Τα βασικά σημεία του Σχεδίου Νόμου για τα ΑΕΙ και τα Μεταπτυχιακά

Το esos δημοσιεύει τα βασικότερα σημεία του Σχεδίου Νόμου για τις διαδικασίες επιλογής των διοικήσεων των ΑΕΙ, καθώς και  για τη λειτουργία των Μεταπτυχιακών .

Στα αρχικά άρθρα του νομοσχεδίου, το οποίο πρόκειται να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση στις 25 Μαίου, προσδιορίζονται εκ νέου ο σκοπός και η διάρθρωση της ανώτατης εκπαίδευσης σε μια κατεύθυνση πιο σύγχρονη, πιο αξιοκρατική και πάντως εντελώς διαφορετική από αυτήν που προέβλεπαν οι Ν.4009/2001 και 4076/2012.

Ειδικότερα:

Εκλογή Αντιπρυτάνεων με ξεχωριστό ψηφοδέλτιο και μονοσταυρία

Η ψηφοφορία θα διεξάγεται ταυτόχρονα για τους υποψήφιους Πρυτάνεις και Αντιπρυτάνεις.

Καθορίζεται συγκεκριμένος αριθμός και αρμοδιότητες των Αντιπρυτάνεων, ώστε, σύμφωνα με την αιτιολογία της διάταξης,  να μην υπάρχουν Αντιπρυτάνεις με σημαντικές αρμοδιότητες και άλλοι σε ρόλους διακοσμητικούς.

Αριθμός Αντιπρυτάνεων

Συγκεκριμένα, στα Α.Ε.Ι. που έχουν περισσότερα από είκοσι Τμήματα ή έχουν Τμήματα που λειτουργούν σε τρεις ή περισσότερες γεωγραφικές έδρες εκλέγονται τέσσερις Αντιπρυτάνεις:

i)    ακαδημαϊκών υποθέσεων, φοιτητικής μέριμνας και δια βίου εκπαίδευσης,

ii)     ii) οικονομικών,

iii)     iii) προσωπικού, προγραμματισμού και ανάπτυξης και

iv)    iv) έρευνας, αλλιώς εκλέγονται τρεις Αντιπρυτάνεις, με τις αρμοδιότητες οικονομικών και έρευνας να ανήκουν στον ίδιο Αντιπρύτανη.

Θητείες Πρυτάνεων

Ο Πρύτανης δεν επιτρέπεται να είναι υποψήφιος και να εκλεγεί για δεύτερη συνεχή θητεία στο αξίωμα του Πρύτανη ή του Αντιπρύτανη.

Θητείες Αντιπρυτάνεων

Ο Αντιπρύτανης δεν επιτρέπεται να είναι υποψήφιος και να εκλεγεί για δεύτερη συνεχή θητεία στο αξίωμα του Αντιπρύτανη.

Αποκλεισμός ίδιου προσώπου για υποψηφιότητα ταυτόχρονα θέση Πρύτανη και Αντιπρύτανη

Το ίδιο πρόσωπο δεν επιτρέπεται να είναι υποψήφιο και να εκλεγεί στα αξιώματα του Πρύτανη και του Αντιπρύτανη για περισσότερες από δύο θητείες, συνολικά.

Δεν συμμετέχουν οι φοιτητές στις εκλογές για την ανάδειξη οργάνων

Οι φοιτητές δεν συμμετέχουν στην εκλογή μονοπρόσωπων οργάνων (Πρόεδρος Τμήματος, Κοσμήτορας, Πρύτανης).

Το υπουργείο Παιδείας αιτιολογεί αυτή της διάταξη «προς αποφυγή πελατειακών δικτύων».

Δικαίωμα υποψηφιότητας

Ως Αντιπρυτάνεις μπορεί να εκλέγονται και Καθηγητές της βαθμίδας του Αναπληρωτή, ως Διευθυντές Τομέων μπορούν να εκλέγονται και της βαθμίδας του Επίκουρου.

Κάλπη και ηλεκτρονική ψηφοφορία

Όλες οι εκλογές γίνονται αναγκαστικά με τη χρήση κάλπης, δύο φορές αν χρειαστεί.

Η δυνατότητα ηλεκτρονικής ψηφοφορίας υπάρχει μόνο αν αποβούν άγονες οι δύο πρώτες απόπειρες εκλογικής διαδικασίας.    

Συμμετοχή όλων των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας στα όργανα διοίκησης.

Επανέρχεται η συμμετοχή των φοιτητών στις Γ.Σ. των Τομέων, των Τμημάτων, στη Σύγκλητο και στο Πρυτανικό Συμβούλιο.

Διευρύνεται η συμμετοχή στα όργανα των μελών του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (Ε.Ε.Π.), του Εργαστηριακού Διδακτικού Προσωπικού (Ε.ΔΙ.Π.) και του Ειδικού Τεχνικού Εργαστηριακού Προσωπικού (Ε.Τ.Ε.Π.). Όλοι οι Πρόεδροι Τμημάτων μετέχουν στη Σύγκλητο.

Επαναφορά του Πρυτανικού Συμβουλίου

Το Πρυτανικό Συμβούλιο αναλαμβάνει τμήμα των νομικών ευθυνών που μέχρι σήμερα είχαν οι Πρυτάνεις. Παρομοίως, για την διευκόλυνση της καθημερινότητας της λειτουργίας των Τμημάτων επαναφέρεται ο θεσμός του Διοικητικού Συμβουλίου του Τμήματος σε Τμήματα με περισσότερους από τρεις Τομείς.

Απαγόρευση παράλληλης απασχόλησης στα μονοπρόσωπα όργανα διοίκησης

Πρόεδροι Τμημάτων, Κοσμήτορες, Πρυτάνεις και Αντιπρυτάνεις δεν θα μπορούν να έχουν παράλληλες επαγγελματικές δραστηριότητες.

Ακαδημαϊκή λειτουργία των Κοσμητόρων και των Κοσμητειών

Θα έχουν την ευθύνη συγκρότησης των ομάδων αξιολόγησης των Π.Μ.Σ. καθώς και της αρχικής αξιολόγησης των προτεινόμενων από τα Τμήματα Π.Μ.Σ.
Επιπλέον συγκροτείται Επιτροπή Δεοντολογίας σε κάθε Ίδρυμα με την συμμετοχή των Κοσμητόρων.

Ενίσχυση αρμοδιοτήτων των Πανεπιστημίων και ΤΕΙ

Προβλέπεται ότι:

α) η διαδικασία προκήρυξης των θέσεων των καθηγητών Τ.Ε.Ι. θα διενεργείται εξ ολοκλήρου από τα οικεία Ιδρύματα, με εξαίρεση τη διαδικασία για τη βεβαίωση ύπαρξης πίστωσης, όπως εφαρμόζεται ήδη για τα Πανεπιστήμια,  

β) οι άδειες απουσίας των καθηγητών των Α.Ε.Ι. θα χορηγούνται αποκλειστικά από τον Πρύτανη/Πρόεδρο του οικείου Ιδρύματος, ανεξάρτητα από τον αριθμό των ημερών απουσίας,

γ) για την απόκλιση από το υποχρεωτικό ωράριο των καθηγητών που παράλληλα συμμετέχουν στα όργανα διοίκησης των ιδρυμάτων, θα εκδίδεται απόφαση από τον Πρύτανη/Πρόεδρο του Ιδρύματος και

δ) η αρμοδιότητα της σύστασης τομέων περιέρχεται στα Α.Ε.Ι. Οι προβλέψεις αυτές αναμένεται να μειώσουν το γραφειοκρατικό άγος και τις εντάσεις μεταξύ ΥΠΠΕΘ και Α.Ε.Ι.

Με υπουργική απόφαση η συγχώνευση Σχολής

Συγχώνευση, κατάτμηση, μετονομασία και μεταβολή έδρας Σχολής ή Τμήματος με Υ.Α.

Τα Ιδρύματα αναλαμβάνουν πλήρως τις διαδικασίες προκηρύξεων των θέσεων καθηγητών και άλλου διδακτικού προσωπικού. Επίσης προβλέπεται η μείωση του αριθμού καθηγητών ανώτερων βαθμίδων που απαιτούνται ώστε ένα Τμήμα να θεωρείται αυτοδύναμο.

Απλοποίηση σύναψης ατομικών συμβάσεων

Απλοποίηση της διαδικασίας σύναψης ατομικών συμβάσεων για υπηρεσίες καθαριότητας, φύλαξης, μίσθωσης μεταφορικών μέσων για μεταφορά φοιτητών και συντήρησης εγκαταστάσεων, με στόχο τον περιορισμό/παύση των εργολαβιών.

Σε αυτήν την κατεύθυνση προβλέπεται η αξιοποίηση του θεσμού της Εταιρίας Διαχείρισης της Περιουσίας του κάθε Α.Ε.Ι.

Δημιουργία του θεσμού των περιφερειακών Ακαδημαϊκών Συμβουλίων Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας (Α.Σ.Α.Ε.Ε).

Στα Συμβούλια αυτά συμμετέχουν για πρώτη φορά σε θεσμό εκπρόσωποι των Πανεπιστημίων, των Τ.Ε.Ι. και των Ερευνητικών Κέντρων κάθε Περιφέρειας.

Ο ρόλος των Α.Σ.Α.Ε.Ε. είναι διττός: από τη μία πλευρά τα διευρυμένα αυτά όργανα εστιάζονται στον στρατηγικό σχεδιασμό και την αναπτυξιακή προοπτική του εκπαιδευτικού και ερευνητικού οικοσυστήματος, αξιοποιώντας στο μέγιστο την προστιθέμενη αξία που προκύπτει από τις συνέργειες και τη δικτύωση των επί μέρους φορέων˙ από την άλλη πλευρά, ο νέος θεσμός, με σύμφωνη γνώμη των Συγκλήτων των Πανεπιστημίων, των Συνελεύσεων των Τ.Ε.Ι. και των Διοικητικών Συμβουλίων των Ερευνητικών Κέντρων, προχωράει σε συγκεκριμένες προτάσεις χρηματοδότησης ώστε να υλοποιηθούν οι στρατηγικές κατευθύνσεις.

Ταυτόχρονα συμμετέχουν και εκφράζουν γνώμη στα πλαίσια του νέου θεσμού εκπρόσωποι του Περιφερειακού Συμβουλίου Έρευνας και Καινοτομίας, των Επιμελητηρίων της Περιφέρειας και των Υπουργείων Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων και Οικονομίας και Ανάπτυξης, ώστε να αυξηθεί η αλληλεπίδραση μεταξύ των ακαδημαϊκών και ερευνητικών δομών και των παραγωγικών φορέων της Περιφέρειας.

Αναγνώριση των πενταετών προγραμμάτων σπουδών ως πτυχίων με ενσωματωμένο μεταπτυχιακό (Μάστερ)

Σύμφωνα με το κείμανο του Σχεδίου Νόμου στόχος της διάταξης είναι να αναγνωριστεί μία πραγματικότητα αλλά και να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την επίλυση ενός ειδικότερου αλλά ιδιαίτερα σοβαρού προβλήματος, που σχετίζεται με τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων από Τμήματα τεχνολογικών κατευθύνσεων των Τ.Ε.Ι.  

Ενίσχυση της μεταλυκειακής εκπαίδευσης με την δυνατότητα δημιουργίας διετών δομών στα Α.Ε.Ι.

Θα παρέχουν πιστοποιημένα διπλώματα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης με βάση το ευρωπαϊκό πλαίσιο προσόντων.

Στις δομές αυτές θα έχουν προνομιακή πρόσβαση οι απόφοιτοι των ΕΠΑ.Λ., ανοίγοντας προοπτικές αναβαθμισμένης επαγγελματικής εξέλιξης.

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΑ

Προβλέπειται ενίσχυση της συνεργασίας με τα Ερευνητικά Κέντρα, σαφείς και αυστηροί κανόνες για τη συμμετοχή καθηγητών στα Π.Μ.Σ., διακριτή διαδικασία εξωτερικής αξιολόγησης ανά τακτά χρονικά διαστήματα.

Προβλέπονται κατώτατα ποσοστά διδασκόντων του Π.Μ.Σ. που προέρχονται από το Τμήμα ή τα Τμήματα που διοργανώνουν το Π.Μ.Σ., ώστε να μειωθεί το φαινόμενο πολύ μεγάλο μέρος των μαθημάτων του Π.Μ.Σ. να διδάσκεται από καθηγητές που δεν είναι μέλη των Τμημάτων που διοργανώνουν το Π.Μ.Σ.

Προϋπολογισμοί των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών

Βασική προϋπόθεση για την όποια επιβολή τελών φοίτησης είναι η αυστηρή κοστολόγηση των προτεινόμενων Π.Μ.Σ.

Συγκεκριμένα, αν ο Υπουργός διαπιστώσει ότι υπάρχει πρόδηλη δυσαναλογία μεταξύ των τελών φοίτησης και των παροχών προς τους φοιτητές, ή ότι το ύψος των τελών φοίτησης είναι τέτοιο που καθιστά αδύνατη ή δυσχερή τη συμμετοχή στο Π.Μ.Σ. φοιτητών περιορισμένης εισοδηματικής ικανότητας, παραβιάζοντας τη γενική ελευθερία πρόσβασης στην παιδεία, ή ότι δεν είναι επαρκώς δικαιολογημένο το λειτουργικό κόστος του προγράμματος, έχει την δυνατότητα να αναπέμψει την απόφαση ίδρυσης του Π.Μ.Σ. στην Σύγκλητο.

Οι προϋπολογισμοί κατατίθενται, αναρτώνται δημόσια στο διαδίκτυο, με αναγραφή της κατανομής των δαπανών ανά κατηγορία, και ιδίως του ύψους των τελών φοίτησης, των αμοιβών των διδασκόντων στα Π.Μ.Σ. και του αριθμού των διδασκόντων που τις εισέπραξαν και προωθούνται στο ΥΠΠΕΘ για έλεγχο.

Αμοιβές Καθηγητών

Ορίζεται ανώτατο όριο απολαβών των καθηγητών από τα έσοδα που προκύπτουν από τα τέλη φοίτησης. Το όριο αυτό ορίζεται στο 20% των μηνιαίων απολαβών τους.

Δυνατότητα δωρεάν φοίτησης στα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών

Θεσμοθετείται η δωρεάν φοίτηση σε Π.Μ.Σ. προκειμένου για φοιτητές που προέρχονται από εισοδηματικά ασθενείς κατηγορίες.

Ορίζεται συγκεκριμένος τρόπος υπολογισμού των κριτηρίων για δωρεάν φοίτηση που θα ισχύει σε πανελλαδικό επίπεδο.

Για την διασφάλιση των παραπάνω, προβλέπεται ότι η αίτηση απαλλαγής από τα τέλη φοίτησης υποβάλλεται ύστερα από την ολοκλήρωση της διαδικασίας επιλογής των φοιτητών των Π.Μ.Σ.

Επιπλέον, το κάθε Ίδρυμα μπορεί να απαλλάσσει φοιτητές, μερικώς ή ολικώς από τα τέλη φοίτησης, αν αυτοί παρέχουν  υπηρεσίες αποκλειστικά ακαδημαϊκού περιεχομένου, που δεν υπερβαίνουν τις έξι ώρες την εβδομάδα και μόνο κατά τη διάρκεια των εβδομάδων που διδάσκονται τα μαθήματα.

Ενίσχυση των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών που λειτουργούν χωρίς τέλη φοίτησης

Η ύπαρξη τέτοιων προγραμμάτων θα αποτελεί κριτήριο για τη διαμόρφωση του τακτικού προϋπολογισμού των Α.Ε.Ι.