Του Δρ. Γεώργιου Ζάχου, τ. Διευθυντή Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Τα φοιτητικά συγγράμματα αποτελούν τα μέσα για μια δομημένη και κατά το δυνατόν ολοκληρωμένη παρουσίαση και κατανόηση του περιεχομένου ενός ακαδημαϊκού μαθήματος. Προσφέρονται για την ολοκληρωμένη επανάληψη του περιεχομένου του μαθήματος, χρησιμεύουν στη τη διασύνδεση του περιεχομένου διαφορετικών μαθημάτων, συμπληρώνουν τους χρονικούς περιορισμούς της καθ’ έδρας διδασκαλίας κ.α.
Σε συνδυασμό με την ακαδημαϊκή διδασκαλία, τη χρήση πληροφοριακών πηγών και άλλου υλικού όπως επιστημονικά άρθρα, ηλεκτρονικές πηγές κ.α. και τις σημειώσεις των ίδιων των φοιτητών, τα φοιτητικά συγγράμματα αποτελούν, για όλα τα γνωστικά αντικείμενα, σημαντικό συστατικό της φοιτητικής μαθησιακής διαδικασίας.
Αν και η σπουδαιότητα των φοιτητικών συγγραμμάτων δεν αμφισβητείται είναι σε εξέλιξη μια συζήτηση και διαπάλη, διεθνώς και σχετικά πρόσφατα και στη χώρα μας, για τη μορφή τους: αν πρέπει να είναι έντυπα ή ηλεκτρονικά. Η συζήτηση – μέρος μιας γενικότερης για το μέλλον του έντυπου βιβλίου - ξεκίνησε τη δεκαετία του 1990 όταν τα αμερικανικά πανεπιστήμια στην προσπάθειά τους να μειώσουν το υπερβολικό κόστος της αγοράς των φοιτητικών συγγραμμάτων θεώρησαν πανάκεια τη διάθεσή τους σε ηλεκτρονική μορφή.
Όμως στην πορεία η αρχική ευφορία μετατράπηκε σε προβληματισμό που σταδιακά, όπως δείχνουν πολλές σχετικές έρευνες, έλαβε την μορφή μιας γενικότερης αμφισβήτησης. Μια γενική διαπίστωση είναι ότι η ηλεκτρονική μορφή των φοιτητικών συγγραμμάτων προσφέρει μεν τα πλεονεκτήματα των ηλεκτρονικών βιβλίων και εξασφαλίζει μείωση του κόστους παραγωγής τους, έχει όμως και σοβαρά μειονεκτήματα με κυριότερο τα περιορισμένα μαθησιακά αποτελέσματα συγκριτικά με τα έντυπα συγγράμματα.
Στη χώρα μας με κριτήριο τα πλεονεκτήματα των ηλεκτρονικών βιβλίων και την εξοικονόμηση πόρων, υλοποιείται, υπό την ομπρέλα του Συνδέσμου των Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (ΣΕΑΒ), η Δράση «Κάλλιπος»[1] με σκοπό την παραγωγή ψηφιακών συγγραμμάτων ανοικτής πρόσβασης.
Δέκα χρόνια από την έναρξη της Δράσης «Κάλλιπος» και παρά τη σημαντική χρηματοδότηση που έλαβε και την παραγωγή ικανού αριθμού ποιοτικών ηλεκτρονικών συγγραμμάτων, δεν έχει ενταχθεί σε μια εθνική στρατηγική και πολιτική για τη μορφή που με επιστημονικούς όρους προκρίνεται να έχουν τα φοιτητικά συγγράμματα.
Αυτή την πολιτική πρέπει να διαμορφώσουμε! Στη διαμόρφωση της πολιτικής για την φύση των φοιτητικών συγγραμμάτων πρέπει να ληφθούν υπόψη όχι μόνο οι οικονομικοί πόροι που απαιτούνται για την έντυπη ή την ηλεκτρονική τους μορφή, αλλά και τα μαθησιακά αποτελέσματα και η αποδοχή της κάθε μορφής από τους φοιτητές και τους διδάσκοντες.
Για να διαπιστωθούν όλα αυτά πρέπει να προηγηθεί με ευθύνη του Υπουργείου Παιδείας, των Πανεπιστημίων και των Εκδοτών μια ολοκληρωμένη μελέτη που θα διερευνήσει τα μαθησιακά αποτελέσματα της κάθε μορφής φοιτητικών συγγραμμάτων και θα εντοπίσει τις προτιμήσεις των φοιτητών και των διδασκόντων. Η μελέτη πρέπει να διερευνήσει επίσης και άλλες πτυχές του θέματος όπως τα ζητήματα που έχουν να κάνουν με τα πνευματικά δικαιώματα των συγγραφέων και των εκδοτών, τα εκπαιδευτικά αντικείμενα στα οποία τα φοιτητικά συγγράμματα θα πρέπει να έχουν τη μορφή πολυμεσικών ηλεκτρονικών πηγών, τις πολιτικές για τη χρήση ανοιχτών εκπαιδευτικών πόρων κ.α.
Τα αποτελέσματα της μελέτης να αποτελέσουν τη βάση για τη διαμόρφωση μιας εθνικής πολιτικής για τα φοιτητικά συγγράμματα. Η υλοποίηση της πολιτικής αυτής να αποτελέσει τον οδηγό για την κατεύθυνση που θα λάβει, τόσο η υπάρχουσα προσπάθεια δημιουργίας ηλεκτρονικών φοιτητικών συγγραμμάτων με κρατική χρηματοδότηση, όσο και τα μελλοντικά επιχειρηματικά μοντέλα των εκδοτών φοιτητικών συγγραμμάτων. Γνώμονας όλων να είναι η μεγιστοποίηση της χρησιμότητας των φοιτητικών συγγραμμάτων, έντυπων ή πολυμεσικών, και της συμβολής τους στην αναβάθμιση της πανεπιστημιακής μας εκπαίδευσης.
@Μαντης, τι δεν καταλάβατε. Αυτό ψηφίστηκε στις εκλογές με συντριπτική πλειοψηφία και αυτό αναμένει ο κόσμος.
Εσείς κοιτάξτε να προσαρμοστείτε και όχι αυτοί που το ψήφισαν!