Ο Πρύτανης του ΕΜΠ καλεί σε πειθαρχικό τους 15 φοιτητές που συμμετείχαν σε κατάληψη του κτηρίου της Αρχιτεκτονικής

Οι νέες περί πειθαρχικού δικαίου διατάξεις εφαρμόζονται στους φοιτητές πρώτου, δεύτερου και τρίτου κύκλου σπουδών των Α.Ε.Ι.

Το esos, προκειμένου να βοηθήσει τους φοιτητές, ετοίμασε 12 ερωτήσεις-απαντήσεις:

1.Ποια είναι τα  πειθαρχικά παραπτώματα των φοιτητών;

α) η παραβίαση του αδιάβλητου των εξετάσεων,

β) η λογοκλοπή ή η αποσιώπηση της άμεσης ή έμμεσης συνεισφοράς άλλων προσώπων στο αντικείμενο επιστημονικής ενασχόλησης ή έρευνας,

γ) η καταστροφή περιουσίας του Α.Ε.Ι., κινητής ή ακίνητης, που χρησιμοποιείται από το Α.Ε.Ι. ή μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας,

δ) η παρεμπόδιση της εύρυθμης λειτουργίας του Α.Ε.Ι., συμπεριλαμβανομένης τόσο της εκπαιδευτικής, ερευνητικής ή διοικητικής λειτουργίας του όσο και της λειτουργίας των μονομελών και συλλογικών οργάνων και των υπηρεσιών του, καθώς και της χρήσης των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού του,

ε) η χρήση των στεγασμένων ή ανοικτών χώρων, των εγκαταστάσεων, των υποδομών και του εξοπλισμού του Α.Ε.Ι. χωρίς την άδεια των αρμόδιων οργάνων του,

στ) η χρήση των στεγασμένων ή ανοικτών χώρων, των εγκαταστάσεων, των υποδομών και του εξοπλισμού του Α.Ε.Ι. για την εξυπηρέτηση σκοπών που δεν συνάδουν με την αποστολή του, καθώς και η διευκόλυνση τρίτων για την τέλεση της πράξης αυτής,

ζ) η υπαίτια και με οποιονδήποτε τρόπο ρύπανση των στεγασμένων ή ανοικτών χώρων του ιδρύματος, συμπεριλαμβανόμενης και της ηχορύπανσης,

η) η χρήση απαγορευμένων ουσιών, που εμπίπτουν στον ν. 4139/2013 (Α' 74), εντός του Α.Ε.Ι. και η οποιαδήποτε συμβολή στη διακίνηση αυτών,

θ) η τέλεση οποιουδήποτε πλημμελήματος ή κακουργήματος εντός των εγκαταστάσεων οιουδήποτε Α.Ε.Ι., καθώς και η παροχή συνδρομής προς τρίτους για την τέλεση αντίστοιχων πράξεων εντός των Α.Ε.Ι.

2. Πότε γίνεται παραγραφή;

Τα πειθαρχικά παραπτώματα παραγράφονται μετά την παρέλευση πέντε (5) ετών από τον χρόνο τέλεσής τους.

Η παραγραφή δεν δύναται να υπερβεί συνολικά τα επτά (7) έτη από την τέλεση του πειθαρχικού παραπτώματος έως την έκδοση της πειθαρχικής απόφασης, συμπεριλαμβανομένου του χρόνου κατά τον οποία η παραγραφή διακόπτεται (κλήση σε προηγούμενη ακρόαση ή η παραπομπή στο Πειθαρχική Συμβούλιο).

Τα πειθαρχικά παραπτώματα αν αποτελούν ποινικά αδικήματα, δεν παραγράφονται πριν από τη συμπλήρωση του χρόνου παραγραφής που ισχύει για τα τελευταία. Επίσης τα πειθαρχικά παραπτώματα δεν παραγράφονται όσο υπάρχει εκκρεμής διαδικασία ενώπιον των ποινικών δικαστηρίων (άρθρο 204 παρ. 1 του ν. 4957/2022).

3. Ποια όργανα είναι αρμόδια για την άσκηση της πειθαρχικής δίωξης;

Πειθαρχικά όργανα αρμόδια για την άσκηση της πειθαρχικής δίωξης σε βάρος φοιτητών σύμφωνα με το άρθρο 197 του ν. 4957/2022 είναι ο Πρύτανης του ιδρύματος, ο Αντιπρύτανης, στον οποίο έχει ανατεθεί ο τομέας των ακαδημαϊκών υποθέσεων, ο Κοσμήτορας της Σχολής σε περίπτωση Μονοτμηματικής Σχολής, ο Πρόεδρος του Τμήματος, το Πειθαρχικό Συμβούλιο των Φοιτητών και ο Υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού.

4. Η πειθαρχική δίωξη από ποιον ασκείται;

Η πειθαρχική δίωξη σε βάρος φοιτητή που τέλεσε κάποιο από τα πειθαρχικά παραπτώματα του άρθρου 197 του ν. 4957/2022, όπως τροποποιήθηκε, ασκείται από τον Πρόεδρο του Τμήματος ή τον Κοσμήτορα της Μονοτμηματικής Σχολής εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) ημερών από την ημερομηνία τέλεσης του πειθαρχικού παραπτώματος.

Μετά την πάροδο της ως άνω προθεσμίας η πειθαρχική δίωξη δύναται να ασκηθεί παράλληλα από τον Πρύτανη του οικείου Α.Ε.Ι. ή τον πρώτο σε σειρά αναπλήρωσης Αντιπρύτανη των ακαδημαϊκών υποθέσεων, στους οποίους περιέρχεται η αρμοδιότητα, εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) ημερών.

Η άπρακτη πάροδος της προθεσμίας δεν αίρει την υποχρέωση άσκησης της πειθαρχικής δίωξης από τα αρμόδια πειθαρχικά όργανα αλλά αποτελεί λόγο θεμελίωσης πειθαρχικής ευθύνης για την μη εμπρόθεσμη άσκηση των αρμοδιοτήτων τους.

5. Πότε η πειθαρχική δίωξη   ασκείται από τον/την  υπουργό Παιδείας;

Ειδικά, για τα   πειθαρχικά παραπτώματα των περ. γ), δ), ε) και θ)  , δύναται να ασκηθεί πειθαρχική δίωξη και από τον υπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, σε περίπτωση άπρακτης παρέλευσης της προθεσμίας  που προαναφέρουμε.

6. Ποιες είναι οι  πειθαρχικές ποινές που επιβάλλονται σε φοιτητή αν διαπράξει κάποιο από τα προαναφερόμενα  πειθαρχικά  παραπτώματα ;

α) έγγραφη επίπληξη,

β) απαγόρευση συμμετοχής σε εξετάσεις ενός ή περισσοτέρων μαθημάτων, για μία (1) ή περισσότερες εξεταστικές περιόδους,

γ) προσωρινή ή μόνιμη απαγόρευση χρήσης εξοπλισμού ή εγκαταστάσεων του ιδρύματος,

δ) αναστολή της φοιτητικής ιδιότητας από έναν (1) έως είκοσι τέσσερις (24) μήνες και

ε) οριστική διαγραφή.

7. Πότε έχουμε επίπληξη ή αναστολή της φοιτητικής ιδιότητας;

Για τα πειθαρχικά παραπτώματα  

α) η παραβίαση του αδιάβλητου των εξετάσεων,

β) η λογοκλοπή ή η αποσιώπηση της άμεσης ή έμμεσης συνεισφοράς άλλων προσώπων στο αντικείμενο επιστημονικής ενασχόλησης ή έρευνας,

ε) η χρήση των στεγασμένων ή ανοικτών χώρων, των εγκαταστάσεων, των υποδομών και του εξοπλισμού του Α.Ε.Ι. χωρίς την άδεια των αρμόδιων οργάνων του,

στ) η χρήση των στεγασμένων ή ανοικτών χώρων, των εγκαταστάσεων, των υποδομών και του εξοπλισμού του Α.Ε.Ι. για την εξυπηρέτηση σκοπών που δεν συνάδουν με την αποστολή του, καθώς και η διευκόλυνση τρίτων για την τέλεση της πράξης αυτής,

ζ) η υπαίτια και με οποιονδήποτε τρόπο ρύπανση των στεγασμένων ή ανοικτών χώρων του ιδρύματος, συμπεριλαμβανόμενης και της ηχορύπανσης,

μπορεί να επιβληθεί οποιαδήποτε από τις ποινές επίπληξης ή αναστολής της φοιτητικής ιδιότητας ανάλογα με τον βαθμό της βαρύτητας του κάθε παραπτώματος.

8. Πότε επιβάλλεται επιβάλλεται η κατ` ελάχιστον η ποινή της αναστολή της φοιτητικής ιδιότητας από έναν (1) έως είκοσι τέσσερις (24) μήνες;

Η κατ` ελάχιστον η ποινή της αναστολή της φοιτητικής ιδιότητας από έναν (1) έως είκοσι τέσσερις (24) μήνες, μπορεί να επιβληθεί για τα πειθαρχικά παραπτώματα

γ) η καταστροφή περιουσίας του Α.Ε.Ι., κινητής ή ακίνητης, που χρησιμοποιείται από το Α.Ε.Ι. ή μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας,

δ) η παρεμπόδιση της εύρυθμης λειτουργίας του Α.Ε.Ι., συμπεριλαμβανομένης τόσο της εκπαιδευτικής, ερευνητικής ή διοικητικής λειτουργίας του όσο και της λειτουργίας των μονομελών και συλλογικών οργάνων και των υπηρεσιών του, καθώς και της χρήσης των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού του,

η) η χρήση απαγορευμένων ουσιών, που εμπίπτουν στον ν. 4139/2013 (Α' 74), εντός του Α.Ε.Ι. και η οποιαδήποτε συμβολή στη διακίνηση αυτών,

θ) η τέλεση οποιουδήποτε πλημμελήματος ή κακουργήματος εντός των εγκαταστάσεων οιουδήποτε Α.Ε.Ι., καθώς και η παροχή συνδρομής προς τρίτους για την τέλεση αντίστοιχων πράξεων εντός των Α.Ε.Ι.

9. Ποια είναι τα παραπτώματα για τα οποία μπορεί να επιβληθεί η οριστική  διαγραφή  του φοιτητή;

Η ποινή της οριστικής διαγραφής δύναται να επιβληθεί αποκλειστικά για τα πειθαρχικά παραπτώματα:

γ) η καταστροφή περιουσίας του Α.Ε.Ι., κινητής ή ακίνητης, που χρησιμοποιείται από το Α.Ε.Ι. ή μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας,

δ) η παρεμπόδιση της εύρυθμης λειτουργίας του Α.Ε.Ι., συμπεριλαμβανομένης τόσο της εκπαιδευτικής, ερευνητικής ή διοικητικής λειτουργίας του όσο και της λειτουργίας των μονομελών και συλλογικών οργάνων και των υπηρεσιών του, καθώς και της χρήσης των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού του,

η) η χρήση απαγορευμένων ουσιών, που εμπίπτουν στον ν. 4139/2013 (Α' 74), εντός του Α.Ε.Ι. και η οποιαδήποτε συμβολή στη διακίνηση αυτών,

θ) η τέλεση οποιουδήποτε πλημμελήματος ή κακουργήματος εντός των εγκαταστάσεων οιουδήποτε Α.Ε.Ι., καθώς και η παροχή συνδρομής προς τρίτους για την τέλεση αντίστοιχων πράξεων εντός των Α.Ε.Ι.

, με την επιφύλαξη της περίπτωσης της επόμενης παραγράφου, όπου η επιβολή της πειθαρχικής ποινής της οριστικής διαγραφής είναι υποχρεωτική.

Με το άρθρο 70 του ν. 5224/2025 προστέθηκε, μεταξύ άλλων, παρ. 6 στο άρθρο 198 του ν. 4957/2022 σύμφωνα με την οποία η πειθαρχική ποινή της οριστικής διαγραφής του φοιτητή επιβάλλεται υποχρεωτικά για τα πειθαρχικά παραπτώματα των περ. γ), δ) και θ) της παρ. 2 του άρθρου 197, για τα οποία έχει ασκηθεί παράλληλα ποινική δίωξη σε φοιτητή για τη διάπραξη εγκλήματος της παρ. 6 του άρθρου 168 του Ποινικού Κώδικα, σε περίπτωση έκδοσης αμετάκλητης καταδικαστικής απόφασης σε βάρος του.

Οι πειθαρχικές ποινές δεν εκτελούνται μετά την παρέλευση τριών (3) ετών από τον χρόνο της αμετάκλητης επιβολής τους (παρ. 3 άρθρο 204 ν. 4957/2022). Περαιτέρω, με το άρθρο 70 του ν. 5224/2025 προστέθηκε παρ. 5 στο άρθρο 198 του ν. 4957/2022 σύμφωνα με την οποία «5. Ο χρόνος αναστολής της περ. δ) της παρ. 1 δεν προσμετράται στον ανώτατο χρόνο φοίτησης του άρθρου 76 και στο χρονικό διάστημα αναστολής της φοιτητικής ιδιότητας μετά από αίτηση του φοιτητή, σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 76».

10. Μπορεί ο φοιτητής να  να ασκήσει αίτηση ακύρωσης απόφασης;

Διευκρινίζεται ότι κατά της απόφασης οποιουδήποτε αρμόδιου πειθαρχικού οργάνου του Α.Ε.Ι. με την οποία επιβάλλεται κάποια από τις προαναφερθείσες πειθαρχικές ποινές πλην της έγγραφης επίπληξης, ο φοιτητής δύναται να ασκήσει αίτηση ακύρωσης στο διοικητικό εφετείο του τόπου όπου εδρεύει το Α.Ε.Ι.

11. Τι ισχύει για τα παραπτώματα που διαπράχθηκαν πριν την ψήφιση του νέου νόμου;

Για τα πειθαρχικά παραπτώματα φοιτητών ΑΕΙ που τελούνται μετά την έναρξη ισχύος του ν. 5224/2025 (5.8.2025) εφαρμόζονται οι διατάξεις διαδικαστικού χαρακτήρα και οι διατάξεις του ουσιαστικού πειθαρχικού δικαίου του νόμου αυτού.

Για πειθαρχικά παραπτώματα που έχουν τελεστεί πριν την έναρξη ισχύος του ν. 5224/2025 (5.8.2025), κατ ́ αναλογία των μεταβατικών διατάξεων των παρ. 1 και 2 του άρθρου 468 του ν. 4957/2022, όπως ισχύουν, η πειθαρχική διαδικασία διεξάγεται ως εξής:

(i) Για πειθαρχικά παραπτώματα για τα οποία δεν είχε ασκηθεί πειθαρχική δίωξη έως και την έναρξη ισχύος του ν. 5224/2025 (5.8.2025), η πειθαρχική διαδικασία προχωρά κατ ́ εφαρμογή του ν. 4957/2022, ως ισχύει μετά την τροποποίησή του από τον ν. 5224/2025. Ως προς τις ουσιαστικού δικαίου διατάξεις (π.χ. πειθαρχικά παραπτώματα, πειθαρχικές ποινές, παραγραφή) εφαρμόζεται το νομοθετικό πλαίσιο που ίσχυε κατά τον χρόνο τέλεσης της πράξης σύμφωνα με πάγια νομολογιακή θέση που έχει τηρηθεί αναφορικά με συναφή ερμηνευτικά ζητήματα διαχρονικού δικαίου, υπό την επιφύλαξη της εφαρμογής της αρχής της αναδρομικότητας του ευμενέστερου νόμου, η οποία εφαρμόζεται στο πειθαρχικό δίκαιο (άρθρο 196 παρ. 1 του ν. 4957/2022).

(ii) Για πειθαρχικά παραπτώματα τα οποία ήταν εκκρεμή κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, δηλαδή πειθαρχικά παραπτώματα για τα οποία είχε εκκινήσει η πειθαρχική διαδικασία είτε με την επίδοση της κλήσης του φοιτητή σε απολογία από το μονομελές πειθαρχικό όργανο είτε με την έκδοση εγγράφου περί παραπομπής αυτού στο Πειθαρχικό Συμβούλιο (άρθρο 200 παρ. 2 ν. 4957/2022), η πειθαρχική διαδικασία ολοκληρώνεται σύμφωνα με τις διαδικαστικού δικαίου διατάξεις του ν. 4957/2022, ως ισχύει μετά την τροποποίησή του από τον ν. 5224/2025, οι οποίες είναι άμεσα εφαρμοστέες.

Στην περίπτωση κατά την οποία η δίωξη είχε εκκινήσει με την παραπομπή στο πειθαρχικό συμβούλιο του Τμήματος, η αρμοδιότητα αυτού παύει να ισχύει από την έναρξη ισχύος του νέου νόμου, λόγω κατάργησής του ως πειθαρχικού οργάνου και η αρμοδιότητα περιέρχεται στο νέο πειθαρχικό συμβούλιο αμέσως μετά τη νόμιμη συγκρότησή του κατά τα ως άνω διαλαμβανόμενα και η διαδικασία διεξάγεται σύμφωνα με τις νέες διατάξεις (ιδίως ως προς τον χρόνο ολοκλήρωσης της πειθαρχικής διαδικασίας, την αναζήτηση κρίσιμων στοιχείων κλπ.).

Ως προς τις ουσιαστικού δικαίου διατάξεις (π.χ. πειθαρχικές ποινές, παραγραφή) εφαρμόζεται το νομοθετικό πλαίσιο που ίσχυε κατά τον χρόνο τέλεσης της πράξης, υπό την επιφύλαξη της εφαρμογής της αρχής της αναδρομικότητας του ευμενέστερου νόμου.

Σε κάθε περίπτωση επισημαίνεται ότι σύμφωνα με την παρ. 1 του αρ. 196 του ν. 4957/2022 «Αρχές και κανόνες του ποινικού δικαίου και της ποινικής δικονομίας εφαρμόζονται αναλόγως και στο πειθαρχικό δίκαιο των φοιτητών, εφόσον δεν αντίκεινται στις ρυθμίσεις του παρόντος και συνάδουν με τη φύση και τον σκοπό της πειθαρχικής διαδικασίας».

12. Τα  ΑΕΙ ελέγχονται από το υπουργείο Παιδείας για την εξέλιξη των πειθαρχικών διώξεων των φοιτητών;

Ο Πρύτανης κάθε Α.Ε.Ι. υποχρεούται να καταρτίσει ετήσια έκθεση απολογισμού των ενεργειών των πειθαρχικών οργάνων και των υποθέσεων των οποίων έχουν επιληφθεί ανά ακαδημαϊκό έτος. Στην απολογιστική έκθεση των πειθαρχικών παραπτωμάτων καταγράφονται, συνοψίζονται και αξιολογούνται τα πειθαρχικά παραπτώματα των φοιτητών που τελέστηκαν στο Α.Ε.Ι. κατά το ακαδημαϊκό έτος αναφοράς.

Η απολογιστική έκθεση αναφέρει ιδίως (α) γενικά στοιχεία (σκοπός της έκθεσης, χρονικό διάστημα αναφοράς κλπ), (β) στατιστικά στοιχεία (αριθμός, κατηγορίες πειθαρχικών παραπτωμάτων, συχνότητα και τάσεις σε σχέση με προηγούμενη έτη), (γ) αναλυτική καταγραφή παραπτωμάτων (στοιχεία πειθαρχικά διωκόμενου φοιτητή, περιγραφή παραπτώματος, ημερομηνία τέλεσης, τόπος τέλεσης, Τμήμα/Σχολή που ανήκει ο πειθαρχικά διωκόμενος, ημερομηνία άσκησης πειθαρχικής δίωξης, όργανο άσκησης πειθαρχικής δίωξης, πραγματοποιηθείσες ενέργειες, αποτέλεσμα πειθαρχικής διαδικασίας π.χ. επιβληθείσες κυρώσεις, χρόνος ολοκλήρωσης της πειθαρχικής διαδικασίας, σύνδεση με ποινική διαδικασία), (δ) αξιολόγηση (ανάλυση αιτιών που οδήγησαν στα παραπτώματα, επίδραση στην εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού κλπ) και (ε) προτάσεις - μέτρα πρόληψης και βελτίωσης.

Έως την 30η Σεπτεμβρίου κάθε έτους, η έκθεση καταρτίζεται, αναρτάται ανωνυμοποιημένα στην ιστοσελίδα του Α.Ε.Ι. και κοινοποιείται σε πλήρη μορφή στο αρμόδιο Τμήμα Φοιτητικών Θεμάτων της Διεύθυνσης Οργανωτικής και Ακαδημαϊκής Ανάπτυξης του Υπουργείου Παιδείας Θρησκευμάτων και Αθλητισμού με εμπιστευτική αλληλογραφία στο email foitmer@minedu.gov.gr. Κατά την πρώτη εφαρμογή του παρόντος τα Α.Ε.Ι. αποστέλλουν, εντός εύλογου χρονικού διαστήματος και σε κάθε περίπτωση έως 31/12/2025, την απολογιστική έκθεση η οποία αφορά το ακαδημαϊκό έτος 2024 - 2025.

Διευκρινίζεται ότι το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού αναπτύσσει ειδική πλατφόρμα για την παρακολούθηση των πειθαρχικών υποθέσεων των φοιτητών, η οποία αναμένεται να τεθεί σε παραγωγική λειτουργία εντός του 2026. 

Χ. Σιακαβάρας