κοινωνικό ιστό, το υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων διασφαλίζει ότι με τη συμβολή αξιέπαινων εκπαιδευτικών, την αξιοποίηση σύγχρονων εργαλείων μάθησης, αλλά και την υποστήριξη των Δήμων, οι μικροί μαθητές θα έχουν ίσες ευκαιρίες μάθησης σε οποιοδήποτε σημείο της χώρας.
«Η καλύτερη στιγμή να φυτέψεις ένα δέντρο ήταν πριν 10 χρόνια. Η δεύτερη καλύτερη στιγμή είναι σήμερα».